 Słownik terminów sztuka
Akademizm – Jeden z kierunków sztuki XIX w. powstały w kręgu oddziaływania akademii sztuk pięknych oraz pod wpływem mecenatu państwa i związanych z nim instytucji wystawowych. Akademizm kładł nacisk na racjonalność procesu twórczego, przekazywanie idei piękna przez sztukę, naśladowanie wyidealizowanej natury i podporządkowanie wzorom z przeszłości.
Caravaggionizm – formuła stylistyczna w malarstwie barokowym wprowadzona i rozwinięta ok. 1605-1640 przez włoskich kontynuatorów i naśladowców Caravaggia.
Dadaizm – ruch artystyczno-literacki w sztuce XX w., którego głównymi hasłami były dowolność wyrazu, zerwanie z wszelką tradycją i odrzucająca jakiekolwiek kanony swobody twórczości.
Ekspresjonizm – to wyrazistość, siła oddziaływania dzieła na odbiorcę, na emocjonalną sferę jego psychiki. „Dzieło ekspresyjne” i „ekspresjonistyczne” to dwa osobne pojęcia.
Emocjonalizm – Kierunek w sztuce rozwinął się na dobre na początku XX w. w Niemczech, ale korzeniami sięga do eksperymentów artystycznych wielkich twórców schyłku XIX w.: Vincenta van Gogha, Edwarda Muncha, Jamesa Ensora i Paula Gauguina, których można określić jako prekursorów ekspresjonizmu.
Estetyzm – Jako ogólny prąd kulturalny estetyzm charakteryzuje się zainteresowaniem sztuką japońską, wywołaniem subtelnych nastrojów, wykorzystywaniem wymyślnych kompozycji kolorystycznych, stosowaniem podstępnych chwytów w sztuce, interdyscyplinarnością terminów artystycznych, upodobaniem do paradoksów i żartów epigramatycznych.
Ekspresjonizm abstrakcyjny – nurt w niegeometrycznej sztuce abstrakcyjnej, rozwijający się po 1945; różnorodność tworzyw i technik, spontaniczna ekspresja w swobodnym traktowaniu materii malarskiej i rzeźbiarskiej; dynamizm form i kolorów.
Fowizm – kierunek w malarstwie francuskim początku XX wieku o bardzo żywej i oderwanej od rzeczywistości kolorystyce dzieł.
Futuryzm – futuryści uznali, że źródłem inspiracji sztuki powinna być nowoczesna, mechaniczna cywilizacja początku XX wieku ze swymi fascynującymi osiągnięciami technicznymi. Artyści powinni czerpać natchnienie z cudów współczesnego świata. Futuryście głosili kult szybkości, pędu, maszyny. Heroizowali gorączkowy zgiełk wielkiego miasta. Entuzjastyczny i idealistyczny program futurystów upatrywał w urbanizacji i mechanizacji przyszłego szczęścia ludzkości.
Iluzjonizm – w malarstwie dążenie do możliwie wiernego oddania złudzenia rzeczywistości. Stosuje się zasady perspektywy, dążąc do zaakcentowania przestrzeni, oraz budowy anatomicznej, starając się równocześnie oddać wiernie barwę i materialność postaci i przedmiotów.
Klasycyzm – kierunek nawiązujący do grecko-rzymskich wzorów antycznych. Pojawiał się w sztuce europejskiej w różnych okresach, np. w postaci tendencji klasycznych stanowiących podstawę renesansu.
Konstruktywizm – kierunek sztuce abstrakcyjnej, którego podstawowym wyróżnikiem jest stosowanie dyscypliny formalnej ograniczonej do prostych elementów geometrycznych: koła, trójkąta i linii prostej. Z założenia wzajemne oddziaływania tych form wywołują wewnętrzne napięcie wewnątrz obrazu. Celem jest poszukiwanie nowej ekspresji estetycznej, a metodą świadoma rezygnacja nie tylko z prezentowania widzialnej rzeczywistości, ale także odejście od skojarzeń ze światem przedmiotów.
Konceptualizm – artyści tego nurtu odrzucili prymat przedmiotu nad ideą, przy jednoczesnym mocnym podkreśleniu intelektualnego charakteru twórczości.
Modernizm – Terminu modern art, we w miarę skrystalizowanej formie użył jako pierwszy Joris-Karl Huysman w 1883, wiąże się z nowymi koncepcjami sztuki i dzieła, zwracającymi się ku pogłębianiu refleksji nad językiem sztuki, artystycznemu eksperymentowi, stosowaniu nowych technik i materiałów, wiarą w głębokie związki kultury i techniki, a przede wszystkim z ideą postępu.
Minimalizm – nurt w sztuce, rozwijający się w latach 60. XX wieku, dążący do ograniczenia w dziele środków plastycznych.
Manieryzm – Najogólniej poprzez pojęcie to rozumie się styl, występujący w od ok. XV do końca XVI wieku i charakteryzujący się dążeniem do doskonałości formalnej i technicznej, a także wysubtelnieniem, wyrafinowaniem, wykwintnością i swobodą form.
Neoklasycyzm – zespół dwudziestowiecznych, różnorodnych tendencji w sztuce, literaturze, muzyce i architekturze nawiązujących do nurtu klasycystycznego lub baroku. Określany jest także jako nurt kontynuacyjny klasycyzm, konserwatywny w sztuce i literaturze XIX w. w okresie dominacji romantyzmu.
Neoplastycyzm – kierunek abstrakcyjno-geometryczny w malarstwie, wywodzący się z kubizmu. Sztuka miała obrazować prawa rządzące wszechświatem, czego wyrazem jest zestawienie dwóch kierunków linearnych: pionu i poziomu tworzących kąt prosty.
Prerafaelizm – Dziewiętnastowieczny kierunek w sztuce zapoczątkowany w Anglii, nawiązujący do sztuki wczesnego włoskiego odrodzenia.
Realizm – Styl w malarstwie europejskim drugiej połowy XIX wieku; zapoczątkowany we Francji, szybko został podchwycony na całym kontynencie. Obrazy realistyczne to głównie sceny rodzajowe z życia prostych ludzi, namalowane przy pomocy uproszczonych środków wyrazu, o spokojnej palecie i kompozycji
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
