 I wiek p.n.e.
Urodzili się
• 70 p.n.e. 15 października – Wergiliusz, poeta rzymski
• 66 p.n.e. - Oktawia Młodsza, jedyna córka Gajusza Oktawiusza
• 65 p.n.e. 8 grudnia – Horacy, poeta liryczny rzymski
• 60 p.n.e. – Dionizjusz z Halikarnasu, historyk i retor rzymski (autor historii Rzymu w 20 księgach)
• około 59 p.n.e. – Liwiusz, historyk rzymski
• około 50 p.n.e. – Marek Antistiusz Labeo, prawnik rzymski (autor 400 ksiąg prawniczych)
• 43 p.n.e. – Owidiusz, poeta rzymski
• przed 20 p.n.e. – Maryja
• około 6 p.n.e. – Jezus z Nazaretu
Zmarli
• 82 p.n.e. – Kwintus Mucjusz Scewola, prawnik rzymski (prawo cywilne)
• 58 p.n.e. - Gajusz Oktawiusz, członek ekwickiej gałęzi rzymskiego ród Oktawiusze
• 56 p.n.e. – Lukullus, wódz i polityk rzymski
• 48 p.n.e. (28 września) – Gnejusz Pompejusz Magnus, wódz i polityk rzymski
• 46 p.n.e. – Wercyngetoryks, król galijskich Arwernów
• 44 p.n.e.
o 15 marca – Juliusz Cezar, dyktator Rzymu, zginął po 23 ciosach swoich współtowarzyszy, w tym jednym śmiertelnym
o Burebista – król Daków
• 43 p.n.e. (7 grudnia) – Marek Tulliusz Cycero, rzymski polityk, mówca i filozof
• 30 p.n.e. – Marek Antoniusz, wódz i polityk rzymski
• 27 p.n.e. – Marek Terencjusz Warron, rzymski uczony i pisarz
• 19 p.n.e. (21 września) – Wergiliusz, poeta rzymski
• 11 p.n.e. - Oktawia Młodsza, córka Gajusza Oktawiusza
• 12 p.n.e. – Marek Wipsaniusz Agryppa, wódz i polityk rzymski
• 8 p.n.e. (27 listopada) – Horacy, poeta rzymski
• 4 p.n.e. – Herod I Wielki, król państwa żydowskiego
Wydarzenia w Europie
• ok. 100 p.n.e.
o w celtyckiej Galii powstały pierwsze państwa
o nowe elementy w architekturze: łuk triumfalny, budowla kopułowa
o zanik kultury celtyckiej na ziemiach polskich
o pierwsze ślady używania żaren
• 100 p.n.e.
o Mariusz wybrany po raz szósty konsulem Rzymu
o Apollonios i Tauriskos z Tralles stworzyli marmurową grupę rzeźb – Byka Farnezyjskiego
• 91 p.n.e. – trybunem ludowym Rzymu został Marek Liwiusz Druzus
• 91-88 p.n.e. – wojny Rzymu z italskimi sprzymierzeńcami
• 86 p.n.e. – Sulla zdobył Ateny
• 83 p.n.e. – zniszczenie świątyni w Delfach
• 82 p.n.e. – początek dyktatury Sulli
• ok. 80 p.n.e. – Cyceron popularyzował filozofię grecką
• 73-71 p.n.e. – powstanie Spartakusa w Alalii
• 70 p.n.e.
o Germanie pod wodzą Ariowista najechali Galię
o konsulowie Pompejusz i Marek Krassus wydali ustawę o przywróceniu władzy trybunów ludowych, urząd cenzorów i przywróceniu ekwitów do sprawowania sądów
• 67 p.n.e. – Pompejuszowi powierzono na 3 lata najwyższe dowództwo na wybrzeżach dla zwalczania korsarstwa na morzu
• 63-62 p.n.e. – sprzysiężenie Katyliny
• 63 p.n.e. – Juliusz Cezar objął urząd najwyższego kapłana
• 60 p.n.e. – z Hispanii powrócił Juliusz Cezar, wraz z Pompejuszem i Markiem Krassusem utworzyli pierwszy triumwirat
• 59 p.n.e.
o Juliusz Cezar został, przy poparciu 2 pozostałych triumwirów (Pompejusza i Marka Krassusa), konsulem
o pierwsza znana gazeta codzienna Acta Diurna – Wydarzenia Dnia (Rzym)
• 58-50 p.n.e. – Juliusz Cezar, pomimo oporu plemion celtyckich i germańskich, podbił Galię i najechał Brytanię
• 57 p.n.e. – Bitwa nad rzeką Aisne (zwycięstwo Rzymian nad Galami)
• 55 p.n.e.
o Cezar dokonał inwazji Brytanii
o Pompejusz zbudował pierwszy teatr (drewniany) w Rzymie
• 52-51 p.n.e. – powstanie Wercyngetoryksa
• 51 p.n.e. – Cezar opublikował książkę O wojnie galijskiej
• 49 p.n.e. 10 stycznia – Cezar przekroczył Rubikon
• 48 p.n.e. – Cezar zwyciężył Pompejusza w wojnie domowej
• 46 p.n.e.
o zwycięstwo Cezara pod Tapsus
o utworzono rzymską prowincję Africa Nova
o wprowadzenie przez Cezara nowego kalendarza (kalendarz juliański)
• 45 p.n.e. – teatr Pompejusza – pierwszy teatr kamienny w Rzymie
• 44 p.n.e.
o 15 marca – zamordowanie Cezara przez zwolenników republiki i przywrócenie władzy senatowi
o Oktawian August, Marek Antoniusz i Marek Lepidus utworzyli drugi triumwirat
• 43 p.n.e. – pierwsza świątynia z marmuru w Rzymie
• 42 p.n.e. – zwycięstwo triumwirów nad armią republikańską w bitwie pod Flilippi (Macedonia)
• 36 p.n.e.
o zwycięstwo Oktawiana Augusta nad Sekstusem Pompejuszem pod Mylae
o pozbawienie władzy Marka Lepidusa
• 31 p.n.e. – bitwa pod Akcjum między Oktawianem Augustem i Markiem Antoniuszem
• 30-19 p.n.e. – Wergiliusz napisał Eneidę
• ok. 30 p.n.e. – Marek Agrypa stworzył mapę imperium rzymskiego
• 29 p.n.e. – dedykacja świątyni Boskiego Gajusza Juliusza Cezara
• 27-14 p.n.e. – Oktawian August został pierwszym cesarzem rzymskim
• 24-20 p.n.e. – Oktawian August rozpoczął rozdawanie egipskiego zboża rzymskiej biedocie
• 16 p.n.e. – Rzymianie zajęli Noricum
• 15 p.n.e. – wojska rzymskie doszły do Dunaju (miasto Wiedeń stało się rzymskim posterunkiem granicznym)
Wydarzenia w Azji
• około 100 p.n.e.
o Ktezyfon został stolicą Partii
o Sakowie rozpoczęli ataki na Indie
• 96 p.n.e. – ustalenie granicy rzymsko-partyjskiej na Eufracie
• 95 p.n.e. – początek panowania Tigranesa II Wielkiego (wzrost potęgi Armenii)
• około 94 p.n.e. – w północno-zachodnich Indiach powstało państwo Śaków (Scytów)
• 88-66 p.n.e. – Mitrydates VI Eupator z Pontu prowadził z Rzymem trzy wojny o wyzwolenie Grecji (zobacz: Wojny Rzymu z Mitrydatesem)
• 74 p.n.e. – hellenistyczne królestwo Bitynii stało się prowincją rzymską
• 69 p.n.e. – początek podboju Armenii przez Lukullusa i Pompejusza
• 66 p.n.e. – wyprawa Pompejusza na Wschód
• 64 p.n.e. – zwycięstwa Pompejusza kładą kres królestwu Seleucydów, Fenicja stała się częścią rzymskiej prowincji Syria
• 54 p.n.e. – wyprawa Krassusa przeciwko Partom
• 53 p.n.e. – Partowie rozgromili rzymskie legiony pod Carrhae
• około 50 p.n.e.
o w niezajętej przez Chiny części Korei powstały małe niezależne królestwa
o w Fenicji wynaleziono metodę wydmuchiwania szkła
• 40 p.n.e.-37 p.n.e. – panowanie Antygona II Matatiasza w Judei
• 38 p.n.e. – wyprawa Marka Antoniusza przeciwko Partom
• 37 p.n.e.-4 p.n.e. – panowanie Heroda I Wielkiego w Judei
• 30 p.n.e. – Egipt prowincją rzymską
• 27 p.n.e. – utworzenie prowincji rzymskiej Achai
• 9 p.n.e. – Herod Wielki wybudował wielki port Caesarea Maritima (sztuczny falochron o długości 60 m, Izrael)
Wydarzenia w Afryce
• około 100 p.n.e. – koczownicy saharyjscy zaczęli posługiwać się wielbłądami
• 47 p.n.e. – wielki pożar Biblioteki Aleksandryjskiej
• 46 p.n.e. – Numidia znalazła się pod władzą Rzymu
• 31 p.n.e. – bitwa pod Akcjum, po śmierci Kleopatry Egipt stał się rzymską prowincją
• przed 1 p.n.e. – pastersko-koczowniczy tryb życia rozpowszechnił się na południu Afryki
Wydarzenia w Ameryce
• 100 p.n.e.
o powstało państwo Moche w Peru
o początek szczytowego okresu rozwoju miasta Teotihuacán w Meksyku
• 31 p.n.e. – powstały najstarsze znane kalendarze w Ameryce Środkowej
• około 1 p.n.e. – migracja ludów rolniczych na Karaiby
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
