 Kozieradka
Trigonella foenum-graecum (z rodziny Leguminosae)
Kozieradka to małe twarde nasionka strąków rośliny przypominającej fasolę. Nasionka te są twarde i żółtawe. Niektóre są podłużne, inne mają kształt rombowaty lub kształt sześcianu, którego boki wynoszą ok. 3 mm. Głęboka bruzda dzieli każde nasionko na dwie części. Dostępne są w całości, suszone, a także w postaci żółtego proszku, ze zmielonych i prażonych nasion.
Bukiet: ciepły i przenikliwy, jest bardziej wyrazisty, gdy nasiona są prażone. Nasiona wydzielają ostry cierpki zapach przypominający gorszej jakości curry z nadmiarem kozieradki. Smak: Mocny, aromatyczny, słodko-gorzki,przypominający palony cukier. Kozieradka ma gorzki posmak, podobny do selera bądź lubczyku. Skala ostrości: 2
Roślina ta osiąga od 30 do 60 cm długości, wydziela korzenny zapach, który utrzymuje się na ręce po dotknięciu. Istnieją dzikie i hodowlane odmiany kozieradki. Łagodne klimaty śródziemnomorskie są dla niej najbardziej odpowiednie. Roślina dojrzewa w ciągu około czterech miesięcy. W całości pozostawiana jest do wyschnięcia, następnie nasiona młóci się i suszy.
Używanie i przechowywanie kozieradki
Suszone nasionka przed zastosowaniem można lekko przyprażyć na patelni. Nie należy jednak przesadzić, ponieważ staną się gorzkie w smaku. Prażone są łatwiejsze do zmielenia. Już niewielka ilość uzupełni smak wielu potraw, lecz zbyt wiele przyprawy może zepsuć danie swym przytłaczającym aromatem. Jeśli chcemy wykorzystać nasiona jako składnik pasty curry, należy moczyć je przez noc, aż spęcznięją i zmiękną, dzięki czemu łatwiej będzie zmieszać je z innymi składnikami.
Zastosowanie kulinarne kozieradki
Kozieradka wchodzi w skład mieszanki curry, w różnych kombinacjach, zwłaszcza "vindaloo" oraz ostrych curry Sri Lanki. Oprócz tego jest także składnikiem panch phoron - indyjskiej mieszanki pięciu przypraw. W mieszankach domowej roboty ilość kozieradki może być kontrolowana, natomiast w gotowych tanich mieszankach dostępnych w sklepach, jej smak jest zazwyczaj przytłaczający.
W przypadku gdy ryby doprawione są curry, zwłaszcza te o silnym smaku jak tuńczyk bądź makrela, kozieradka jest częstym składnikiem wykorzystanej mieszanki.
Wiele sosów chutney oraz marynat wykorzystuje pikantny aromat kozieradki, która nadaje specyficzny aromat warzywom. Liście, zarówno świeże, jak i suszone są używane jako dodatek do mięs, dań warzywnych oraz sosów chutney.
Nasiona są składnikiem wyrobu cukierniczego bliskiego wschodu, jakim jest chałwa. Z mąki zmieszanej ze zmieloną kozieradką powstaje pikantny chleb. W Indiach prażone zmielone nasiona są substytutem lub podróbką kawy. Z kozieradki można także zrobić herbatę - łyżeczkę nasion na dwie filiżanki należy parzyć przez pięć minut.
Właściwości lecznicze kozieradki (zdrowotne)
Kozieradka jest pomocna przy problemach z układem pokarmowym. Stosowana jest również jako środek zmiękczający skórę przy czyrakach, cystach i innych dolegliwościach. Obniża poziom cukru we krwi, stosuje się ją w połączeniu z insuliną. Obniża też ciśnienie krwi. Kozieradka łagodzi i zmniejsza stany zapalne i infekcje. Ma właściwości wykrztuśne, jest więc idealna do leczenia chorób zatok i płuc.
Kozieradka jest również doskonałym źródłem selenu, jest też naturalnym źródłem żelaza, krzemu, sodu i tiaminy. Stymuluje wytwarzanie płynów śluzówek, pomaga usuwać alergeny i toksyny z dróg moczowych. Działa jako środek wykrztuśny, łagodzi kaszel. Stymuluje pocenie, zmniejsza gorączkę, pomaga w leczeniu alergii, oskrzeli i zatorów.
Na Dalekim Wschodzie, przyrządza się z niej napój łagodzący dolegliwości żołądkowe. Chemiczny skład tego zioła podobny jest do składu oleju z wątroby dorsza, w związku z czym, wywar z nasion kozieradki jest czasami stosowany jako jego substytut. W Indiach kozieradka uchodzi za afrodyzjak (podwyższa poziom testosteronu). Nasiona kozieradki zawierają alkaloidy, w tym trygonelinę, gentianinę i związki karpainy. Nasiona zawierają również błonnik, 4-hydroksyizoleucynę, składnik, który może mieć działanie hipoglikemizujące (obniżanie stężenia glukozy we krwi).
Powoduje to opóźnienie opróżniania żołądka, powolne wchłanianie węglowodanów i w konsekwencji hamuje transport glukozy. Kozieradka może również zwiększyć liczbę receptorów insuliny w krwinkach czerwonych i usprawniać wykorzystanie glukozy w tkankach obwodowych, wykazując w ten sposób potencjalne właściwości przeciwcukrzycowe w trzustce. Aminokwas 4- hydroksyizoleucyna, zawarta w nasionach, może bezpośrednio stymulować wydzielanie insuliny.
Spożywanie Kozieradki może powodować specyficzny zapach potu, kozieradka używana jest także do produkcji hormonów sterydowych, dlatego nazywana jest "ziołem kulturystów". Kozieradka u Kobiet przyśpiesza laktacje.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA
|
