 XII wiek
Ważne wydarzenia
• 1101 – król Jerozolimy Baldwin I pokonał armię egipską w bitwie pod Ar-Ramlą (7 września)
• 1102
o Koloman Uczony koronowany na króla Chorwacji i Dalmacji
o zdobycie Tortosy
• 1103 – Henryk IV ogłosił tzw. pokój boży trwający 4 lata
• 1104 – zwycięstwo Turków seldżuckich nad wojskami chrześcijańskimi w bitwie pod Harran (7 maja)
• 1105 – początek panowania Henryka V (cesarza od 1111)
• 1106 – pojawiła się kometa X/1106 C1 (2 lutego)
• 1107 – Świętopełk Przemyślida księciem Czech (14 maja)
• 1108 – Ludwik VI został królem Francji (29 lipca)
• 1109 – zdobycie Trypolisu (po 5-letnim oblężeniu) i Bejrutu, utworzenie hrabstwa Trypolisu
• 1110 – krucjata norweska: krzyżowcy zdobyli Sydon (4 grudnia)
• 1111 – w Rzymie wzburzony tłum przerwał uroczystości koronacyjne króla Niemiec Henryka V na cesarza rzymskiego, po oznajmieniu przez papieża Paschalisa II, że lenna królewskie mają zostać królowi zwrócone (12 lutego)
• 1112 – późniejszy król Alfons I Zdobywca został hrabią Portugalii (1 listopada)
• 1113 – papież Paschalis II uznał zakon Szpitala św. Jana Chrzciciela i zatwierdził jego regułę (15 lutego)
• 1114 – Bolesław III Krzywousty przestał płacić Czechom trybut za Śląsk
• 1115 – wojska króla niemieckiego Henryka V Salickiego zostały pokonane przez Sasów w bitwie pod Welfesholz (11 lutego)
• 1116 – Bitwa pod Filomelionem w trakcie walk Bizantyjczyków z Seldżukami
• 1117 – w trzęsieniu ziemi w północnych Włoszech zginęło około 30 tys. osób
• 1118
o założenie milicji Ubogich Rycerzy Chrystusa przez Hugona z Payens
o Baldwin II królem Jerozolimy, rycerze zajęli dawną Świątynię Salomona i przybrali nazwę zakonu Świątyni (templariuszy)
o Aragończycy odebrali Arabom Saragossę, która stała się stolicą Aragonii (18 grudnia)
o biskup Henricus dotarł do Grenlandii (papież mianował go biskupem tej wyspy)
• 1119 – w bitwie pod Hab krzyżowcy pod dowództwem Baldwina II pokonali siły Ilghaziego, co zatrzymało muzułmańską ofensywę w północnej Syrii (14 sierpnia)
• 1120 – podczas obrad synodu Kościoła jerozolimskiego przyjęto Kodeks z Nabulusu (16 stycznia)
• około 1120 – Jugorcowie powszechnie stosowali łyżwy z kości udowych zwierząt (tereny na północ od Wołgi)
• 1121 – król Gruzji Dawid IV pokonał Turków seludżyckich w bitwie pod Didgori, zdobywając następnie Tbilisi, ostatnią turecką enklawę w Gruzji (12 sierpnia)
• 1122 – konkordat wormacki: kompromisowy układ pomiędzy cesarzem Henrykiem V a papieżem Kalikstem II (23 września)
• 1123 – został zwołany Sobór laterański I przez papieża Kaliksta II. Wprowadził zakaz zawierania małżeństw przez księży, mnichów, diakonów i subdiakonów, a także potwierdził postanowienia konkordatu wormackiego (18 marca)
• 1124 – pierwsze udokumentowane walki z bykami w Hiszpanii
• 1125 – Wyprawy krzyżowe: zwycięstwo krzyżowców nad Seldżukami w bitwie pod Azaz (11 czerwca)
• 1126 – dynastia Song przeniosła stolicę Chin na południe kraju do Hangzhou, z powodu najazdu ludów północnych
• 1127 – Dżurdżeni zdobyli Bianjing (Kaifeng), obalając cesarza Chin Qinzonga, ostatniego przedstawiciela północnej dynastii Song (9 stycznia)
• 1128 lub 1129 – synod w Troyes (14 stycznia) i ogłoszenie reguły zakonu templariuszy, Zengi władcą Aleppo
• 1129 – sojusz pomiędzy Mikołajem a Bolesławem III przeciw Warcisławowi I
• około 1130 – Bernard z Clairvaux ogłosił De laude novae militiae (kazanie dla Templariuszy)
• 1131 – Fulko V królem Jerozolimy
• 1132 – stoczono bitwę nad rzeką Sajó będącą decydującym starciem w konflikcie o władzę na Węgrzech (22 czerwca)
• 1133 – Andora została przekazana we władanie biskupów z Urgel
• 1134 – wyprawa wojsk polsko-pomorskich na Danię (nieudany atak na Roskilde)
• 1135 – Racibor I król morski rozbił flotę duńską płynącą ku wyspie Rugii i w odwecie spustoszył stolicę Danii Roskilde (9 sierpnia stoczył zakończoną sukcesem bitwę o Konungahelę)
• 1136
o powstanie chłopów i biedoty miejskiej w Nowogrodzie (bojarzy ustanowili tam feudalną republikę)
o Robert de Craon mistrzem zakonu templariuszy
• 1137
o Aragonia połączyła się z Kastylią (dawna Marchia Hiszpańska) zwaną już wówczas Katalonią lub hrabstwem Barcelony (11 sierpnia)
o powstało nowe scentralizowane państwo etiopskie, którym rządziła dynastia Zague
• 1138 – tragiczne w skutkach trzęsienie ziemi w pobliżu Aleppo (9 sierpnia); około 230 tys. ofiar
• 1139 – bulla papieża Innocentego II Omne datum optimum w intencji zakonu templariuszy (29 marca)
• 1140 – pierwsza szkoła medyczna w Salerno (Kampania)
• 1141 – stoczono bitwę pod Lincoln, w wyniku której król Anglii Stefan z Blois dostał się do niewoli, a w tym czasie tron na krótki czas przejęła cesarzowa Matylda (2 lutego)
• 1142 – zwycięstw wojsk morawskich księcia znojemskiego Konrada II nad wojskami księcia Czech Władysława II w bitwie pod Vysoką (25 kwietnia)
• 1143 – Celestyn II wybrany na papieża (26 września)
• 1144 – turecki władca Zengi zajął Edessę (24 grudnia), stolicę Hrabstwa Edessy
• 1145 – papież Eugeniusz III wezwał do rozpoczęcia II wyprawy krzyżowej (1 grudnia)
• 1146 – Eugeniusz III ogłosił krucjatę, natomiast święty Bernard nawoływał do II krucjaty (31 marca), we Francji i w Niemczech
• 1147-1149 – II wyprawa krzyżowa
• 1147 – wyprawa feudałów niemieckich pod wodzą Henryka Lwa na kraj Obodrytów; zwycięstwo księcia Obodrytów – Niklota (26 czerwca)
• 1148 – klęska krzyżowców podczas oblężenia Damaszku (24-28 lipca)
• 1149 – Nur ad-Din wziął w posiadanie Edessę i całe hrabstwo
• około 1150 – Swerker I Starszy i Eryk IX stali się współwładcami Szwecji
• 1151 – bitwa pod Ghazni (walczyli: Ala al-Din Husayn i Bahram-Shah of Ghazna)
• 1152 – Baldwin III królem Jerozolimy
• 1153 – zajęcie Askalonu przez Baldwina III (19 sierpnia)
• 1154 – Henryk II, założyciel dynastii Plantagenetów, królem Anglii (19 grudnia)
• 1155 – Fryderyk I Barbarossa został koronowany na Świętego Cesarza Rzymskiego (18 czerwca)
• 1156 – Bertrand z Blanquefort mistrzem zakonu templariuszy
• 1157 – Albrecht Niedźwiedź zdobył Brennę i utworzył Marchię Brandenburską (11 czerwca)
• 1158 – cesarz Fryderyk I Barbarossa wkroczył do Włoch z liczną armią domagając się od miast rewindykacji swych uprawnień (regaliów)
• 1159 – Aleksander III został wybrany papieżem (7 września)
• około 1160 – kupcy niemieccy wylądowali u ujścia rz. Dźwiny i założyli osadę handlową (od 1200 nazywaną Rygą)
• 1161 – w bitwie pod Caishi, nad Jangcy, siły songowskie odparły inwazję wojsk dynastii Jin (26 listopada)
• 1162
o Amalryk I królem Jerozolimy
o miasta lombardzkie, z największym Mediolanem na czele, powstały przeciw cesarzowi Fryderykowi I Rudobrodemu (15 miast utworzyło przeciw Niemcom związek, tzw. Ligę Lombardzką)
• 1163 – IV wojna włoska Fryderyka Barbarossy: wojska cesarskie zburzyły Tarano (24 listopada)
• 1164 – Henryk II wydał tzw. konstytucje klarendońskie (poddał duchowieństwo pod jurysdykcję królewską)
• 1165 – Wilhelm I Lew został koronowany na króla Szkocji (24 grudnia)
• 1166 – Stefan Nemanja zostaje wielkim żupanem Raszki (Stara Serbia)
• 1167 – cesarz Fryderyk I ponownie wkroczył do Włoch z liczną armią (II połowa maja), zajął Rzym opuszczony przez papieża Aleksandra III
• 1168 – król Danii Waldemar I Wielki zdobył i zniszczył Arkonę - potężny gród na wyspie Rugii rozkazał także spalić ostatnią pogańską świątynię Słowian - sanktuarium Świętowita (12 czerwca)
• 1169
o Saladyn wezyrem Egiptu
o książęta wschodnioruscy (Andrzej I Bogolubski) zdobyli i spalili Kijów
• 1170 – na ziemiach obodryckich powstało półsłowiańskie i półniemieckie Księstwo Meklemburskie, wchodzące w skład cesarstwa
• 1171 – Saladyn władcą Kairu (położył kres kalifatowi fatymidzkiemu)
• 1172 – król Anglii Henryk Młody Król poślubił Małgorzatę, córkę króla Francji Ludwika VII (27 sierpnia)
• 1173 – Tomasz Becket został kanonizowany przez papieża Aleksandra III (21 lutego)
• 1174 – Baldwin IV Trędowaty 15 lipca został królem Jerozolimy (król trędowaty)
• 1175 – papież Aleksander III zatwierdził bractwo św. Jakuba jako zakon rycerski
• 1176 – powstanie chłopskie w koreańskiej prowincji Czhungczhong
• 1177 – Saladyn pobity przez Baldwina IV pod Montgisard (25 listopada)
• 1178 – antypapież Kalikst III zakończył schizmę i podporządkował się papieżowi Aleksandrowi III (29 sierpnia)
• 1179 – Filip II August został koronowany w Reims na króla Francji (1 listopada)
• 1180 – Arnold z La Tour (Torroja) mistrzem zakonu templariuszy
• około 1181 – Chrétien de Troyes zaczął pisać O królu Arturze i rycerzach Okrągłego Stołu czyli Opowieść o Graalu
• 1181 – książę Pomorza Zachodniego, Bogusław, zagrożony przez Sasów (brak pomocy osłabionej Polski), złożył hołd lenny cesarzowi Fryderykowi I – Pomorze Zachodnie weszło w skład Rzeszy
• 1182 – powstanie żołnierzy i niewolników w Dzondzu (Korea)
• 1183 – Pokój w Konstancji: Fryderyk I Barbarossa uznał Ligę Lombardzką
• 1183-1184 – Saladyn zajął Aleppo
• 1184 – Minamoto no Yoshinaka otrzymał od cesarza Japonii władzę nad armią, a jego syn przyjął tytuł sioguna
• 1185 – Baldwin V królem Jerozolimy
• 1185-1186 – powstanie Bułgarów przeciw panowaniu Bizancjum
• 1186 – koniec panowania Ghaznawidów na północy półwyspu Indyjskiego
• 1187
o Turcy pod wodzą Saladyna zdobyli Jerozolimę (2 października)
o ogłoszenie trzeciej krucjaty
• 1188 – Saladyn zajął całe terytorium Franków z wyjątkiem: Trypolisu, Tyru i Antiochii
• 1189-1192 – III wyprawa krzyżowa
• 1189 – Gwidon z Lusignan oblegał Akkę (od 28 sierpnia)
• 1190
o cesarz Barbarossa najechał Azję Mniejszą, umarł 10 czerwca topiąc się pod Konyą (Iconium)
o w Syrii 19 listopada powstało niemieckie szpitalne bractwo rycerskie (w 1198 przekształcone w zakon rycerski Najświętszej Marii Panny – Zakon krzyżacki)
• 1191 – klęska Saladyna pod Arsuf (7 września)
• 1192
o Minamoto Yoritomo uzyskał tytuł shōguna
o Ryszard Lwie Serce powrócił do Europy Zachodniej, nie zdobywszy Jerozolimy
• 1193 – Filip II August ożenił się z Ingeborgą, córką króla Danii Waldemara I Wielkiego
• 1194
o Hunac-Ceel, władca Mayapánu, z pomocą wojowników tolteckich zdobył miasto Chichén-Iitzá
o Gilbert Erail mistrzem zakonu templariuszy
• 1195 – Almohadzi pokonali wojska kastylijskie pod Alarcos
• 1196 – zjazd książąt Rzeszy Niemieckiej (Hoftag) w Würzburgu - elekcja Fryderyka II Hohenstaufa na króla Niemiec
• 1197 – Amalryk z Lusignan królem Jerozolimy
• 1198 – papież Innocenty III ogłosił nową, czwartą krucjatę (cel: odbicie Jerozolimy)
• 1199 – oficjalne uznanie 19 lutego zakonu rycerskiego Najświętszej Marii Panny (Krzyżaków) przez papieża Innocentego III
• 1200 – norweski król Sverre stoczył bitwę w pobliżu Oslo
• silne trzęsienie ziemi zburzyło mauzoleum w Halikarnasie
• kompas, wynaleziony przez Chińczyków, trafił do Europy (za pośrednictwem arabskich kupców)
• założono Władysławowo i Puck
Władcy Polski w XII wieku
• 1079-1102: Władysław I Herman
• 1102-1107: Zbigniew i Bolesław III Krzywousty
• 1107-1138: Bolesław III Krzywousty
• 1138-1146: Władysław Wygnaniec (książę zwierzchni)
• 1146-1173: Bolesław IV Kędzierzawy (książę zwierzchni)
• 1173-1177: Mieszko III Stary (książę zwierzchni)
• 1177-1194: Kazimierz II Sprawiedliwy (książę krakowski)
• 1194-1202: Leszek Biały (książę krakowski)
Ważne wydarzenia w historii Polski
• 1109 – Najazd Henryka V na Polskę.
• 1110-1120 − Bolesław III Krzywousty ujarzmił i podbił Pomorze.
• 1112-1116 – Kronika Galla Anonima.
• 1138 – Początek rozbicia dzielnicowego Polski.
• 1157 – 30 sierpnia, Pokój krzyszkowski.
• 1180 – Zjazd w Łęczycy. Zniesienie zasady senioratu i przywileje dla duchowieństwa.
Sławni twórcy sztuki i kultury
• ..
Sławni odkrywcy i badacze
• ..
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
