Adam Nawara - Napisz do Nas: Grupa Media Informacyjne

XVI wiek

Wydarzenia historyczne 1501-1510

•             1500-1503 – II wojna litewsko-rosyjska
•             1501 – Amerigo Vespucci odkrył Zatokę Wszystkich Świętych i zszedł na ląd na terenie dzisiejszego brazylijskiego miasta Salvador (1 listopada)
•             1502
o             Nakaz opuszczenia przez muzułmanów Hiszpanii
o             Upadek złotej Ordy
•             1503 – podczas swej 4. i ostatniej podróży do Nowego Świata Krzysztof Kolumb odkrył Kajmany (10 maja); nadał archipelagowi nazwę Las Tortugas od zaobserwowanych tam licznie żółwi morskich
•             1504 – Francja scedowała Neapol na rzecz Hiszpanii (31 stycznia)
•             1505 – konstytucja Nihil novi (30 maja)
•             1506 – Turcy osmańscy opanowali ziemie albańskie
•             1507-1508 – III wojna litewsko-rosyjska
•             1508 – Wojny włoskie: z inicjatywy papieża Juliusza II zawarto w Cambrai sojusz przeciwko Republice Weneckiej (10 grudnia)
•             1509 – trzęsienie ziemi i wywołane nim tsunami zabiły w Stambule około 10 tys. osób (10 września)
•             1510 – Portugalczycy założyli faktorię handlową w Goa (15 sierpnia)

Wydarzenia historyczne 1511-1520

•             1511 – Albrecht Hohenzollern został koronowany na wielkiego mistrza krzyżackiego (6 lipca)
•             1512 – zwycięstwo Francuzów nad Hiszpanią i wojskami papieskimi pod Rawenną (11 kwietnia)
•             1512-1522 – I wojna polsko-rosyjska
•             1513
o             na przełomie marca i kwietnia pierwszy Europejczyk dociera do Ameryki Północnej (Hiszpan Ponce de Leon, Floryda)
o             25-26 września – Vasco Núñez de Balboa, pierwszy Europejczyk, który przedostał się przez Nowy Świat i zobaczył Ocean Spokojny
o             Portugalczycy wylądowali/dopłynęli do wybrzeży Chin (Kanton)
•             1514 – założono miasto Santiago de Cuba (28 czerwca)
•             1515 – rozpoczął się Zjazd wiedeński (15 lipca)
•             1516 – Szwajcarzy i Francuzi podpisali tzw. Wieczny pokój (29 listopada)
•             1517
o             95 tez Marcina Lutra – w Kościele chrześcijańskim dochodzi do schizmy, kiedy przez Europę przetacza się fala reformacji i będącej odpowiedzią na nią kontrreformacji (31 października)
o             pierwsze poselstwo portugalskie wyrusza do Chin
•             1518 – koronacja Bony Sforzy na królową Polski i jej zaślubiny z Zygmuntem I Starym w katedrze wawelskiej (18 kwietnia)
•             1519 – wystąpienie w Szwajcarii Ulryka Zwingliego
•             1519-1521 opanowanie przez Hernána Cortésa terytorium Meksyku i podbój państwa Azteckiego
•             1520 – wyprawa kierowana przez Ferdynanda Magellana wpłynęła na ocean, który Magellan nazwał później Morzem Spokojnym (28 listopada)

Wydarzenia historyczne 1521-1530

•             1521 – Ferdynand Magellan odkrył Filipiny (16 marca)
•             1522 – Juan Sebastián Elcano, kapitan żaglowca Vittoria 6 września kończy pierwszy rejs dookoła świata (rozpoczęty przez Magellana w 1519)
•             1523 – koronacja Gustawa Wazy na króla Szwecji (6 czerwca). Ostateczny rozpad Unii kalmarskiej
•             1524-1525 Wojna chłopska w Niemczech
•             1525 – traktat krakowski (8 kwietnia) – hołd pruski (10 kwietnia) – sekularyzacja państwa zakonu krzyżackiego i powstanie Prus Książęcych jako księstwa lennego Polski
•             1526 – śmierć Ludwika II Jagiellończyka w bitwie pod Mohaczem (29 sierpnia)
•             1527
o             Szwecja przechodzi na luteranizm
o             złupienie Rzymu przez wojska Karola V (Sacco di Roma)
•             1528 – wyprawa Pánfilo de Narváeza dociera do Florydy
•             1529 – wydanie I statutu litewskiego
•             1530 – hiszpański król Karol V podpisał akt, na mocy którego Malta została przekazana zakonowi joannitów (23 marca)

Wydarzenia historyczne 1531-1540

•             1531 – zawiązanie protestanckiego związku szmalkaldzkiego
•             1532-1533 – podbój Imperium Inków przez Francisca Pizarra
•             1533 – Francisco Pizarro w imieniu króla Hiszpanii ostatecznie złamał potęgę państwa Inków, zajmując ich stolicę Cuzco oraz zabijając ich ostatniego króla Atahualpę (15 listopada)
•             1534
o             akt supremacji w Anglii (16 marca)
o             powstanie zakonu Jezuitów (15 sierpnia)
•             1534-1537 – V wojna litewsko-moskiewska
•             1535 – hiszpański biskup Tomás de Berlanga odkrył wyspy Galapagos (10 marca)
•             1536 – Dania przechodzi na protestantyzm
•             1537 – wojna kokosza (lipiec)
•             1538 – w dzisiejszej stolicy Dominikany założono pierwszy uniwersytet na zachodniej półkuli – Universidad Autónoma de Santo Domingo (28 października)
•             1539 – Hiszpania zaanektowała Kubę (14 stycznia)
•             1540 – hiszpański oficer Francisco de Orellana odkrył i przepłynął Amazonkę z zachodu na wschód
Wydarzenia historyczne 1541-1550
•             1541 – podział Węgier między Turcję i Habsburgów
•             1542 – Hiszpan Álvar Núñez Cabeza de Vaca jako pierwszy Europejczyk dotarł do wodospadu Iguazú na granicy argentyńsko-brazylijskiej (31 stycznia)
•             1543 – Portugalczycy dopłynęli do Wysp Japońskich
•             1544 – założenie uniwersytetu luterańskiego w Królewcu
•             1545 – rozpoczął się Sobór trydencki (13 grudnia)
•             1546 – Hiszpania rozpoczęła podbój półwyspu Jukatan
•             1547 – zwycięstwo Anglików nad Szkotami w bitwie pod Pinkie Cleugh (10 września)
•             1548 – Interim augsburskie: pokój narzucony protestantom przez cesarza Karola V, zakończył pierwszą wojnę Szmalkaldzką (15 maja)
•             1549 – zostało założone miasto Salvador, pierwsza stolica Brazylii (29 marca)
•             1550 – założono Helsinki (12 czerwca)

Wydarzenia historyczne 1551-1560

•             1551 – założono obecny Narodowy Uniwersytet Meksyku (22 września)
•             1552 – na zamku w Chambord niemieccy książęta protestanccy i król Francji Henryk II Walezjusz zawarli układ skierowany przeciw cesarzowi Niemiec Karolowi V Habsburgowi (15 stycznia)
•             1553 – Indianie z plemienia Araukanów rozgromili Hiszpanów w bitwie pod chilijskim Tupacel (25 grudnia)
•             1554 – w londyńskiej Tower z rozkazu Marii I stracono Jane Grey, zwaną „dziewięciodniową królową” (12 lutego)
•             1555 – zawarcie pokoju w Augsburgu (25 września). Abdykacja cesarza Karola V (1556). Podział monarchii habsburskiej
•             1556 – trzęsienie ziemi w chińskiej prowincji Shaanxi, które spowodowało śmierć około 830 tys. osób (23 stycznia). Wstrząsy wywołały odkształcenia terenu, także w sąsiednich prowincjach Chin
•             1557 – mistrz zakonu inflanckiego Wilhelm Fürstenberg podpisał traktat pozwolski, w którym zakon zobowiązywał się do sprzyjania Litwie (14 września)
•             1558-1570 – III wojna polsko-rosyjska o Inflanty (VI wojna litewsko-rosyjska)
•             1559 – w Cateau-Cambrésis zawarto pokój hiszpańsko-francuski i osobny pokój francusko-angielski (3 kwietnia). Zakończyło to wojnę o hegemonię w Europie między Walezjuszami a Habsburgami
•             1560 – Anglia i Szkocja podpisały Traktat Edynburski (6 lipca)

Wydarzenia historyczne 1561-1570

•             1561 – Sekularyzacja Zakonu kawalerów mieczowych (28 listopada)
•             1562 – biskup Jukatanu Diego de Landa spalił kilkadziesiąt zabytków pisma Majów i kilka tysięcy majańskich wizerunków sakralnych (12 lipca); do naszych czasów przetrwały zaledwie 4 kodeksy
•             1563 – podpisano w Kopenhadze sojusz polsko-duński na mocy którego oba państwa zobowiązały się wspólnie wystąpić przeciwko Szwecji i Rosji (5 października)
•             1564 – sprowadzenie Jezuitów do Polski
•             1565 – wyspa Cebu została pierwszą kolonią hiszpańską na Filipinach (27 kwietnia)
•             1566 – u wybrzeży Gotlandii sztorm zniszczył flotę duńsko-lubecką, powodując śmierć około 6 tys. marynarzy (28 lipca)
•             1567 – zostało założone Caracas (25 lipca)
•             1568 – został zawarty Pokój z Longjumeau kończący II francuską wojnę religijną (23 marca)
•             1569 – zawarcie unii lubelskiej (1 lipca)
•             1570 – Pokój w Szczecinie i zakończenie I wojny północnej (13 grudnia)

Wydarzenia historyczne 1571-1580

•             1571 – Bitwa pod Lepanto (7 października)
•             1572 – Noc św. Bartłomieja (23/24 sierpnia)
•             1573 – Konfederacja Warszawska (28 stycznia)
•             1574 – ucieczka Henryka Walezego z Polski (18/19 czerwca)
•             1575 – założono Uniwersytet w Lejdzie (8 lutego)
•             1576-1577 – Wojna Rzeczypospolitej z Gdańskiem
•             1577-1582 – IV wojna polsko-rosyjska zakończona rozejmem w Jamie Zapolskim
•             1578 – król Henryk III ustanowił Order Ducha Świętego, najwyższe odznaczenie w królestwie Francji (31 grudnia)
•             1579 – południowe prowincje Niderlandów podpisały traktat arraski (6 stycznia)
•             1580 – galeon Złota Łania, flagowy okręt Francisa Drake'a, zawinęła do portu Plymouth, kończąc podróż dookoła świata (26 września)

Wydarzenia historyczne 1581-1590

•             1581 – ogłoszono niepodległość konfederacji północnych prowincji Niderlandów od Hiszpanii (26 lipca)
•             1582 – papież Grzegorz XIII wydał bullę Inter gravissimas wprowadzającą kalendarz gregoriański (24 lutego)
•             1583 – sir Humphrey Gilbert oficjalnie ogłosił Nową Fundlandię kolonią angielską, pierwszą na kontynencie północnoamerykańskim (5 sierpnia)
•             1584 – zakończono budowę pałacu Escorial pod Madrytem (13 września)
•             1585 – francuska Liga Katolicka zawarła traktat sojuszniczy z Hiszpanią (2 stycznia)
•             1586 – został założony Tiumeń, pierwsze rosyjskie miasto na Syberii (29 lipca)
•             1587 – Francis Drake zniszczył flotę hiszpańską w Kadyksie, opóźniając w ten sposób przygotowania Hiszpanii do inwazji na Anglię (19 kwietnia)
•             1588 – klęska Wielkiej Armady (8 sierpnia)
•             1589 – król Francji i były król Polski Henryk III Walezy został śmiertelnie zraniony nożem przez dominikanina Jacques'a Clémenta (1 sierpnia)
•             1590 – trzęsienie ziemi o sile 6,0° w skali Richtera w Wiedniu i Dolnej Austrii (15 września)

Wydarzenia historyczne 1591-1600

•             1591 – 101 piwowarów z Hamburga podpisało pierwsze w świecie ubezpieczenie majątkowe (3 grudnia)
•             1592 – wybór Hipolit Aldobrandini na papieża, przyjął imię Klemens VIII (30 stycznia)
•             1593 – Habsburgowie pokonali Turków w bitwie pod Sziszakiem (22 czerwca)
•             1594 – w katedrze w Uppsali król Polski Zygmunt III Waza został koronowany na króla Szwecji (19 lutego)
•             1595 – hiszpański żeglarz Álvaro de Mendaña de Neyra odkrył wyspy Markizy (21 lipca)
•             1596 – Unia brzeska
•             1597 – Irlandzka wojna dziewięcioletnia: bitwa pod Carrickfergus (4 listopada)
•             1598 – (karnawał) powstanie opery – w pałacu Jacopa Corsiego we Florencji Jacopo Peri wystawił swoją favola drammatica z tekstem Ottavia Rinucciniego – Dafne
•             1598 – Edykt nantejski (13 kwietnia)
•             1599 – książę Wirtembergii Fryderyk I założył miasto Freudenstadt (22 marca)
•             1600 – na rzymskim placu Campo di Fiori na stosie spłonął skazany przez inkwizycję Giordano Bruno (17 lutego)

Władcy Anglii w XVI wieku

Władcy Francji w XVI wieku

Święte Cesarstwo Rzymskie

Władcy Polski w XVI wieku

A

•             Martin Agricola – niemiecki teoretyk muzyki.
•             Thoinot Arbeau – (1519-1595), francuski pisarz i kompozytor.
•             Jakob Arcadelt – kompozytor pochodzenia flamandzko-francuskiego.
•             Pietro Aretino – pisarz włoski.

B

•             Pierre Bayard – francuski bohater wojenny.
•             Francis Beaumont – dramaturg angielski.
•             Bernal Díaz del Castillo – hiszpański konkwistador i pamiętnikarz.
•             Teodor de Bèze – francuski protestancki reformator religijny i teolog, następca Kalwina.
•             Jean Bodin (1530-1596) – francuski prawnik, teoretyk państwa.
•             Giovanni Botero – włoski pisarz polityczny.
•             Tycho Brahe – duński astronom.
•             William Byrd – angielski kompozytor i organista.
•             Anna Boleyn – jedna z żon Henryka VIII Tudora, stracona jako czarownica.

C

•             Sebastiano Caboto – odkrywca wenecki w służbie angielskiej. syn Giovanniego-Johna.
•             Girolamo Cardano – włoski matematyk, astrolog i lekarz epoki renesansu.
•             Jacques Cartier – francuski podróżnik i odkrywca.
•             Miguel de Cervantes – prozaik hiszpański.
•             John Colet – angielski uczony.
•             Ludwik I Burbon-Condé – wódz francuski, pierwszy książę de Condé – założyciel domu Kondeuszy.
•             Thomas Cranmer – duchowny i polityk angielski.

D

•             John Dee – astrolog królowej Anglii Elżbiety I.
•             John Dowland – renesansowy kompozytor angielski.
•             Francis Drake – angielski żeglarz, korsarz i żołnierz.
•             Robert Dudley, 1. hrabia Leicester – faworyt królowej Elżbiety I Tudor.

E

•             Erazm z Rotterdamu – holenderski uczony, prekursor Reformacji.
•             Erazm Gliczner – przywódca luteran wielkopolskich.

F

•             Wilhelm Farel – francuski protestancki reformator religijny.
•             John Fletcher – angielski dramaturg.
•             Prospero Fontana – malarz włoski.
•             Martin Frobisher – angielski żeglarz i odkrywca.
•             Leonhart Fuchs – lekarz i botanik niemiecki.

G

•             Mikołaj Gomółka – polski kompozytor renesansowy.
•             El Greco – malarz hiszpański greckiego pochodzenia.

H

•             Hans Holbein – malarz niemiecki w Anglii.
•             Hans Holbein starszy – malarz niemiecki, ojciec poprzedniego.
•             Katarzyna Howard – V żona Henryka VIII, ścięta.
•             Hernan Cortez – konkwistador, zdobywca Meksyku, przez starożytnych Azteków był uważany za wcielenie Quetzalcoatla.

I
J

•             Ben Jonson – dramaturg angielski.

K

•             Kalwin właściwie Jean Calvin – francuski reformator religijny osiadły w Szwajcarii.
•             Katarzyna Aragońska – I żona Henryka VIII.
•             Johannes Keppler – niemiecki astronom.
•             Mikołaj Kopernik – polski astronom z Torunia.
•             Jan Kochanowski – polski poeta.

L

•             Orlando di Lasso – belgijski kompozytor.
•             Marcin Luter – niemiecki reformator religijny.
•             Ruy López – hiszpański ksiądz, jeden z najsilniejszych szachistów XVI wieku.
•             Św. Ignacy Loyola – hiszpański żołnierz i założyciel Jezuitów.

Ł

•             Jan Łaski (1456-1531) – prymas Polski, kanclerz wielki koronny, autor Statutów Łaskiego
•             Jan Łaski (1499-1560) – duchowny katolicki, potem protestant i działacz reformacji

M

•             Niccolò Machiavelli włoski pisarz polityczny.
•             Christopher Marlowe – dramaturg angielski.
•             Filip Melanchton – reformator luterański.
•             Michał Anioł Buonarroti – włoski rzeźbiarz i malarz.
•             Andrzej Frycz Modrzewski – polski pisarz polityczny.
•             Św. Thomas More – uczony angielski, katolicki święty-męczennik.

N

•             Hans Neusiedler – niemiecki kompozytor renesansowy.
•             Nostradamus - francuski okultysta.

O
P

•             Paracelsus – słynny lekarz.
•             Giovanni Pierluigi da Palestrina – kompozytor włoski epoki Renesansu.
•             Katarzyna Parr – ostatnia z sześciu żon Henryka VIII.
•             Francisco Pizarro – hiszpański zdobywca – konkwistador.
•             Jacopo Pontormo – włoski malarz.
•             Michael Prätorius – kompozytor niemiecki, jeden z prekursorów baroku.

R

•             Mikołaj Rej – poeta polski.

S

•             Claude de la Sengle – 48. mistrz zakonu Joannitów.
•             William Szekspir – dramaturg angielski.
•             Johannes Sleidan – humanista niemiecki.

T

•             Jacopo Tintoretto – włoski malarz.
•             Tycjan – włoski malarz.

U

•             Jakub Uchański – arcybiskup Gniezna i sekretarz i zarządca dóbr królowej Bony.

V

•             Amerigo Vespucci – włoski odkrywca.
•             François Viète (1540-1603) – francuski matematyk

W

•             Wacław z Szamotuł – polski kompozytor.
•             Józef Wereszczyński (1530-1598) – pisarz polityczny i kaznodzieja, biskup kijowski.

Z

•             Huldrych Zwingli – szwajcarski reformator religijny.

GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA

Najlepsza rozrywka z TV Media Informacyjne