 Bramy wjazdowe
Dobudowanie ogrodu zimowego to bardzo dobry pomysł na zwiększenie powierzchni domu. Dzięki takiemu pomieszczeniu zyskamy miejsce, w którym będziemy mogli się relaksować, spożywać posiłki czy uprawiać egzotyczną roślinność.
NAJWAŻNIEJSZA JEST LOKALIZACJA
Komfort użytkowania ogrodu zimowego w największym stopniu zależy od jego położenia. Choć zdarza się, że oranżeria umiejscawiana jest w ogrodzie jako zupełnie oddzielne pomieszczenie, to najczęściej dostawia się ją do zewnętrznej ściany budynku. Dzięki temu będziemy mieli do niej łatwy dostęp, niezależnie od warunków atmosferycznych panujących na zewnątrz, a ogród będzie stanowił „przedłużenie" domu. Architekci zalecają budowę tych pomieszczeń we wnęce pomiędzy ścianami, ponieważ mają one wtedy przynajmniej dwa murowane boki oraz dobrze wpasowują się w bryłę domu.
Bardzo duże znaczenie ma strona świata, po której chcemy wybudować taki obiekt. Wschodnia lub zachodnia fasada domu to najlepsza lokalizacja, gdy ogród zimowy ma nam służyć głównie do odpoczynku i spożywania posiłków. Dzięki umiarkowanej dawce promieni słonecznych, mamy możliwość urządzenia w nim zarówno popołudniowego salonu wypoczynkowego, jak i porannej jadalni. Z kolei w ogrodzie umiejscowionym od południa - dzięki dużej ilości promieni słonecznych - będziemy mogli uprawiać egzotyczne rośliny. Najmniej korzystne jest usytuowanie od strony północnej. Do takiego pomieszczenia będzie docierać niewiele światła dziennego, dlatego przez cały rok będzie zacienione i raczej chłodne.
Uwaga! Ogrodu zimowego nie należy planować w pobliżu wysokich drzew, gdyż grozi to uszkodzeniem konstrukcji w przypadku oderwania się konaru, a spadające liście będą przykrywać dach.
ZGODNIE Z WYMAGANIAMI
Ogród zimowy powinien spełniać wymagania budowlane, dlatego wykonanie projektu warto zlecić doświadczonemu architektowi. Jego zadaniem będzie określenie optymalnej kubatury, dobór materiałów do budowy uwzględniający rozmiary ogrodu i odporność na czynniki atmosferyczne, kąt nachylenia dachu itp.
Istotne jest również dopasowanie ogrodu do architektury domu. Przeszklony pawilon zazwyczaj mocno rzuca się w oczy, dlatego powinien mieć ten sam styl, co reszta domu oraz odpowiednie proporcje w stosunku do jego bryły. Tradycyjna forma przeszkleń nie będzie pasować do nowoczesnego budynku i odwrotnie. Za duża zdominuje niewielkich rozmiarów dom, zbyt mała nie spełni funkcji użytkowych. Ze względów praktycznych powierzchnia oranżerii nie powinna być mniejsza niż 10 m2.
NIEZBĘDNE FORMALNOŚCI
Budowa ogrodu zimowego wiąże się z koniecznością wypełnienia niezbędnych formalności. Jeśli planowana powierzchnia oranżerii nie przekroczy 25 m2, w starostwie powiatowym wystarczy zgłosić zamiar budowy. We wniosku określa się rodzaj, zakres i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia. Do dokumentacji należy dołączyć oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, wypis z planu zagospodarowania przestrzennego oraz - w zależności od potrzeb - szkice lub rysunki i inne pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane odrębnymi przepisami. Do prac można przystąpić po 30 dniach od dnia doręczenia zgłoszenia, pod warunkiem, że w tym czasie starostwo nie wniesie sprzeciwu. Prace muszą być rozpoczęte nie później niż po upływie 2 lat od określonego w zgłoszeniu terminu.
W sytuacji, gdy planowany ogród zimowy ma mieć powierzchnię większą niż 25 m2, w urzędzie składa się wniosek o pozwolenie na budowę. Wraz z takim dokumentem trzeba dostarczyć cztery egzemplarze projektu budowlanego (sporządzonego przez osobę z uprawnieniami) oraz pozostałe dokumenty wymagane przepisami szczególnymi (przeciwpożarowymi, sanitarnymi, ochrony środowiska, ochrony zabytków itp.). Podobnie jak w przypadku zgłoszenia budowy, należy złożyć oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane oraz wypis z planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (w przypadku braku miejscowego planu za-gospodarowania przestrzennego). Pozwolenie na budowę jest ważne przez 3 lata.
Uwaga! W połowie tego roku wejdzie w życie nowelizacja Prawa budowlanego, która zniesie obowiązek uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę.
SOLIDNE PODSTAWY
Sama budowa ogrodu zimowego wymaga sporych kwalifikacji, dlatego do prac zaleca się zatrudnić wyspecjalizowaną firmę. Warto postawić na ekipę, która ma wystarczająco długie doświadczenie na rynku i można obejrzeć jej poprzednie realizacje.
Kluczową kwestią jest zapewnienie ogrodowi zimowemu solidnego i stabilnego podparcia w postaci mocnych fundamentów. Najprostszym rozwiązaniem jest zaadaptowanie w tym celu istniejącej płyty tarasowej. Można to zrobić jedynie wtedy, gdy podpora spełnia określone wymagania:
- ma odpowiednie rozmiary;
- jest wytrzymała;
- podłoże jest równe;
- ma izolację termiczną (o ile oranżeria ma być ogrzewana) i przeciwwodną.
Jeżeli taras nie jest idealny, można spróbować dokonać pewnych korekt. I tak gdy jego powierzchnia jest niewystarczająca, można ją powiększyć przez wykonanie dodatkowego fundamentu. Warstwy izolacyjne można łatwo uzupełnić, ale tylko wtedy, gdy poziom tarasu jest obniżony w stosunku do poziomu podłogi domu. W innym przypadku niezbędne będzie skucie wierzchniej warstwy, aby możliwe było położenie izolacji przeciwwilgociowej i minimum 5 cm styroduru. Z kolei różnicę poziomów można zniwelować podkładami pod belką podwalinową.
Często okazuje się jednak, że poprawek adaptacyjnych jest tak dużo, że korzystniej jest wykonać zupełnie nowy fundament. To rozwiązanie jest co prawda kosztowne, jednak pozwala uniknąć skomplikowanego montażu konstrukcji i zminimalizować ryzyko późniejszych nieszczelności.
Pod ogrody zimowe stosuje się dwa rodzaje fundamentów. Ciągły wykonuje się liniowo, po obrysie budowli. Stopy fundamentowe wznosi się zaś tylko w miejscu mocowania słupów przenoszących główne obciążenie. Przestrzeń między nimi wypełnia podmurówka, np. z prefabrykatów. Niezależnie od wyboru, fundamentu nie wolno łączyć bezpośrednio z domem. Konieczne jest uformowanie szczeliny dylatacyjnej o szerokości ok. 2 cm i wypełnienie jej elastycznym materiałem, np. paskiem styropianu. Fundament musi mieć parametry przewidziane w projekcie: odpowiednią wytrzymałość i izolacyjność. Do ocieplenia fundamentów zazwyczaj używa się styropianu (warstwa 10 cm), a do izolacji przeciwwilgociowej - folii EPDM. Ważne jest, by część nadziemna fundamentu wystawała przynajmniej 15 cm ponad podłożem, aby krople deszczu odbijające się od podłoża nie zachlapywały ścian tej przybudówki. Dookoła należy wytyczyć chodnik z drenażem, a najlepiej opaskę ze żwiru, ponieważ od niego mniej odbija się woda deszczowa.
ALUMINIUM, PVC, STAL CZY DREWNO?
Fundament to podstawa ogrodu, lecz o jego wyglądzie decyduje szkielet utworzony z profili. Elementy te produkuje się najczęściej z aluminium, PVC, stali i drewna. Na który z tych materiałów się zdecydować? Każdy z nich ma zalety i wady Profile z aluminium są lekkie i niezbyt szerokie, więc nie blokują dostępu światła. Do ich budowy używa się tzw. ciepłych profili, z wkładką termoizolacyjną. Mogą być lakierowane na dowolny kolor lub zabezpieczone powłokami galwanicznymi. Są odporne na korozję, sztywniejsze, a przy tym droższe od tych z PVC. Ze względu na konkurencyjną cenę to właśnie profile z PVC zyskują ostatnio na popularności. Są lekkie, odporne na korozję i łatwe w pielęgnacji. Mogą być barwione w masie lub oklejone folią, imitującą naturalny rysunek słojów drewna. Niestety, mimo że są usztywniane kształtownikami, rozpiętość poszczególnych segmentów jest ograniczona do 2-2,5 m. Z kolei profile stalowe umożliwiają wzniesienie szkieletu o znacznych rozmiarach, ale trzeba je regularnie konserwować, ponieważ są podatne na korozję. Profile drewniane produkuje się głównie z zaimpregnowanego drewna klejonego warstwowo. Nadają się do konstruowania łukowato wygiętych szkieletów. Profile są jednak masywne i zabierają światło, ponadto wymagają odnawiania.
POMIĘDZY PROFILAMI
Charakterystyczną cechą ogrodów zimowych jest duża liczba przeszkleń. Wybierając ten element, należy zwrócić uwagę na kilka cech. Najważniejsze jest bezpieczeństwo użytkowania, dlatego do szklenia tego typu obiektów przeznacza się szkło o podwyższonej wytrzymałości. Na dachu, który narażony jest na uderzenia kul gradowych albo spadających konarów drzew, dobrze jest umieścić szkło laminowane, które nie rozsypie się przy stłuczeniu. Jeśli oranżeria jest ogrzewana, bardzo istotna jest też ciepłochronność okna. W konstrukcjach wykorzystujących typowe profile okienne osadza się przeważnie standardowe zestawy szybowe jednokomorowe, których współczynnik przenikalności cieplnej 17 wynosi ok. 1,1 W/(m2-K). Komfort cieplny w ogrodzie można poprawić stosując zestaw dwukomorowy o U od 0,6 do 0,8, ale takie rozwiązanie jest znacznie droższe. Warto zwrócić też uwagę na ochronę przed nadmiernym promieniowaniem słonecznym. Ponieważ wnętrze ogrodu zimowego bardzo szybko się przegrzewa, pod uwagę można wziąć zakup szyb z powłoką refleksyjną, które odbijają promienie słoneczne. Ważny jest również komfort użytkowania. Znaczna ilość przeszkleń oznacza godziny spędzone na ich myciu, dlatego dobrym pomysłem jest zastosowanie szkła samoczyszczącego, pokrytego od zewnątrz specjalną powłoką, na której rozkładają się skupiska zanieczyszczeń organicznych, a następnie są zmywane przez wodę deszczową.
SKUTECZNA WENTYLACJA
Aby chronić ogród zimowy przed przegrzewaniem oraz gromadzeniem się wilgoci, musimy zapewnić w tym pomieszczeniu wymianę powietrza. Sposób wentylacji zależy od lokalizacji i przeznaczenia tego wnętrza.
W większości przypadków wymianę powietrza z powodzeniem zapewniają nawiewniki. Dopływ świeżego powietrza planuje się przy podłodze, natomiast ujście zużytego - w najwyższym punkcie pomieszczenia w dachu. Innym rozwiązaniem jest wentylacja dachowa, czyli przesuwane w prowadnicach lub uchylane okna dachowe, które obsługuje się ręcznie za pomocą teleskopowego przedłużacza, lub automatycznie. Kolejnym sposobem jest zastosowanie profili wentylowanych, wyposażonych w niewielkie ruchome szczeliny, automatycznie reagujące na zmianę temperatury oraz wilgotności powietrza. Uzupełnieniem są drzwi przesuwne, harmonijkowe lub uchyl no-przesuwne (nie zajmują cennego miejsca), które gwarantują dobre i szybkie wietrzenie tego wnętrza.
W przypadku, gdy ogród zimowy zlokalizowany jest w miejscu, w którym mocno operuje słońce lub chcemy uprawiać w nim egzotyczne rośliny, wymagające stabilnego mikroklimatu, najlepiej zainstalować wentylację mechaniczną. Jeżeli natomiast będzie pełnił funkcję salonu, można rozważyć wyposażenie go w klimatyzację. Zaletą takiego rozwiązania jest możliwość bardzo precyzyjnego kontrolowania warunków termicznych we wnętrzu. Niestety, klimaty-zatory nie są tanie, sporo kosztuje ponadto ich eksploatacja, dlatego decydują się na nią przeważnie inwestorzy z zasobniejszym portfelem.
CIEPŁY CZY ZIMNY?
W zależności od przeznaczenia, ogród zimowy można wyposażyć w ogrzewanie lub pozostawić to pomieszczenie nie-ogrzewane. Jeżeli nie planujemy korzystać z niego w chłodniejszych porach roku, wybierzmy drugi wariant. Co prawda pomieszczenie będzie wówczas użyteczne tylko w ciepłych miesiącach, ale zaoszczędzimy na rachunkach za energię. W pozostałym okresie oranżeria będzie natomiast pełniła funkcję śluzy, w której będzie się ze sobą mieszało ciepłe powietrze z wnętrza budynku z zimnym powietrzem z zewnątrz. W przypadku, gdy chcemy utworzyć w domu dodatkową, pełnowartościową powierzchnię, która będzie użytkowana przez cały rok, niezbędne będzie zamontowanie instalacji grzewczej, a także zastosowanie do budowy tzw. ciepłych profili konstrukcyjnych i przeszkleń o dobrym współczynniku izolacyjności cieplnej.
Do wyboru jest kilka sposobów na dostarczenie ciepła do oranżerii. Najkorzystniejszym jest wyposażenie jej w wodne lub elektryczne ogrzewanie podłogowe. Dzięki takiemu rozwiązaniu uzyskamy równomierną temperaturę w całym pomieszczeniu. Niestety, ogrzewanie podłogowe nie jest pozbawione wad. Przede wszystkim nagrzana podłoga dosyć długo się wychładza, co może być kłopotliwe w chwili, gdy słońce zaczyna szyb-ko nagrzewać wnętrze. Poza tym wydajność cieplna takiego ogrzewania może być niewystarczająca przy większym mrozie. Innym wariantem jest zamontowanie grzejników kanałowych, które umieszcza się w specjalnych kanałach w podłodze, wzdłuż szklanych ścian. Dzięki temu dostające się do wnętrza chłodne powietrze będzie ogrzewane przez nawiewniki, a na szybach nie będzie zbierała się wilgoć. Kolejną możliwością jest zastosowanie grzejników ściennych, co przy dużej ilości przeszkleń bywa trudne, ponieważ nie można ich instalować na szybach. Trzeba więc znaleźć miejsce na murowanej prze-grodzie, ewentualnie zakupić grzejniki stojące na podłodze. System ogrzewania powinien być podłączony do niezależne¬go obiegu z oddzielnym układem regulacyjnym.
ILE TO KOSZTUJE?
Koszt dobudowy ogrodu zimowego jest trudny do oszacowania, ponieważ zależy od wielu czynników. Znacznie za-oszczędzimy w sytuacji, gdy konstrukcję oprzemy na istniejącym podparciu (np. na tarasie), szczególnie, gdy obędzie się bez kosztownych przeróbek. Z dużo wyższym kosztem musimy się liczyć natomiast wtedy, gdy zdecydujemy się na realizację ogrodu łącznie z fundamentem. Inwestycję podroży też skorzystanie z projektu „skrojonego ma miarę" -projekt typowy jest tańszy. Koszt budowy wiąże się również z powierzchnią ogrodu, liczbą i rozmiarami przeszkleń, za-stosowanymi rozwiązaniami (np. ogrzewaniem) i robocizną. Największy wpływ na cenę ma jednak materiał, z jakiego wykonana jest konstrukcja. Najtańsze są profile z PVC. Za 1 m2 powierzchni przeszklenia z tego materiału zapłacimy 500-600 zł. Konstrukcja z drewna klejonego - sosny lub świerku - to wydatek rzędu 800-900 zł/m2. Ogród z aluminium będzie kosztował ok. 1500 zł/m2. Najdroższe jest drewno egzotyczne - w takim wariancie na 1 m2 powierzchni przeszklenia wydamy ok. 2000 zł.
CZY ORIENTACJA OGRODU WZGLĘDEM STRON ŚWIATA MA ZNACZENIE?
Ogród południowy - jest najlepiej nasłoneczniony przez cały dzień i o każdej porze roku. Wymaga więc szczególnie skutecznej wentylacji oraz zacieniania wnętrza - warto rozważyć wstawienie szyb przeciwsłonecznych. W tym ogrodzie szczególnie dobrze będą się czuły rośliny delikatne, także egzotyczne. Ogród wschodni - również w tym przypadku intensywne, choć krótsze nasłonecznienie zmusza do starannego wentylowania i zacieniania pomieszczenia. Można tutaj uprawiać większość roślin domowych.
Ogród zachodni - duże nasłonecznienie po południu zmusza do intensywnego wietrzenia i zacieniania pomieszczenia przede wszystkim w lecie. W zimie słońce jest już tak nisko, że nie jest to konieczne. Ogród zachodni dobrze sprawdza się jako „zimowisko" dla roślin.
Ogród północny - jest najmniej korzystny. Utrzymają się w nim tylko gatunki lubiące cień, a tych jest niewiele. Mogą natomiast być przechowywane tutaj te rośliny, które do zimowego spoczynku potrzebują mało światła. Panujące w północnym ogrodzie warunki można poprawić stosując sztuczne doświetlanie. Konieczne są jednak specjalne żarówki - kosztowne i stosunkowo trudno dostępne.
NA CO ZWRÓCIĆ UWAGĘ PODCZAS BUDOWY
Nawet jeśli budowę ogrodu zimowego zlecimy wyspecjalizowanej ekipie, warto wiedzieć, jakie elementy wymagają szczególnej uwagi:
- miejsca na styku konstrukcji ogrodu z fundamentem i ścianami muszą zostać prawidłowo ocieplone, by nie powstawały mostki termiczne;
- drewniane fragmenty konstrukcji nie mogą się stykać bezpośrednio z betonem ani gruntem - zawsze należy odizolować je warstwą papy, folii fundamentowej bądź osadzić na odsuniętych metalowych wspornikach;
- profili konstrukcyjnych nie wolno mocować do warstwy ociepleniowej domu, lecz do warstwy nośnej ścian budynku - fragmenty wełny lub styropianu w strefie połączeń trzeba usunąć;
- na styku dachu ogrodu zimowego ze ścianą domu wykonuje się obróbki blacharskie. Ich brak będzie skutkował zaciekaniem wody do wnętrza konstrukcji;
- spadzisty dach domu znajdujący się nad nową przybudówką należy wyposażyć w płotki przeciwśnieżne, chroniące przed spadaniem dużych mas śniegu. W rynnie na tym odcinku warto umieścić przewody grzejne zapobiegające tworzeniu się sopli;
- przy przewidywanym dużym zagęszczeniu uprawianych roślin, warto w podłodze umieścić kratki odwadniające, co ułatwi zmywanie podłoża i odprowadzenie skapującej wody.
OSŁONA PRZED SŁOŃCEM
Jedną z najważniejszych motywacji inwestorów, decydujących się na wzniesienie ogrodu zimowego, jest chęć posiadania pomieszczenia z niemal nieograniczonym dostępem do światła dziennego. Trzeba jednak pamiętać, że silne promieniowanie słoneczne bywa czasami bardzo uciążliwe, dlatego warto zawczasu pomyśleć o ochronie ogrodu przed słońcem. Podstawowe zabezpieczenie stanowią szyby z powłoką refleksyjną, które odbijają promienie słoneczne. Ochronę przed przegrzewaniem zapewniają też rolety, żaluzje oraz markizy dachowe. Jedną z metod na trwałe zacienienie ogrodu zimowego jest ulokowanie go pod dużych rozmiarów balkonem lub pod podcieniem. To rozwiązanie jest skuteczniejsze i tańsze od stosowania przeszklonych dachów, ponieważ ich zasłonięcie wiąże się z kosztami i niekiedy kłopotliwą obsługą (praniem, ręcznym regulowaniem markiz). Oranżerię można również osłonić zielonym dachem, który nie tylko zapewni znakomitą izolację termiczną, ale także będzie stanowił dodatkową dekorację obiektu i ogrodu. Ewentualnie zaplanować ogród ze zwykłym, nie przeszklonym dachem. Przy rozsądnych proporcjach wysokości do głębokości tego pomieszczenia, w chłodniejszych miesiącach i tak będzie się ono nagrzewać (mały kąt padania promieni słonecznych), a latem nie będzie tak podatne na przegrzanie (duży kąt padania).
CZYM WYKOŃCZYĆ PODŁOGĘ?
Gdy konstrukcja ogrodu zimowego już stoi, trzeba pomyśleć o wykończeniu wnętrza. Szczególnie istotny jest dobór materiału na posadzkę. Powinien być trwały, odporny na wilgoć, łatwy do utrzymania w czystości. Kolorem i wzorem nie może dominować, gdyż w tym pomieszczeniu najważniejsze są rośliny. Dlatego zaleca się tzw. kolory ziemi i najwyżej bardzo delikatny wzór.
Najpraktyczniejszym wyborem są płytki ceramiczne, ew. kamień odporny na zaplamienie. Posadzka z gresu lub terakoty świetnie nadaje się przy tym na ogrzewanie podłogowe, bo nie hamuje przepływu ciepła. Płytki w ciemnym kolorze najbardziej nagrzewają się pod wpływem słońca, co będzie zaletą w sezonie jesienno-zimowym, ale za to bezwzględnie konieczne stanie się zacienianie ogrodu w środku lata.
Z roślinami świetnie komponuje się też drewno, ale pamiętajmy, że ze względu na duży opór cieplny nie nadaje się raczej na ogrzewanie podłogowe. Powinny to być gatunki szczególnie odporne na wilgoć. W handlu dostępne jest drewno egzotyczne, które spełnia taki wymóg. Mniej odporne gatunki trzeba niezwykle starannie zabezpieczyć.
CZY O PROJEKT OGRODU NALEŻY ZADBAĆ NA ETAPIE PROJEKTOWANIA BUDYNKU CZY MOŻNA GO DOSTAWIĆ DO JUŻ GOTOWEJ BRYŁY?
Możliwe są oba rozwiązania. Uwzględnienie ogrodu już w projekcie jest jednak najkorzystniejsze, bo architekt od razu uwzględnia ostateczny kształt bryły budynku i wymagania konstrukcyjne (np. sposób połączenia oranżerii z mieszkalną częścią domu).
Korzystanie z oranżerii jest przyjemne, jeśli widok z niej otwiera się na ogród. Dlatego nie powinna być sytuowana blisko płotu sąsiada czy ulicy. Bezpośrednie wyjście do ogrodu powoduje, że jest łącznikiem pomiędzy wnętrzem domu a otoczeniem. W istniejącym budynku trudniej to osiągnąć, jednak jest to możliwe. Dość często w oranżerię zmienia się np. taras lub jego część.
KONSERWACJA OGRODU ZIMOWEGO
Dobudowanie ogrodu zimowego stwarza nowe możliwości, ale wiąże się z koniecznością konserwacji dodatkowego po-mieszczenia. Regularnie czyścić trzeba w nim nie tylko posadzkę, także konstrukcję. Nieusuwany brud jest głównie kwestią estetyki, lecz już kontakt profili z wilgocią może powodować - w długim okresie - ich niszczenie.
Sporo zachodu kosztuje też czyszczenie szklanych powierzchni, których w ogrodach zimowych jest przecież bardzo dożo. Szczególnie kłopotliwe jest utrzymanie w czystości szklanego dachu, który często porastają mech i glony. Dlatego warto zaopatrzyć się w wygodną drabinę i szczotkę na długim kiju - dzięki temu łatwiej będzie dotrzeć do trudno dostępnych miejsc. Oprócz czyszczenia, regularnej konserwacji wymagają też elementy konstrukcji w częściach otwieranych - w oknach i drzwiach - takie jak zawiasy, zamki i uszczelki. Po przemyciu preparatem odtłuszczającym i zmyciu brudu, należy je nawilżyć środkiem smarującym.
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
Poradnik budowlany
