|
Citroën – francuska marka samochodów osobowych, dostawczych i ciężarowych obecnie wraz z firmą Peugeot tworząca koncern PSA. Firmę założył inżynier André Gustave Citroën (5 lutego 1878 – 3 lipca 1935), który w czasie podróży przez Polskę nabył patent na sposób wytwarzania maszyny do obróbki kół zębatych daszkowych. Logo marki przedstawia właśnie zazębienie daszkowe.
Historia firmy
André Citroën i początki firmy
Historia firmy Citroën rozpoczęła się 5 lutego 1878 roku, kiedy to przyszedł na świat André, piąte dziecko w zamożnej żydowskiej rodzinie klasy średniej. Owa zakorzeniona w Holandii rodzina w dawniejszych czasach zajmowała się handlem egzotycznymi owocami, od którego wzięło się jej nazwisko – Limoenman; dopiero dziadek André, Barend, zmienił je na Citroën. W tych czasach rodzina zajmowała się już handlem diamentami i jubilerstwem, a ojciec André, Levie, został wysłany z Holandii do Warszawy, aby rozwijać rodzinne przedsięwzięcie. Tam poznał Maszę Amelię Kleinman, z którą wziął ślub, a w 1872 roku przeniósł się do Paryża, gdzie urodził się André.
Kilka lat później rodzice wzięli go w pierwszą podróż do Polski. Niedługo potem problemy na rynku diamentów spowodowały, że firma Leviego zbankrutowała i młody André Citroën zaczął żyć w dość trudnych warunkach. Udało mu się jednak ukończyć z doskonałymi ocenami gimnazjum Louise Le Grande w 1894 roku, co otworzyło mu drogę na uczelnie – École polytechnique, gdzie studiował na wydziale inżynierii. Ukończył ją w roku 1900, w wieku 22 lat. Z uwagi na trudną sytuację finansową i rodzinną wstąpił do francuskiej armii jako oficer wojsk inżynieryjnych i spędził tam cztery lata.
Będąc już w wojsku, ponownie odwiedził Polskę, gdzie w łódzkich zakładach tekstylnych zapoznał się z technologią kół zębatych o daszkowym uzębieniu. Były one używane w Polsce w maszynach napędzanych siłą wody. Dzięki swojej konstrukcji drewniane koła nie niszczyły się. André był zaskoczony skutecznością działania tego rozwiązania i zastanawiał się, co by było, gdyby koła skonstruować ze stali. Nie wiadomo dokładnie jak Citroën zaczął produkować stalowe koła z tym patentem. Niektóre źródła mówią, że kupił on patent od swojego stryjecznego brata, inne – od rosyjskich producentów, podawana jest także trzecia możliwość – zakup od krewnych Citroëna z Głowna[potrzebne źródło]. Oficjalna wersja, prezentowana przez firmę Citroën zdaje się to ostatnie potwierdzać – mówi ona o zakupie patentu od pewnego człowieka w Polsce. Andre Citroën opuścił armię w 1904 i opatentował stalowe koła z podwójnym uzębieniem daszkowym, robione ze stali.
Założył małą firmę, wytwarzającą koła zębate, którą nazwał "Engrenages Citroën". Znajdowała się ona w Fauburgu, tam też powstało logo, opracowane osobiście przez André – szewrony. Logo przechodziło później najróżniejsze zmiany, ale szewrony, które wzięły się od kształtu zębatek na stalowych kołach pozostawały elementem niezmiennym. Firma rozwijała się i w 1905 roku dzięki współpracy z André Boas z Jacques Hinstin powstało na jej bazie nowe, znacznie większe przedsięwzięcie – 'Hinstin Freres Citroen & Cie'. Fabrykę przeniesiono do Essonnes. Zbiegło to się w czasie z rozwojem motoryzacji – duże zapotrzebowanie na koła zębate oraz inne komponenty samochodów, pozwoliło Citroënowi na spore inwestycje i dalszy rozwój firmy. Zakupiono najnowsze maszyny, wdrożono system kontroli produkcji a przekładnie Citroëna zaczęto montować w większości francuskich samochodów. Jako ciekawostkę można uznać fakt, iż przekładni Citroëna użyto w sterze największego statku tamtych czasów – Titanica. Produkty Citroëna kupował także dla swoich samochodów Rolls-Royce.
W wieku 27 lat André Citroën był już znanym francuskim przedsiębiorcą, działającym w branży motoryzacyjnej. W roku 1908 zostawił produkcję przekładni, a sam na zlecenie przejął zarządzanie fabryką Mors, zajmującą się wytwarzaniem samochodów. Dzięki nowoczesnemu zarządzaniu i metodom opracowanym w fabryce przekładni, Citroën szybko zwiększył jej produkcję do ponad 2000 samochodów do końca 1909 roku. W roku 1913 produkcja wynosiła już ponad 100 samochodów na miesiąc, co w tamtych latach stanowiło imponujące osiągnięcie.
W tym czasie fabryka przekładni radziła sobie doskonale, a Citroën po wykonaniu zadania w Morsie wrócił do swojej firmy, myśląc o rozszerzeniu jej działalności. Duży wpływ na jego późniejsze działania miała wizyta w fabryce Forda w Stanach Zjednoczonych i spotkanie z Henry Fordem. Citroën zapoznał się z produkcją na linii montażowej i wiedział, że jest to przyszłość przemysłu motoryzacyjnego. Korzyści z takiego procesu produkcji były oczywiste – skrócenie czasu powstania produktu, oszczędność materiałów i kosztów siły roboczej. Aby sfinansować rozszerzenie działalności fabryki, powołano do życia towarzystwo Societe des Engrenages A. Citroën.
Rok 1914 to także wojna i dwa miesiące po ślubie, André Citroën który był kapitanem w stanie spoczynku, powrócił do armii jako członek regimentu artylerii. Rzeczywistość wojenna przyniosła kolejny pomysł – zastosowanie nowoczesnego systemu linii montażowej przy produkcji amunicji. Dzięki przyjacielowi ze szkolnych lat, Albertowi Thomasowi, który był w owym czasie ministrem obrony, plan Citroëna został zaakceptowany. W 1915 roku, przy wsparciu rządu, powstała fabryka w Paryżu. Produkowano w niej 20 000 sztuk amunicji dziennie. Kompleks fabryczny posiadał na swoim terenie nie tylko samą linię produkcyjną, ale również sklepy, kantynę, przychodnię, klinikę dentystyczną obsługujące 12 000 zatrudnionych tam pracowników.
André Citroën dbał o swoich pracowników. Dzięki temu i nowoczesnemu systemowi produkcji był w stanie zapewnić stałą produkcję. Dbałość o zatrudnionych nie była powszechna w tamtych czasach, dlatego nazwisko Citroën stało się znane daleko poza jego fabrykami. Przyczyniła się do tego także specjalna opieka nad kobietami – te, które zachodziły w ciążę, miały swój specjalny system opieki, wsparcie i zasiłki. Wszystko to spowodowało, że fabryka osiągnęła wtedy wydajność produkcyjną 35 000 pocisków dziennie, a łącznie fabryki, którymi zarządzał André, produkowały 55 000 pocisków na dzień.
XXI wiek
Początek XXI wieku to zupełnie nowe konstrukcje. Pierwszy pojawił się długo oczekiwany następca Xantii – Citroën C5. Podobnie jak wiele modeli przed nim, ten także wzbudził liczne kontrowersje, jednak największe chyba wśród... fanów marki. Samochód posiada zgrabne, choć niezbyt rzucające się w oczy obszerne nadwozie i najnowszej generacji zawieszenie hydropneumatyczne, pracujące na syntetycznym płynie hydraulicznym. W 2004 roku Citroën zaprezentował nową odsłonę C5, z nowym wnętrzem i lekko zmodyfikowanym nadwoziem.
Rok później do salonów sprzedaży trafił Citroën C8, samochód bliźniaczy z Peugeotem 807. Także wtedy pojawił się długo oczekiwany następca Saxo – czyli Citroën C3. To zgrabne miejskie auto do dzisiaj cieszy się uznaniem nabywców. Szczególnie cieszy oryginalna koncepcja nadwozia, nawiązująca do stylistyki 2CV. Po C3 przyszła pora na C2, ówcześnie najmniejsze auto z oferty firmy. Aby uzupełnić gamę modeli – zaoferowano również najmniejszego aktualnie produkowanego Citroëna – model C1.
Citroën C1 powstaje w kooperacji z Peugeotem i Toyotą w specjalnie w tym celu wybudowanej fabryce w Czechach, w Kolinie.
Model Xsara zastąpiony został przez C4, zaś nieprodukowany od 2000 roku model XM doczekał się następcy w postaci C6.
Obok modeli osobowych powstawały i powstają modele dostawcze tej marki. Od 1981 roku są one produkowane m.in. przez spółkę Sevel we Włoszech i Francji. Osobowe i dostawcze Citroëny poza Francją powstają w Argentynie, Brazylii, Czechach, Hiszpanii, Portugalii oraz Chinach. W tym ostatnim kraju w czerwcu 1992 r. powstała spółka „Dongfeng-Citroën Automobile”, w której Citroën objął 30% akcji. Po dołączeniu się Peugeota we wrześniu 2002 spółka nazywa się „Dongfeng Peugeot Citroën Automobile”, a PSA ma 50% jej udziałów. Rozpoczęto w niej produkcję Citroëna ZX, zwanego Citroën Fukang. Powstaje on do dziś. Z czasem rozszerzono ofertę o modele Citroën Xsara, Citroën Xsara Picasso, Citroën C3.
Najważniejsze daty w historii Citroëna
* 1878 – Na świat przychodzi założyciel firmy, André Citroën
* 1904 – Opatentowanie kół zębatych ze stali z charakterystycznym wzorem szewrona. Powstanie logo firmy
* 1914 – Ślub André z Giorginą Bingen
* 1917 – Utworzenie fabryki samochodów
* 1919 – Wdrożenie do seryjnej produkcji Citroena Typ A
* 1921 – 20.000 samochodów wyprodukowanych w ciągu roku
* 1928 – Wizyta André Citroëna w Warszawie
* 1930 – Produkcja silników wysokoprężnych
* 1932 – Premiera nowych modeli – citroena C4 i C6, premiera Traction Avant
* 1934 – Przejęcie Citroëna przez Michelin
* 1935 – Śmierć André Citroëna
* 1949 – Wdrożenie do masowej produkcji Citroëna 2CV (kaczka)
* 1955 – Premiera samochodu Citroën DS (bogini)
* 1970 – Premiera najmniejszego samochodu z zawieszeniem hydropneumatycznym, Citroëna GS
* 1974 – Premiera następcy DS, Citroëna CX
* 1974 – Przygotowania do powstania koncernu PSA – Peugeot Citroën
* 1975 – Citroën CX zostaje samochodem roku
* 1982 – Premiera Citroëna BX
* 1986 – Premiera Citroëna AX, odświeżenie modelu BX
* 1989 – Premiera Citroëna XM
* 1990 – Citroën XM zostaje samochodem roku
* 1991 – Premiera Citroëna ZX
* 1996 – Premiera następcy AX – Citroëna Saxo
* 1999 – Premiera Citroëna Xsara Picasso. Udana kampania reklamowa i wideoklip „Robot”.
* 2001 – Premiera Citroëna C5 – następcy Xantii
* 2005 – Premiera Citroëna C1 – bliźniaczego z Toyotą Aygo i Peugeotem 107.
* 2005 – Premiera Citroëna C4 – następcy Xsary.
* 2005 – Premiera Citroena C6 – następcy modelu XM
* 2007 – Nowy Citroën C-Crosser z Japonii (bliźniak Mitsubishi Outlander)
* 2007 – Początek produkcji Citroena Nemo.
* 2008 – Premiera nowego Citroëna C5.
* 2008 – Premiera minivana Citroën C3 Picasso
* 2009 – Prezentacja nowego logo firmy, oraz nowej serii prestiżowej DS. Model DS3 zapoczątkował nową serię. Seria ta jednak nie zastąpi serii C, ale będzie jej ekskluzywną odmianą.
* 2009 – Premiera drugiej generacji C3
Modele Citroëna
Modele osobowe i użytkowe
W kolejności alfabetycznej:
* 2CV (1948–1990)
* 8CV Rosalie (1932–1935)
* 10CV
* Acadiane (1978–1987)
* Ami 6 (1961–1971)
* Ami 8 (1969–1979)
* Ami Super (1973–1976)
* Axel (1984–1988)
* AX (1986–1998)
* Berlingo (1996– )
* BL 11
* BX (1982–1994)
* C15 (1984–2005)
* C25 (1981–1993)
* C35 (1974–1992)
* CX (1974–1989)
* Dyane (1967–1984)
* DS/ID (1955–1975)
* Elysée – sedan przeznaczony na chiński rynek
* Evasion (1994–2002)
* FAF
* Fukang – ZX sedan wyprodukowany w Chinach, przeznaczony na chiński rynek
* GS/GSA (1970–1984)
* H Van (1947–1981)
* Jumpy (1995– )
* Jumper (1994– )
* LN (1976–1979)
* LNA (1978–1986)
* M35 (1970–1971)
* Méhari (1968–1987)
* Nemo (2007–)
* Saxo (1995–2003)
* SM (1970–1975)
* Traction Avant (1934–1957)
o Citroën 11 CV
o Citroën 15 CV
o Citroën 22 CV
* TUB (1939–1941)
* Type A (1919–1921)
* Type B (1921–1928)
* Type C C2-C3 (1922–1926)
* Type C C4-C6 (1928–1934)
* Visa (1978–1988)
* Xantia (1993–2001)
* XM (1989–2000)
* Xsara (1997–2004)
* Xsara Picasso (1999–)
* ZX (1991–1997)
Seria C (od 2001)
* C1 (2005 – nadal)
* C2 (2003 – 2009)
* C3 (2002 – 2009)
* C3 Pluriel (2003 – 2010)
* C3 II (2009 – nadal)
* C3 Picasso (2009 – nadal)
* C4 (2004 – nadal)
* C4 Picasso (2007 – nadal)
* C4 Grand Picasso (2006 – nadal)
* C5 (2001 – 2008)
* C5 II (2008 – nadal)
* C6 (2005 – nadal)
* C8 (2002 – nadal)
* C-Crosser (2007 – nadal)
* C-Triomphe (2007 – nadal, produkcja w Chinach)
Seria DS (od 2009)
* DS3 (2009 – nadal)
* DS4
* DS5
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
Dział motoryzacja 
