Dolina – to wklęsła forma terenu. Posiada wyraźnie wykształcone podłużne dno, nad którym górują stoki lub ściany skalne opadające z pobliskich szczytów i grani. Doliny charakteryzują się zróżnicowanym profilem podłużnym, przy czym w przypadku górskich terenów przeważnie dolna część dolin bywa łagodna, zaś górna część stroma.

Między innymi w przypadku Tatr, duże doliny główne posiadają odnogi w postaci dolin bocznych (a te również mogą mieć swoje rozgałęzienia). Ponadto w granicach dolin znajdują się rozmaite żleby i kotły. Co ciekawe, czasem ciężko jest jednoznacznie sklasyfikować daną formację terenu (np. Ciepły Żleb w swojej dolnej części przypomina dolinę, zaś w górnej części wygląda już jak typowy żleb).

Większość dolin jest urozmaicona za sprawą obecności rwących potoków. Działalność wody sprzyja powstawaniu dolin V-kształtnych. Zaś inaczej sprawa wygląda w przypadku dolin polodowcowych (a takich w Tatrach jest sporo), które na wskutek erozyjnej działalności lodowca przybrały trochę inny wygląd U-kształtny (bardziej strome otaczające ściany + złagodzone dno). W dodatku część dolin polodowcowych posiada górskie stawy, które ciekawie wkomponowują się w piękny krajobraz. Oprócz tego w terenie polodowcowym mogą występować doliny zawieszone – to takie doliny boczne, które są „zawieszone” nad stromym progiem skalnym (np. Świstówka Roztocka). Z kolei w niektórych przypadkach mamy do czynienia z tzw. ścianą stawiarską, która dzieli dolinę na dwie części (np. ściana stawiarska oddziela Dolinę Roztoki od jej górnego przedłużenia w postaci Doliny Pięciu Stawów Polskich).

W całych Tatrach znajduje się ponad 200 dolin. Wiele z nich można poznać w ramach sieci szlaków turystycznych…

Lista tatrzańskich dolin, przez które przechodzi szlak turystyczny (wypisane mniej więcej zgodnie z ruchem wskazówek zegara, począwszy od Doliny Chochołowskiej – dla niektórych dolin została podana przybliżona powierzchnia w km²):

• * Dolina Chochołowska [największa dolina położona w całości w granicach Tatr Polskich - ok. 35,5 km²]:
  • Starorobociańska Dolina [ok. 9 km²]:
    • Iwaniacka Dolina [ok. 2 km²]
  • Wyżnia Chochołowska Dolina [ok. 9,5 km²]:
    • Jarząbcza Dolina [ok. 4,5 km²]
  • Bobrowiecki Żleb [ok. 1 km²]
• Dolina Lejowa [ok. 5 km²]
• * Dolina Kościeliska [ok. 35 km²]:
  • Miętusia Dolina [ok. 6 km²]
  • Wąwóz Kraków [ok. 2,3 km²]
  • Tomanowa Dolina [ok. 6 km²]
  • Pyszniańska Dolina [ok. 10 km²]
  • Iwanowska Dolinka [ok. 1,5 km²]
• Staników Żleb [ok. 0,5 km²]
• * Dolina Małej Łąki [ok. 5,7 km²]
• Dolina za Bramką [ok. 1 km²]
• Dolina Strążyska [ok. 4 km²]:
  • Grzybowiecka Dolina
• Dolina ku Dziurze [ok. 0,85 km²]
• Dolina Białego [ok. 3 km²]
• * Dolina Bystrej [ok. 17 km²]:
  • Dolina Kondratowa [ok. 6,5 km²]:
    • Dolina Małego Szerokiego
  • Kasprowa Dolina [ok. 3 km²]
  • Dolina Jaworzynka [ok. 2,2 km²]
• Olczyska Dolina [ok. 4,5 km²]
• * Dolina Suchej Wody [ok. 21 km²]:
  • Dolina Pańszczyca [ok. 5,8 km²]
  • Dolina Gąsienicowa [ok. 7 km²]:
    • Zielona Dolina Gąsienicowa [ok. 4 km²]:
      • Sucha Dolina Stawiańska
    • Czarna Dolina Gąsienicowa [ok. 3 km²]:
      • Kozia Dolinka
• Dolina Filipka:
  • Złota Dolina
• * Dolina Białki (Dolina Bialky) [największa dolina w Tatrach - ok. 63,5 km², w tym ok. 38,2 km² po polskiej stronie]:
  • Waksmundzka Dolina [ok. 6 km²]
  • Dolina Roztoki [ok. 13,6 km²]:
    • Świstówka Roztocka
    • Dolina Pięciu Stawów Polskich [ok. 6,5 km²]:
      • Pusta Dolinka
      • Dolinka pod Kołem
    • Buczynowa Dolinka
  • Dolina Rybiego Potoku [ok. 11,5 km²]:
    • Dolina za Mnichem [ok. 1 km²]
  • Dolina Białej Wody (Bielovodská dolina) [ok. 20 km²]:
    • Litworowa Dolina (Litvorová dolina) [ok. 1,5 km²]
• * Jaworowa Dolina (Javorová dolina) [ok. 28 km²]:
  • Dolina Zadnich Koperszadów (Zadné Meďodoly) [ok. 6,5 km²]
  • Zadnia Dolina Jaworowa (Zadná Javorová dolina)
• Mąkowa Dolina (Monkova dolina):
  • Dolina Bielskiego Potoku (dolina Bielej):
    • Dolina do Regli (Rígľanská dolina):
      • Szeroka Dolina (Široká dolina)
• Dolina Huczawy Bielskiej (dolina Hučavá)
• Czarna Dolina Rakuska (Čierna dolina Rakúska) [ok. 4 km²]:
  • Dolina do Siedmiu Źródeł (dolina Siedmich prameňov)
• * Kieżmarska Dolina (dolina Kežmarskej Bielej vody) [ok. 17,5 km²]:
  • Dolina Przednich Koperszadów (Predné Meďodoly) [ok. 3,5 km²]
  • Dolina Białych Stawów (dolina Bielych plies) [ok. 1,8 km²]
  • Zielona Dolina Kieżmarska (dolina Zeleného plesa):
    • Jagnięca Dolina (Červená dolina)
• Huncowska Dolina (Huncovská kotlina)
• Łomnicka Dolina (Skalnatá dolina) [ok. 3 km²]
• * Dolina Zimnej Wody (Studená dolina) [ok. 18 km²]:
  • Dolina Małej Zimnej Wody (Malá Studená dolina) [ok. 6 km²]:
    • Dolina Pięciu Stawów Spiskich (kotlina Piatich Spišských plies):
      • Lodowa Dolinka (dolinka pod Sedielkom)
  • Staroleśna Dolina (Veľká Studená dolina) [ok. 9,5 km²]
    • Zbójnickie Korycisko (Zbojnícky spád)
    • Dolinka pod Rohatką (kotlina pod Prielomom)
• * Wielicka Dolina (Velická dolina) [ok. 5,7 km²]:
  • Zadnia Dolina Wielicka (Zadná Velická dolina)
• Dolina Stos (Hromadná dolina)
• * Batyżowiecka Dolina (Batizovská dolina) [ok. 5,7 km²]
• Dolina Małej Huczawy (dolina Malej hučavy)
• Stwolska Dolina (Štôlska dolina)
• Dolina Wielkiej Huczawy (dolina Veľkej hučavy)
• * Mięguszowiecka Dolina (Mengusovská dolina) [ok. 16 km²]:
  • Żabia Dolina (Žabia dolina)
  • Hińczowa Dolina (Hincova dolina)
• Dolina Młynicka (Mlynická dolina) [ok. 5,8 km²]
• Dolina Furkotna (Furkotská dolina) [ok. 3,3 km²]
• Ważecka Dolina (Važecká dolina)
• Pajęcza Dolina (Pavúčia dolina)
• Bielańska Dolina (Belianska dolina)
• * Koprowa Dolina (Kôprová dolina) [ok. 31,3 km²]:
  • Hlińska Dolina (Hlinská dolina)
  • Ciemnosmreczyńska Dolina (Temnosmrečinská dolina):
    • Kobyla Dolinka (Kobylia dolina)
• * Cicha Dolina Liptowska (Tichá dolina) [największa dolina położona w całości w granicach Tatr Słowackich - ok. 52,3 km²]:
  • Wierchcicha Dolina (Zadná Tichá dolina)
• * Kamienista Dolina (Kamenistá dolina) [ok. 9 km²]
• Bystra Dolina (Bystrá dolina) [ok. 7,25 km²]
• * Wąska Dolina (Úzka dolina) [ok. 36,5 km²]:
  • Raczkowa Dolina (Račkova dolina) [ok. 15 km²]:
    • Gaborowa Dolina (Gáborova dolina):
      • Zadnia Dolina Gaborowa (Gáborov zadok)
    • Zadnia Dolina Raczkowa (Račkov Zadok)
  • Jamnicka Dolina (Jamnícka dolina) [ok. 19 km²]
• * Żarska Dolina (Žiarska dolina) [ok. 17,5 km²]
• * Jałowiecka Dolina (Jalovecká dolina) [ok. 20 km²]:
  • Dolina Parzychwost (dolina Parichvost) [ok. 8 km²]:
    • Głęboka Dolina (Hlboká dolina) [ok. 3,5 km²]
  • Bobrowiecka Dolina Liptowska (Bobrovecká dolina) [ok. 8,5 km²]
• Dolina Borowej Wody (dolina Borovej vody):
  • Dolina Spadowego Potoku (dolina Spádového potoka)
• Przybyska Dolina (Pribišská dolina)
• * Zuberska Dolina (Studená dolina) [największa dolina położona w całości w granicach Tatr Zachodnich - ok. 37 km²]:
  • Rohacka Dolina (Roháčska dolina) [ok. 17 km²]:
    • Spalona Dolina (Spálená dolina)
    • Smutna Dolina (Smutná dolina)
  • Łatana Dolina (Látaná dolina) [ok. 7,4 km²]:
    • Zadnia Dolina Łatana (Zadná Látaná dolina)
• Błotna Dolina (Blatná dolina)
• Mihulcza Dolina (Mihulčia dolina)
• Bobrowiecka Dolina Orawska (Bobrovecká dolina) [ok. 9 km²]
• Cicha Dolina Orawska (Tichá dolina):
  • Juraniowa Dolina (Juráňova dolina)

- Lista zawiera łącznie 119 dolin [w tym 7 w Tatrach Bielskich, 50 w Tatrach Wysokich, 54 w Tatrach Zachodnich, 4 między Tatrami Bielskimi a Wysokimi i 4 między Tatrami Zachodnimi a Wysokimi]. Póki co na blogu nie ma wpisów dla dolin, ale z czasem postaram się uzupełniać wpisy…

* Gwiazdką zostały oznaczone doliny walne (to takie doliny, które ciągną się od podnóża gór aż do grani głównej). Poza tym powyższa lista uwzględnia podział dolin na boczne i główne. Doliny boczne wchodzą w skład dolin głównych (np. Dolina Iwaniacka należy do Doliny Starorobociańskiej, a ta z kolei znajduje się w granicach Doliny Chochołowskiej).

Reasumując sieć turystyczna umożliwia poznanie wielu tatrzańskich zakątków. Znaczna część wypisanych dolin zapewnia naprawdę wyśmienite krajobrazy. Doliny pozwalają na podziwianie swojego ciekawego otoczenia, w tym rozmaitych szczytów. Z kolei będąc na szczytach można się przekonać jak pięknie jest w dolinie.

GRUPA MEDIA INDORMACYJNE & ADAM NAWARA

Podstawowe informacje o tatrach

Przełęcze

Szlaki Graniowe

Doliny

Polany

Kotły żleby kominy

Stawy

Potoki

Wodospady

Jaskinie i wywierzyska

Fauna i flora

Klimat

Geologia

Najważniejsze szczyty tatr

Szczyty

Najbardziej wymagające szlaki Tatr

Planowanie wyprawy

Ekwipunek

Realizacja wyprawy

Tatry

Zobacz również dział Wspinaczka

Zobacz również dział Alpinizm

Alpy

Kultura góralska

Schroniska górskie w Polsce