 Zioła opis
Brzoza brodawkowata
Betula pendula (Betula verrucosa) – Brzoza brodawkowata, Brzoza zwisła
Betulaceae – Brzozowate
W lecznictwie stosowany jest surowiec pozyskiwany z dwóch gatunków: brzozy brodawkowatej Betula verrucosa i brzozy omszonej Betula pubescens. Surowcem farmaceutycznym są liście (Betulae folium) obu gatunków, zbierane ręcznie w lecie ze stanu naturalnego, szybko suszone na powietrzu, w cieniu.
Brzoza brodawkowata wygląd i pochodzenie:
Betula pendula występuje pospolicie nawet na lichych, piaszczystych glebach, rośnie również w lasach, gdzie czasem tworzy zwarte zespoły (brzeziny), sadzona także w parkach i przy drogach. Występuje w całej Europie, poza Islandią i Portugalią, w zachodniej Syberii, w Azji Mniejszej i na Kaukazie. Osiąga wysokość nawet 30 m, ma pokaźną koronę, zwisające gałązki pokryte żywicznymi brodawkami, drobne, jasnozielone liście. Charakterystyczna jej cecha to biała błyszcząca kora, łuszcząca się okrężnie cienkimi pasmami.
Betula pubescens w Polsce występuje rzadziej, lubi tereny podmokłe, bagienne i torfowiska. Ten gatunek ma także białą korę, ale matową, z szarym odcieniem. Liście brzozy omszonej są bardziej okrągłe, a młode gałązki gęsto pokryte włoskami.
Brzoza brodawkowata działanie i zastosowanie:
Liść brzozy
Liście brzozy zawierają 1-3% związków flawonoidowych. Są to flawonole: glikozydy kwercetyny (hiperozyd, kwercytryna, rutozyd, 3-arabinofuranozyd, 3-arabinopiranozyd i 3-ramnozyd kwercetyny), mirycetyny (3-O-galaktozyd mirycetyny i kemferolu) oraz flawony-glikozydy luteoliny. Poza flawonoidami w liściach brzozy są obecne garbniki katechinowe (9%), kwasy organiczne, m.in. kwas askorbowy (w świeżych liściach do 0,5%), kwasy chlorogenowy, kawowy, p-kumarowy oraz triterpeny typu dammaranu i lupanu, wolne i w połączeniach estrowych z kwasem malonowym i octowym, polisacharydy, sole mineralne – głównie związki potasu, manganu, cynku i niklu – oraz olejek eteryczny ze znaczną zawartością seskwiterpenów a-betulenolu i jego octanu.
Liść brzozy zwiększa wydzielanie moczu, a wraz z nim jonów sodowych i chlorkowych. Działanie to jest warunkowane prawdopodobnie przez zawartość flawonoidów i potasu. Napary, odwary oraz sok ze świeżych liści zaleca się do stosowania w celu zwiększenia diurezy – w tzw. „terapii płuczącej”: w stanach zapalnych układu moczowego, powodowanych przez infekcje bakteryjne, w kamicy moczowej, w celu zapobiegania tworzeniu się kamieni, a także wspomagająco w leczeniu choroby reumatycznej i dny moczanowej.
Kora brzozy
Najbardziej interesującą grupą związków kory brzozowej okazały się triterpeny o znacznej aktywności biologicznej, działające przeciwnowotworowo i przeciwwirusowo, szczególnie przeciw wirusom HIV. Triterpeny pięciocykliczne to głównie pochodne lupanu i oleananu. Najważniejszymi związkami grupy lupanu są betulina, kwas betulinowy, aldehyd betulinowy i lupeol, z grupy oleananu – kwas oleanolowy, 3-octan kwasu oleanolowego i erytrodiol. Kwas betulinowy w badaniach in vitro, opublikowanych w roku 2008, hamował proliferację komórek nowotworowych Jurkat i indukował apoptozę w tych komórkach. Wyniki innych prac także wskazały aktywność przeciwnowotworową związków występujących w korze brzozy. Ponadto betulina i jej pochodne silnie hamują replikację tych wirusów, a glutarylo-dihydrobetulina działała silniej niż zidowudyna, lek powszechnie stosowany w leczeniu AIDS, ma zatem działanie przeciw wirusom HIV. Związki czynne kory brzozy działają także hepatochronnie. Betulina i ekstrakty z surowca są stosowane do ochrony komórek wątroby oraz w zapobieganiu i leczeniu ostrego zatrucia alkoholowego.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
