|
Wartburg – nazwa samochodów produkowanych w latach 1956–1991 przez fabrykę VEB Automobilwerk Eisenach w dawnej Niemieckiej Republice Demokratycznej.
Po II wojnie światowej, w wyniku podziału Niemiec, koncern BMW utracił swoją główną wytwórnię samochodów w Eisenach - znalazła się ona na terenie wschodnich landów. "Nowi właściciele" początkowo kontynuowali produkcję przedwojennych aut BMW pod marką EMW (potem IFA).
Produkowano następujące modele Wartburga:
- 311/313/1000 (1956-1965)
- 312 (1965-1966)
- 353 (1966-1988)
- 1.3 (1988-1991)
Wersje z lat 1956-1988 napędzane były za pomocą dwusuwowego silnika R3, dopiero od października 1988 montowano nowocześniejszą jednostkę czterosuwową konstrukcji Volkswagena.
Geneza
Produkcję pierwszego pojazdu w fabryce w Eisenach, Wartburga, rozpoczęto w 1898 roku. Był to nieduży pojazd napędzany czterosuwowym silnikiem o pojemności 0,8 l. Cena samochodu wynosiła 3500-3950 złotych marek[2]. W 1928 roku fabryka zostaje wykupiona przez BMW, po II wojnie światowej trafiła w ręce sowieckie, zaś w 1952 została upaństwowiona.
W roku 1953 przeniesiono produkcję pojazdu IFA F9 (bliźniaczego do DKW F89) z Zwickau do Eisenach. W 1955 roku zakończono produkcję BMW z sześciocylindrowym silnikiem czterosuwowym, co zapoczątkowało w fabryce erę silników dwusuwowych.
Wartburg 1000 (311, 312, 313)
Na Targach Lipskich w 1956 roku zaprezentowano napędzany dwusuwowym silnikiem samochód Wartburg 311. Nazwa pochodziła od zamku Wartburg znajdującego się na wzgórzach niedaleko fabryki. Produkcję modelu rozpoczęto w Eisenach, gdzie od 1953 roku wytwarzano jedynie samochód IFA F9, na którym Wartburg oparty był pod względem technicznym. Model F9 był przestarzałym pojazdem napędzanym silnikiem dwusuwowym. Nadwozie Wartburga było o 10 cm dłuższe od poprzednika. Do napędu użyto tej samej dwusuwowej jednostki napędowej poddanej nieznacznej modernizacji. Z pojemności 900 cm³ generowała ona moc 37 KM. Napęd przenoszony był poprzez 4-biegową manualną skrzynię biegów na koła przednie.
Wartburg 1000 występował w wielu wersjach nadwoziowych: 4-drzwiowy sedan, 3-drzwiowe kombi, 5-drzwiowe kombi - Camping, pick-up, kabriolet, coupé oraz Sport (zwanej 313).
W 1957 powstał prototyp nowej jednostki napędowej dla Wartburga - nowoczesnego silnika B4 generującego 45 KM. Projekt został jednak zarzucony.
Modelem 311 Niemcy startowali w wielu europejskich i krajowych rajdach - np. Internationale Rallye Wartburg.
W 1962 roku AWE (Automobilwerke Eisenach) zmodernizowało model 311, montując w nim silnik o zwiększonej pojemności do 992 cm³[5][4]. Dla odróżnienia nazywa się go 1000 zamiennie z 312. Po trzech latach do produkcji wprowadzony zostaje model przejściowy. Pozostaje znana z 311/312 karoseria, ale pojawia się nowe podwozie[6]. Nadal jest to konstrukcja ramowa, jednak już z niezależnym zawieszeniem na sprężynach zamiast poprzecznych resorów piórowych oraz stabilizatorem tylnej osi. Modernizację przechodzi silnik, skrzynia biegów, miejsce 15 calowych kół zajmują mniejsze 13 calowe rozstawem śrub 4x160. Półosie z homokinetycznymi przegubami zastępują nowe z podwójnym przegubem Cardana. W oficjalnej nomenklaturze model ten nazywany jest nadal 1000, jednak dla odróżnienia od poprzedniej wersji, oznaczano go często kodem fabrycznym: 312/1. Przejściówka była produkowana do 1967 roku (równolegle z nowym modelem), a w ofercie pozostawała do 1968 roku.
Wartburgi poza krajami znajdującymi się za żelazną kurtyną eksportowano także do Europy Zachodniej, a nawet do obydwu Ameryk.
W 1961 roku rozpoczęto produkcję seryjną samochodu dostawczego Barkas B1000, skonstruowanego z wykorzystaniem elementów konstrukcyjnych i jednostki napędowej Wartburga 311.
Wartburg 353
W 1966 pojawił się następca "312" - Wartburg 353. Przez pierwsze lata produkcji model nazywany był przez wytwórnie w NRD jako "Der neue 1000", oznaczenie 353 zaczęto stosować dopiero po jakimś czasie. Elementy podwozia w stosunku do Wartburga 312 zostały niezmienione, nowością było kanciaste nadwozie, zaprojektowane zgodnie z panującymi wówczas trendami przez Claussa Dietela. Pomimo zwiększonej przestrzeni pasażerskiej, cechowało się mniejszymi niż u poprzednika wymiarami zewnętrznymi (jedynie szerokość była większa)[6]. Do napędu użyto znanego z poprzednika dwusuwowego silnika o mocy maksymalnej 45 KM, pozwalał on na osiągnięcie prędkości maksymalnej rzędu 130 km/h przy średnim zużyciu paliwa 8-9,5 l / 100 km. Zakładany poziom produkcji wynosił około 40 000 sztuk rocznie.
W przednim rzędzie zastosowano dzielone fotele z możliwością regulacji kąta pochylenia oparcia, w wersji de Luxe można było je składać zupełnie tworząc dwa miejsca do spania. Użyto okrągłego koła kierownicy, deska roździelcza lakierowana w kolorze nadwozia od 1968 była obijana czarną wykładziną.
Podobnie jak w przypadku wcześniejszego modelu, 353 też doczekał się różnych odmian nadwoziowych, choć ich liczba była znacznie skromniejsza - poza sedanem były to: kombi - Tourist i praktyczny pick-up - Trans. W roku 1969 podniesienie mocy silnika z 45 do 50 KM. W roku 1975 wprowadzono wersję 353W, która zawierała szereg udoskonaleń: nową zaokrągloną tablicę rozdzielczą i łamaną kolumnę kierownicy, pasy bezpieczeństwa na fotelach przednich i uchwyty dla pasów na tylnej kanapie, dwuobwodowy układ hamulcowy z hamulcami tarczowymi na przedniej osi oraz ulepszonym korektorem siły hamowania na osi tylnej, wzmocnione zamki drzwi a także prądnicę prądu zmiennego. Kolejne zmiany miały miejsce w 1982, wprowadzono matowoczarny wlot powietrza, obwódki reflektorów i zderzaki (w miejsce chromowanych), zastosowano inny gaźnik, zmodyfikowane hamulce bębnowe z tyłu oraz reflektory przednie typu H4. W 1984 wprowadzono ekonomizer oraz zegar wskazujący temperaturę płynu chłodzącego, stan paliwa oraz aktualną ekonomię jazdy.
Ostatni "lifting" Wartburg 353 przeszedł pod koniec 1984, wprowadzono m.in: jednolity pas przedni w kolorze nadwozia, model ten oznaczono jako 353S. Przesunięto chłodnicę do przodu, zmieniono sprzęgło oraz układ przełączników klimatyzacji we wnętrzu samochodu. Na życzenie klient mógł zamówić dźwignię zmiany biegów w podłodze niemal od samego początku produkcji. W Polsce ta opcja była jednak rzadko spotykana i można ją było zauważyć szerzej w ostatnich latach produkcji, od około 1986 roku. Samochód wyróżniał się pojemnym bagażnikiem, w wersji sedan - 525 l, w kombi po złożeniu kanapy 2000 l. W roku 1969 zaprezentowano oparte na 353 dwumiejscowe sportowe auto Wartburg Melkus RS1000, jego produkcja trwała do roku 1980, powstało 101 egzemplarzy.
Wersja eksportowa na rynek brytyjski nosiła nazwę Wartburg Knight, jej importu zakazano w roku 1984 z powodu niespełniania norm emisji spalin. Problem ten rozwiązywano montując do nowych pojazdów silniki pochodzące z samochodu Morris Marina.
Wersja eksportowa na rynek norweski nosiła nazwę Wartburg President, pojazd był w sprzedaży do roku 1970.
353 był praktycznie ostatnią prawdziwą nowością w historii tego wschodnioniemieckiego producenta. Pomimo wielu modernizacji, z których najbardziej widoczną przeprowadzono w 1985 zmieniając m.in. pas przedni, auta te ze swoim "kołyszącym się", ramowym nadwoziem coraz bardziej odstawały od zachodniej konkurencji. Poważniejsze zmiany konstrukcyjne były nieuniknione - na wdrożenie całkiem nowego modelu (prototypy 360, 610m) nie było pieniędzy i zgody władz państwowych.
Fabryka próbowała ratować wizerunek swoich produktów biorąc nadal udział w licznych, renomowanych imprezach sportowych. Jednak startujący w latach osiemdziesiątych rajdowy model 353 WR wyglądał groteskowo przy kilkusetkonnych audi i lanciach.
Wartburg 1.3
W 1988 przy współpracy z Volkswagenem zaprezentowano w końcu model 1.3 - ostatnie wcielenie "353". Samochód wyposażono w czterosuwowy silnik VW stosowany między innymi w modelu Golf II, od którego pojemności wzięto nazwę, 4-biegową (oraz rzadko spotykaną 5-biegową) skrzynię biegów własnej konstrukcji (stworzono ją w zakładach produkujących Trabanta - w Zwickau) oraz wiele zmienionych elementów nadwozia: zderzaki z tworzywa (przedni pełnowymiarowy), nowe tylne i przednie lampy - wraz z kierunkowskazami płynnie wkomponowane w karoserię[16][15]. Poprawiono również wyposażenie wnętrza, w ostatniej serii z 1991 roku montując fotele kubełkowe pochodzące z Opla oraz welurową tapicerkę. Na tle konkurencji samochód wyróżniał się brakiem wspomagania układu hamulcowego[16]. Podobnie jak poprzednik, samochód wyposażony był w pojemny bagażnik..
Wartburg 1.3, dostępny był w trzech wersjach nadwozia: Limousine, Tourist (kombi) i rzadko spotykany Trans (dwudrzwiowy pick-up). Modele oznaczone jako 1.3 S, posiadały dodatkowo ręcznie odsuwany szyberdach oraz przednie światła przeciwmgielne wbudowane w zderzak.
To wszystko, łącznie z najważniejszą nowością - silnikiem - nie pomogło w uratowaniu sprzedaży. Ostatnią deską ratunku było zamówienie z Grecji, ale żaden bank nie chciał skredytować podupadającej fabryki. Przypieczętowaniem końca historii Wartburga były zmiany polityczne w Europie Środkowej, w tym upadek Muru Berlińskiego i napływ na tereny NRD tanich, używanych aut z zachodu. Ostatni Wartburg zjechał z taśmy produkcyjnej 10 kwietnia 1991 roku. Obecnie fabryka w Eisenach należy do koncernu General Motors i produkuje się w niej różne modele Opla.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
Dział motoryzacja 
