 Od czego zależy zużycie opony
Opony nie zawsze są należycie doceniane przez kierowców, a przecież są podzespołem, który ma wielki wpływ na komfort jazdy, osiągi auta, jego możliwości trakcyjne i na bezpieczeństwo. Warto pamiętać, że opony są elementem, który podczas eksploatacji auta ulega systematycznemu zużyciu. Powinny być zatem utrzymywane w należytym stanie technicznym przez wykonywanie regularnego serwisu opon, a także w razie potrzeby wymieniane na nowe. Ponieważ kupno nowych opon wiąże się ze sporym wydatkiem, dobrą metodą jest ograniczanie ich zużycia. Sprawdźmy, dlaczego utrzymywanie opon w dobrym stanie jest tak istotne, przyjrzyjmy się, jakie są mechanizmy ich zużycia oraz zobaczmy, w jaki sposób można wydłużyć ich trwałość.
Dlaczego dobry stan opon jest tak ważny?
Opony to elementy pojazdu, które w bardzo dużym stopniu odpowiadają za bezpieczeństwo podczas jazdy. Ich podstawowym zadaniem jest zapewnienie maksymalnej przyczepności, czyli dobrego przylegania klocków bieżnika do nawierzchni, niezależnie od warunków pogodowych i jej stanu. Dzięki optymalnemu doborowi składu mieszanki gumowej, z jakiej produkuje się opony, a także ich właściwemu wyprofilowaniu są one w stanie znosić powstające obciążenia i utrzymywać auto na odpowiednim torze jazdy w różnym zakresie prędkości. Opony osi, która jest napędzana, przekazują moment obrotowy generowany przez jednostkę napędową za sprawą tarcia między klockami bieżnika a podłożem. Za pomocą podobnego sprzęgnięcia ciernego z nawierzchnią umożliwiają one zmniejszenie prędkości i zatrzymanie pojazdu.
Opony zapewniając właściwe utrzymanie się pojazdu na drodze, muszą radzić sobie z wieloma czynnikami zewnętrznymi. Podczas jazdy znacznie wzrasta ich temperatura, co ma wpływ nie tylko na materiał, z jakiego są wykonane oraz jego podstawowe parametry takie jak elastyczność, ścieralność czy przyleganie do powierzchni, ale także na zachowanie wykorzystanego do ich napełnienia gazu. Ważne są także panujące warunki atmosferyczne, a zawłaszcza temperatura otoczenia, która mocno zmienia zakres elastyczności opony. Liczy się zalegająca na nawierzchni warstwa wody, która musi być sprawnie odprowadzana, by nie dopuścić do tzw. aquaplaningu, kiedy to koło porusza się po znajdującej się pod wysokim ciśnieniem wodzie, co grozi wpadnięciem w poślizg. Możliwość jazdy po mokrej nawierzchni zależy nie tylko od kształtu i ilości kanałów znajdujących się między klockami bieżnika, ale również od jego wysokości. Jeśli jest on nadmiernie zużyty przestrzeń, którą woda możne wydostać się spod opony jest o wiele mniejsza.
Wpływ opon na bezpieczeństwo to również dobre trzymanie boczne podczas pokonywania zakrętów. Warto pamiętać, że na bieżnik, ale również na boki opony działa wtedy bardzo duża siła odśrodkowa, a utrzymanie auta na torze jazdy zależy od tego, czy będzie ona w stanie zachować równowagę między koniecznym tarciem, a odkształceniem pod wpływem obciążenia. Stan opony to również bezpośrednie przełożenie na drogę hamowania. Jeśli bieżnik opony utraci właściwy stosunek sztywności do elastyczności, auto zacznie się ślizgać, ponieważ nadmierne ścieranie gumy nie będzie się przekładało na efektywne wytracanie prędkości.
Jak zużywają się opony?
Stan techniczny opony decyduje o możliwości bezpiecznej jazdy samochodem, a ich nadmierne zużycie jest jednym z elementów, które wpływają na pogorszenie się własności trakcyjnych auta. Opony zużywają się na różne sposoby i pod wpływem rozmaitych czynników zewnętrznych. Najczęstszym i najłatwiejszym do zaobserwowania objawem zużycia opony jest ścieranie się bieżnika. W czasie eksploatacji mieszanka gumowa, z której wytwarza się opony, ulega normalnemu zużyciu, co sprawia, że kanały między klockami bieżnika stają się coraz płytsze. Innym stosunkowo łatwym do zaobserwowania objawem zużycia są wszelkiego rodzaju uszkodzenia mechaniczne – pojawiające się na bokach lub czole opony wybrzuszenia wskazujące na przerwanie kordu i osłabienie ścianek, a także pojawiające się w strukturze gumy pęknięcia czy ubytki. Uszkodzenia kordów najczęściej mają miejsce wskutek zbyt dużych obciążeń mechanicznych, jednak znaczenie ma też proces starzenia się gumy.
Wraz z upływem czasu w mieszance gumowej dochodzi do różnych zmian związanych z utlenianiem i innymi reakcjami chemicznymi zachodzącymi wskutek kontaktu z różnymi substancjami, w tym powietrzem atmosferycznym. Proces utleniania następuje w sposób naturalny, a jego tempo nasila się wraz z upływem czasu, powodując zwiększenie kruchości gumy i jej podatności na uszkodzenia mechaniczne wskutek obciążeń. Poważnym problemem bywa też tzw. korozja ozonowa, czyli utleniani pojawiające się pod wpływem trójwartościowego tlenu powstającego naturalnie np. w wyniku wyładowań atmosferycznych. W efekcie kontaktu opony z ozonem dochodzi do powstania pęknięć, będących objawem korozji powierzchniowej, a uszkodzenia z czasem mogą się rozszerzać, sięgając w głąb materiału. Warto pamiętać, również o tym, że dużym niebezpieczeństwem dla opon jest powszechnie używana późną jesienią, zimą i wczesną wiosną sól drogowa. Może ona przenikać do struktury opony, prowadząc do rdzewienia opasania oraz uszkodzeń kordu.
Powierzchnia opon ulega przyspieszonemu starzeniu się i postępującej degeneracji również w wyniku silnego promieniowania słonecznego. Powoduje ono znaczny wzrost temperatury, który może doprowadzić do powstawania pęknięć oraz stanowi zagrożenie w postaci promieniowania UV, które przyspiesza rozpad wiązań chemicznych w materiale. Poważnym zagrożeniem dla trwałości opon jest także kontakt z substancjami ropopochodnymi – paliwami i olejami. Na zużycie opon ma wpływ oddziaływanie czynników mechanicznych, a zwłaszcza kontakt z nierównościami o ostrych krawędziach, co powoduje powstanie znacznych sił działających na wszystkie elementy opony.
Jak ograniczyć zużycie opon?
Podstawowe sposoby ograniczenia zużycia opon to ich właściwa eksploatacja oraz odpowiednie przechowywanie. Jedną z najważniejszych metod ograniczenia niszczenia się opon jest utrzymywanie w nich optymalnego ciśnienia i jego częsta kontrola. Jazda ze zbyt małą ilością powietrza to duże obciążenie dla boków opon, na które wywierany jest nadmierny nacisk. Mało powietrza to również gorsza amortyzacja i niebezpieczeństwo uszkodzenia opony wskutek dociśnięcia jej do felgi, np. podczas wjeżdżania na krawężnik. Za duże ciśnienie jest również niewskazane, ponieważ prowadzi do nierównomiernego wycierania się bieżnika, a także do wzrostu zagrożenia uszkodzenia mechanicznego. Wszelkie odstępstwa od ciśnienia zalecanego przez producenta auta oznaczają pogorszenie trakcji – gorsze trzymanie boczne, dłuższą drogę hamowania, jak również mniej skuteczne przyspieszanie.
Dobrym sposobem dbania o opony jest unikanie wystawiania auta na długotrwałe nasłonecznienie. Ekspozycja na słońce oznacza działanie na opony promieni UV, a także ich nadmierne nagrzewanie się. Jeśli nie ma możliwości garażowania pojazdu, warto zdecydować się na użycie preparatów nakładanych na boki opon, które mogą w dużym stopniu zabezpieczyć je przed promieniami słonecznymi, a także kontaktem ze smarami czy zabrudzeniem olejem.
Duże znaczenie dla trwałości opon ma unikanie gwałtownego hamowania oraz przyspieszania, a także powstrzymanie się od agresywnej jazdy po nawierzchni, której stan nie jest najlepszy. Nie wolno zapominać o ostrożności przy wjeżdżaniu na krawężniki i przy pokonywaniu progów zwalniających, a przede wszystkim o unikaniu szybkiej jazdy po dziurawych drogach. Oponom szkodzi przeładowywanie pojazdu oraz jazda w warunkach, do których nie są ona przeznaczone. Chodzi tu zwłaszcza o używanie opon zimowych, gdy jest już ciepło, a także jazdę na oponach letnich podczas silnych mrozów.
Używając dwóch kompletów, opon warto pamiętać o ich odpowiednim przechowywaniu. Najlepiej, jeśli opony są przechowywane na felgach, które zostaną zawieszone na specjalnych uchwytach, zapobiegających naciskowi na boki opony. Najgorszym możliwym rozwiązaniem jest ułożenie opon na stosie, który dodatkowo będzie obciążony, czy to przez dużą ich ilość, czy położone na wierzchu dodatkowe elementy. Przy takim traktowaniu zarówno czoło opony, jak i jej boki czy rant mogą zostać trwale zniekształcone.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
Uwaga wypadek - postępowanie w razie wypadku, numery alarmowe w Polsce i Europie
