 Czechy
Czechy (Republika Czeska) to niewielkie państwo w Europie Środkowej, graniczące od zachodu z Niemcami, od południa z Austrią, od wschodu ze Słowacją a od północy z Polską. Kraj ten nie posiada dostępu do morza a większość jego terenów zajmują głównie wyżyny oraz góry. Najwyższym punktem Czech jest znajdująca się w Sudetach na granicy polsko-czeskiej Śnieżka (1602 metry n.p.m.).
Republika Czeska podzielona jest na trzy istotne dla tożsamości mieszkańców historyczne krainy. Są to Czechy właściwe (Čechy), Morawy (Morava) oraz Śląsk Czeski (České Slezsko). W swoim obecnym kształcie kraj ten powstał w 1993 roku po rozpadzie Czechosłowacji.
Czechy to kraj atrakcyjny turystycznie. Na przyjezdnych czekają tu piękne i bogate w zabytki miasta, ekskluzywne uzdrowiska, pałace i zamki, liczne kurorty narciarskie oraz imponujące skalne miasta. Czechy kojarzone są także z wyśmienitym markowym piwem oraz sympatycznym wojakiem Szwejkiem.
Wizytówką oraz najczęściej odwiedzanym miejscem w Republice Czeskiej jest zaliczana do jednych z najładniejszych europejskich miast - Złota Praga. Będąc w Czechach warto odwiedzić takie miasta jak m in. Brno, Kutną Horę, Karlowe Wary, Ołomuniec czy położony w malowniczym zakolu Wełtawy orz stanowiący klejnot architektury średniowiecznej Czeski Krumlov.
Czechy - Kilmat
Czechy położone są w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego, przejściowego. Podobnie jak Polska kraj ten znajduje się w strefie wpływów zarówno mas polarno-morskich znad Oceanu Atlantyckiego, jak i mas kontynentalnych pochodzących z Azji. Skutkiem tego jest duża zmienność pogodowa. W okresie zimowym średnie temperatury wahają się w granicach od 0°C do -6°C, latem zaś od 16°C do 19°C. W sezonie wakacyjnym cały obszar Czech dostaje się pod wpływ mas powietrza zwrotnikowego, które powoduje występowanie upałów. Średnia ilość opadów wynosi od 500 do 700 mm rocznie.
Czechy
(Republika Czeska - Česká republika)
Ustrój: demokracja parlamentarna
Władze: prezydent: Václav Klaus, premier: Petr Nečas, parlament: Izba Poselska, Senat
Stolica: Praga
Powierzchnia: 78 867 km2
Ludność: 10 509 377 (stan na 31 marca 2010 r.)
Gęstość zaludnienia: 133 osoby na kilometr kwadratowy
Największe miasta: Praga (1 288 696 mieszkańców), Brno (404 626), Ostrawa (311 268), Pilzno (171 236), Liberec (104 941) - stan na 14 stycznia 2010 r.
Sąsiedzi: Niemcy (długość granicy 810 km), Polska (762 km), Słowacja (252 km), Austria (466 km)
Podział administracyjny:
14 krajów: Główne Miasto Praga, Kraj środkowoczeski (stolica kraju: Praga), karlowarski (Karlowe Wary), ustecki (Uście nad Łabą), liberecki (Liberec), hradecki (Hradec Králové), pardubicki (Pardubice), ołomuniecki (Ołomuniec), morawsko-śląski (Ostrawa), zliński (Zlin), południowomorawski (Brno), Wysoczyzna (Igława), południowoczeski (Czeskie Budziejowice), pilzneński (Pilzno)
6246 gmin (czes. obec)
Krainy historyczne: Czechy (Bohemia), Morawy, Śląsk Czeski
Hymn: „Kde domov můj?“ (“Gdzie jest mój dom?”)
Mniejszości narodowe: Słowacy (193 190 osób, 1,9% populacji., nieoficjalne dane: 300 000 – 400 000 osób), Polacy (51 968, 0,5%), Niemcy (39 106, 0,4%), Ukraińcy (22 112, 0,2%), Wietnamczycy (17 462, 0,17%), Romowie (11 746, 0,1%, nieoficjalne dane: 250 000) – na podstawie spisu powszechnego z 2001 r.
Oprócz powyższych, odrębną od czeskiej narodowość podały następujące grupy: Morawianie (380 474, 3,7%) i Ślązacy (10 878, 0,1%)
Struktura religijna: katolicy (26,8% populacji), bracia czescy (1,1%), husyci (1%), świadkowie Jehowy (0,2%), prawosławni (0,2%), niewierzący (59%) – na podstawie spisu powszechnego z 2001 r.
Święta narodowe:
1 stycznia – Dzień Ustanowienia Samodzielnego Państwa Czeskiego (w 1993 r.)
8 kwietnia – Dzień Zwycięstwa (zakończenie II wojny światowej)
5 lipca – Święto świętych Cyryla i Metodego
6 lipca- Dzień Jana Husa (rocznica spalenia na stosie Jana Husa w 1415 r.)
28 września - Dzień Państwowości Czeskiej (święto Św. Wacława – patrona Czech)
28 października – rocznica powstania niepodległej Czechosłowacji w 1918r. 17 listopada – Dzień Walki o Wolność i Demokrację (upamiętnienie aksamitnej rewolucji z 1989 r.)
Wielkość PKB na mieszkańca: 24,987 $, 36 miejsce na świecie (2010, wg Międzynarodowego Funduszu Walutowego)
Waluta: korona czeska (CZK, czes. koruna česká)
CZECHY - GEOGRAFIA
Czechy to znajdujące się w Europie Środkowej państwo o powierzchni 78 866 km, zamieszkiwane przez nieco ponad 10,5 miliona obywateli. Łączna długość granic Republiki Czeskiej to 2290 kilometrów, z czego 810 km przypada na granicę z Niemcami, 762 km na granicę z Polską, 466 km z Austrią i 252 ze Słowacją.
Republika Czeska dzieli się na trzy historyczne krainy, Czechy, Morawy i Śląsk czeski. Do największych miast Czech należą stolica państwa – Praga (ok. 1 300 000 mieszkańców), oraz Pilzno, Liberec, Uście nad Łabą, Czeskie Budziejowice, Hradec Kralove czy Pardubice. Największe ośrodki miejskie Moraw, które od Czech dzieli Pogórze Czeskomorawskie (Českomoravská vrchovina) to ich stolica – Brno (ok. 400 000 mieszkańców), drugie pod względem populacji miasto w kraju, a także Ołomuniec, Zlin czy Przerów. Inne duże miasto, Ostrawa (ok. 310 000 mieszkańców), trzecie największe miasto Republiki Czeskiej po Pradze, leży u wejścia do Bramy Morawskiej, stanowiącej naturalne przejście pośród gór między Morawami i Śląskiem czeskim. Uznaje się więc, że Ostrawa leży na pograniczu tych krain. Historyczną stolicą Śląska czeskiego jest Opawa (ok. 60 000 mieszkańców).
Jeśli chodzi o podział administracyjny, to Czechy składają się z 13 krajów (odpowiedniki polskich województw) i miasta wydzielonego Praga. Składające się na Republikę Czeską kraje to: Kraj środkowoczeski (którego stolicą jest Praga, cz. Praha), południowoczeski (Czeskie Budziejowice, cz. České Budějovice), pilzneński (Pilzno, cz. Plzeň), karlowarski (Karlowe Wary, cz. Karlovy Vary), ustecki (Uście nad Łabą, cz. Ústí nad Labem), liberecki (Liberec), hradecki (Hradec Králové), pardubicki (Pardubice), Wysoczyzna (Igława, cz. Iglava), południowomorawski (Brno), ołomuniecki (Ołomuniec, cz. Olomouc), zliński (Zlin) oraz morawsko-śląski (Ostrawa, cz. Ostrava).
Najbardziej na północ wysuniętym punktem Czech jest miejscowość Lobendava (Kraj ustecki), przy granicy z Niemcami (51º 03′ N). Najbardziej na południe wysuniętym punktem kraju jest leżące przy granicy z Austrią, w Kraju południowoczeskim, miasteczko Vyšší Brod (48º 33′ N). Na pograniczu czesko-polsko-słowackim leży miejscowość Bukovec (Kraj morawsko-śląski), najdalej na wschód wysunięta część Czech (18°51′E), zaś przy granicy z Niemcami znajduje się miejscowość Krásná (Kraj karlowarski), najdalej na zachód wysunięty punkt Republiki Czeskiej (12º 05‘ E). Odległość między najbardziej na północ i na południe wysuniętymi punktami Czech wynosi 278 km, a między punktami położonymi najbardziej na wschód i na zachód 493 km.
Najwyższe wzniesienie w kraju to szczyt Śnieżki (Sněžka) w Karkonoszach (1602 m. n.p.m.), ale najwyższym punktem Republiki Czeskiej jest maszt transmisyjny na szczycie Pradziad (Praděd) w stanowiącym część Sudetów paśmie górskim Jesioniki (góra liczy sobie 1491 metrów, ale szczyt liczącego 162 metry wysokości masztu sięga 1653 metrów). Obok Karkonoszy i Jesioników na terenie Czech leży wiele innych pasm górskich, aczkolwiek największą część kraju zajmują tereny wyżynne (300 – 500 m. n.p.m. wysokości bezwzględnej). W zachodniej części kraju, zajmowanej przez Masyw Czeski, znajdują się, położone wzdłuż południowej granicy państwa pasma górskie Szumawa (pogranicze czesko-austriacko-niemieckie) i Las Czeski (wzdłuż granicy niemiecko-czeskiej). Wzdłuż północnej granicy z Niemcami ciągną się natomiast Rudawy (w ich skład wchodzą m.in. Góry Połabskie i Góry Łużyckie, na południe od których znajduje się Czeska Szwajcaria). Te trzy pasma, wraz z biegnącymi wzdłuż granicy czesko-polskiej Sudetami (w skład których wchodzą, m.in. Karkonosze, Góry Izerskie, Góry Orlickie oraz Jesioniki), otaczają Kotlinę Czeską. Wschodnią część kraju, którą od Masywu Czeskiego oddziela Wyżyna Czesko-Morawska (Pogórze Czeskomorawskie) oraz kotlina Morawy, zajmują Karpaty, w skład których wchodzą leżące na granicy ze Słowacją Białe Karpaty i Jaworniki oraz wysunięty bardziej na północ względem tych pasm, położony na pograniczu czesko-słowacko-polskim Beskid Śląskomorawski. Tymczasem ku południowi, ku granicy z Austrią i Słowacją ciągnie się Obniżenie Południowomorawskie, które na terenie sąsiednich państw przechodzi w Nizinę Naddunajską.
Najniżej położone miejsce w Czeskiej Republice to położona w Czeskiej Szwajcarii miejscowość Hřensko, znajdujące się w Kraju usteckim, u ujścia rzeki Kamienicy (cz. Kamience) do Łaby.
Mimo braku morskiego wybrzeża Czechy mają dostęp do morza za pośrednictwem wpadającej do Morza Północnego Łaby (do której wpada nadłuższa rzeka w całości płynąca przez terytorum Czech, licząca sobie 435 kilometrów długości Wełtawa) i wpadającej do Bałtyku Odry. W celach handlowych głównie wykorzystuje się Wełtawę i Łabę, a najważniejszym dla czeskiego eksportu portem jest Hamburg. Tymczasem płynąca przez południowo-wschodnie Czechy Morawa, stanowiąca na odcinku 40 km granicę czesko-słowacką, jest jednym z ważniejszych dopływów Dunaju, który wpada do Morza Czarnego. W ostatnich miesiącach w mediach pojawiła się nawet informacja dotycząca ewentualnej budowy przez Polskę, Czechy i Słowację kanału mającego połączyć trzy wielkie rzeki Europy Środkowej, Łabę, Odrę i Dunaj.
Poza Wełtawą inne ważne czeskie rzeki należące do zlewiska Morza Północnego to na przykład najdłuższy dopływ Wełatwy, płynąca przez zachodnie Czechy Berounka (247 km) oraz wpadająca do Wełatwy, wijąca się przez Kraje Południowoczeski i Wysoczyznę, Sazawa (218 km). Dwa inne większe dopływy Wełatawy to Lužnice i Otava.
Spośród rzek wpadających do Odry, a zatem należących do zlewiska Morza Bałtyckiego, wymienić należy przede wszystkim Opawę, wypływającą z pasma górskiego Jesioniki, położonego na granicy z Polską.
Obok wpadającej do Dunaju Morawy do zlewiska Morza Czarnego należą między innymi Beczwa, największy lewy dopływ Morawy i Dyja, najdłuższy z jej prawych dopływów.
Czechy leżą w strefie klimatu umiarkowanego. Średnie temperatury stycznia oscylują wokół -2 stopni Celsjusza, zaś średnie temperatury lipca sięgają 20 stopni. Średnie roczne opady wahają się wokół 600 mm na metr kwadratowy. W górach panuje klimat górski z długimi, wietrznymi i śnieżnymi zimami.
PRZYRODA – CZESKIE PARKI NARODOWE
Czechy to kraj mający wiele do zaoferowania miłośnikom przyrody. Najbardziej chyba interesujące pod tym względem są parki narodowe. Na terenie Republiki Czeskiej jest ich cztery. Oto ich krótka charakterystyka.
Park Narodowy Czeska Szwajcaria (Národní park České Švýcarsko) – Położony w Kraju usteckim, na granicy z Niemcami, w Górach Połabskich (części Rudaw, na pograniczu czesko-niemieckim, między Krajem usteckim i Saksonią). Ten liczący sobie 79 kilometrów kwadratowych powierzchni park powołano do życia w 2000 roku, aczkolwiek rezerwat przyrody znajdował się tu już od 1972 roku. Po niemieckiej stronie granicy znajduje się Park Narodowy Saskiej Szwajcarii (Nationalpark Sächsische Schweiz). Jego największe atrakcje to piaskowcowe wzgórza, porośnięte zróżnicowanymi pod względem składu gatunkowego lasami oraz malownicze wąwozy.
Karkonoski Park Narodowy (Krkonošský národní park) – Znajduje się na granicy z Polską, w Krajach hradeckim i libereckim. Jego północna granica to jednocześnie granica z Polską. Po jej północnej stronie, na terenie Polski, znajduje się park narodowy noszący taką samą nazwę. Obejmuje część pasma górskiego Karkonosze, w tym najwyższy szczyt Czech, liczącą 1602 m n.p.m. Śnieżkę. Utworzony w 1963 roku. Jego powierzchnia to 385 kilometrów kwadratowych
Národní park Šumava (Park Narodowy Szumawa) – Znajduje się na pograniczu czesko-niemiecko-austriackim, w Krajach pilzneńskim i południowoczeskim, na południe od Pilzna i Czeskich Budziejowic. Utworzony w 1991 roku, aczkolwiek rezerwat istniał tu już od roku 1963. Park ma powierzchnię aż 680 kilometrów kwadratowych. Stanowi jeden z największych kompleksów leśnych tej części Europy. W porastających pasmo górskie Szumawa lasach dominują sosna i świerk, aczkolwiek najciekawszymi, jeśli idzie o florę, jego elementami są fragmenty pierwotnych lasów bukowych. Jeśli idzie o faunę, to jednym z jej najciekawszych przedstawicieli na terenie parku jest ryś. Warto także wspomnieć o istnieniu na terenie szumawskiego parku kilku malowniczych i cennych pod względem przyrodniczym jezior polodowcowych. Co więcej, położony na terenie parku fragment górnego biegu Wełatwy to jeden z ulubionych w tej części Europy celów wypraw kajakowych. Należy także wspomnieć o tym, że drzewostan parku ucierpiał w trakcie huraganu Kirill (Kirył), który uderzył w Europę Północną, Zachodnią i Środkową w styczniu 2007 roku, czego ślady są po dziś dzień widoczne.
Park Narodowy Doliny Dyi (Národní park Podyjí) – Położony przy granicy z Austrią, wzdłuż granicznego odcinka rzeki Dyi (po stronie austriackiej także utworzono park narodowy). Utworzony w 1991 roku, przy czym rezerwat istniał tu już od 1978. Początki ochrony przyrody w tym regionie sięgają jednak dużo dalej w przeszłość, aż do połowy XIX. wieku, gdy tereny te trafiły w ręce polskich magnatów, Stadnickich. Powierzchnia parku wynosi 63 kilometry kwadratowe, a najcenniejszym jego elementem są rozległe wrzosowiska.
KUCHNIA CZESKA
Istotę swojej kuchni Czesi streszczają w trzech słowach opisujących najpopularniejsze czeskie danie: wieprzowina, knedle, kapusta (vepřo, knedlo, zelo). Ale to nie jedyne oblicze czeskiej kuchni. Oto krótka charakterystyka czeskich kulinariów.
Kuchnia czeska zawiera sobie dziedzictwo kulinarne ziem czeskich oraz istotne wpływy kulinarnego dziedzictwa niemieckiego okręgu kulturowego, co związane jest z historią Czech, które od średniowiecza związane były z Cesarstwem Rzymskim Narodu Niemieckiego (za panowania Przemyślidów i Luksemburgów), a później z monarchią austriacką (za panowania Habsburgów). Jak więc można się spodziewać jest to kuchnia dość ciężka, ale za to sycąca. Na pewno nie jest jednak nieurozmaicona.
Do najchętniej spożywanych przekąsek należy smažený sýr w housce (smażony na głębokim tłuszczu panierowany żółty ser podawany w bułce, z dodatkiem majonezu), párek w rohliku (w mniej lub bardziej literackiej polszczyźnie zwany hot-dogiem). Bardziej tradycyjne i równie popularne przekąski do marynovaný (nakládaný) hermelín (marynowany w oliwie z ziołami ser pleśniowy), utopence (marynowane w occie serdelki, po polsku..."topielce") i pražská áunka (słynna w Czechach praska szynka) oraz tlačenka (salceson). Bardzo ciekawym elementem czeskiego krajobrazu kulinarnego są też chlebičky, niewielkie kanapki z bardzo różnorodnymi dodatkami, sprzedawane w wyspecjalizowanych sklepach. Inną lubianą przez Czechów przekąską są topinky, czyli smażone na oleju lub maśle kromki chleba, natarte czosnkiem, podawane z różnorodnymi dodatkami (ser, szynka, omlet...). Najbardziej klasyczną z topinek jest chyba topinka švejkovská, czyli z sadzonym jajkiem, plastrem szynki i startym serem. A jeśli mowa o serze, to koniecznie trzeba przywołać słynne serki ołomunieckie (olomoucké tvarůžky). Na pewno zachwycą wszystkich tych, którzy gustują w serach charakteryzujących się intensywnym smakiem i zapachem. Serki to żelazny punkt programu dla szukających mocnych kulinarnych wrażeń. Na wzmiankę zasługuje także czeska nowinka kulinarna, zaliczana do tzw. zdrowej żywności, czyli šmakoun. Przygotowywany jest z ugotowanych i sprasowanych białek jaj, według sposobu opracowanego przez producenta, jedną z praskich firm zajmujących się produkcją zdrowej żywności. Šmakoun wyglądem i konsystencją przypomina ser mozarella, a z racji tego, że zawiera bardzo dużo białka, może być, według niektórych, stosowany jako zamiennik mięsa lub uzupełnienie diety ubogiej w mięso.
Pośród zup największym wzięciem wśród Czechów cieszą się, lubiane także w Polsce flaczki (dršťková polévka), a także zupy ziemniaczana (bramboračka), czosnkowa (česneková) czy pomidorowa (rajská). Bardzo ciekawą czeską zupą, charakterystyczną tylko dla kuchni południowych Czech, jest kulajda. Przygotowuje się ją m.in. ze śmietany, jajek, ziemniaków i grzybów.
Jeśli idzie o bardziej treściwe dania, to Czesi, nie bez autoironii, opisują ten fragment swego dziedzictwa kulinarnego trzema następującymi słowami: vepřo, knedlo, zelo. Oznacza to, że podręcznikowy czeski obiad składa się z pieczonej wieprzowiny, knedli (bułczanych lub, mniej popularnych, ziemniaczanych) i zasmażanej kapusty (białej lub czerwonej). Nie dziwi więc, że poczesne miejsce wśród najpopularniejszych czeskich dań zajmuje vepřová pečeně s knedlíky a zelím (pieczeń wieprzowa z knedlami i zasmażaną kapustą). Innym popularnym daniem jest svíčková na smetaně, czyli polędwica wieprzowa w zawiesistym śmietanowym sosie. Naturalnie z knedlikami. Chętnie jadane są również różne warianty gulaszu (mięsnej potrawki na Węgrzech znanej jako pörkölt; dla Węgrów bowiem gulasz to gęsta zupa z mięsa i warzyw, a nie mięsna potrawka), podawane oczywiście z knedlami czy vepřové koleno, a więc golonka, podawana z kapustą i chrzanem. Lubianym daniem są także bramboraky, czyli placki ziemniaczane, podawane zarówno na słono (np. z gulaszem), jak i na słodko. Często przyrządza się też smaženicę, czyli jajecznicę z usmażonymi z dodatkiem cebuli grzybami (najczęściej z prawdziwkami, czasami z kurkami), obficie przyprawioną kminkiem, jedną z ulubionych przypraw w Czechach.
Co do słodkości, to kuchnia czeska oferuje duży ich wybór. Typowym czeskim (i słowackim) deserem jest žemlovka, rodzaj zapiekanki przygotowywanej z namoczonego w mleku z cukrem białego pieczywa przekładanego startymi jabłkami lub gruszkami i pieczonej w piekarniku. Innym typowym czeskim deserem są škubánky, czyli kluski ziemniaczane posypane cukrem i makiem oraz polane stopionym masłem. Czesi chętnie jadają także palačinky (czyli naleśniki) z różnymi słodkimi, najczęściej owocowymi, nadzieniami. Popularnym deserem są też np. knedle ze śliwkami. Do najbardziej tradycyjnych słodyczy należą także słynne pierniki z Pardubic (pardubické perníčky; można śmiało powiedzieć, że pod względem piernikowym, Pardubice to czeski Toruń), a także lázeňské oplátky, czyli okrągłe wafle przekładane kremami o różnych smakach (czekoladowy, waniliowy, orzechowy itp.), sprzedawane głównie w czeskich uzdrowiskach, takich jak Mariańskie Łaźnie czy Karlowe Wary. Koniecznie wspomnieć należy o kolejnej typowo czeskiej specjalności, którą są hořické trubičky. To bardzo cienkie, zwijane w rolki wafelki łączone stopionym masłem i miodem, i obsypane cynamonem, tłuczonymi migdałami i orzechami oraz innymi dodatkami. Prawdzie hořické trubičky wyrabia się jedynie w położonym w północnych Czechach, niedaleko granicy z Polską, w kraju hradeckim, mieście Hořice v Podkrkonoší. Według legendy deser ten powstał we Francji najprawdopodobniej jeszcze w XVI. lub XVII. wieku, a jego sekret zdradził jednej z hořickich gospodyń osobisty kucharz cesarza Napoleona podczas odwrotu z Rosji zimą 1812 roku. Warto spróbować także bardzo popularnego ciastka o nazwie rakvička, czyli... trumienka. Jest to podłużne, niewielkie ciastko z lekkiego ciasta z żółtek, cukru i mąki, podawane z bitą śmietaną. Na uwagę zasługują również frgale (duże, okrągłe ciastka pokryte kilkoma rodzajami marmolady, makiem i bakaliami, które trafiły ponoć do kuchni czeskiej z kuchni wołoskiej). Bardzo chętnie jadane są także wszelkiego rodzaju buchty (drożdżówki z marmoladą, serem, makiem....) oraz tatranky, wymyślone w 1945 wafle w czekoladzie. Lubianymi deserami są również kremrole (rurki z kremem), jablečný závin (strudel jabłkowy – wpływ kuchni austriackiej) czy koblihy (pączki). Po słodycze Czesi sięgają szczególnie chętnie podczas Bożego Narodzenia, gdy przygotowuje się tzw. vánocní cukroví, kruche ciastka pokryte różnokolorowym lukrem, z dodatkiem marmolad, maku i bakalii, a którym nadaje się przeróżne kształty (choinki, gwiazdy betlejemskie, kwiaty, grzyby...).
Co tyczy się napojów, to pisząc o Czechach należy przede wszystkim wspomnieć o piwie. Wszak Czesi to najwięksi piwosze na świecie. Wypijają rocznie około 160 litrów złocistego trunku w przeliczeniu na jednego mieszkańca, zostawiając w tyle m.in. Irlandczyków (ok. 140 litrów), Niemców i Austriaków (ok. 115 litrów), a także Słowaków czy Polaków (wypijających odpowiednio po ok. 90 i 80 litrów piwa rocznie w przeliczeniu na jednego mieszkańca). Do najbardziej znanych czeskich piw należą znane za granicą Plzeňský Prazdroj (Pilsner Urquell), Budějovický Budvar (Budweiser Budvar), a także Velkopovický Kozel, Staropramen czy Gambrinus. Prawie każdy czeski browar, a są ich w Czechach setki, o ile nie tysiące, produkuje kilka rodzajów piw. Najbardziej podstawowy podział, to ten na piwa jasne (svetlé) i ciemne (tmavé). Amatorów znajduje także mieszanka obu rodzajów piw (řezané).
Czesi nie żyją jednak samym piwem. Do popularnych trunków należy ziołowy likier typu bitter Becherovka, jałowcowa borovička (produkowana głównie na Słowacji), oraz śliwowica, a także destylaty z czereśni czy brzoskwiń. Czechy to także jeden z niewielu na świecie producentów absyntu, aczkolwiek jest wielce wątpliwym czy produkowane dziś, nie tylko w Czechach, absynty mają cokolwiek, poza kolorem, wspólnego z owianą złą sławą „zieloną wróżką”, tak chętnie pijaną na przełomie XIX. i XX. wieku.
Czechy produkują także bardzo wysokiej jakości, aczkolwiek niezbyt znane poza Czechami, Słowacją i Austrią wina. Czechy podzielone są zasadniczo na dwa obszary uprawy winorośli, na Czechy (historyczne) i Morawy. Te ostatnie podzielone są na cztery podregiony: znojemski (znojemskyý), wielkopawłowicki (velkopavlovický), mikulowski (mikulovský) i słowacki (slovacký) , zaś Czechy dzielą się na rejony mielnicki (mĕlnický) i litomierzycki (litomeřický). Na Morawach winorośl uprawiana jest głównie na południowych stokach pokrywających tę krainę wzgórz oraz w dolinie rzeki Morawy. Tymczasem w Czechach uprawa winorośli koncentruje się w dolinach rzek: Łaby, Wełtawy i Berounki. Do najpowszechniej uprawianych szczepów należą, wśród winogron przeznaczonych na wina białe, szczepy Muller-Thurgau, Veltlínské zelené (Grüner Veltliner) i Ryzlink vlašský (Welschriesling). Większość czeskich czerwonych win produkuje się natomiast z winogron szczepów takich jak Svatovavřinecké (Saint-Laurent), Frankovka (Kékfrankos, Blaufränkisch) oraz Pinot noir i Zweigelt.
Wśród napojów bezalkoholowych na uwagę zasługują przede wszystkim trzy czeskie wyroby. Są to produkowana w Karlowych Warach woda mineralna Mattoni, najbardziej chyba znana czeska woda, napój Kofola, czechosłowacka (została bowiem wymyślona w latach 60.) odpowiedź na Coca-Colę i Pepsi, a także noszący nazwę znanego i bardzo silnego materiału wybuchowego, jednego z najbardziej udanych produktów czeskiego przemysłu zbrojeniowego, napój energetyzujący Semtex.
Przydatne adresy - Czechy
Ambasada Republiki Czeskiej w Warszawie
ul.Koszykowa 18
00-555 Warszawa
Tel. 22 525 18 50
Mail: warsaw@embassy.mzv.cz
http://www.mzv.cz/warsaw
Ambasada RP w Pradze
ul. Valdštejnská 8
118-01 Praha 1
Tel. (+420) 257 099 500
Mail: praga.amb.sekretariat@msz.gov.pl
http://www.prague.polemb.net
Konsulat Generalny RP w Ostrawie
ul. Blahoslavova 4
70100 Ostrawa
Tel. (0-042069) 611 80 74/6,
Mail: konsulatrp.ostrawa@iol.cz
http://www.ostrawakg.polemb.net
Konsulat Honorowy RP w Brnie
ul. Koliště 13
602 00 Brno
Tel. 00420 545 534 268
Mail:mrkev@law.muni.cz
Centrum Kultury Czeskiej w Warszawie
Aleja Róż 16
00-556 Warszawa
tel: 22 629 72 71
Mail: ccwarszawa@czech.cz
http://www.czechcentres.cz/warsaw
Instytut Polski w Pradze
Malé náměstí 1
(wejście od ul. Karlovej 27)
110 00 Praga 1
Tel: 00420 224 214 708
Mail: praga.ip.sekretariat@msz.gov.pl
http://www.polskyinstitut.cz
Czesi są mieszczańscy i bardzo akuratni, ale stworzyli sobie kulturę, która ma być dla nich jak prozac. Niech nikt nie myśli, że w Czechach poczuje się jak w domu. Mimo że jesteśmy sąsiadami, należymy do Słowian, zdziwimy się, jak inny naród mieszka tuż za południową granicą. Jeśli można powiedzieć, że dusza polska z rosyjską ma wiele wspólnego, to z czeską już nie bardzo. Wynika to z historii. Czesi zawsze przebywali w kręgu zachodniej cywilizacji, byli częścią Cesarstwa Niemieckiego, potem imperium Franza Jozefa czyli Austro-Węgier.
Czechy zachwycają miastami o przepięknej zabytkowej architekturze
Regiony
Regionalnie Czechy są podzielone na małe jednostki: najpierw regiony, a te z kolei na krainy. Obszar północnych Czech dzieli się na mniejsze regiony turystyczne: kraina Machy, Góry Łużyckie, Izerskie, ziemia Szluknowska, ziemia Fryndlantska. Cały obszar jest rajem dla miłośników gór. Główne miasto to Liberec. Czechy Północno-Zachodnie to zróżnicowany region z bogatą ofertą kulturalną. Region jest znany z tras rowerowych. Czechy Południowe to obszar zalesionych nizin, pełnego torfowisk i stawów rybnych oraz liczne rezerwaty. Obszar Czech Wschodnich składa się z Gór Orlickich i pogórza Orlickiego, obejmuje między innymi skalne miasto i Hradec Kralove. Czeski Raj najpiękniejszy zakątek Czech, pełen ciekawych formacji skalnych, malowniczych dolin, obiektów architektury ludowej, zamków pałaców i kościołów. Pozostałe regiony to Karkonosze, Plzeńsko, Północne Morawy i Śląsk, Południowe Morawy, Środkowe Morawy, Sumava, Środkowe Czechy, Vysocina, Zachodnio-czeskie uzdrowiska.
Praga
Czeska stolica może nas zauroczyć, jest bardziej popularna niż Budapeszt, a nawet Wiedeń. Jeśli ktoś nie miał jeszcze okazji zobaczyć Paryża, Rzymu, Londynu, niech najpierw pojedzie do Pragi, a będzie miał przedsmak wielkiej Europy. Wyszehrad, najstarsza siedziba czeskich książąt z XI wieku, Zamek Praski największy zamek średniowieczny na świecie z IX wieku, Złota Uliczka, przy której kiedyś mieszkali rzemieślnicy i złotnicy. Swoją pracownię miał tam Franz Kafka. Aż trudno uwierzyć, że w tak uroczym otoczeniu, powstały tak mroczne dzieła. Kościoły, muzea, ulice, wieże...
Na Moście Karola
Nie wiem, ile potrzeba czasu, żeby nacieszyć się tymi wspaniałościami. Na samym Moście Karola spędzić można cały dzień. Do podziwiania są posągi i masa ludzi z całego świata, którzy chcą zainteresować przechodniów jakimiś niezwykłymi umiejętnościami i zarobić trochę grosza. Most można obejrzeć też z innej strony podczas rejsu statkiem po Wełtawie. Cuda zobaczymy w żydowskiej dzielnicy Josefov, której niezwykły charakter dostrzeżono dawno temu. Na szczęście Polacy też poszli po rozum do głowy i dzisiaj wypieszczony jest już krakowski Kazimierz, więc Josefov nie robi już takiego wrażenia jak 20 lat temu.
Praska Starówka
W Pradze trzeba mieć pojemną kartę do aparatu, bo pstrykać zdjęcia trzeba na okrągło. Na Rynku Starego Miasta pomnik Jana Husa, kościół NMP przed Tynem, ratusz Staromiejski z zegarem astronomicznym, a potem jeszcze Plac Wacława. To właśnie tutaj w 1969 roku samospalenia dokonał student Jan Palach, a w listopadzie 1989 roku odbył się wiec protestacyjny przeciwko brutalnym akcjom policji, który był impulsem do Aksamitnej Rewolucji i odrzucenia komunizmu. Trzeba wiedzieć, że Praga jest światowa również pod względem różnorodności i poziomu lokali, ale także pod względem cen. Bez względu na to, ile mamy w kieszeni, zawsze napijemy się dobrego piwa. Albo w przytulnej gospodzie, albo w ekskluzywnym pubie.
Kultura
I tu wracamy do początku historii, że kultura Czechów jest jak prozac. Bo Czesi umieją się bawić – pić, jeść i kochać się. Nie jest prawdą, że nie lubią Polaków, nie lubią Polaków, którzy mówią, że nie lubią Czechów i uważają się za lepszych. Obraźliwe będzie dla gospodarzy zamówienie piwa z jakimikolwiek dodatkami, na przykład z sokiem. I trzeba pamiętać, że nie ma czegoś takiego jak grzane piwo. Wino owszem - korzenne, aromatyczne – podają prawie wszędzie, ale grzane piwo!? Coś takiego w Czechach nie istnieje! Społeczeństwo czeskie charakteryzuje wysoka kultura osobista oraz duże przywiązanie do tradycji państwa, a szczególnie do wartości patriotycznych. Czesi mają specyficzny stosunek do religii. Według nich aż 59% ludności zamieszkującej Czechy to ateiści lub agnostycy a jedyne 26% to katolicy. W kulturze czeskiej szczególna pozycje zdobyło kino. Międzynarodową gwiazdą jest czeski reżyser Milos Forman, który jest twórcą największych dzieł kina: „Amadeusz”, nagrodzony 5 Oscarami „Lot nad kukułczym gniazdem” oraz „Skandalista Larry Flint”. Jedną z symbolicznych postaci reprezentujących Czechów na jest wojak Szwejk, ale największą popularnością cieszą się bajki rysunkowe Sąsiedzi, Krecik, Rumcajs, Cypisek
Miasta
Popełniam ten sam błąd co większość ludzi myślących o Czechach – Praga, Praga i jeszcze raz Praga, a reszta? Jest wiele miast o bogatej historii, które urzekną nas swoim urokiem - Brno, Ołomuniec, Pilzno, Liberec, Czeskie Budziejowice, Ostrawa. Uzdrowiska o międzynarodowej sławie – Karlowe Wary (Karlsbad) i Mariańskie Łaźnie (Marienbad). Na miłośników gór czekają zagospodarowane kurorty w Karkonoszach na granicy z Polską oraz w graniczących z Niemcami Rudawach (m.in. Czeska Szwajcaria) i w Szumawie.
Blisko natury
Ale nie każdy wie, że Czesi mają też pojezierze. Może to za dużo powiedziane, ale jest woda do pływania i wędkowania. Na południu, przy granicy z Austrią leży województwo południowoczeskie. Jego stolicą są Czeskie Budziejowice. To senna prowincja, przywodząca na myśl czeski film. Są jeziora, lasy, kempingi, swojskie gospody, ale też typowo turystyczne miasteczka jak Budziejowice, Trzeboń czy Tabor z przepięknym zamkiem. Jeśli lubimy oglądać naturalną twarz zwiedzanych krajów bez blichtru i makijażu, to jest to dobre miejsce. W Republice Czeskiej są cztery parki narodowe: Karkonoski Park Narodowy, Szumawski Park Narodowy, Park Narodowy Podyjí oraz niedawno powstały Park Narodowy Czeskiej Szwajcarii. Dwa pierwsze obejmują głównie góry. Z kolei słynny Morawski Kras to labirynt zalesionych wzgórz i wapiennych wąwozów. Większość turystów przyjeżdża tu ze względu na jaskinie, ale warto też wybrać się na spacer wytyczonymi szlakami.
Komunikacja
Jeździć można po Czechach bardzo tanio, szczególnie pociągami. Trzeba mieć tylko wszystkie legitymacje w porządku, bo konduktor, ani żaden inny policjant czy urzędnik, nie pójdzie nam na rękę. To służbiści - żadnych łapówek, żadnych negocjacji.
Informacje ogólne
Konstytucja : Konstytucja Czech
Język urzędowy : czeski
Język używany : czeski
Stolica : Praga
Ustrój polityczny : republika parlamentarna
Typ państwa : demokracja
Powierzchnia 78 866 km²
Liczba ludności : 10mln
Ludność: Czesi 94,2%
Jednostka monetarna : korona czeska
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
