Napowietrzanie wody w akwarium
Źródłem tlenu w wodzie jest TLEN doprowadzony z powietrza atmosferycznego (proces dyfuzji gazów między ośrodkami woda-powietrze powodujący natlenienie powierzchniowe) oraz procesy fotosyntezy, które zachodzą tylko w obecności światła (przy jego braku rośliny pobierają tlen z wody). Rozpuszczalność tlenu w wodzie zależy od kilku parametrów. Są to:
- stosunek powierzchni zbiornika do całej masy wody w nim zawartej - im większa powierzchnia zwierciadła wody, tym łatwiejsze rozpuszczanie tlenu w wodzie
- stopień wzburzenia warstw powierzchniowych wody - przepływ dynamiczny wody (falowanie, kaskady) zwiększa skuteczność natleniania wody (ułatwia nasycenie tlenem wody w każdym jej punkcie) w porównaniu ze statycznymi zbiornikami
- głębokość zbiornika - w głębokich zbiornikach przy dnie ilość rozpuszczonego tlenu w wodzie jest mniejsza ze względu na zużywanie go przez materię organiczną zalegającą dno
- czas potrzebny na osiągnięcie równowagi między stężeniami tlenu w wodzie a powietrzem atmosferycznym
- temperatura wody - wraz ze wzrostem temperatury wody maleje rozpuszczalność tlenu w wodzie oraz w wyższych temperaturach zwiększa się szybkość procesów biochemicznych zużywających tlen
- ciśnienie otoczenia - spadek ciśnienia przyczynia się do zmniejszania rozpuszczalności tlenu w wodzie
- natężenie fotosyntezy - jest ściśle zależne od intensywności światła, zawartości dwutlenku węgla w wodzie oraz temperatury wody (w sprzyjających warunkach stężenie rozpuszczonego tlenu w wodzie może wzrosnąć o około 1 mg/l)
- zasolenie zbiornika - wzrost zasolenia zbiornika powoduje, że rozpuszczalność tlenu maleje
- substancje zalegające w powierzchniowych warstwach wod
y skutecznie hamujące procesy wymiany gazów pomiędzy dwoma ośrodkami woda-powietrze - np. oleje, błona białkowa
Jeżeli tlen rozpuszczony w wodzie znajduje się w równowadze z tlenem występującym w atmosferze mówimy o stuprocentowym nasyceniu wody tlenem. Należy także pamiętać, że układ woda-powietrze zawsze dąży do równowagi zawartości rozpuszczonego tlenu w wyniku jego zużycia i dostarczania.
O deficycie tlenu mówimy wówczas, gdy istnieje różnica między stężeniem tlenu w stanie nasycenia w danych warunkach (przy tej samej temperaturze i ciśnieniu), a jego rzeczywistą zawartością w wodzie.
O przesyceniu wody tlenem i innymi gazami mówimy, gdy stężenie rozpuszczonego tlenu w wodzie jest większe niż w atmosferze (przy takiej samej temperaturze i ciśnieniu). Zjawisku temu sprzyja gwałtowny wzrost temperatury lub spadek ciśnienia oraz wzmożone procesy fotosyntezy. Jego skutkiem jest choroba gazowa (bąbelkowa) ryb - przesycenie wody już o 30% powoduje ich śnięcie.
Skutki niedotlenienia zbiorników powodują:
- choroby ryb i innych organizmów
- zakwit glonów (głównie sinic)
- obumieranie roślinności na skutek wzrostu makroelementów i mikroelementów
- wzmożenie procesów denitryfikacji, amonifikacji (na skutek tworzenia warunków beztlenowych w martwej materii organicznej zalegającej dno)
Dodatkowe napowietrzanie w akwarium stosujemy, gdy zaobserwujemy, że nasze ryby przebywają większość czasu bezpośrednio pod zwierciadłem wody i wyeliminowaliśmy inne możliwe przyczyny tego stanu oraz w przypadkach sporej obsady w stosunku do niewielkiej ilości roślin.
Ogólnie mówiąc napowietrzanie dodatkowymi urządzeniami akwarystycznymi jest to sztucznie wywołany proces, który ma na celu wprowadzenie tlenu do cieczy oraz wyrównanie jego stężenia w każdym punkcie. Dodatkowo wprowadzony tlen przyczynia się do usunięcia niepożądanych gazów z wody (np. tlenek węgla) oraz bierze udział w częściowym utlenianiu zanieczyszczeń.
Na efektywność przewietrzania wody wpływają:
- temperatura wody - ze wzrostem temperatury maleje rozpuszczalność tlenu w wodzie
- wielkość pęcherzyków powietrza - im większe, tym ilość dostarczanego tlenu maleje i gorsze jest jego wykorzystanie
- ruch wody - wymusza dłuższą drogę pęcherzyka oraz wyrównuje stężenie tlenu w każdym punkcie zbiornika
- długość drogi pęcherzyka - im jest większa, tym jest więcej czasu, aby TLEN przeniknął do wody
- przepuszczalność warstwy powierzchniowej - jeżeli jest zablokowana (np. wystąpieniem błony białkowej), to przenikanie tlenu jest znacznie ograniczone
W akwarium dodatkowe napowietrzanie odbywa się przez użycie:
- dodatkowych roślin (napowietrzanie naturalne)
- filtrów z funkcją dodatkowego napowietrzania lub przez odpowiednie ustawienie jego wylotu
- deszczownicy (służy głównie do wzburzania powierzchni wody)
- pompki membranowej (brzęczyka) - pompy tłoczącej powietrze za pomocą membrany
- pompki tłokowej - powietrze pompowane jest przez poruszający się tłok w cylindrze
- turbiny napowietrzającej - powietrze pompowane jest za pomocą wirnika
- kostki lub kurtyny napowietrzającej - elementy dodatkowe, które rozbijają doprowadzony strumień powietrza
Przy wyborze sprzętu powinniśmy zwrócić uwagę na następujące parametry:
- wydajność [l powietrza/h]
- moc [W]
- maksymalna wysokość podnoszenia [m]
- maksymalna pojemność zbiornika, jaką może obsłużyć [l]
- możliwość regulacji wydajności
- liczba wylotów powietrza
- liczba membran
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
