 Wyważanie kół
Nieprawidłowe wyważenie kół niesie ze sobą wiele negatywnych zjawisk. Warto więc wiedzieć, na czym polega ta czynność i jak przekłada się na eksploatację auta.
Odpowiednio dobrane felgi wraz z oponami są jednym z najważniejszych systemów bezpieczeństwa w każdym samochodzie. Od ich właściwego dopasowania i wyważenia zależą właściwości trakcyjne. Ma to bezpośrednie przełożenie na pewność prowadzenia oraz komfort jazdy. Wyważenie kół polega na równomiernym rozkładzie masy felgi i opony w taki sposób, aby masa koła po zamontowaniu na oś pojazdu rozłożona została wokół środka obrotu. Nawet niewielkie dysproporcje wagi w poszczególnych fragmentach obwodu koła stają się niezwykle znaczące, kiedy weźmiemy pod uwagę ogromne prędkości obrotowe i działające na nie siły odśrodkowe.
Po czym poznać niewyważone koła?
Oznaki niewłaściwego wyważenia kół najczęściej można doświadczyć podczas jazdy z wyższą prędkością. Już przy 100–120 km/h na kierownicy odczuwalne są drgania, które generują koła przednie. Natomiast następstwem niewyważenia kół tylnej osi mogą być wibracje karoserii, a także zarzucanie tylnej części pojazdu przy szybkim pokonywaniu ostrych zakrętów. Niezależnym od miejsca występowania, wspólnym zjawiskiem niewyważenia może być nierównomierne zużycie bieżnika. Zwykle objawia się ono bardziej wytartymi miejscami w części opony, w której odchylenie masy jest większe od środka ciężkości. Oznacza to, że bieżnik będzie bardziej zdarty w miejscu, w którym zachodzą wyraźne dysproporcje np.: zgrubienie niewielkiego odcinka drutówki, który tworzy wewnętrzny oplot opony. Ponadto w czasie jazdy z niewyważonymi kołami do uszu kierowcy może dobiegać niejednostajny szum. Powodem tego zjawiska dźwiękowego jest różnica w nacisku opony na podłoże
Jakie są przyczyny niewłaściwego wyważenia kół?
Wyróżniamy dwie główne przyczyny niewłaściwego wyważenie kół. Pierwszą z nich mogą być ciężkie lub lekkie miejsca na oponie, które powodują statyczny lub dynamiczny brak wyważenia. Nawet niewielkie odchylenie masy opony względem jej środka ciężkości może sprawić, że koło nie będzie toczyć się równomiernie i w czasie obrotu zacznie wykonywać ruchy oscylacyjne w górę i w dół. Jest to typowy przykład statycznego braku wyważenia. Natomiast dynamiczny brak wyważenia pojawia się w momencie, w którym środek obrotu opony i koła ma różną masę. W tym wypadku koło zachowuje się nienaturalnie i podobnie, jak w przypadku statycznego niewyważenia, porusza się w górę i w dół.
Skutkiem niewyważenia są bicia radialne lub poprzeczne. Pierwsze z nich jest wynikiem niewłaściwego osadzenia drucianego oplotu opony na obręczy bądź niedokładnego ułożenia innych komponentów, z których zbudowana jest opona. Wówczas podobnie jak w przypadku wcześniejszym, koło w momencie obrotu będzie wychylało się w górę i w dół. Często wyważenie okaże się niemożliwe i może być podstawą do wymiany opony z powodu tzw. wady fabrycznej. Innym następstwem nieregularności masy opon może być bicie poprzeczne, które objawia się podczas obrotu wychylaniem koła na boki. Ponadto przyczyny niewyważenia mogą leżeć również po stronie układu jezdnego.
| Przyczyny niewyważenia koła |
|
| Spowodowane defektem opony/felgi |
Spowodowane defektem układu jezdnego |
| Wada fabryczna w procesie produkcji opony lub felgi |
Nierówne wyważenie bębnów lub tarcz hamulcowych |
| Nierównomierne starcie bieżnika |
Niedokładne osadzenie lub zamocowanie koła na piaście |
| Uszkodzenie, wykrzywienie felgi |
Zużycie amortyzatorów |
 |
Niewyważenie powstałe w czasie eksploatacji
Jazda po niskiej jakości drogach może doprowadzić do utraty prawidłowego wyważenia koła. Najczęściej przyczyną jest wjazd ze znaczną prędkością w wyrwę w jezdni, studzienkę lub najazd na krawężnik. W zależności od siły, z jaką koło najedzie na przeszkodę może dojść do uszkodzenia amortyzatora lub felgi. Zwykle prowadzi to do zmiany środka ciężkości i masy wokół osi obrotu. Powoduje to bicie opon i może przenosić drgania na kierownicę lub karoserię podczas jazdy. Stąd też zaleca się kontrolę wyważenia po każdym takim zdarzeniu. Wyważenie kół pozwoli ustrzec się przed wieloma poważnymi konsekwencjami.
Jakie są skutki jazdy z niewyważonymi kołami?
Niezależnie czy koła zostaną źle wyważone z powodu wady w budowie opony lub felgi czy też w następstwie zderzenia z przeszkodą, skutki jazdy będą podobne. Poza drganiem kierownicy i karoserii, z pewnością zauważymy pogorszoną sterowność samochodu w czasie jazdy i hamowania. Auto może „ściągać” na boki, a także z opóźnieniem reagować na ruchy kierownicy. Tego typu jazda jest nie tylko niebezpieczna, ale dodatkowo powoduje szybsze zużywanie się elementów zawieszenia i opon. Ponadto niewyważone koła mogą mieć mniejszą przyczepność podczas złych warunków atmosferycznych, co bezpośrednio przekłada się na bezpieczeństwo. Oczywiście niewielki brak wyważenia nie dyskwalifikuje koła do eksploatacji, ale różnica nie może być większa niż 5 g na koło.
Kiedy trzeba wyważyć koła?
Zaleca się wyważać koła każdorazowo, kiedy opona jest zdejmowana z felgi. Najczęściej więc podczas sezonowej wymiany ogumienia. O wyważaniu kół nie powinni zapominać kierowcy, którzy posiadają dwa komplety felg z oponami zimowymi i letnimi. Koła w czasie jazdy mogą stracić prawidłowe wyważenie na skutek uszkodzenia felgi lub ścierania się bieżnika. Ponowne ich założenie po sezonie, może więc nie zapewnić właściwych parametrów jazdy. Z tego samego powodu zaleca się też kontrolę stanu wyważenia w czasie eksploatacji raz na 10-15 tys. km. Dzięki temu zapewnimy sobie najlepsze właściwości trakcyjne, zabezpieczymy zawieszenie i opony przed przyśpieszonym zużyciem.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
Uwaga wypadek - postępowanie w razie wypadku, numery alarmowe w Polsce i Europie
