 Lawiny
Lawina to gwałtowne osunięcie wielkich mas śniegu pod wpływem sił grawitacji w dół stoku. Może wystąpić samoistnie albo przy dodatkowym obciążeniu stoku (człowiek, zwierzę).
Dochodzi do tego wtedy, kiedy siły powstałe z ciężaru pokrywy śnieżnej, nachylenia stoku powodują pęknięcie pokrywy śnieżnej i ruszenie w dół śniegu. Osunięcie śniegu ułatwia istnienie warstwy poślizgowej pod spodem (kiedy występują różnice w spoistości między warstwami śniegu). Również warunki terenowe(wystawa, kształt stoku) i pogodowe (temperatura, wiatr) mają znaczenie w tworzeniu się lawin.
Czynniki, które doprowadzają do sytuacji zagrożenia lawinowego to:
śnieg -duża ilość spadłego śniegu-duży ciężar pokrywy śnieżnej, przeobrażenia śniegu po opadzie, prowadzące do niekorzystnego uwarstwienia śniegu (występowanie warstw, różniących się spoistością),
warunki atmosferyczne -opady, temperatura, wiatr, operacja słoneczna
ukształtowanie terenu -nachylenie stoku, kształt stoku, formacje, wystawa stoku na słońce i wiatr
1. PRZEOBRAŻENIA OPADŁEGO ŚNIEGU
Przeobrażenia (metamorfizm) spadłego śniegu
Pokrywa śnieżna powstaje z kolejnych opadów, pomiędzy którymi zmiany pogody, temperatur mogą sprzyjać konsolidacji śniegu lub prowadzić do powstawania mocnych i słabych warstw na przemian. Nowo spadły śnieg może przywierać do wcześniejszej pokrywy i tworzyć spoistą warstwę, może jednak tworzyć warstwę śniegu o innej spoistości leżącą na warstwie poślizgowej.Zagrożenie lawinowe stwarza występowanie wewnątrz pokrywy śnieżnej warstw o różnej spoistości, niezwiązanych między sobą, szczególnie, gdy warstwa miękkiego śniegu leży bezpośrednio na śniegu bardzo twardym, który staje się warstwą poślizgową albo gdy pod warstwą zbitego śniegu leży luźny, niestabilny śnieg.
Przeobrażenia opadłego śniegu występujące pod wpływem temperatury, wiatru, słońca, kolejnych opadów, ciśnienia nowych warstw, temperatur wewnątrz pokrywy, parowania, sublimacji określa się jako metamorfizm śniegu, prowadzi on do powstawania różnych warunków śniegowych.
Metamorfizm rozpoczyna się, gdy śnieg pada i trwa aż do jego roztopienia.
Przemiana niszcząca -(stałotemperaturowe przeobrażenia śniegu)-od momentu opadu do około doby po opadzie wyjściowe kryształki opadłego śniegu (dobrze połączone w czasie opadu) przekształcają się w jednorodne ziarna lodu, co prowadzi do zmniejszenia spójności między nimi. Dopiero po minimum 24 godzinach od opadu znów pojawiają się połączenia między ziarenkami i śnieg zaczyna się zespalać. Świeżo spadły śnieg jest więc mało stabilny, siadanie śniegu po opadzie zachodzi stopniowo, najszybciej w przedziale temperatur (kilka stopni poniżej 0 do –10), potem im chłodniej tym wolniej, zanika całkowicie w temp. –40 .
Przemiana budująca - występuje pod wpływem gradientu temperatury, czyli różnicy temperatur między powierzchnią śniegu a podłożem. Jeśli istnieją znaczne różnice temperatur pomiędzy gruntem (0 stopni) a powierzchnią śniegu to następuje wędrówka pary wodnej w kierunku zimniejszej strefy. W miejscu, z którego odparowała para wodna powstają duże, niestabilne o kształcie miseczek wielościenne kryształy, które nie wytrzymują dużych obciążeń.
Jeżeli na powierzchni jest niska temperatura i cząsteczki wody ulatniają się z cieplejszych ziaren przy gruncie w kierunku powierzchni to w warstwie dolnej powstaje ubytek kryształów – tworzy się tam szron wgłębny (popularnie zwany cukrem). Warstwa szronu wgłębnego może być ukryta pod wieloma warstwami śniegu i stwarza duże zagrożenie lawinowe.
W sytuacji, gdy przenikanie ciepła zachodzi od góry do wewnątrz to na powierzchni powstają nadtopione duże ziarna śniegu, które potem, jeśli nastąpi proces zamarzania utworzą firn.
Przemiana śniegu pod wpływem topnienia i zamarzania (niezbędne zmiany temperatur z plusa na minus i odwrotnie). Pod wpływem temperatury dodatniej kryształki kurczą się i pokrywają warstwą wodną, zamarzając łączą się i powstaje stabilna warstwa śniegu.
Przemiana mechaniczna - występuje na wskutek działania wiatru i niskiej temperatury. Proces ten zachodzi zarówno w trakcie opadu (śnieg pada przy silnym wietrze) jak i później w trakcie pięknej ale wietrznej pogody. Przewiany śnieg (gips) posiada zupełnie inne parametry mechaniczne od śniegu pierwotnego jest mało plastyczny i kruchy. Jest zawsze podejrzany o tworzenie bardzo groźnych desek śnieżnych. Im niższa temperatura tym jest bardziej niebezpiecznie.
2. ŚNIEG, WARUNKI ATMOSFERYCZNE
Opady śniegu i pokrywa śnieżna; długi i intensywny opad śniegu, zwiększenie ciężaru pokrywy śnieżnej zwiększa zagrożenie lawinowe, świeży opad od 30 do 50 cm daje duże zagrożenie a powyżej 50cm jest bardzo groźny. Im spadnie więcej śniegu w krótkim czasie i szybko wzrośnie ciężar spadłego śniegu(przy opadzie 2,5 cm lub więcej na godzinę) tym zagrożenie gwałtownie wzrasta. Jeśli przyrost świeżej warstwy śniegu jest szybszy niż proces osiadania śniegu wówczas niestabilny, świeży śnieg łatwo zsunąć się może po warstwie np. twardego, starego śniegu.
Za krytyczną głębokość świeżej pokrywy śnieżnej (czyli taką, która stwarza zagrożenie lawinowe) uważa się:
Przy warunkach niesprzyjających:10-20cm,
Przy sprzyjających warunkach: 30-50cm
Niesprzyjające warunki to: wysoki współczynnik opadów atmosferycznych, silny wiatr, niska temperatura powietrza, gładka powierzchnia starego śniegu.
Sprzyjające warunki to: bezwietrznie lub słaby wiatr, temperatura nieco poniżej 0 C, nierówna stara pokrywa śniegu, deszcz przechodzący w opad śniegu.
80% lawin uwalnia się podczas opadu śniegu lub bezpośrednio po nim.
Inne czynniki atmosferyczne, mające wpływ na zwiększenie zagrożenia lawinowego to:
Deszcz: wsiąkający w śnieg może osłabić wiązania między warstwami śniegu. Woda zwilża powierzchnię śniegu powodując, że robi się ona śliska i łatwiej może się zsunąć. Deszcz również zwiększa ciężar pokrywy i podnosi jej temperaturę.
Temperatura: odgrywa zasadniczą rolę w spójności kryształków. Temperatura w przedziale od –2 do –10 C sprzyja umacnianiu pokrywy śnieżnej, znaczne ocieplenie lub oziębienie zwiększają zagrożenie. Utrzymujące się po opadzie niskie (poniżej –10 C) temperatury utrzymują zagrożenie. Powtarzające się cykle zimno-ciepło mają efekt stabilizacyjny. Umiarkowany mróz po okresie ocieplenia poprawia stabilność mas śnieżnych. Gwałtowny i długotrwały wzrost temperatury w kierunku 0 C osłabia pokrywę śnieżną, zwłaszcza po okresie mrozu.
Wiatr: przemieszcza ze stoków nawietrznych na zawietrzne i ubija tam duże masy śniegu, przenosi i osadza śnieg na graniach tworząc nawisy, nawet przy małym opadzie stwarza ryzyko lawin na formacjach wklęsłych i na stokach zawietrznych (w Tatrach na ogół są to stoki płn. i wsch.) W Tatrach wiatr halny oprócz przenoszenia śniegu powoduje wzrost temperatury, co prowadzi do szybkich zmian w strukturze śniegu.
Duże niebezpieczeństwo desek śnieżnych stwarza świeży śnieg + wiatr
Operacja słoneczna. Najwięcej ciepła z promieniowania słonecznego otrzymują stoki południowe, tam ze względu na duże wahania dobowe temperatury dochodzi do szybszej metamorfozy śniegu. Na stokach północnych transformacja śniegu jest wolniejsza i pokrywa śnieżna jest mniej stabilna. Natomiast bezpośrednie nasłonecznienie znacznie nagrzewa warstwy powierzchniowe, zwiększając niestabilność. Po nagrzaniu stoku następuje wzrost napięć w pokrywie śnieżnej i często samoistnego zejścia lawiny, szczególnie wiosną (w godzinach wczesno-popołudniowych)
Pierwszy dzień słoneczny po okresie opadów jest szczególnie niebezpieczny.
3. TEREN - rzeźba i ukształtowanie terenu.
Ukształtowanie terenu ma bardzo istotny wpływ na powstanie warunków lawiniastych.
Nachylenie stoku:
niebezpieczeństwo lawin wzrasta z nastromieniem stoku. Przyjmuje się, że do 20 stopni niebezpieczeństwo jest znikome, do 30 stopni małe, między 35 a 50 stopni bardzo duże. Na bardziej stromych stokach śnieg ma tendencję do zsypywania się.
Przy zagrożeniu umiarkowanym (2 stopień) należy unikać stoków bardzo stromych powyżej 39 stopni. Natomiast przy znacznym (3 stopień) zagrożeniu nie zbliżamy się do stoków o nachyleniu większym niż 34 stopni. Poleca się mierzyć nastromienie stoku.
Formacje wklęsłe jak depresje, żleby, podstawy ścian są z zasady niebezpieczne, gdyż są naturalnym zbiornikiem gromadzących się mas przewianego śniegu.
Formacje wypukłe typu granie, grzędy, filary w warunkach zagrożenia są bezpieczniejsze niż otwarte stoki czy żleby. Są często odwiane i pokryte korzystną warstwą starego śniegu.
Znaczenie ma również profil stoku: na stokach nierównych, falujących miejsca napięć mas śnieżnych występują tam, gdzie stok jest wypukły (wybrzuszenia) lub wklęsły. Szczególnie na wypukłości zbocza pokrywa śnieżna jest rozciągana i poddana naprężeniom i narażona na pęknięcia
Wystawa stoku:
Stoki południowe otrzymują więcej słońca, śnieg stabilizuje się na nich szybciej niż na zboczach północnych, zachodzi na nich proces topnienia i zamrażania (duże różnice temperatur między dniem a nocą) Z reguły stoki płd są zimą bardziej bezpieczne. Po opadzie lawiny schodzą z nich prędzej niż z innych. Wiosną, gdy nadchodzą cieplejsze dni stoki płd zagrożone są schodzeniem lawin z mokrego śniegu, gruntowych i wtedy bardziej bezpieczne mogą być stoki północne.
Stoki północne zimą nie są oświetlone, śnieg się stabilizuje na nich dłużej. Niskie temperatury wewnątrz pokrywy sprzyjają powstawaniu słabszych warstw. Z reguły stoki płn są bardziej lawiniaste w połowie zimy. Natomiast wiosną po stronie płn śnieg może być mocniejszy po niż po południowej.
Stoki nawietrzne (zwrócone w stronę, z której wieje wiatr) są bezpieczniejsze niż zawietrzne. Wiatr czyści stok nawietrzny z niezwiązanego śniegu lub ubija śnieg w zwartą warstwę.
Stoki zawietrzne, osłonięte przed wiatrem są niebezpieczne z powodu osadzania śniegu niesionego przez wiatr. Wiatr przenosi śnieg ze strony nawietrznej na zawietrzną, tworząc nawisy (grożące oberwaniem). Śnieg jest głęboki, słabo związany oraz powstają niestabilne deski śnieżne.
Rodzaj i charakter podłoża i jego pokrycie przez szatę roślinną: im gładsza jest na spodzie warstwa gruntowa (płyty, trawa, stary śnieg) tym większe prawdopodobieństwo osunięcia się warstw leżących powyżej. Stoki o podłożu kamiennym są bardziej narażone niż stoki, których podłoże jest nierówne. Stoki pokryte kosówką, wielkimi wantami są bardziej bezpieczne niż rozległe i gładkie. Natomiast, gdy śnieg przykryje skały i drzewa mogą one nawet osłabiać pokrywę śnieżną. Rzadki las nie chroni przed lawinami.
Większość wypadków zdarza się na stromych, zacienionych stokach w pobliżu grani.
4. CZŁOWIEK
jest również czynnikiem wyzwalającym lawiny, szczególnie jazda na nartach, snowboardzie, skuterze śnieżnym, przemarsz grupy ludzi (szczególnie wtedy gdy są małe odstępy między poszczególnymi osobami) powodują duże obciążenie na stoku i możliwość zejścia lawiny deskowatej czy lawiny z mokrego śniegu.
TYPY LAWIN:
Deska śnieżna, lawina deskowata; warstwa zbitego, gipsowego śniegu tworzy się ze śniegu nawianego przez wiatr. Śnieg jest twardy, ale kruchy, pod warstwą gipsu powstają puste przestrzenie. Załamanie się powierzchni deski (spowodowane np. przez narciarza) powoduje wydobywanie się gwałtownie powietrza zamkniętego uprzednio pod warstwą gipsu, następuje pęknięcie pokrywy na znacznej przestrzeni i obsunięcie się deski. Lawina ta jest bardzo niebezpieczna z powodu ciężaru ogromnych brył spadającego śniegu.
Lawina pyłowa; z puchu śnieżnego, lawina ze śniegu niezwiązanego, który nie uległ jeszcze metamorfozie (ze świeżego śniegu). Lawiny te schodzą w czasie opadu i po obfitym opadzie śniegu, szczególnie w warunkach bezwietrznych, w temperaturze opadu poniżej –10 stopni C. Obryw jest najczęściej punktowy. Przed czołem lawiny wytwarza się duże ciśnienie, śnieżny pył wciska się wszędzie, dusząc człowieka, za lawiną wytwarza się podciśnienie, wsysające do środka wszystko co jeszcze ostało się na drodze.
Lawina lodowa: (obryw seraków i lodowców), występuje, gdy jest ciepło, lód topi się i wiszące masy lodu obrywają się.
Lawina mokrego śniegu: może wystąpić w każdej chwili, gdy temperatura jest dodatnia, występuje na obszarach nasłonecznionych, szczególnie późnym popołudniem.
Lawina ze śniegu osiadłego: powstaje na stokach zawietrznych, gdzie w wyniku działania wiatru osadza się warstwa śniegu zsiadłego wywiana ze stoków nawietrznych. Na ogół do wywołania takiej lawiny potrzebny jest bodziec zewnętrzny np. przejazd narciarza. Lawina spada w postaci dużych brył śniegu. Jeśli wiatr przeniesie na ostrze grani i krawędzie płaskowyżów śnieg, to formuje on się tam od strony zawietrznej w postaci przewieszonych muszli czyli nawisów śnieżnych. Załamanie się nawisu powoduje zejście lawiny.
Lawina gruntowa: powstaje z reguły na wiosnę, w wyniku zjechania grubej warstwy pokrywy śnieżnej po spodnich warstwach zmetamorfizowanego śniegu a często po warstwie gruntowej. Najczęściej powstaje samoistnie w wyniku zwiększenia ponad wartość krytyczną ciężaru śniegu. Spada o określonej porze dnia, kiedy stok zostanie nagrzany przez słońce (objawy zagrożenia; kapie woda, obrywają się nawisy, po zboczach toczą się kule, nagły wzrost temperatury)
Ocena zagrożenia lawinowego
Fachowcy (przewodnicy, instruktorzy) stosują 2 metody oceny zagrożenia lawinowego: metoda 3 x 3 i metoda redukcyjna. W metodzie redukcyjnej bierze się pod uwagę komunikaty lawinowe(stopień zagrożenia lawinowego), stałe topograficzne (nachylenie stoku, wystawa stoku) i parametry grupy(wielkość grupy, odstępy między osobami i stopień uczęszczania terenu). W metodzie 3 x 3 w analizie zagrożenia uwzględniane są 3 czynniki (warunki, teren i człowiek). Planujemy i wybieramy trasę na 3 etapach za każdym razem analizując warunki pogodowe, śniegowe, teren i grupę, która ma uczestniczyć w wycieczce. Najpierw na etapie: planowania wycieczki(filtr regionalny), następnie na miejscu w schronisku (filtr lokalny) i na końcu(o ile zdecydujemy się na wyjście po analizie na dwóch wcześniejszych etapach) w czasie wycieczki(filtr strefowy).
Używanie tych metod w sposób znaczący zwiększa bezpieczeństwo, ale wymaga zdobycia fachowej wiedzy w tym zakresie.
Uwaga!
Żeby zimą w miarę bezpiecznie poruszać się samodzielnie w terenie wysokogórskim trzeba umieć ocenić zagrożenie lawinowe (lokalnie) i wybierać bardziej bezpieczny teren. Należy też używać sprzęt lawinowy (detektor lawinowy, sonda, łopata). Wymaga to wiedzy i doświadczenia, które można zdobyć na szkoleniach lawinowych (organizowanych przez TOPR, szkoły wspinania, kluby wysokogórskie)
Podstawowe zasady postępowania przed wyjściem w góry:
1. Sprawdzić stopień zagrożenia lawinowego ogłaszany przez służby ratunkowe i prognozę pogody na dany teren.
2. Po zapoznaniu się z warunkami lawinowymi i pogodowymi wybieramy odpowiednią trasę, tak, aby być jak najmniej narażonym na lawiny np. przy znacznym stopniu zagrożenia rezygnujemy z północnych, stromych stoków. Jeśli znamy metody szacowania zagrożenia (metoda redukcyjna albo 3 x 3) to na podstawie tych metod oceniamy możliwości wyjścia w teren. Jeśli nie ma się pewności co do zagrożeń lawinowych należy zapytać lokalnych ratowników, czy planowana trasa nie jest zagrożona
3. Na wyjście w teren wysokogórski należy zabrać sprzęt lawinowy; detektory lawinowe, sondy, łopaty, wychodząc ze schroniska włączyć detektory na nadawanie, sprawdzić czy działają. Należy jednak pamiętać, że nie wystarczy mieć taki sprzęt, ale trzeba umieć z niego korzystać.
4. Jeśli mamy ze sobą telefon komórkowy(naładowany) należy wpisać numer alarmowy służby ratowniczej, żeby w razie wypadku jak najszybciej powiadomić ratowników.
6 Należy zostawić informację o swoim wyjściu i planowanej godzinie powrotu w schronisku.
7.W góry zimą nie należy wychodzić samotnie.
W czasie wycieczki:
- należy obserwować warunki pogodowe, badać warunki śniegowe (można wykonać próby śniegowe, obserwować oznaki braku stabilności śniegu) i wybierać teren bardziej bezpieczny czyli
- wybierać stoki najmniej strome a na stokach stromych zachować odstęp między uczestnikami wycieczki (kilkanaście do dwudziestu metrów między osobami). Zaleca się w terenie mierzyć nachylenie stoku przy pomocy kijków.
- wybierać stoki nawietrzne, omijać miejsca nagromadzenia przewianego wiatrem śniegu
-unikać(szczególnie od 3 stopnia zagrożenia lawinowego) stoków zacienionych ( północnych, północno wsch), wiosną unikać stoków płd.
- uważać na wypukłe wypłaszczenia u góry stoku
- unikać żlebów, nawisów, rozległych pól śnieżnych, zachować ostrożność poniżej stoków śnieżnych i żlebów, poniżej grani
- w przypadku mgły lub słabej widoczności w nieznanym terenie powinno się zawrócić
Uwaga! Jeśli zauważy się w którymś momencie wycieczki oznaki zagrożenia lawinowego należy należy zawrócić lub zmienić trasę.
Trójkąt śmierci (według Muntera) to: wystawa północna, nastromienie stoku powyżej 35° i trzeci stopień zagrożenia lawinowego.
Zjawiska świadczące o braku stabilności śniegu:
- ślady niedawnego zejścia lawiny,
- na powierzchni śniegu wyraźne pęknięcia,
- śnieg sprawiający wrażenie pustego w środku,
- dużo świeżego śniegu,
- śnieg rozmiękły, mokry,
- widoczne staczające się kule śnieżne z nasłonecznionych stoków,
- w pokrywie śnieżnej słyszalne głuche odgłosy,
- na powierzchni śniegu wyraźne ślady silnego wiatru.
Badanie twardości śniegu: śnieg można określić jako miękki, jeśli daje się ugniatać otwartą dłonią, średnio twardy, jeśli można go przebić złączonymi palcami, twardy, jeśli daje się przebić grotem czekana. Duża twardość pokrywy śnieżnej to jeszcze nie wszystko, ponieważ dolne warstwy mogą być miękkie. Dlatego bada się przede wszystkim stopień połączenia ze sobą kolejnych warstw śniegu.
Badanie stabilności śniegu: profil śniegu, próby śniegu.
Robi się w miejscu reprezentatywnym dla wystawy i nastromienia stoku, po którym będziemy szli.
Profil śniegu: na stoku zrobić wykop (najlepiej aż do gruntu) równoległy do linii poziomicy, aby odsłonić i dokonać obserwacji wszystkich warstw śniegu. Określamy twardość kolejnych warstw wbijając w nie pięść, palec lub nóż. Warstwy bardzo twarde lub miękkie są z reguły słabo związane z sąsiednimi warstwami- przy takich niezwiązanych ze sobą warstwach zwiększa się ryzyko wystąpienia zsuwu śniegu.
Próba norweska: należy wykonać kolumnę śniegu (0,5 x 0,5m) odsłoniętą z przodu i boków a z tyłu odciętą na głębokość, umożliwiającą włożenie łopaty. Należy stanąć przed kolumną, włożyć za nią łopatę i ciągnąć oburącz za stylisko. Jeżeli w śniegu jest warstwa poślizgowa kolumna zsunie się na jej wysokości. Jeśli poszczególne warstwy śniegu dają się łatwo przesuwać, to możemy mówić o dużym zagrożeniu lawinowym, jeżeli warstwy dają się przesuwać z dużym trudem lub wcale to mamy do czynienia z w miarę stabilnym śniegiem.
SKALA ZAGROŻENIA LAWINOWEGO (5-STOPNIOWA)
5 STOPIEŃ (bardzo duże):
sytuacja katastrofalna, na rozległym obszarze pokrywa śnieżna jest bardzo słabo utrwalona, zagrożenie obejmuje całe doliny, aż do ich wylotu. Poruszanie w terenie jest zazwyczaj niemożliwe.
4 STOPIEŃ (duże):
sytuacja skrajnie krytyczna,warunki są bardzo niekorzystne, możliwe jest schodzenie samorzutne dużych lawin. Zaleca się nie wychodzić w teren wysokogórski i rezygnację z poruszania się po stokach o nachyleniu 30° i więcej.
3 STOPIEŃ (znaczne):
sytuacja krytyczna zagrożenie jest znaczne; na wielu stromych stokach o nachyleniu 35-40 stopni pokrywa śnieżna może być niestabilna, obszar poruszania jest bardzo ograniczony.
Zaleca się unikać stoków stromszych niż 35°, po stokach 30°-35° poruszać się pojedynczo z zachowaniem odległości min. 15-20m, unikać żlebów, depresji, rozległych pól śnieżnych. Również zaleca się rezygnować ze stoków o wystawie płn, płn.wsch, płn.zach. Możliwe jest schodzenie samorzutne lawin czasami aż do dna doliny, możliwe mechaniczne wyzwolenie lawin na stromych stokach już przy małym obciążeniu dodatkowym. Osoba wychodząca w teren musi mieć zdolność oceny zagrożenia lokalnego.
2 STOPIEŃ (średnie):
sytuacja niebezpieczna, pokrywa śnieżna jest umiarkowanie stabilna, ale na stokach stromych powyżej 35° może być mało stabilna, możliwe mechaniczne wyzwolenie lawiny przy dodatkowym dużym obciążeniu na stromym stoku o nachyleniu 35°-40°. Zaleca się unikać stoków stromszych niż 40°, szczególnie po stronie zawietrznej, w zacienionych formacjach, w pobliżu grani. Po stokach o nachyleniu 30°-40° poruszać się pojedynczo z zachowaniem odległości, unikać żlebów, depresji, rozległych pól śnieżnych. Trzeba mieć zdolność samodzielnej oceny zagrożenia lokalnego.
1 STOPIEŃ (niski):
jest na ogół bezpiecznie, pokrywa śnieżna jest utrwalona i stabilna. Możliwe jest mechaniczne wyzwolenie lawiny na stromych stokach o nachyleniu 40° lub więcej przy bardzo dużym obciążeniu dodatkowym. Na tych stokach, a zwłaszcza w żlebach, depresjach, w pobliżu grani należy chodzić pojedynczo, unikać miejsc z nawianym śniegiem.
ZACHOWANIE W TERENIE ZAGROŻONYM LAWINAMI
Jeśli jednak znajdziemy się w terenie lawiniastym należy;
-wykorzystać naturalne formy terenu, które mogą zapewnić bezpieczeństwo- granie, żebra, stoki oczyszczone ze śniegu, wybierać stoki najmniej strome
-poruszać się pojedynczo z zachowaniem dużych odległości między osobami (zapewnić sobie obserwatora w miejscu względnie bezpiecznym)
-przygotować się do natychmiastowego odrzucenia nart, kijków, plecaków (plecaki należy nosić na jednym ramieniu, odpiąć pas biodrowy)
-zwiększyć swoje szanse przez asekurację z liny.
-jeśli posiadamy detektory lawinowe sprawdzić czy są włączone na pozycję nadawania sygnału. Detektor należy nosić na taśmie założonej na szyi pod ubraniem.
-zasłonić usta i nos za pomocą kominiarki, aby zapobiec wtłoczeniu śniegu do dróg oddechowych.
-zapiąć kurtkę i kieszenie. Jeśli kurtka będzie wypełniona śniegiem zmniejszają się szanse przeżycia w lawinie
-zjeżdżając na nartach wykonywać skręty o dużym promieniu. Krótkie skręty bardziej obciążają pokrywę śnieżną.
-podchodzić i schodzić tym samym śladem, stosując stosowne odległości, aby nie obciążać nadmiernie pokrywy śnieżnej
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
