Zdrowe rośliny" = "Zdrowa żywność
Konsumenci żywności mogą być zdziwieni dowiadując się, jak wiele substancji może potencjalnie dostać się do naszego organizmu podczas jedzenia surowych owoców i warzyw. Jednak najnowszy raport Komisji Europejskiej, dotyczący stosowania pestycydów w uprawie roślin, powinien uśmierzyć obawy osób, które wysoko oceniają walory zdrowotne świeżych produktów rolnych. W Unii Europejskiej sprawdza się na bieżąco istniejące wymogi dotyczące stosowania środków chemicznych w ochronie roślin celem zagwarantowania, że uprawy prowadzone zgodnie z ustalonymi przepisami nie stanowią zagrożenia dla konsumenta.
Konsumenci nie powinni obawiać się spożywania żywności, w produkcji której stosowane były pestycydy. Według raportu - z programów monitorujących - przeprowadzonych w krajach Unii Europejskiej w 2001 roku, większość produktów konsumpcyjnych, w których uprawie stosowane były pestycydy (owoce, warzywa, produkty zbożowe oraz żywność pochodzenia zwierzęcego i roślinnego), nie zawierała pozostałości środków ochrony roślin w stężeniach szkodliwych dla zdrowia. Mówiąc bardziej precyzyjnie, 96% reprezentacyjnych próbek żywności, przebadanych przez władze krajowe oraz Europejskie Biuro ds. Żywności i Weterynarii, albo w ogóle nie zawierało żadnych wykrywalnych poziomów pozostałości pestycydów, albo zawierały je w tak minimalnej ilości, że nie stanowiły one żadnego ryzyka zagrożenia zdrowia.
Ustawodawstwo europejskie dotyczące środków ochrony roślin dokładnie reguluje kwestie dotyczące tego, które pestycydy, środki owadobójcze, grzybobójcze, itd. mogą być stosowane i w jaki sposób w produkcji żywności. Już w 1991 roku Unia Europejska zadecydowała, że ocenie zostaną poddane wszystkie środki ochrony roślin stosowane w Państwach Członkowskich i w zależności od uzyskanych wyników analiz środki nie spełniające wymogów prawa żywnościowego zostaną wycofane z rynku europejskiego.
Opracowano również unijne zarządzenia określające najwyższe dopuszczalne stężenia pozostałości środków ochrony roślin w owocach, warzywach, produktach zbożowych oraz w żywności pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Są one definiowane jako, tzw. "maksymalne dopuszczalne poziomy pozostałości - MRLP" i ustalane w oparciu o ocenę poszczególnych punktów krytycznych dobrej praktyki rolniczej oraz średnich wyników pozostałości pestycydu w badaniach kontrolnych. Jak się okazuje, wartości dopuszczalnego stężenia są o wiele bardziej restrykcyjne niż wyznaczone przez naukowców granice toksyczności dla poszczególnych pestycydów. W celu zagwarantowania, że ustalone zgodnie z prawem bezpieczne poziomy pozostałości pestycydów są ściśle przestrzegane, Unia Europejska prowadzi skrupulatne programy monitorujące i rejestrujące.
Obecnie Komisja Europejska proponuje uaktualnić akty prawne odnoszące się do stosowania środków ochrony roślin w Unii Europejskiej. Realizację programu ocen wszystkich substancji stosowanych w ochronie roślin rozpoczęto w 1991 roku. Termin zakończenia prac wyznaczono wówczas na rok 2003. Po upływie tego terminu substancje, które nie zostały dopuszczone do stosowania w ochronnie roślin, nie powinny pozostawać na rynku. Jednak planu tego nie udało się zrealizować w wyznaczonym czasie. Dlatego Komisja Europejska zaproponowała, aby ostateczny termin programu oceny w/w substancji przesunąć na rok 2008. Ponadto zaproponowano, aby w przypadku substancji, dla których wydanie decyzji zezwalającej bądź wycofującej z obrotu nie budzi żadnych wątpliwości, wprowadzić tzw. przyspieszoną procedurę postępowania. W proces kontroli przeprowadzania oceny ryzyka oraz wprowadzenie działań doradczych został zaangażowany w ostatnich latach również Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności. Komisja ocenia również nowe substancje, które wprowadzono na rynek po wejściu w życie przepisów z 1991 roku.
Dotychczas władze krajowe miały prawo ustalać maksymalne poziomy pozostałości pestycydów będących w obrocie handlowym na terenie danego kraju. Ale powstałe w ten sposób rozbieżności w prawodawstwie żywnościowym spowodowały utrudnienia w handlu. Produkty wytwarzane w jednym z krajów Unii Europejskiej nie mogły być sprzedawane w innych krajach, w których obowiązywały bardziej restrykcyjne przepisy. Taka polityka jest sprzeczna z ideą wspólnego rynku europejskiego, na którym istnieje swobodny przepływ towarów pomiędzy krajami członkowskimi.
W związku z powyższym Komisja Europejska zaproponowała, że jeżeli na szczeblu europejskim nie zostały oszacowane maksymalne poziomy pozostałości pestycydów w środkach spożywczych, to ich stężenie nie powinno przekraczać 0,01 mg/kg produktu. Gdy naukowa ocena wszystkich pestycydów zostanie zakończona, Unia Europejska opublikuje w odrębnym tekście legislacyjnym wszystkie dozwolone poziomy pozostałości substancji chemicznych stosowanych w ochronie roślin.
Jeżeli środki chemiczne chroniące rośliny przed chorobami i pasożytami będą w uprawach stosowane rozważnie i zgodnie z przepisami, bez obaw możemy sięgać po zdrowe i ładnie wyglądające owoce i warzywa.
Żywienie a zdrowie kobiet
Obowiązki domowe, wychowywanie dzieci, troszczenie się o bliskich w podeszłym wieku, a oprócz tego praca zawodowa stanowią duże obciążenie dla psychiki i samopoczucia wielu kobiet. Jednakże odpowiedni sposób żywienia i zdrowy styl życia w znacznym stopniu może przyczynić się do zapewnienia zdrowia kobiet przez długie lata.
Szybki wzrost w wieku dojrzewania, menstruacje, obciążenia organizmu podczas ciąży i laktacji mogą zwiększyć ryzyko niedoboru substancji odżywczych, a w szczególności: żelaza, kwasu foliowego i wapnia. Badania stanu odżywienia kobiet często wykazują przewlekłe niedobory tych składników mineralnych, nie tylko w młodości, ale także w późniejszym okresie życia. Stosowanie niskoenergetycznych i niezbilansowanych diet, odchudzanie oraz nieregularne spożywanie posiłków dodatkowo sprawia, że kobiety są bardziej narażone na niedobory wielu cennych substancji odżywczych.
Znaczenie żelaza
Kobiety w wieku rozrodczym mają zwiększone zapotrzebowanie na żelazo. Dlatego są szczególnie narażone na jego niedobory, a w konsekwencji na niedokrwistość. Ważne więc jest włączenie do diety odpowiedniej ilości produktów bogatych w ten składnik mineralny. Dobrym źródłem żelaza hemowego (zawartego w hemoglobinie czerwonych krwinek) jest mięso i produkty mięsne. Żelazo to jest dobrze wchłaniane w przewodzie pokarmowym. Jako dobre źródła żelaza niehemowego można wymienić: zielone warzywa, fasolkę po bretońsku, orzechy i wzbogacane w żelazo zbożowe płatki śniadaniowe. Należy pamiętać, że ten rodzaj żelaza wymaga podczas wchłaniania w przewodzie pokarmowym obecności witaminy C. Zatem ważne jest dostarczanie odpowiedniej jej ilości z dietą.
Kwas foliowy a ciąża
Wszystkie kobiety przed planowaną ciążą powinny dodatkowo spożywać kwas foliowy, aby obniżyć ryzyko wystąpienia wad rozwojowych cewy nerwowej i innych defektów neurologicznych u dziecka. Podczas ciąży następuje znaczący wzrost zapotrzebowania na folacyny, ale już przed ciążą kobiety powinny spożywać dodatkowo 0,4 mg folacyn dziennie w postaci tabletek oraz żywności wzbogaconej w kwas foliowy. Dodatkowo dieta powinna być bogata w produkty zawierające kwas foliowy tj. podroby oraz surowe warzywa liściaste.
Wapń dla mocnych kości
Wapń jest ważnym czynnikiem biorącym udział w mineralizacji kości i rozwoju szkieletu. Główne źródła wapnia to: mleko, sery, jogurty i zielone warzywa. Dzieci i nastolatki często ograniczają spożycie wapnia podczas gdy ich zapotrzebowanie na ten składnik jest największe. Negatywny wpływ na zdrowie kości ma ponadto niedostateczna aktywność fizyczna.
W czasie wzrostu układu kostnego oraz w okresie okołomenopauzalnym szczególnie ważna jest optymalna podaż wapnia z dietą a również innych składników odżywczych, które są odpowiedzialne za stan kości, takich jak: kwas foliowy, witamina B6, B12, C i D. Zmniejszona produkcja estrogenu podczas menopauzy powoduje przyspieszenie ubytku kości, a w rezultacie osteoporozę. Choroba ta rozwija się często już przed 5 dekadą życia kobiet i powoduje ubytek masy szkieletu średnio o około 3% rocznie.
Obecnie średnia długość życia zarówno kobiet, jak i mężczyzn wydłuża się. Kobiety często osiągają wiek ponad 80 lat, podczas gdy wiek menopauzy nie uległ dużej zmianie. Zatem kobiety mogą przeżyć prawie 1/3 swojego życia w stanie pomenopauzalnym. Konieczne zatem jest promowanie zdrowego sposobu żywienia poprzez zachęcanie do stosowania różnorodnej i zbilansowanej diety przez całe życie, by zapewnić zdrowie i dobre samopoczucie dla siebie i swojego potomstwa.
Opr. ZIOS |
