|
Ziemia i człowiek w datach
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | |
|
|
|
Pierwsze ludy plemienne
5700-400 p.n.e.
ok. 5700 p.n.e. Budowa pierwszych miast w Egipcie.
ok. 4600 p.n.e. Pierwsze miasta i wsie w dolinie Indusu.
ok. 3800 p.n.e. Narodziny miast i państw chińskich.
ok. 2700 p.n.e. Zostają założone pierwsze greckie i etruskie miasta-państwa.
ok. 1800-1200 p.n.e. Rozwój kultury Majów.
ok. 800-400 p.n.e. Początki kultury Inków w Ameryce Południowej. |
|
|
Egipt predynastyczny
ok. 9500-3500 p.n.e.
ok. 7500 p.n.e. Egipcjanie osiedlają się w żyznych regionach, które dziś są terenami pustynnymi.
ok. 500 p.n.e. Nad Brzegami Nilu uprawia się przenicę i jęczmień.
ok. 4500 p.n.e. Egipcjanie chowają swoich zmarłych w nekropoliach nad Nilem.
ok. 3300 p.n.e. Początki egipskiego pisma hieroglificznego.
ok. 3150 p.n.e. Zostaje zbudowana pierwsza stolica Egiptu - Memfis. |
|
|
|
|
Epoka minojska
ok. 2000-1425 p.n.
ok. 2000 p.n.e. Na Krecie powsta królewskie.
ok. 1850 p.n.e. Pierwsza inwazja Achajów.
ok. 1628 p.n.e. Wielki wybuch wulkanu pustoszy Thirę.
ok. 1500 p.n.e. Achajowie podbijają Kretę.
ok. 1425 p.n.e. Pałac w Knossos zostaje zniszczony. |
|
|
Cywilizacja doliny Indusu i Saraswati
4300-1500 p.n.e.
4000-3200 p.n.e. Początek epoki brązu.
3500-2700 p.n.e. Początki kultury Harappa.
2700-1900 p.n.e. Środkowy okres kultury Harappa.
1900-1500 p.n.e. Późna kultura doliny Indusu (Lothal, Bet Dwaka). |
|
|
|
|
Wczesna Mezopotamia
5000-3400 p.n.e.
5000 p.n.e. Pierwsze świadectwa cywilizacji.
ok. 4400 p.n.e. Pierwsze wyroby garncarskie kultury Halaf, ślady używania metali.
ok. 3900 p.n.e. Rozwój południowej Mezopotamii; budowa świątyń i wczesna architektura miejska.
ok. 3400 p.n.e. Okres kultur Gawra i Niniwa 5.
|
|
|
Zasiedlenie wysp Pacyfikku
ok. 60 000 p.n.e.-15O0
ok. 60 000 p.n.e. Aborygeni w Australii.
ok. 32 000 p.n.e. Z tego okresu pochodzi Człowiek z Mungo - spalony szkielet znaleziony nad jeziorem Mungo w Nowej Południowej Walii.
ok. 400 p.n.e. Polinezyjczycy odwiedzają Markizy.
ok. 300 n.e. Wyruszające z Markizów grupy Polinezyjczyków osiągają Hawaje.
ok. 800 n.e. Pierwsza fala osiedleńcza plemion polinezyjskich przybywa na Nową Zelandię.
ok. 1000-1500 n.e. Na Wyspie Wielkanocnej powstają posągi wyrzeźbione ze skały wulkanicznej. |
|
|
|
|
Państwo asyryjskie
ok. 1750-609 p.n.e.
ok. 1750 p.n.e. Powstaje pierwsza świątynia w mieście Aszur, wprowadzony zostaje kalendarz asyryjski.
ok. 1320 p.n.e. Za panowania Aszuruballita I Asyria zdobywa dominującą pozycję w Mezopotamii.
935 p.n.e. Aszurdan II powiększa państwo drogą podbojów. Jego władza sięga od Egiptu po Morze Kaspijskie.
609 p.n.e. Po ataku Medów, Scytów i Babilończyków następuje upadek państwa asyryjskiego. |
|
|
Tyr i Fenicjanie
2750-814 p.n.e.
2750 p.n.e. Założenie miasta Tyr (według Herodota).
ok. 1500 p.n.e. Fenicjanie zasiedlają Cypr.
1200 p.n.e. Tyr jest najważniejszym miastem Fenicji. Rozpoczyna się wojna trojańska.
ok. 970 p.n.e. Król Hiram zTyru wznosi Świątynię Salomona.
ok. 860 p.n.e. Księżniczka Izebel z Tyru zostaje żoną Ahaba, króla Izraela.
ok. 854 p.n.e. Fenicjanie zostają pokonani przez Asyrię.
ok. 814 p.n.e. Założenie Kartaginy.
|
|
|
|
|
Starożytne igrzyska olimpijskie
776-323 p.n.e.
776 p.n.e. Hippiasz z Elidy (ok. 460-399 p.n.e.) wyliczył na podstawie spisu zwycięstw olimpijskich, że pierwsze igrzyska olimpijskie odbyły się w 776 p.n.e.; Koroibos z Elidy wygrał wówczas bieg krótkodystansowy.
752 p.n.e. Zwycięzca igrzysk olimpijskich po raz pierwszy otrzymuje na znak zwycięstwa wieniec z gałązek oliwnych.
720 p.n.e. Na 15. igrzyskach olimpijskich wprowadzono nową dyscyplinę - dolichos (bieg długodystansowy); pierwszym zwycięzcą tej konkurencji zostaje Akanthos ze Sparty, a Orsippos jako pierwszy biegnie nago.
594 p.n.e. Ateny wprowadzają program treningowy, aby zakończyć erę dominacji atletów ze Sparty.
490 p.n.e. Ateny pokonują armię perską w bitwie pod Maratonem.
472 p.n.e. Czas trwania igrzysk olimpijskich zostaje przedłużony do pięciu dni.
336-323 p.n.e. Aleksander Wielki jest królem Macedonii. Na igrzyskach olimpijskich jako symbol zwycięstwa zostaje wprowadzona gałązka palmowa |
|
|
Państwo nowobabilońskie
587-539 p.n.e.
587 p.n.e. Judea zostaje prowincją Babilonii.
586 p.n.e. Nabuchodonozor II zdobywa Fenicję.
581 p.n.e. Nabuchodonozor II burzy Jerozolimę.
539 p.n.e. Król perski Cyrus II podbija Babilonię i wciela ją do swojego imperium.
539 p.n.e. Cyrus uwalnia Żydów z niewoli babilońskiej |
|
|
|
|
Imperium perskie
539 p.n.e.-650 n.e.
539 p.n.e. Cyrus II Wielki zdobywa Babilon i oswobadza Żydów.
521 p.n.e. Dariusz I Wielki zostaje królem perskim; rozciąga granicę państwa daleko na zachód i na wschód, aż po Indus.
331 p.n.e. Aleksander Wielki podbija Persję.
460 n.e. Król Peroz prześladuje Żydów, którzy zmuszeni są uciec do Arabii.
632 n.e. Abu Bakr wypowiada wojnę perskiemu królestwu Sasanidów.
650 n.e. Arabowie podbijają całą Persję |
|
|
Staroindyjskie królestwa
304 p.n.e.-499 n.e.
304 p.n.e. Ćandragupta w zamian za 500 słoni bojowych zyskuje tereny nad Indusem.
250 p.n.e. Zebrana w Pataliputrze (dziś Patna) rada mnichów buddyjskich tworzy kanon pism buddyjskich.
50 n.e. W Sańći powstaje pierwsza stupa buddyjska.
380 n.e. Mnisi buddyjscy w Baktrii (dzisiejszy Afganistan) rzeźbią w skałach dwa olbrzymie posągi Buddy.
499 n.e. Powstaje pierwsza książka o algebrze -Arjabhatija - autorstwa hinduskiego matematyka Arjabhaty. |
|
|
|
|