 Szałwia
Szałwia pochodzi z północnych stref przybrzeżnych Morza Śródziemnego i wciąż rośnie dziko na wzgórzach w Dalmacji, w regionie Chorwacji, nad Morzem Adriatyckim, gdzie jest znana z swojej wysokiej jakości.
Szałwia jest uprawiana od tysiącleci, pochodzi od łacińskiego słowa Salvus, co oznacza, ocalić lub leczyć, dlatego nadano jej tą nazwę ze względu na jej właściwości lecznicze. W średniowieczu szałwia była niezbędnym lekiem i np. leczyli ugryzienia węży, epilepsje, chorobę morską, bezsenność i robaki. Anglicy pili napar z szałwii dopóki herbata stała się bardziej popularna, a w osiemnastym wieku, Chińczycy tak polubili napar z szałwii, że w zamian płacili 3-4 razy więcej herbaty.
Opis szałwii
Szałwia roztarta w dłoni powinna być szarawa i włochata z zielonkawym odcieniem o charakterystycznym balsamicznym zapachu i pikantnym smaku. Szałwia ma sosnowy smak i aromat. Często opisywana jest jako mająca eukaliptusową i cytrusową nutę. Najlepsza jest świeża, suszona zazwyczaj ma smak gorzkawy i przestarzały - stęchły.
Szałwia zawiera także olejki terpenowe, kamforę i salvene. Olejek jest uzyskiwany z świeżo zebranych liści przez destylację z parą wodną , a to jest używane w przyprawach do kiełbas wieprzowych, przetworzonej żywności, perfum, wyrobów cukierniczych i płukanek.
Szałwia to odporna, wyprostowany, bylina, która rośnie ok. 90 cm wysokości z żylastymi, zielono-fioletowym łodygami, która staje się drewniana w ciągu dwóch lub trzech lat. Liście szałwi mają ok. 8 cm długości i ok 10-12 mm szeroki, mają szaro-zielony, szorstki spód i piaszczysto-pleśniową teksturę na górze. Jak liście dojrzeją i staną się twardsze ich zieleń zamienia się w miękki, srebrnoszary długie łódki z purpurowym meszkiem. Jesienią dwuwargowe kwiaty, przyciągają pszczoły, które produkują dużo wartościowego miodu szałwiowego nad Adriatykiem.
Jest to około 750 odmian Szałwi, odmiana ogrodowa głównie hodowana jest dla walorów kulinarnych. Inna odmiana: szałwia wieszcza (Salvia divinorum) występująca głównie w Meksyku może być używana jako mocny narkotyk. Związek organiczny zawarty w szałwi wieszczej Salwinoryna A należy do jednych najsilniejszych znanych substancji psychodelicznych występujących naturalnie.
Przygotowanie i przechowywanie szałwii
Pęczek lub sadzonki świeżej szałwii są raczej łatwo dostępne na targach lub w supermarketach i kupując trzeba zwrócić uwagę, aby nie wyglądały na zwiędnięte. Liście stojąc w szklance wody będą świeże przez co najmniej tydzień, gdy wymieniamy wodę na świeżą co drugi dzień. Liście szałwi mogą być posiekane i umieszczone w pojemniku na lód, zalane wodą i zamrożone (zużyć w ciągu około trzech miesięcy). Kiedy kupujemy suszoną szałwie do celów kulinarnych to należy wybrać pochodzącą z krajów byłej Jugosławii (Chorwacja) - jest najlepsza. Suszoną szałwie najlepiej przechowywać w szczelnym opakowaniu i w chłodnym, ciemnym miejscu.
Zastosowanie kulinarne szałwii
Chociaż dla niektórych ludzi ostry smak szałwii może być nieco przytłaczający, to jego działanie "ściągające", oraz właściwość redukcji tłuszczu sprawiają, że jest to idealny dodatek do tłustych mięs, takich jak: wieprzowina, gęsi i kaczka.
Najlepsze wrażenie smakowe daje szałwia kiedy stosujemy ją z umiarem, gdyż zbyt duża ilość może wydobyć nieprzyjemny zapach z potraw oraz w daniach długo gotujących się, wtedy wydobywa ciekawą nutę smakową. Smak szałwii nie powinien się zmniejszyć (w przeciwieństwie do innych ziół) podczas długiego gotowania.
Szałwia pasuje do kurczaka oraz innego drobiu a także kiełbasy i ryb (węgorz). Jako nieliczne połączenie z słodkawymi składnikami to szałwia dobrze komponuje się z kremem z dyni.
Szałwia idzie w parze z węglowodanami i z tego powodu można dodawać ją do chleba pikantnych bułeczek oraz do farszu pierogów. Pasuje do grochu, fasoli i zup warzywnych. Kilka posiekanych listków świeżej szałwii nada ciekawego smaku zupie pomidorowej, warto spróbować! Szałwia dodawana jest to rozgniecionych ziemniaków oraz puree. Połączenie szałwi i cebuli jest dobrze znane i w umiarkowanych ilościach doskonale nadaje się do bakłażana i pomidorów. Szałwia jest tradycyjnym elementem w mieszankach ziołowych suszonych słońcem razem z tymiankiem i majerankiem. Mieszanka taka będzie uzupełniać wszelkie treściwe zupy, gulasze, pulpety, pieczenie i danie mięsne. Smażone w głębokim tłuszczu liście szałwii uchodzą za modną ozdobię i dekorację potraw.
Właściwości zdrowotne szałwii
Olejki szałwii mają właściwości antyseptyczne, ściągające i lekko drażniące. To sprawia, że jest przydatna w leczeniu bólu gardła, podrażnienie jamy ustnej i ewentualnie skaleczeń i siniaków. Badania wykazały, że obniża poziom cukru we krwi u chorych na cukrzycę.
Jest to korzystne dla umysłu poprzez zmniejszenie wyczerpania psychicznego, kojąc nerwy i przez wzmocnienie zdolności koncentracji. Jako balsam lub maść, jest przydatna do leczenia owrzodzenia i wykwitów skórnych, zapobiega nadmiernemu poceniu się, zatrzymuje krwawienie przy przecięciu się. Żucie świeżych liści łagodzi owrzodzenia jamy ustnej i ból gardła.
Szałwia jest dobra na bóle brzucha, biegunki, gazy, grypy i przeziębienia. Jako płukanka do włosów usuwa i leczy łupież i służy jako dezodorant. Stosuje się ją także do regulowania cyklu miesiączkowego, do zmniejszania ilości mleka karmiących kobiet, pomaga w leczeniu uderzeń gorąca. Olejek jest używany w aromaterapii do oczyszczania powietrza.
Uprawa szałwii
Rośliny szałwii mogą wyrosnąć z nasion, sadzonek lub szczepków. Wysiew szałwii powinien być z świeżych nasion. Nie przechowuje się dobrze, a nawet ze świeżych nasion, może nie zakiełkować a i wzrost może być powolny. Na szczęście, wiosną po przystępnej cenie, sadzonki szałwii można znaleźć w większości centrów ogrodniczych. Sadzonki aby lepiej wzrastały należy układać gałęzie w dół tak, aby były w kontakcie z glebą.
Szałwia preferuje ciepłe, słoneczne położenie, chociaż nie lubi ekstremalnych temperatur. Gleba nie musi byś szczególnie przystosowana, z wyjątkiem, że będzie dobrze nawodniona.
Przycinanie po kwitnieniu roślin będzie utrzymywać atrakcyjny wygląd i zapobiegnie zdrewnieniu i "długonogiej" łodygi. Nawozi się wczesną wiosną. Szałwie dobrze uprawia się w pojemnikach. Jeśli chcesz hodować szałwie w domu, trzeba będzie zapewnić silne, bezpośrednie światło. Kilka chorób może spotkać szałwie, lecz zwiędnięcie rośliny raczej odbywa się przez nadmiar wody, nie wystarczająco dużo światła i brak przycinania.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA
|
