Ziemia i człowiek w datach

| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |

Rosja mocarstwem
1709-1721

1709 Rosja zwycięża Szwecję w bitwie pod Połtawą.

1711 Piotr I ogłasza prawo, które umożliwia senatowi stanowienie praw pod jego nieobecność.

1715 Piotr I stawia swojego syna Aleksego przed wyborem: albo podporządkuje się reformom, albo zrzeknie pretensji do tronu.

1716 Aleksy ucieka do Austrii, aby nie służyć w wojsku.

1718 Aleksy zostaje sprowadzony do Rosji, postawiony przed sądem i poddany torturom; umiera w Twierdzy Pietropawłowskiej.

1721 Pokój w Nystad kończy wielką wojnę północną. Car Piotr I ogłasza się imperatorem.

Marynarka brytyjska
1547-1831

1547 Navy Royal, jak nazywano wówczas marynarkę brytyjską, składa się z 58 okrętów.

1634 Karol I wprowadza ship money; podatek ten służy finansowaniu marynarki i jest główną przyczyną wybuchu angielskiej wojny domowej.

1759-1765 Zostaje zbudowany statek HMS Victory. Ten najstarszy okręt wojenny, który do dziś pozostaje w służbie, obecnie znajduje się w suchym doku Portsmouth.

1793-1815 Royal Navy traci 344 okręty, w tym 254 w wyniku katastrof morskich; ginie ponad 100 000 ludzi.

1831 Zostaje rozwiązana Rada Marynarki, a kierownictwo Royal Navy przejmuje Admiralicja.

Handel transatlantycki
1792-1858

1792 Szewcy zakładają pierwsze zrzeszenie handlowe w Stanach Zjednoczonych.

1793 Eli Whitney wynajduje maszynę do mechanicznego oddzielania nasion bawełny od włókien, co powoduje wzrost eksportu bawełn
1808 Kongres amerykański zakazuje przywożenie niewolników z Afryki.

1858 Zostaje położony pierwszy kabel transatlantycki.

Niepodległość Stanów Zjednoczonych
1774-1789

1774 Obraduje pierwszy Kongres Kontynentalny.

1775 Paul Revere wyrusza, aby ostrzec Johna Hancocka i Samuela Adamsa o grożącym im ze strony Brytyjczyków aresztowaniu.

6 lipca 1776 W Filadelfii rozbrzmiewa Dzwon Wolności, który zapowiada publiczne odczytanie amerykańskiej Deklaracji niepodległości.

1783 John Adams pracuje nad traktatem pokojowym z Wielką Brytanią.

1789 Pod nazwą Bill of Rights zostaje przyjęte pierwszych dziesięć poprawek do Konstytucji Stanów Zjednoczonych.

1789 Jerzy Waszyngton zostaje pierwszym prezydentem Stanów Zjednoczonych.

Podróże Jamesa Cooka
1755-1776

1789 Jerzy Waszyngton zostaje pierwszym prezydentem Stanów Zjednoczonych.

1755 James Cook wstępuje do marynarki wojennej. Ma nadzieję, że udział w wojnie siedmioletniej pomoże mu w karierze.

1757 Cook uzyskuje patent kapitański i tym samym prawo do dowodzenia okrętem Royal Navy.

1762 James Cook żeni się z Elizabeth Batts. Mają sześcioro dzieci, z których tylko dwoje dożywa dorosłości.

1775 Cook zostaje awansowany na stopień kapitana i honorowo zwolniony ze służby w Royal Navy; zostaje też przyjęty w poczet Royal Society.

1776 Cook zostaje awansowany przez marynarkę na stopień kapitana floty.

Powstanie i początki Stanów Zjednoczonych
1787-1861

1787 Wchodzi w życie Konstytucja Stanów Zjednoczonych.

1789 Pierwszym prezydentem Stanów Zjednoczonych zostaje Jerzy Waszyngton, wiceprezydentem - John Adams, sekretarzem stanu Thomas Jefferson, a sekretarzem skarbu -Alexander Hamilton.

1790 Kongres obraduje w tymczasowej stolicy -Filadelfii; Sąd Najwyższy zbiera się na swym pierwszym posiedzeniu.

1800 Waszyngton zostaje nową stolicą Stanów Zjednoczonych.

1854 Sąd Najwyższy dopuszcza dalsze istnienie niewolnictwa i odmawia obywatelstwa Afroamerykanom.

1861 Abraham Lincoln zostaje 16. prezydentem Stanów Zjednoczonych.

Kolonizacja Australii
1803-1833

1803 Matthew Flinders opływa kontynent australijski.

1808 Gubernator Bligh próbuje ukrócić handel alkoholem; wybucha tzw. rebelia rumowa, a Bligh zostaje w końcu odwołany do Anglii.

1817 W Sydney zostaje założony Bank Nowej Południowej Walii.

1831 Ukazuje się pierwsze wydanie „Sydney Herald"; później pojawi się „Sydney Morning Herald".    

1833 Na Tasmanii zostaje założona kolonia karna Port Arthur.

Rewolucja francuska
1789-1799

1789 Po raz pierwszy od 1614 zwołane zostają Stany Generalne.

5 maja 1789 Podczas głosowania nie zostaje uwzględniona liczba członków poszczególnych stanów. Stan trzeci głosuje oddzielnie i w końcu ogłasza się Zgromadzeniem Narodowym.

27 czerwca 1789 Ludwik XVI uznaje Zgromadzenie Narodowe.

1791 Rodzina królewska ucieka; w Verennes zostaje jednak ujęta i sprowadzona na powrót do Paryża.

1792 Niebiesko-biało-czerwona kokarda staje się obowiązkowym przybraniem głowy dla mężczyzn.

1793 Ludwik XVI zostaje skazany przez Konwent Narodowy i stracony.

1795 Marsylianka zostaje hymnem narodowym Francji.

Kariera i upadek Napoleona
1798-1815

1796 Napoleon Bonaparte żeni sią z wdową Józefiną de Beauharnais.

1799 Napoleon dokonuje zamachu stanu i ogłasza się pierwszym konsulem.

1804 Napoleon sam siebie koronuje na cesarza.

1810 Ponieważ Józefina nie dała mu syna, Napoleon rozwodzi się z nią i poślubia Marię Ludwikę, arcyksiężniczkę austriacką.

1815 Napoleon zostaje zesłany na Wyspę Świętej Heleny, gdzie w 1821 umiera.

Wojny napoleońskie
1792-1815

1791-1792 Walka z pierwszą koalicją antyfrancuską.

1798-1801 Napoleon wkracza do Egiptu; jego flota zostaje zniszczona przez Nelsona.

1805 W wojnie z trzecią koalicją antyfrancuską Francja odnosi zdecydowane zwycięstwo nad Rosją i Austrią.

1808-1814 Podczas kampanii na Półwyspie Iberyjskim armia Napoleona ponosi znaczne straty.

1812 Wyprawa Napoleona na Rosję okazuje się wielkim błędem militarnym: droga do Moskwy jest ciężka i pochłania wiele ofiar śmiertelnych; podczas powrotu przez zniszczony kraj (taktyka spalonej ziemi) giną tysiące żołnierzy francuskich.

Rewolucja przemysłowa
1761-1849

1761 Otwarty zostaje kanał Bridgewater, dzięki któremu można transportować węgiel z Worsley do Manchesteru.

1777 Otwarty zostaje kanał Grand Trunk, który łączy rzeki Mersey i Trent, a także region przemysłowy środkowej Anglii z portami w Bristolu, Liverpoolu i Hull.

1792 Uczeń Watta, William Murdock, wynajduje oświetlenie gazowe.

1811-1815 Z obawy o swoje miejsca pracy, robotnicy wdzierają się do fabryk i niszczą maszyny.

1849 Joseph Monier wynajduje żelazobeton.

Hiszpania i Portugalia w Ameryce Południowej
1494-1848

1494 Traktat z Tordesillas dzieli Nowy Świat pomiędzy Hiszpanię i Portugalię.

1500 Pedro Alvares Cabral w imieniu Portugalii obejmuje w posiadanie Brazylię.

1507 Niemiecki kartograf rysuje mapę Nowego Świata i na cześć Amerigo Vespucciego (1454-1512) używa po raz pierwszy nazwy „Ameryka".

1519-1522 Cortes podbija Tenochtitlan, stolicę Azteków.

1823 Ogłaszając doktryna Monroe'a, Stany Zjednoczone przeciwstawiają się rekolonizacji republik, które właśnie wywalczyły niepodległość od Hiszpanii.

1846-1848 Meksyk zostaje pokonany przez Stany Zjednoczone; na mocy traktatu z Guadelupe Hidalgo połowa dotychczasowego obszaru Meksyku staje się własnością Stanów Zjednoczonych.