Ziemia i człowiek w datach

| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |

Europa pod koniec średniowiecza
1291-1411

1291 Doliny centralnej Szwajcarii jednoczą się przeciw Habsburgom.

1303 Król francuski Filip IV aresztuje papieża Bonifacego VIII, który nie chciał się zgodzić na opodatkowanie przez króla francuskiego kleru.

1346 Karol IV Luksemburski zostaje wybrany w Niemczech na cesarza rzymsko-niemieckiego.

1347 W Europie szaleje zaraza (czarna śmierć); jej ofiarą pada około jedna trzecia ludności.

1411 Zygmunt Luksemburski zostaje królem Niemiec.

Dżuma w Europie
1320-1348

1320-1346 Czarna śmierć szaleje w Chinach i na Bliskim Wschodzie.

1346 Epidemia dżumy osiąga miasto Kaffa na Krymie.

1348 Z portu w Marsylii dżuma rozprzestrzenia się na Francję.

Luty 1348 Połowa mieszkańców Awinionu umiera na dżumę.

Sierpień 1348 Czarna śmierć pojawia się w porcie w Bristolu, w Anglii.

Wrzesień 1348 Zaraza dociera do Londynu.

Grudzień 1348 Pierwsze przypadki dżumy w Niemczech.
1349 Zaraza ogarnia kolejne rejony Anglii i przenosi się do Irlandii.

Renesans we Włoszech
1452-1564

15 kwietnia 1452 Na świat przychodzi Leonardo da Vinci.

1469 Leonardo da Vinci przeprowadza się do Florencji, gdy władcą miasta zostaje Lorenzo de'Medici.

1497 Powstaje Ostatnia Wieczerza Leonarda Vinci.

1498 24-letni Michał Anioł rozpoczyna pracę nad Pietą. Rzeźba zostanie ukończona rok później.

1504 Leonardo da Vinci maluje słynną Mona Lisę. Michał Anioł kończy rzeźbić Dawida, którą to pracę 40 lat wcześniej rozpoczął Agostino di Duccio.

1508 Michał Anioł zaczyna malować sklepienie Kaplicy Sykstyńskiej; pracę zakończy cztery lata później.

1519 W Amboise we Francji umiera Leonardo da Vinci.

1564 Ukończywszy projekt kopuły nad bazyliką św. Piotra, Michał Anioł umiera.

Wojna stuletnia
1337-1429

1337 Filip VI atakuje Akwitanię.

1340 W bitwie pod Sluys Anglicy zatapiają większość francuskiej floty.

1346 Jedna trzecia wszystkich szlachciców francuskich pada ofiarą łuczników angielskich w bitwie pod Crecy.

1360 Traktat w Bretigny potwierdza angielskie roszczenia do Akwitanii i Calais.

1420 Traktat w Troyes ustanawia Henryka V dziedzicem korony francuskiej.

1429 Joanna d'Arc zmienia przebieg wojny na korzyść Francuzów.

Kultury Mezoameryki
ok. 1200 p.n.e.-ok. 1300 n.e.

ok. 1200 p.n.e. Rozkwit kultury Olmeków i Majów.

ok. 1-150 n.e. Budowa Alei Zmarłych i Piramidy Słońca w mieście Teotihuacan.

ok. 150-300 n.e. Teotihuacan zostaje przebudowane na planie geometrycznym.

ok. 650 n.e. Zmierzch potęgi Teotihuacanu. Mezoameryka traci spójność.

ok. 1100 n.e. Rozkwit państwa Tolteków.

ok. 1300 n.e. Rozkwit kultury Mexica i państwa Azteków.

Indyjskie sułtanaty
1210-1528

1210 W kwestii taktowania niewiernych lltutmysz trzyma się zasad szkoły prawnej hanafitów, którą cechuje duży racjonalizm.

1399 Timur niszczy Delhi i dopuszcza się przy tym jednych z najgorszych okrucieństw w historii.

1504 Sikandar Lodi przenosi stolicę do Agry i wzmacnia autorytet sułtanatu.

1517 Sikandar rozpoczyna w Delhi budowę mecz Moth Ki Masjid.

1526 Ibrahim, ostatni władca z dynastii Lodi, zostaje zabity w pierwszej bitwie pod Panipatem.

Chińska dynastia Ming
1368-1644

1368 Rozpoczyna się ostatnia przebudowa i rozbudowa Wielkiego Muru.

1421 Początek budowy Zakazanego Miasta w Pekinie.

1538 Jezuicki misjonarz Matteo Ricci przybywa do Chin.

1116 Zjednoczeni Dżurdżeni zakładają tak zwaną Póżną dynastię Jin w północno-wschodnich Chinach.

1636 Hang Taiji zmienia nazwę swojego ludu Dżurdżenów na Mandżurów; nowa nazwa znaczy „czyści".

1637 Mandżurowie wkraczają do Korei.

1644 Mandżurowie napadają na północne Chiny, zdobywają Pekin, obalają dynastię Ming i zakładają dynastię Qing.

Podróże Ibn Battuty
1325-1351

1325 Ibn Battuta w wieku 20 lat wyrusza w swoją pierwszą podróż.

1326 Ibn Battuta przybywa do celu swej wędrówki - Mekki.

1328 Po rocznych studiach w Mekce Ibn Battuta wyrusza wzdłuż Morza Czerwonego do Adenu, a następnie do Afryki Wschodniej.

1331 Po przybyciu do Turcji Ibn Battuta zastaje sunnicki naród, jest jednak zaskoczony, „że biorą oni haszysz, wcale przy tym nie myśląc".

1334 Po pobycie w Złotej Ordzie Ibn Battuta przybywa do Delhi; otrzymuje w darze dom i dobrze płatną posadę u sułtana.

1349 Powrót Ibn Battuty do rodzinnego miasta -Tangeru.

1351 Ibn Battuta wyrusza w podróż do Afryki Zachodniej i Timbuktu, szerząc islam wzdłuż znanych szlaków handlowych Afryki.

Nowe wędrówki ludów
ok. 1400-1565

ok. 1400 Toradżowie osiedlają się na Celebesie, nad brzegami rzeki Sa'dan.

1413 Na Islandii używa się jako waluty suszonych ryb.

1514 Około 1500 hiszpańskich imigrantów zamieszkuje w Panamie.

1539 Szwedzki duchowny i geograf Olaus Magnus sporządza mapę świata.

1565 Miasto Cebu staje się pierwszą hiszpańską osadą na Filipinach.

Holendrzy i Anglicy w Indonezji
1600-1621

1600 Timor Zachodni zostaje zajęty przez Holendrów.

1607 Holendrzy przepędzają Portugalczyków z Indonezji; Portugalia zachowuje jednak kontrolę nad Timorem Wschodnim.

1616 Po przybiciu na jedną z wysp Archipelagu Banda Nathaniel Courthope, marynarz brytyjskiej marynarki handlowej, przekonuje mieszkańców, aby handlowali z Anglią. Cztery lata później przewagę zdobywają jednak Holendrzy.

1621 Za panowania holenderskiego miasto Dżajakarta zmienia nazwę na Batawia.

Impenum Inków
400-1525

400 W peruwiańskich sagach i legendach po raz pierwszy wspomina się Inków.

1200 Manco Capac zostaje pierwszym władcą małego miasta-państwa Cuzco.

1471 W wieku 80 lat Pachacutec przekazuje tron swojemu synowi.

1525 Wybucha wojna o następstwo tronu między Huascarem a Atahualpą, której efektem jest podział imperium.

Reformacja
1519-1545

1519 W Zurychu Zwingli rozpoczyna głoszenie Ewangelii. W Lipsku Luter debatuje z Johannem von Eckiem.

1522 Opublikowany zostaje niemiecki przekład Nowego Testamentu autorstwa Lutra.

1523 Kalwin rozpoczyna studia w Paryżu; wkrótce znajdzie się pod wpływem nauki Lutra.

1524-1525 Luter i Erazm z Rotterdamu debatują o wolnej woli.

1529 W Marburgu Zwingli i Luter dyskutują na temat Komunii Świętej.

1536 W Bazylei opublikowane zostaje Ustanowienie religii chrześcijańskiej.

1545 Rozpoczyna się sobór trydencki.