 Karp (sazan) (Cyprinus carpio)
 |
Karpiowate (Cyprinidae)
Woda: rzeka, jezioro, staw
Istnieją rozliczne odmiany
Może żyć 40 – 50 lat
Forma dzika (sazan) jest zagrożona wymarciem |
| |
|
 |
|
Wymiar ochronny: do 30 cm
Okres ochronny: brak
Inne limity: 3 szt
Dobowy limit połowu (łącznie z boleniem, lipieniem, pstrągiem potokowym, amurem białym, sandaczem, szczupakiem i brzaną).
Uwagi: Zgodnie z Regulaminem Amatorskiego Połowu Ryb. Wymiar ochronny nie dotyczy populacji zamieszkujących rzeki.
Budowa zewnętrzna
Dzika, podstawowa forma karpia (sazan) ma wyciągnięte, bocznie słabo ścieśnione ciało. Wysuwalny otwór gębowy ma położenie końcowe. Na górnej wardze występują cztery wąsiki (dwa dłuższe i dwa krótsze). Zęby gardłowe trójrzędowe. Łuski duże, 33-40 wzdłuż linii bocznej. U hodowlanych odmian ciało, w zależności od odmiany, bywa mniej lub bardziej wyciągnięte i wygr/biecone.
Wyróżnia się karpie:
- Karp łuskowy (pełnołuski) przypomina pełnym ułuszczeniem forme dziką, różni się jednak od niej dość wyraźnie znacznie silniejszym wygrzebieceniem.
- Karp lustrzeń ma tylko nieliczne, bardzo duże łuski, nieregularnie rozmieszczone na całym ciele.
- Karp linowy ma rząd dość dużych łusek wzdłuż linii bocznej, niekiedy także wzdłuż grzbietu.
- Karp goły jest całkowicie bezłuski lub też ma jedynie bardzo nieliczne pojedyncze łuski. Jego skóra jest gruba.
Płetwa grzbietowa z 20-26 rozwidlającymi się promieniami. W płetwie odbytowej jest ich 8-11, w brzusznej 9-11, piersiowej 16-17, w ogonowej zaś 19; wszystkie u góry wyraźnie się rozwidlają. Ubarwienie jest zmienne. Grzbiet zazwyczaj zielonobrązowy do zielonoczarniawego. Boki srebrzystobrązowawe, brzuch biały. Płetwy zielonoszare z brązowawym odcieniem, nierzadko czerwonawe. Długość 25-75 cm, maksymalnie 120 cm. Osiąga wiek 40 lat.
Występowanie
Pierwotnie tylko w zlewiskach mórz: Czarnego. Azowskiego i Kaspijskiego. Lubi ciepłe, stojące i wolno płynące wody o piaszczystym lub mulistym podłożu, obficie zarośnięte roślinnością. W rejonie swego pierwotnego występowania reprezentowany jest przez trzy podgatunki: Cyprinus carpio carpio (zlewiska Morza Czarnego, Azowskiego i Kaspijskiego), Cyprinus carpio haematopterus (basen Amuru, północne Chiny), Cyprinus carpio viridiolaceus (południowe Chiny, Wietnam). Jako podstawowa hodowlana ryba został już w XIII-XV wieku rozpowszechniony prawie w całej Europie.
Tryb życia
W ciągu dnia karp trzyma się zazwyczaj głębszych, zaciemnionych miejsc, przejawiając wzrastającą aktywność wraz z zapadającym zmierzchem. Tarło – maj do lipca, zależnie od kształtowania się w tym okresie temperatury wody. Na głowie i płetwach piersiowych samców słaba wysypka tarłowa. Ikra składana jest w płytkich, zacisznych, porośniętych roślinnością przybrzeżnych miejscach (również na zalanych wczesnoletnim przyborem łąkach), przy temperaturze wody od 18 do 20°C. Z powodu wysokiej temperatury tarła karpie żyjące w otwartych wodach naszej chłodniejszej szerokości geograficznej (również w Polsce), rzadko znajdują sposobność do odbycia naturalnego rozrodu. Składanie ikry odbywa się porcjami, z tygodniowym odstępem czasu. Zależnie od ciężaru ciała samicy składanych jest 200000-300000 jaj. Są one jasne, a po dostaniu się do wody pęcznieją, zwiększając prawie o połowę swą średnicę. Przyklejają się do wodnych roślin, podobnie jak i wykluwające się po 3-5 dniach larwy, które jeszcze następne 1-3 dni spędzają przyczepione do nich za pomocą znajdujących się na głowie przyczepnych organów. Po tym okresie spoczynku młode karpie muszą podpłynąć ku powierzchni wody aby napełnić powietrzem pęcherz pławny. Dopiero teraz są zdolne do samodzielnego pływania. Karpie hodowlane w stawach osiągają w trzecim roku życia ciężar 1-2 kg przy długości ciała 25-35 cm. Również dzikie karpie odznaczać się mogą tak szybkimi przyrostami, zazwyczaj jednak rosną zdecydowanie wolniej.
Odżywianie
Młode kapie zjadają rośliny i zwierzęcy plankton (wyrostki, skorupiaki). Przy długości około 18 mm zaczynają polować na zwierzęta denne. Osobniki dorosłe pobierają dodatkowo pokarm roślinny. Karpie rozpoczynają żerowanie dopiero przy temperaturze wody przekraczającej 8°C. jednak najlepiej przyswajają pokarm w temperaturze powyżej 20°C.
Ciekawostki
Inne, czasami całkowicie zapomniane nazwy karpia to… szaran, szaranek, spaczniak, sazan, opaczniak, karapuda, leszczyk, opaczniak oraz stopniak.
Uwagi
W gospodarce stawowej karp jest najważniejszą rybą hodowlaną, której roczne odłowy oceniane są w skali światowej na około 200000 ton.
Rada wędkarska
Łowienie karpi to wielka dziedzina wędkarskiej wiedzy, która mogłaby wypełnić całą książkę. Skuteczne przynęty to m.in. ziemniaki, kukurydza, białe i czerwone robaki oraz kulki proteinowe o różnych smakach i zapachach. Każdy wędkarz może zresztą spróbować skomponowania własnej przynęty. Zalecane jest regularne zanęcanie wybranego łowiska. Po złowieniu pierwszego karpia warto łowić dalej w tym samym miejscu, ryby te rzadko bowiem żerują samotnie.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
