Gajowy
Zanikające stanowisko w strukturze administracyjnej nadleśnictwa; pracownik terenowy zajmujący się głównie ochroną przed szkodnictwem leśnym i wykonywaniem zadań zleconych przez leśniczego.
Gajówka
Budynek mieszkalny bądź osada składająca się z budynków mieszkalnego i gospodarczych użytkowanych przez gajowego.
Galasy
Wyrośla na różnych częściach roślin, przeważnie na liściach, o kształcie zbliżonym do kulistego, powstające na skutek zranienia tkanki rośliny przez niektóre owady (np. błonkówki z rodziny galasówek), których wydzieliny powodują rozrost tkanki regeneracyjnej, tzw. kallusa.
Gatunek domieszkowy
Gatunek spełniający w drzewostanie rolę podrzędną pod względem ilościowym w stosunku do gatunków głównych, zajmujący zwykle mniej niż 50% powierzchni lub miąższości.
Gatunek endemiczny
Gatunek rośliny lub zwierzęcia charakterystyczny dla niewielkiego obszaru, nie występujący w innych miejscach świata, w Polsce np. brzoza ojcowska.
Gatunek główny
Gatunek drzewa (lub kilka gatunków) przeważający w drzewostanie mieszanym, odpowiadający warunkom siedliskowym, mający największe znaczenie produkcyjne.
Gatunek lasotwórczy
Gatunek mający duże znaczenie gospodarcze, panujący lub współpanujący w drzewostanie.
Gatunek panujący
Gatunek dominujący w składzie danej warstwy lasu pod względem zajmowanej powierzchni, miąższości lub liczebności.
Gatunek reliktowy
Gatunek rośliny lub zwierzęcia będący pozostałością minionych epok geologicznych, np. brzoza karłowata – relikt polodowcowy.
Gatunek rodzimy
Gatunek miejscowy, pochodzący z obszaru, na którym występuje.
Gatunki biocenotyczne
Gatunki drzew i krzewów wprowadzane do drzewostanów w celu umożliwienia bytowania zwierząt; przyczyniają się do utrzymania i wzmocnienia korzystnych stosunków biocenotycznych oraz zdrowotności i naturalnej odporności lasu.
Gatunki jednopienne
Rośliny, u których na tym samym okazie występują kwiaty męskie i żeńskie, oprócz brzozy należy do nich także sosna, buk i leszczyna.
Gazy cieplarniane
Gazy wpływające bezpośrednio lub pośrednio na występowanie efektu cieplarnianego, np. tlenek i dwutlenek węgla, freony, halony, metan, tlenek azotu, para wodna, ozon troposferyczny.
Genetyka
Nauka o zmienności organizmów roślinnych i zwierzęcych i mechanizmach dziedziczenia; genetyka leśna - nauka o dziedziczności drzew leśnych.
Gleba
Biologicznie czynna, zewnętrzna powłoka litosfery, wytworzona ze skał macierzystych przekształconych pod wpływem organizmów żywych, klimatu, wody i rzeźby terenu oraz z substancji organicznej (próchnicy) pochodzącej z resztek roślin i zwierząt rozkładanych przez mikroorganizmy glebowe; jest środowiskiem życia roślin, zwierząt i człowieka, jednym z najważniejszych składników przyrody.
Gleby bagienne
W systematyce gleb rząd gleb obejmujący dwa typy: gleby mułowe i gleby torfowe. Są to gleby nadmiernie uwilgotnione na skutek wysokiego poziomu wody gruntowej, bogate w substancję organiczną w postaci torfu lub namułów organicznych.
Gleby bielicowe
Typ kwaśnych, oligotroficznych gleb ukształtowanych z ubogich piasków lub przepuszczalnych zwietrzelin skał masywnych pod wpływem wilgotnego klimatu i roślinności borów iglastych; zajmują ok. 10% powierzchni Polski, są przede wszystkim glebami leśnymi, naturalnym siedliskiem borów.
Gleby brunatne
Typ gleb mezo- i eutroficznych powstałych w klimacie umiarkowanie wilgotnym na utworach zawierających węglan wapnia (CaCO3) lub glinokrzemiany bogate w wapń, pod lasami mieszanymi lub liściastymi; występują zarówno na terenach nizinnych i wyżynnych, jak i górzystych, w Polsce zajmują ok. 20% powierzchni kraju.
Gleby torfowe
Typ płytkich gleb organicznych wytworzonych w warunkach silnego uwilgotnienia w procesie przetwarzania i akumulacji obumarłych części roślin hydrofilnych w powierzchniowej strefie torfowiska; w wyniku tego procesu powstaje torf. Większość gleb torfowych występuje w północnej części Polski, zwłaszcza wzdłuż wybrzeża Bałtyku, oraz w dolinach Biebrzy, Narwi i Noteci, zajmując prawie 5,5% powierzchni kraju.
Gołożer, żer pełny
Całkowite ogołocenie koron drzew z listowia przez szkodliwe owady.
Gonty
Cienkie deseczki do krycia dachów, łupane z drewna osiki, świerka, jodły i sosny; gonty używane są dotąd w budownictwie ludowym, m.in. na Podkarpaciu.
Gospodarka leśna
Działalność w zakresie urządzania, ochrony i zagospodarowania lasu, utrzymania i powiększania zasobów i upraw leśnych, gospodarowania zwierzyną, pozyskiwania – z wyjątkiem skupu – drewna, żywicy, choinek, karpiny, kory, igliwia, zwierzyny oraz płodów runa leśnego, a także sprzedaż tych produktów oraz realizacja pozaprodukcyjnych funkcji lasu.
Grabina
Drzewostan z panującym grabem.
Gradacja
Masowe rozmnożenie się osobników określonego gatunku zwierząt, głównie owadów, prowadzące do załamania równowagi biocenotycznej, a następnie zaniku populacji gradacyjnej. Gradacja często występuje w uprawach rolnych i lasach jednogatunkowych.
Grąd
Wielogatunkowy las liściasty, głównie dębowo-grabowy, z udziałem klonu, jaworu, lip, rosnący na świeżych i wilgotnych, średnio żyznych i żyznych glebach, zwłaszcza brunatnych, kiedyś dominujący składnik roślinności niżowej Polski. W zależności od wilgotności gleby i jej żyzności, grądy dzieli się na: wysokie – stosunkowo suche i umiarkowanie żyzne, niskie – na glebach wilgotnych i żyznych, typowe – na glebach świeżych, eutroficznych.
Grubizna
Drewno okrągłe o średnicy w cieńszym końcu z korą od 7 cm wzwyż.
Grzybnia, plecha, mycelium
Splot nitkowatych strzępek grzybów, rozwijający się na powierzchni lub w głębi podłoża, dochodzący do kilkunastu metrów średnicy, a nawet kilku hektarów powierzchni; niekiedy grzybnia tworzy sznury (ryzomorfy), np. grzybnia opieńki pod korą pni drzew. Ze strzępek grzybni powstają organy przetrwalnikowe i owocniki (grzyby kapeluszowe); grzybnia służy też rozmnażaniu wegetatywnemu (przez rozpad strzępek) lub płciowemu (przez połączenie dwóch różnych strzępek w tzw. grzybnię dikariotyczną o komórkach dwujądrowych).
Grzyby mikoryzowe
Grupa grzybów mająca zdolność symbiotycznego współżycia z podziemnymi częściami roślin, tworząca związki mikoryzowe, m.in. z drzewami. Poprzez korzenie drzewa dostarczają grzybom potrzebnych do ich rozwoju węglowodanów, a strzępki grzybni zwiększają powierzchnię chłonną korzeni (nawet 1000-krotnie), dzięki czemu drzewa pobierają z gleby więcej wody i soli mineralnych; grzyby mikoryzowe przetwarzają ponadto niektóre związki chemiczne, nieprzyswajalne dla roślin, w związki, które rośliny mogą wchłonąć, oraz wytwarzając substancje antybiotyczne, chronią korzenie przed chorobami wywoływanymi przez patogeny grzybowe, wzmacniają odporność drzew na czynniki abiotyczne – mróz, suszę, kwaśne deszcze, metale ciężkie w glebie itp.
Grzyby saprofityczne
Grzyby rozwijające się na martwych szczątkach organizmów roślinnych i zwierzęcych, także na substancji organicznej zsyntetyzowanej przez człowieka; spełniają podstawową funkcję w krążeniu pierwiastków w przyrodzie, rozkładając materię organiczną na związki proste.
Grzywa
Gęsta, długa sierść na szyi i karku byków żubra, łosia i jelenia, muflona i kozicy.
Gwizd
Ryj dzika.
Gwizdanie
Głos wydawany przez wiele gatunków ptaków, m.in. przez słonki i kwiczoły, także przez niektóre ssaki, np. świstaki.
Gytia
Osad mineralno-organiczny zbiorników wodnych o charakterze eutroficznym, głównie jezior, bogaty w substancje organiczne i siarczki żelaza; powstaje na skutek rozkładu szczątków organicznych, zwłaszcza planktonu.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
