 DOLOMITY - okolice Cortiny d'Ampezzo
Laqazuoi Piccolo, Tofanes, Cima Scotoni, Cinque Torri, Lastoi de Formin
Laqazuoi Piccolo-ściana zachodnia (2450m)
W masywie Laqazuoi ściana zachodnia a szczególnie jej część zwana Il Trapezio wyróżnia się świetną jakością skały, ściana oferuje głównie drogi łatwe IV-V o długości od 180m do 360m. Ściana położona jest między przełęczą Falzarego a Valparola (blisko Cortiny) Podejście pod ścianę krótkie: z parkingu obok fortu Ntra i Sas (między przełęczami Falzarego i Valparola) ścieżką ok. 30 min, zejście ścieżką kopczykowaną(1 zjazd) do podstawy ściany ok. 40 min. Wspinaczka zajmuje kilka godzin
Opis drogi:
Laqazuoi Piccolo ściana zach. Il Trapezio, via M.Speciale autorzy Doglioni, Signoretti, Zanini, 1986, V 360m, czas wspinania 3-4 godz. Droga wyjątkowej urody, niewątpliwie jedna z najładniejszych piątkowych dróg w okolicach Cortiny. Wspinaczka w uklamionym pionowym terenie, w niezwykle bogato urzeźbionej skale. Na drodze jest trochę haków, wyposażone są stanowiska, ale główna asekuracja jest z klepsydr (ucha skalne), które występują tu w dużej ilości, zabieramy sprzęt standardowy(parę friendów, stopery) ale przede wszystkim kewlary i mkniemy do góry po dobrych chwytach, rozglądając się za uchami do asekuracji. W dwóch trzecich wysokości ścianę przecina półka, która dzieli drogę na dwie części, można wspiąć się tylko do półki, stamtąd jest trawers do zejścia lub robić drogę w całości. Podejście i zejście jest szybkie, możliwy wycof ze środka ściany, wspinanie super przyjemne i jak na piątkę dość wymagające, droga nadaje się np. na rozgrzewkową pierwszą wspinaczkę po przyjeździe w Dolomity.
Tofanes di Rozes
Najpotężniejsza w masywie Tofan z majestatyczną sylwetką - to Tofane di Rozes (2820m), ściana popularna i atrakcyjna i ze względu na drogi wspinaczkowe i via ferraty.
Z Cortiny jedzie się w kierunku Passo Falzarego, potem trzeba odbić stromą drogą pod refugio Dibona.
Schronisko w stylu tyrolskim położone jest u podnóża masywu, za nim wielki parking samochodowy i rozległy, niesamowity widok na góry.
Pod Tofanami oficjalnie nie można biwakować, ale dyskretnie rozbity namiot ukryty za samochodem nie zwraca uwagi.
Najbardziej efektowna, z popularnymi i najciekawszymi drogami jest prawa część ściany, znana jako Pilastro di Roses. Na pierwszym filarze od prawej –stara, popularna droga (1946) AlveraV+, dalej w lewo już na następnym filarze droga–Constantini, Apollonio, (1944), obecnie klasyczna i ceniona na VII+, uznawana za jedną z najładniejszych dróg na ścianie, dalej drogaLeveti VII (1982), a właściwie wariant dochodzący w połowie do drogi poprzedniej i następnie z lewej strony drugiego filara również bardzo popularna droga Constantini-Ghedina VI-(1946). Drogi te mają po około 600m wspinania, prowadzą w litej skale i są absolutnymi klasykami na tej ścianie. Idąc dalej wzdłuż ściany w lewo na trzecim filarze napotkamy 3 nowe sportowo obite drogi około 300 metrowe, z systemem zjazdów o trudnościach od IX-Via Good Bye i Compagni di merenda do IX+ Da pazzovecchio pazzo. Drogi te są autorstwa Da Pozzo, włoskiego wspinacza, który w ostatnich latach zrobił większość trudnych sportowych dróg w okolicy Cortiny. Drogi jego są znane z wyśrubowanych trudności i wysokich wyjść nad przeloty. Ostatnią drogą w tej części ściany, prowadzącą lewym ograniczeniem Pilastro di Roses jest 550 metrowa Alvera-PompanimV+ z 1946. W środkowej części ściany napotkamy znowu 2 drogi sportowe autorstwa Da Pozzo La Danza del Tapiro 7a+ i I Gladiatori 7b, obie o długości 220m, z systemem zjazdów, startujące z charakterystycznego miejsca (Grota della Tofane), opisane jako wspinaczki piękne, bardzo wymagające i fizycznie i psychicznie (run-out), prowadzące w świetnej skale. W lewej części ściany jest droga- Parete sud Dimai/Eotvos; pierwsza na tej ścianie wytyczona droga w 1901 o długości aż 800m i trudnościach 4+ i dalej ostatnia skrajnie lewa droga; w górnej części łącząca się z Dimai to Via Ey de Net 800 metrowa o trudnościach 6a+ (1982), droga wymagająca z wysokimi wyjściami nad przeloty i dobrą skałą. Ściana Tofane jest słoneczna, ma wystawę płd, jest na niej spora frekwencja wspinaczkowa, szczególnie na drogach łatwiejszych.
Opis drogi:
Constantini Apollonio 1944r, 700m, ściana płd.wsch., VII+ to jedna z najciekawszych dróg na ścianie. Pod ścianę podejście z parkingu niewielkie (niecała godzina), wejście w drogę charakterystyczne, znalezienie nie sprawia problemów. Pierwsze wyciągi w świetnej skale, o dobrym tarciu, z przewagą własnej asekuracji podprowadzają pod kluczowe spiętrzenie. Tu skała zmienia kolor na biało-żółtą o zdecydowanie mniejszym tarciu (wręcz śliska), przewiesza się, trudności prowadzą przez cztery wyciągi (VI,VII, VII+, VI+), gdzie kluczowymi miejscami są okapiki i wyprowadzający z przewieszenia komin VI+. W trudnościach prawie komplet asekuracji (haki), ale wspinanie niebanalne, okapiki siłowe a przewieszony komin jak na swoją wycenę VI+ niezwykle trudny(wywołuje spore zdziwienie). Po wyjściu z komina teren pionuje się, trudności nie przekraczają już V+, głównie trzeba koncentrować się na szukaniu linii drogi szczególnie w górnej partii ściany. Ostatnie 200m II-III można pokonać już bez asekuracji, teren jest trochę kruchy i kluczący, także ciągnięcie liny byłoby tylko przeszkodą. Droga wychodzi w partie podszczytowe, dalej trzeba dojść do ferrary zejściowej, ścieżka jest dość nieprzyjemna i zabiera sporo czasu; kruszyzna przy dużej ekspozycji i stromiźnie. Na drodze jest dużo haków, ale do uzupełnienia asekuracji trzeba zabrać komplet stoperów, średnie friendy, kewlary, warto mieć magnezję (miejscami skała jest śliska). Wspinaczka z podejściem i zejściem może zająć około 8-10 godzin.
Casteletto
Turnia Castelletto, przylegająca do Tofane zaliczana jest do masywu Tofane di Rozes. To ściana o wystawie płd.-zachodniej z kilkoma 200 metrowymi drogami sportowymi z lewej strony Tofane di Roses. Godna polecenia jest droga La Grande Querra 7a obita kompletnie, z kluczowym miejscem w okapie, w pięknej, litej skale o dobrych chwytach. Wspinaczka na 3- 4 godziny, ze szczytu jeden zjazd, a potem zejście w charakterystycznym dla Dolomitów terenie stromym i kruchym.
Tofane di Mezzo
druga potężna ściana w masywie Tofan, trudno dostępna na piechotę, dojście z kolejki Ra Valles
Kolejką jadącą na szczyt di Mezzo wjeżdżamy z Cortiny do stacji przesiadkowej Ra Valles i stamtąd idziemy pod ścianę ok. 50 min.
Ściana o wystawie wschodniej wysokości ok. 400m ma trzy drogi wspinaczkowe; wszystkie autorstwa da Pozzo o trudnościach; Via Falcone 7b, La storia e finta 7a, Via degli Scoiattoli7a. Ściana jest bardzo stroma, miejscami przewieszona, niestety miejscami jest krucho, chociaż trudności prowadzą w dość litych płytach. Asekuracja bardzo oszczędna, wyjścia nad spity lub haki mogą być powyżej 5-8 metrów.
Cima Scotoni
Ściany, takie jak Cima Scotoni, Cima del Lago, Lagazuoi Nord i Sud przynajmniej w Polsce są mało znane, jednak Dolina Fanes wygląda wspinaczkowo rewelacyjnie. Z Cortiny trzeba jechać przez Passo Falzarego w kierunku Val Parola aż do wylotu doliny-do parkingu przed schroniskiem Capanna Alpina. Jest to niezwykle malowniczy zakątek, widokowo chyba jedno z piękniejszych w Dolomitach miejsc. Ściana Cimy Scotoni szczególnie o zachodzie słońca robi duże wrażenie, wygląda najbardziej atrakcyjnie spośród okolicznych urwisk; wybór dróg to 450 metrowe linie; jedna szóstkowa a reszta od VIII- do IX +.
Opis drogi;
Droga Lacedelli, VIII-/VIII, 450m, ściana pld.zach., autorzy Lacedelli, Ghedina, Lorenzi, 1952r. Droga określana jest jako jeden z wielkich klasyków w Dolomitach. Jest to trasa mistrzów z grupy Wiewiórek Lacedelliego i Ghediny przełomowa w latach 50-tych a obecnie odhaczona. Pod ścianę podchodzi się około 1,5 godz. W dolinie ani na ścianach nie ma dużo ludzi, cóż za odmiana w stosunku do popularnych ścian, gdzie zespoły depczą sobie po piętach. Urwisko jest rozległe, na pierwszych łatwych wyciągach nie ma w ścianie haków, trzeba się mocno koncentrować, żeby nie zgubić linii drogi. Najtrudniejszy wyciąg to przewieszony, siłowy pasaż o trudnościach VIII-/VIII, dalej trudności maleją, chociaż trzeba oddać pokłon dawnym mistrzom, wyciągi szóstkowe, piątkowe wcale nie łatwe, czasami zdarzają się pasaże po kruchej skale, no i droga strasznie kluczy; kilkuwyciągowy trawers w lewo, potem powrót znowu kilkoma wyciągami w prawo, prawie pętla, zresztą nic dziwnego, linia drogi jest poprowadzona w przewieszonej i trudnej ścianie, przedziera się między połaciami ściany, gdzie w tej chwili są modernistyczne drogi IX. Z półek podszczytowych trawersuje się ścianą do zejścia.
Cinque Torri
Ta grupa skalna- pięć charakterystycznych wież skalnych to podobnie jak Tre Cime symbol pocztówkowy tego rejonu. Jest to faktycznie niezwykle malowniczy ogródek skalny, z drogami do 100m a również skałkowymi, jednowyciągowymi. Można tam dojechać samochodem prawie pod skały, chociaż bardzo stromą i wąską dróżką (ostry podjazd na wysokość około 2100 n.p.m). Przeważają wspinaczki łatwe, dlatego mnóstwo tu ludzi, również kursów wspinaczkowych, słowem atmosfera sielankowo-skałkowa. Można tu znaleźć też trudniejsze drogi, skała dość ciekawa, chociaż trochę śliska. Jest to dobra alternatywa wspinaczkowa na niepewną pogodę, trzy-wyciągową drogę można szybko zrobić. Ale..największym walorem tego miejsca są wspaniałe widoki; na Tofanes, okolice Cortiny i imponujący masyw Lastoni di Formin.
Lastoi di Formin
Grupa skalna położona w pobliżu passo Giau; Lastoni di Formin, Croda da Lago, Cima Cason di Formin oferują świetne, głównie sportowe wspinaczki o długości 300-400m w rewelacyjnej jakości skale. Są tu i średniej trudności trasy i bardzo trudne, najczęściej włoskiego alpinisty Da Pozzo. Chociaż wielu osobom wspinanie w Dolomitach kojarzy się z kruszyzną, to jednak w tym rejonie jakość skały, bogata rzeźba, wyśmienite tarcie dorównują najlepszym rejonom skałkowym w Europie.
Do rejonu dojeżdża się z Cortiny kierując się na Passo Giau- miejsce z punktem widokowym, schroniskiem, parkingiem. Widać stąd długi mur, którego środkowa część nosi nazwę Lastoni di Formin. Podejście od 1 do 1,5 godz. Na ścianie jest 6 dróg, zaczynając od prawej strony są to dwie łatwe ( V-, VI-), oparte na tradycyjnej asekuracji, następnie sportowa droga Super Tagolina, około 300-metrowa linia Piardiego z 1999, o trudnościach VIII. Dalej na lewo droga Gran Diedro VI idąca filarem, gdzie trzeba używać własnej asekuracji i następne dwie 400-metrowe drogi to najtrudniejsze na ścianie linie autorstwa Da Pozzo o trudnościach VIII+/IX-; opisywane jako ciągi długich run-outowych, wytężających wyciągów w rewelacyjnej skale. Ostatnie po lewej to nowe 300-metrowe drogi wyposażone w spity na turni Torrione Marcella to drogi-Paolo Amadeo o trudnościach V+ i trudniejsza - Nikibi 6b+.
Opis dróg:
Super Tagolina VIII-/VIII, 300m,ściana zach., autorzy Piardi, Tremolada 1999r. Droga prowadzi w bardzo stromych płytach, zasadniczo obita jest spitami ale w przewodniku poleca się zabrać friendy na pierwszy wyciąg. Pewien niepokój mogą budzić różnice w wycenie trudności; VIII w przewodniku niemieckim a w przewodniku włoskim 6c+, nie wiadomo czego się spodziewać. I rzeczywiście, wyceny są trochę pomieszane, nie mają odniesienia do rzeczywistości. Na pierwszym wyciągu w rysie można użyć friendów, asekuracja ze spitów jest oszczędna w trudnościach około 6b/b+, ale potem droga idzie płytami w rewelacyjnej, litej skale, natomiast odległości między punktami asekuracyjnymi są spore. Wszystkie wyciągi są trudne, ciągowe, odpocząć można tylko na stanowisku. Po skończonej wspinaczce można serią zjazdów opuścić ścianę (jest jeszcze opcja zejścia na piechotę, ale zajmuje ponad 2 godz.)
Gran Diedro VI 270m, ściana zach., lewy filar (środkowa część masywu), autorzy Buzzi, Calzi, Priolo, 1974, czas wspinaczki ok. 4 godz. Gran Diedro oferuje główne trudności (w lekkim przewieszeniu) w górnej części ściany, droga jest stroma, powietrzna, w ścianie są haki, do asekuracji potrzebne są jeszcze friendy(duże i średnie).Podejście z Passo Giau ok. 1 godz., zejście ok. 1,5 godz., albo zjazd sąsiednią drogą pod ścianę(droga da Pozzo ze stanowiskami zjazdowymi)
Drogi na turni Torrione Marcella (2292m) w lewej części masywu Lastoi di Formin.
Paolo Amadeo, V+ 260m, ściana zach., autorzy Dibona, Nasce 2001, czas wspinania 3-4 godz. Droga prowadzi płytami, rysami, zacięciami w super jakości skale, jest dosyć ewidentna orientacyjnie, ubezpieczona spitami ale niekompletnie także trzeba mieć friendy (w rysach). Ściana jest stroma, nie ma łatwych, połogich odcinków, trzeba się wspinać cały czas. Podejście ok. 1 godz. (ścieżką od parkingu z szosy z Cortiny przed Passo Giau koło tablicy Muraglia), zejście łatwe ze szczytu pod ścianę 0,5 godz. I stamtąd drogą podejściową na parking, na całą akcję trzeba liczyć ok. 7-8 godz.
Nikibi VII, 300m, ściana zach., autorzy M.Dibona, G.Alexander
-ostatnia z lewej strony na turni Torrione Marcella, ze świetną asekuracją oferuje wspinaczkę średnio trudną w litej, pięknej skale (głównie płyty), wspinanie zajmuje ok. 2,5-3 godzin, szybkie zejście pod ścianę (15 min.)
Info praktyczne;
Noclegi; Cortina (campingi), pod Tofanami schronisko Dibona, w dolinie Fanes (cima Scotoni)- schronisko Capanna Alpina.
Przewodniki; w Cortinie w księgarni i sklepie wspinaczkowym duży wybór przewodników po różnych rejonach Dolomitów.
Sprzęt; lina podwójna 60 m, 15 ekspresów, na niektóre drogi friendy, stopery.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
