Rabatowałki
Wałki na gruntach podmokłych, uformowane w odstępach 2,5-metrowych i przedzielone 0,5-metrowej głębokości bruzdami, mające na celu podwyższenie miejsca sadzenia drzew.
Rasa
Jednostka systematyczna w obrębie gatunku, wyróżniająca się od innych swoistymi cechami przekazywanymi dziedzicznie; wyodrębnia się w procesie ewolucji w wyniku selekcji naturalnej i przystosowania do środowiska.
Reducenci
Organizmy saprofityczne (głównie bakterie i grzyby) rozkładające martwą substancję i stąd czerpiące niezbędną do życia energię; w łańcuchu pokarmowym (troficznym) są ogniwem łączącym konsumentów z producentami.
Regionalizacja nasienna
Regionalizacja rozprzestrzeniania nasion i sadzonek mająca zapobiec negatywnym skutkom niekontrolowanego przemieszczania różnych populacji drzew, wprowadzająca podział Polski na 26 makroregionów nasiennych, a w ich obrębie na 106 mikroregionów (54 mateczne i 52 zwykłe).
Regionalizacja przyrodniczoleśna
Podział Polski na jednostki przyrodniczoleśne: krainy, dzielnice i mezoregiony z punku widzenia zróżnicowania warunków klimatycznych, ukształtowania terenu, budowy geologicznej, gleb, zasięgu geograficznego głównych gatunków drzew leśnych, rozmieszczenia największych kompleksów leśnych oraz siedlisk i zbiorowisk roślinnych. Regionalizacja przyrodniczoleśna dzieli kraj na 8 krain, 57 dzielnic i 149 mezoregionów, stwarzając podstawy dla racjonalnej gospodarki leśnej, zgodnie z przyrodniczym charakterem regionu.
Reintrodukcja
Przywrócenie danemu obszarowi gatunku, który wcześniej tam występował, ale wyginął (np. rysia w Puszczy Kampinoskiej).
Relikt
Gatunek rośliny lub zwierzęcia, zachowany na ograniczonym, zwykle niedużym obszarze, pozostałość z minionych okresów klimatycznych lub epok geologicznych, np. miłorząb, wierzba lapońska.
Remiza
Śródpolne skupisko drzew i krzewów z podszytem lub miejsce w lesie obsadzone roślinnością zielną i krzewiastą, zakładane jako osłona dla zwierzyny, miejsce rozrodu i dodatkowego żeru.
Repelenty, środki odstraszające
Substancje chemiczne stosowane do odstraszania roślinożernych ssaków, rzadziej ptaków, w ochronie drzew lub powierzchni upraw; są nieszkodliwe dla ludzi i zwierząt, działają selektywnie i przez długi czas.
Restytucja gatunków
Przywracanie przyrodzie gatunków zwierząt zagrożonych wyginięciem na skutek zmian środowiskowych lub znacznego wyniszczenia przez człowieka; restytucję prowadzi się często w hodowli rezerwatowej – po wzmocnieniu grupy hodowlanej i zwiększeniu jej stanu liczebnego zwierzęta są wypuszczane na wolność.
Retencja wodna
Czasowe zatrzymanie wody opadowej na obszarze zlewni w zbiornikach i ciekach wodnych, bagnach, pokrywie śnieżnej, lodowcach oraz w gruncie, a także ilość zatrzymanej wody; wielkość retencji zależy od czynników meteorologicznych, rzeźby terenu, szaty roślinnej i działalności człowieka; ogromna rola w retencjonowaniu wody przypada lasom, zwłaszcza górskim.
Retorta
Urządzenie do rozkładowej destylacji drewna; retorta polowa, zbudowana z blachy stalowej, służy do otrzymywania węgla drzewnego w warunkach polowych; czas zwęglania wynosi w niej 24 – 28 godzin, na 1 tonę węgla drzewnego zużywa się 10 m przestrzennych drewna świeżego.
Rezerwat biosfery
Obszar wyjątkowo cenny w skali świata ze względu na niepowtarzalne walory przyrodnicze, podlegający szczególnej ochronie na podstawie prawodawstwa krajowego, uznany przez UNESCO za ważny obiekt w ochronie obszarów naturalnych i zasobów genetycznych; powoływanie rezerwatów biosfery zainicjował międzynarodowy program MaB (Man and Biosphere), on też zatwierdza projekty rezerwatów zgłoszone przez krajowe komitety MaB, gromadzi i porządkuje o nich informacje. W Polsce istnieje 7 rezerwatów biosfery: RB Babia Góra, Białowieski RB, Karkonoski RB, RB Karpaty Wschodnie, RB Jezioro Łuknajno, Tatrzański RB i Słowiński RB.
Rezerwat przyrody
Obszar cenny ze względów przyrodniczych, naukowych, kulturowych bądź innych, objęty ochroną ścisłą, wykluczającą ingerencję człowieka, lub ochroną częściową, dopuszczającą tzw. gospodarkę rezerwatową; na początku 2003 roku były w Polsce 1354 rezerwaty o łącznej powierzchni 149 tys. ha, wśród nich rezerwaty leśne liczące w sumie 52 tys. ha; inne rodzaje rezerwatów to m.in.: krajobrazowe, florystyczne, faunistyczne, stepowe, geologiczne, wodne.
Rębarka
Urządzenie rozdrabniające drewno na tzw. zrębki, czyli półprodukt przeznaczony dla przemysłu celulozowego i płytowego.
Rębnia
Zespół zasad określający sposób użytkowania lasu mający na celu stworzenie najkorzystniejszych warunków do odnowienia pożądanego składu gatunkowego i uzyskania odpowiedniej struktury drzewostanu; zależnie od sposobu cięcia i warunków wzrostu odnowień rozróżnia się 5 rodzajów rębni: zupełną, częściową, gniazdową, stopniową i przerębową.
Rębnia częściowa
Rębnia polegająca na stopniowym, na ogół równomiernym przerzedzeniu drzewostanu na całej powierzchni lub na pasach i naturalnym jego odnawianiu.
Rębnia gniazdowa
Rębnia sprowadzająca się do jednorazowego lub stopniowego wykonywania gniazd w dojrzałym lub przebudowanym drzewostanie, a następnie ich łączeniu w procesie odnowienia naturalnego bądź sztucznego.
Rębnia przerębowa
Rębnia polegająca na prowadzeniu w sposób ciągły cięcia przerębowego na całej powierzchni drzewostanu; w wypadku zastosowania rębni przerębowej, proces odnowienia naturalnego odbywa się nieprzerwanie, a nalot i podrost trwale korzystają z osłony drzewostanu.
Rębnia stopniowa
Rodzaj rębni obejmujący kilka typów cięć odnowieniowych, zwykle gniazdowych i brzegowych, niekiedy jeszcze innych, rozłożonych w czasie, których efektem są drzewostany mieszane, różnowiekowe, o złożonej strukturze przestrzennej; w rębni stopniowej wykorzystuje się kilka lat nasiennych.
Rębnia zupełna, rębnia całkowita
Rębnia polegająca na równoczesnym wycięciu wszystkich drzew na powierzchni zrębowej, z ewentualnym pozostawieniem nasienników, przestojów lub biogrup drzewostanu rębnego, i zwykle na sztucznym odnowieniu.
Rogacz, kozioł
Samiec sarny.
Rok nasienny
Rok obfitego obradzania nasion danego gatunku drzewa lub krzewu na większym obszarze
Rosochy
Poroże łosia byka mające kształt szerokich łopat zakończonych odnogami, tzw. pasynkami.
Rójka
Pora godowa u owadów.
Róża
Pierścień z narośli kostnych wokół nasady tyki poroża jeleniowatych.
Ruda darniowa
Skała osadowa składająca się głównie z limonitu, z domieszkami substancji ilasto-mułkowej, szczątków organicznych, niekiedy syderytu, tworząca się na terenach podmokłych w postaci czarnobrunatnych warstw i grud.
Ruja
Faza cyklu płciowego u samic ssaków, kiedy możliwe jest zapłodnienie.
Runo leśne
Najniższa warstwa roślinności w lesie (do wysokości 50 cm) składająca się z roślin zielnych (trawy, zioła, krzewinki, niskie krzewy, młode pokolenie drzew), mchów, porostów i grzybów; liczne rośliny runa leśnego dostarczają jadalnych owoców.
Rykoszet
Odbicie się pocisku od twardej lub gładkiej powierzchni celu; zmiana toru lotu kuli stwarza duże niebezpieczeństwo dla otoczenia.
Rykowisko
Okres godowy jeleni przypadający na jesień; nazwa pochodzi od głosu byka ryczącego w tym czasie.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
