 Uzależnienia
Co to jest nałóg
Nikotynizm
Alkoholizm
Narkomania
Lekomania
Dopalacze
Uzależnienie lub nałóg to silne pragnienie zażywania konkretnych środków, bądź wykonywania jakiejś czynności. Może dotyczyć Ciebie, Twoich znajomych lub osób z Twojej rodziny. Ludzie uzależniają się od różnych rzeczy, np.:
• alkoholu
• internetu
• narkotyków
• leków
• hazardu
• papierosów/tytoniu
• komputera/gier komputerowych/Internetu
• seksu
• robienia zakupów
• pracy
Uzależnienie to choroba, która utrudnia prawidłowe funkcjonowanie psychiczne, fizyczne i społeczne. Osoba uzależniona najczęściej nie zdaje sobie sprawy ze swojego nałogu, który przynosi negatywne konsekwencje i może wpływać negatywnie na zdrowie psychiczne i fizyczne. Bywa też, że osoby uzależnione bagatelizują swój nałóg albo zaprzeczają mu, bo wykonywana czynność poprawia im samopoczucie, a rezygnacja z niej wymaga samokontroli i poszukania pomocy. Istnieją ośrodki terapeutyczne: zamknięte i otwarte, które pomagają wyzdrowieć i wyjść z nałogu. W takich sytuacjach warto poprosić o pomoc i wsparcie bliskie osoby – jest ono niezwykle ważne w leczeniu uzależniania.
Nikotynizm
Wyniki badań przeprowadzonych na losowo wybranej grupie Polaków, opublikowane w 2019 roku, jasno wskazują: blisko 21% dorosłych mieszkańców naszego kraju regularnie pali papierosy. Jak wynika ze statystyk (również tych globalnych), uzależnienie od nikotyny i palenia wyrobów tytoniowych jest znaczącym problemem dużej części ludzkiej populacji. Z czym właściwie muszą mierzyć się palacze?
Uzależnienie od nikotyny – czym jest i kiedy o nim mówimy?
Same uzależnienia możemy podzielić na fizjologiczne lub biochemiczne (związane z zależnością od pewnej substancji) i behawioralne (obejmujące wielokrotne, powtarzalne wykonywanie konkretnej czynności). W przypadku nikotynizmu mówimy o działaniu obu mechanizmów. Za ten fizjologiczny odpowiada nikotyna, która jest psychoaktywnym alkaloidem. Uzależniające właściwości nikotyny są porównywalne do działania kokainy czy opiatów.
Z czasem, gdy palimy regularnie, można mówić także o uzależnieniu farmakologicznym. Zaniechanie palenia wiąże się z konkretnymi objawami odstawienia nikotyny. Nałogowi palacze sięgają po papierosy nie tylko w celu osiągnięcia przyjemności (co wiąże się z psychiczną zależnością). Ich intencją jest także uniknięcie przykrych objawów abstynencji.
Nikotynizm, bo tak fachowo brzmi nazwa uzależnienia od palenia, został uwzględniony w latach 90. XX wieku w słynnej klasyfikacji DSM. Opisano go wówczas jako obecność co najmniej trzech z siedmiu objawów:
zwiększania się tolerancji na nikotynę,
występowania niepożądanych objawów po odstawieniu tytoniu,
trudności w kontrolowaniu nałogu (większe niż zamierzone używanie tytoniu),
palenia mimo chęci jego zaprzestania,
poświęcania znacznej ilości czasu na palenie,
przedkładania palenia nad inne zajęcia (np. poświęcanie przerwy obiadowej „na dymka”),
uczucia przymusu kontynuowania palenia, mimo świadomości zagrożeń, jakie są związane z paleniem tytoniu.
Można je jednocześnie określić popularnymi objawami nikotynizmu, które osoba uzależniona lub jej otoczenie z pewnością będzie w stanie wskazać. W diagnozie pomaga także test uzależnienia od nikotyny. Jednym z najbardziej popularnych jest kwestionariusz Fagerströma. Składa się on zazwyczaj z 7 pytań, za które przyznawane są punkty.
Jak działa nikotyna na organizm palacza?
Czysta nikotyna ma wzór sumaryczny C10H14N2 i występuje naturalnie zarówno w liściach, jak i w korzeniach tytoniu. Dawka śmiertelna nikotyny, według danych pochodzących z publikacji naukowych, wynosi 0,8-1 mg / kg m.c., czyli średnio 40-60 mg. Jednocześnie dysponujemy danymi z raportów opisujących śmiertelne zatrucia nikotyną, w przypadku których ta dawka była zdecydowanie wyższa i wynosiła nawet 500-1000 mg. Należy przy tym zaznaczyć, że śmiertelne przypadki związane z narażeniem zawodowym występują niezwykle rzadko (produkcja tytoniu). O szkodliwości nikotyny można również mówić w kontekście zatrucia tą substancją. Objawami ostrych zatruć nikotynowych małymi dawkami są m.in. nudności, wymioty, bóle i zawroty głowy, biegunka, częstoskurcz, wzrost ciśnienia krwi oraz pocenie.
Nikotyna w organizmie wywołuje zmiany w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego. Regularnie dostarczana powoduje zwiększenie liczby receptorów nikotynowych w mózgu, ale przy tym stają się one mniej wrażliwe na jej działanie. W takim przypadku mówimy o wzroście tolerancji na nikotynę i ten mechanizm odpowiada za konieczność przyjmowania coraz większych dawek dla uzyskania efektu (wyrzutu dopaminy). Z tego powodu odstawienie nikotyny wiąże się z szeregiem nieprzyjemnych objawów i niestety zwiększa ryzyko powrotu do palenia.
Nie jest tajemnicą, że palenie szkodzi. Działanie nikotyny na organizm dotyczy również układu sercowo-naczyniowego. Palenie przyspiesza rozwój miażdżycy, zwiększa tendencję do tworzenia zakrzepów. Wpływ nikotyny na organizm obejmuje również zwiększenie objętości wyrzutowej serca, powodując jego większe obciążenie, wzrost ciśnienia tętniczego, zmniejszenie perystaltyki przewodu pokarmowego oraz pocenie się.
Ogólnie nikotynizm jest silnie związany z chorobami układu sercowo-naczyniowego i schorzeniami płuc oraz z niektórymi typami nowotworów. Jeśli palisz przez większość życia, prawdopodobieństwo zgonu z powodu nałogu wynosi 50%. Przeciętny palacz żyje także 10 lat krócej niż osoba bez nałogu.
Palenie papierosów wiąże się z przewlekłym stanem zapalnym i aktywacją cytokin prozapalnych, zatem jest to mechanizm sprzyjający infekcji COVID-19. Jednocześnie należy podkreślić, że związki między nikotyną a koronawirusem są niejasne, zarówno w kontekście ryzyka zachorowań, jak i sposobu przechodzenia zakażenia.
W tym miejscu należy wspomnieć, że dym papierosowy działa niekorzystnie nie tylko na palacza. Bierne palenie oznacza moment, gdy niepalący znajduje się w otoczeniu osób palących, przez co jest narażony na wdychanie dymu tytoniowego i wystawia się na jego szkodliwe działanie. U biernych palaczy szczególnie mocno zwiększa się prawdopodobieństwo chorób układu krążenia (np. ryzyko choroby wieńcowej wzrasta o 30%).
Skutki uzależnienia od nikotyny
Jednym z najdotkliwszych skutków uzależnienia jest głód nikotynowy. Pojawia się nie tylko w momencie podjęcia decyzji o rzucaniu nałogu, ale także w zbyt długo przeciągających się przerwach między kolejnymi dawkami nikotyny.
Z definicji zespół abstynencyjny rozwija się u osób, które postanawiają zaprzestać przyjmowania używki. Przejawia się on rozdrażnieniem, niepokojem, lękiem, zmęczeniem, osłabieniem, pogorszeniem koncentracji i uwagi, zaburzeniami snu, nadmiernym apetytem oraz kaszlem. Objawy są zarówno fizyczne, jak i psychiczne, związane z silną potrzebą zapalenia. Na powrót do nałogu szczególnie narażeni są ludzie, którzy niedawno rzucili palenie i objawy zespołu są u nich silne. Oznacza to, że największe ryzyko powrotu do palenia istnieje w ciągu kilku pierwszych dni abstynencji, a przeczekanie tego okresu znacząco zwiększa szanse na powodzenie.
Jak zwalczyć uzależnienie od papierosów lub e-papierosów?
Każdy z nas zapewne zna kogoś lub słyszał o kimś, komu „po prostu” udało się rzucić palenie. Jednak w wielu przypadkach dobrze jest skorzystać ze wsparcia. Leczenie nikotynizmu może przybierać różne formy. Wśród nich warto wskazać:
leczenie farmakologiczne,
nikotynową terapię zastępczą w formie np. plastrów, które pozwalają złagodzić objawy odstawienia nikotyny,
terapię poznawczo-behawioralną oraz inne formy psychoterapii, takie jak terapię grupową i trening uważności mindfulness.
Sam e-papieros w kontekście uzależnienia może działać na dwa sposoby. Z jednej strony może być elementem pomocnym w zwalczaniu nałogu, przy jednoczesnym zmniejszeniu negatywnych oddziaływań dymu papierosowego na organizm. Z drugiej tak naprawdę może podtrzymywać nałóg poprzez przyczynianie się do dalszego powtarzania czynności palenia i dostarczania organizmowi nikotyny (choć zawartość nikotyny w papierosach elektronicznych jest zwykle zdecydowanie niższa niż w tych tradycyjnych). Co istotne – od e-papierosów również można się uzależnić. One też zawierają nikotynę predysponującą do rozwoju zależności od substancji i pojawiania się powtarzalnej czynności palenia wykształcającej uzależnienie behawioralne.
Alkoholizm
Uzależnienie od alkoholu
Prywatne ośrodki i gabinety Be Free od wielu lat prowadzą terapię osób uzależnionych od alkoholu. Zapewniamy detoks organizmu podczas pobytów stacjonarnych w jednym z naszych ośrodków oraz terapię indywidualną i grupową w formie leczenia ambulatoryjnego (dochodzącego). Poniżej przygotowaliśmy informacje, które pomogą Państwu samodzielnie zdiagnozować problem u siebie lub kogoś bliskiego oraz ocenić, kiedy potrzebna jest profesjonalna pomoc terapeuty.
Czym jest alkoholizm?
Alkoholizm został oficjalnie uznany za chorobę przez Światową Organizacją Zdrowia, która nadała mu odpowiedni numer w powszechnie obowiązującej klasyfikacji znanych na świecie schorzeń.
Choroba alkoholowa definiowana jest jako fizyczne i psychiczne uzależnienie od alkoholu etylowego (środek wpływający na spowolnienie działania układu nerwowego). Na rozwój alkoholizmu wpływają czynniki o podłożu:
psychologicznym
socjalnym
środowiskowym
genetycznym
Nadużywanie alkoholu bezpośrednio wpływa na chorego oraz jego otoczenie. Spożywany w nadmiernych dawkach, alkohol wywołuje zachowania agresywne, wpływa na działanie mózgu i związane z tym podejmowanie świadomych decyzji. Alkoholizm najczęściej przekłada się na pogorszenie kontaktów z rodziną i otoczeniem oraz spadek sytuacji społeczne, finansowej.
Regularne nadużywanie alkoholu może powodować otępienie, problemy z logicznym myśleniem oraz rozwój poważnych chorób psychicznych (m.in. zespołu anestetycznego Korsakova). Substancja ta jest związkiem chemicznym, który wpływa nie tylko na stan psychiczny, ale i fizyczny człowieka. Choroba alkoholowa jest głównym czynnikiem prowadzącym do marskości wątroby.
Światowa Organizacja Zdrowia określa alkoholizm jako chorobę postępującą i śmiertelną.
Jakie są objawy uzależnienia?
Pomoc jest możliwa dopiero wtedy, gdy osoba nadużywająca alkoholu przyzna, że jest chora. Wielu alkoholików uważa, że nadużywanie substancji odurzających zależy wyłącznie od ich silnej woli i jest indywidualną decyzją (alkoholizm bywa określany „chorobą zaprzeczeń”). W praktyce uzależniony przestaje kontrolować swoje zachowania i automatycznie sięga po używkę. Dlatego najważniejszym krokiem do przeprowadzenia skutecznej terapii jest odpowiednie rozpoznanie objawów i zdiagnozowanie problemu jako choroby alkoholowej.
Warto podkreślić, że objawy alkoholizmu pojawiają się powoli i mogą postępować niezauważenie. Dlatego chorym trudno jest samodzielnie wyznaczyć granicę pomiędzy okazjonalnym piciem, a niekontrolowanym przymusem sięgania po alkohol będącym objawem uzależnienia.
Do najczęstszych objawów uzależnienia od alkoholu zalicza się:
głód alkoholowy – u chorego pojawia się wewnętrzny przymus wypicia alkoholu, poczucie, że organizm fizycznie nie będzie funkcjonował bez kolejnej dawki używki
strata kontroli nad piciem – zdrowy człowiek wie, kiedy powinien przestać pić, alkoholik nie jest w stanie przerwać picia
większa tolerancja alkoholu – choroba alkoholowa prowadzi do sięgania po coraz wyższe dawki, aby odczuć efekt działania substancji (alkoholik mający 1,5 promila we krwi nie robi wrażenia, że jest pijany, ponieważ jego organizm uodparnia się na działanie związków chemicznych zawartych w alkoholu etylowym)
skoncentrowanie życia wokół alkoholu – chory zaniedbuje rodzinę, przyjaciół, rozwój zawodowy, przestaje interesować się swoim dawnym hobby przenosząc energię na zdobywanie alkoholu
pojawienie się luk w pamięci – osoba uzależniona przestaje pamiętać wydarzenia, które zaszły po wypiciu alkoholu, w jej pamięci coraz częściej pojawiają się „puste fragmenty”
O zaawansowanej chorobie alkoholowej przesądza pojawienie się tzw. objawów absencyjnych. Odstawienie substancji psychoaktywnej wywołuje u osoby uzależnionej drażliwość oraz niepokój. Często pojawiają się także objawy fizyczne: dreszcze, nudności, nadmierne pocenie, drżenie mięśni. Kolejnym symptomem bywa majaczenie i zaburzenia świadomości. Większość alkoholików próbuje zlikwidować te objawy sięgając po kolejną dawkę alkoholu (tzw. „picie na klin”).
Gdy zaobserwujesz podobne objawy u siebie lub kogoś bliskiego, warto poszukać profesjonalnej pomocy, ponieważ oznaczają one utratę kontroli nad piciem.
Fazy uzależnienia od alkoholu wg R. Tabusa
R. Tabus stworzył klasyfikację, która pozwala określić fazy uzależnienia od alkoholu. Jest to 13-stopniowe zestawienie określające stopień zaawansowania problemu:
stopień I – umiarkowane sięganie po alkohol (np. przy okazjach towarzyskich)
stopień II – nadużywanie alkoholu powodujące luki w pamięci
stopień III – u uzależnionego pojawia się głód alkoholowy zmuszający do sięgania po kolejny kieliszek nawet wbrew zdrowemu rozsądkowi
stopień IV – utrata kontroli nad ilością spożywanego alkoholu (alkoholik zwykle upija się do nieprzytomności)
stopień V – uzależniony stosuje zaprzeczenia i szuka usprawiedliwień, które mogłyby wytłumaczyć jego sięganie po alkohol
stopień VI – pojawiają się fizyczne objawy abstynencyjne, które uzależniony próbuje zlikwidować sięgają po alkohol („picie na klin”)
stopień VII – uzależniony pije w samotności (zdrowy człowiek sięga po alkohol w towarzystwie)
stopień VIII – uzależniony staje się agresywny, szuka zwady z otoczeniem (system nerwowy przestaje właściwie pracować)
stopień IX – alkohol staje się najważniejszy, uzależniony całą swoją energię skupia na jego zdobywaniu
stopień X – pojawia się tzw. kac moralny (chory zaczyna odczuwać wyrzuty sumienia, czuje niesmak do swojego zachowania, a jednocześnie fizycznie nie jest w stanie odstawić alkoholu)
stopień XI – u uzależnionego pojawiają się częste napady lęku, które z czasem przeradzają się w stan permanentny
stopień XII – chory uświadamia sobie poniesioną klęskę, pije dla samego picia aż do utraty świadomości
Na etapie trzynastym chory potrzebuje profesjonalnej pomocy, aby wyjść z nałogu. Szansą dla niego jest jedynie leczenie odwykowe w szpitalu, ponieważ stan fizyczny i psychiczny organizmu nie pozwoli mu na samodzielne odstawienie alkoholu, a dalsze picie doprowadzi do śmierci (w wyniku delirium, marskości wątroby lub innych powikłań).
Czy masz problem z alkoholem? Przeprowadź nasz prosty test
Często imprezujesz, a przy okazji sięgasz po kolejny kieliszek lub piwo? A może wydaje Ci się, że pijesz coraz więcej, ale nie wiesz, czy to już uzależnienie? Odpowiedz szczerze na nasze pytania (TAK lub NIE) i przekonaj się, czy masz problem z alkoholem.
1. Czy czujesz, że pijesz za dużo alkoholu?
2. Czy ktoś z otoczenia zwrócił Ci uwagę, że masz problem z piciem?
3. Czy picie alkoholu wywołuje w Tobie poczucie winy?
4. Czy pijesz na pusty żołądek?
5. Czy pijesz w samotności?
Narkomania
Ośrodki Be Free zajmują się terapią uzależnienia od narkotyków. Prowadzimy terapię indywidualną i grupową dla młodzieży oraz osób dorosłych, przeprowadzamy detoks pozwalający na odtrucie organizmu z toksyn i przywrócenie jego równowagi.
Specjalnie dla osób podejrzewających u siebie lub kogoś bliskiego uzależnienie od narkotyków, przygotowaliśmy merytoryczne informacje na temat narkomanii – jej podłoża, objawów i substancji wykazujących działanie odurzające. Nasz prosty test pozwoli Ci samodzielnie zdiagnozować problem i moment, kiedy należy zwrócić się o pomoc do specjalisty.
Czym jest narkomania?
Uzależnienie od narkotyków, określane także terminem „narkomania” (z j. gr. narke – odurzenie, mania – szaleństwo), jest postępującą chorobą prowadzącą do wyniszczenia organizmu (w skrajnych przypadkach do śmierci uzależnionego). Cechą charakterystyczną choroby jest konieczność przyjmowania środka odurzającego. Środek ten powoduje uzależnienie psychiczne i fizyczne. Narkoman odczuwa wewnętrzny przymus zwiększania dawek przyjmowanych środków psychoaktywnych.
Objawy uzależnienia od narkotyków
Symptomem świadczącym o zażywaniu narkotyków może być zmiana sposobu bycia, środowiska, stylu ubierania się. Osoby uzależnione często oddalają się od przyjaciół i rodziny, mają problemy w kontaktach z otoczeniem, stają się drażliwe, nerwowe, zaniedbują codzienne obowiązki (szkolne, zawodowe, domowe). Takie zachowania powinny stać się „lampką ostrzegawczą” dla osób podejrzewających, że ich bliscy mogą być uzależnieni od narkotyków.
Podstawowym objawem uzależnienia jest niekontrolowany przymus sięgania po substancje odurzające (psychoaktywne). Uzależniony traci kontrolę nad przyjmowanymi narkotykami, mimo starań nie jest w stanie utrzymać abstynencji.
Do objawów narkomanii zalicza się także:
wzrost tolerancji na substancje odurzające (osoba uzależniona cały czas musi zwiększać dawki narkotyków, aby uzyskać efekt podobny do tego, który występował w przypadku pierwszych kontaktów z substancją psychoaktywną)
sięganie po narkotyki mimo zauważenia nieprzyjemnych konsekwencji zdrowotnych, psychicznych i społecznych, do których one prowadzą
skoncentrowanie się na zdobywaniu narkotyków (chory całą swoją energię poświęca na zdobywanie środków potrzebnych na zakup substancji odurzających)
pojawienie się zespołu abstynencyjnego (drżenie rąk i mięśni, nadmierna potliwość, drażliwość, omamy, depresja, pogorszenie koncentracji, lęki)
Już pierwsze objawy powinny wzbudzić niepokój i zmotywować do leczenia, ponieważ narkomania postępuje stopniowo, a powodzenie leczenia jest uzależnione od szybkości podjęcia terapii.
Fazy uzależnienia od narkotyków
Pierwszą fazą jest eksperymentowanie. Czasami jednak pierwszy kontakt z narkotykami prowadzi do awersji na przyjmowany środek, nie wiążę się z przyjemnymi doznaniami pod wpływem substancji psychoaktywnej.
Kolejną fazą zwykle jest przyjmowanie okazjonalne (zażywanie narkotyków od czasu do czasu – np. w czasie imprez). Faza okazjonalna może prowadzić do nawyku. Na tym etapie osoba odczuwa potrzebę przyjmowania narkotyków, ale nie jest to fizyczny i psychiczny przymus nie do pokonania.
Regularne przyjmowanie narkotyków prowadzi do uzależnienia, którego nie da się pokonać samodzielnie (niezbędna jest pomoc terapeuty i odtruwanie organizmu).
Najpopularniejsze narkotyki – rodzaje, objawy
Terminem „narkotyki” określane są substancje psychoaktywne pochodzenia chemicznego (syntetyki) lub naturalnego. Działają one na ośrodkowy układ nerwowy i silnie uzależniają.
Do najczęściej zażywanych narkotyków zalicza się:
marihuanę
amfetaminę
kokainę
LSD
heroinę
Marihuana to skręty wyglądające podobnie do papierosów (roślina czasami palona jest także w szklanych naczyniach). Skręty zawierają suszone, zmielone kwiatostany konopi (Cannabis sativa), czasami dodawane są do nich suszone liście. Efekty po spożyciu marihuany zależne są od ilości przyjętego narkotyku, rodzaju surowca oraz indywidualnej tolerancji organizmu. Najczęstszym objawem jest polepszenie nastroju (euforia), szybsze bicie serca, pobudzenie wyobraźni, osłabienie koncentracji. Symptomem są także przekrwione spojówki i powiększone źrenice. Po jakimś czasie pojawia się apatia.
Amfetamina to związek chemiczny (pochodna 2-fenyloetyloaminy) o działaniu psychoaktywnym i uzależniającym. Narkotyk ten najczęściej ma postać białego proszku, kryształków lub tabletek. Po jego zażyciu pojawia się pobudzenie organizmu, chwilowa euforia i przypływ energii. Szybko stan ten przechodzi w lęk, pojawiają się zawroty głowy, podwyższone ciśnienie oraz suchość w ustach. Duże ilości amfetaminy mogą spowodować zaburzenia słuchu i wzroku, arytmię serca, która może doprowadzić do niewysokości układu krążeniowego oraz tzw. psychozy amfetaminowej.
Kokaina to związek organiczny pozyskiwany z liści koki (krasnodrzew pospolity) porastającej obecnie przede wszystkim Kolumbię. Narkotyk najczęściej dostępny jest jako biały proszek (sole kokainy) lub krystaliczne płatki. Zażycie substancji powoduje wzrost pewności siebie, aktywność, bezsenność, spadek apetytu. Objawem przyjęcia kokainy jest także wytrzeszcz gałek ocznych, często występują zaburzenia pamięci, skłonności do iluzji (halucynacje).
Heroina jest pochodną morfiny produkowanej z opium (mleczko makowe). Może przybrać postać białego, beżowego lub brązowego proszku (czysta heroina jest biała, dodatek innych substancji powoduje zmianę koloru) lub kompotu (produkowany ze słomy makowej). Objawem przyjęcia narkotyku jest euforia, odporność na ból, spowolnienie. Następnie pojawia się apatia, senność, zwężenie źrenic. Narkotyk może powodować stany depresyjne, ponieważ bardzo silnie oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy.
LSD (dietyloamid kwasu d-lizergowego) to związek chemiczny o działaniu psychoaktywnym i uzależniającym. Substancja ta jest pochodną ergoliny. Narkotyk dostępny jest w formie małych znaczków z obrazkami. Objawem przyjęcia LSD jest wzrost temperatury ciała i ciśnienia krwi, spowolnienie. Po zażyciu tego narkotyku pojawiają się także drgawki, ślinotok oraz omamy.
Częstym symptomem jest poszerzenie źrenic.
Czy jesteś uzależniony od narkotyków? Przeprowadź nasz prosty test
Narkomani mają tendencję do zaprzeczania problemowi. Nie chcesz, aby substancje odurzające zdominowały całe Twoje życie? Szczerze odpowiedz na nasze pytania i oceń, czy masz problem z uzależnieniem.
1. Czy sięgasz po narkotyki w samotności?
2. Czy regularnie sięgasz po substancje psychoaktywne?
3. Czy często koncentrujesz się na zdobywaniu pieniędzy na zakup środków odurzających?
4. Czy sięgnąłeś po substancję psychoaktywną tylko po to, aby poradzić sobie z nieprzyjemnymi skutkami spowodowanymi przez inny narkotyk?
5. Czy przez substancje uzależniające zaniedbujesz obowiązki zawodowe lub szkolne, rodzinę i przyjaciół?
6. Czy próbowałeś przestać zażywać środki odurzające?
7. Czy narkotyki stały się źródłem Twoich problemów z prawem?
8. Czy przeraża Cię brak dostępu do narkotyków?
9. Czy potrafisz jeszcze dobrze się bawić bez zażywania substancji odurzających?
10. Czy często myślisz o narkotykach?
11. Czy często odczuwasz lęk o nieuzasadnionym podłożu?
12. Czy bierzesz narkotyki, gdy dopada Cię smutek lub stres?
13. Czy kiedyś przedawkowałeś substancję odurzającą?
14. Czy myślisz, że masz problem z narkotykami?
15. Czy jesteś osobą uzależnioną?
Jak poznać, że ktoś zażywa narkotyki?
Dla osoby, która nigdy w życiu nie miała nic wspólnego z narkotykami, rozpoznanie, że ktoś bliski je zażywa, może wydawać się niemal niemożliwe. Ale, wbrew pozorom, nie jest to wcale takie trudne.
Kiedyś pojawiła się kampania reklamowa z hasłem „Patrz dziecku w oczy”. Hasło to oddaje w zasadzie wszystko, co powinno się wiedzieć, gdy pragnie się rozpoznać, czy dziecko lub partner ma coś wspólnego z narkotykami, ponieważ to przede wszystkim źrenice tak wyraźnie pokazują, czy dana osoba znajduje się pod wpływem środków odurzających, czy nie — dlatego przy opisach objawów występujących przy zażywaniu danego narkotyku na pierwszym miejscu umieszczony jest opis reakcji źrenicy.
Spis treści:
Objawy ogólne
Marihuana i haszysz
Amfetamina
Opiaty
Kleje i inne substancje wziewne
Halucynogeny
Kokaina
Barbiturany i inne leki nasenne i uspokajające
Objawy ogólne
Pierwszym sygnałem ostrzegawczym wskazującym na możliwość kontaktu z narkotykami jest zmiana stylu życia, ubierania się i znajomych. Towarzyszyć temu może także unikanie wszelkich rozmów i nagłe oddalenie psychiczne.
Problemy w szkole czy w pracy to również dość istotny symptom. Oczywiście wymienione wyżej sytuacje wcale nie muszą mieć nic wspólnego z narkotykami, jeśli się jednak pojawią warto stać się bardziej uważnym.
Objawami bliżej związanymi z zażywaniem narkotyków mogą być nagłe wyjścia z domu, krótkie telefony, zaniedbywanie obowiązków, nieprzywiązywanie wagi do stroju, zmiany nawyków żywieniowych, zmiany trybu życia (na przykład długie przesiadywanie w nocy lub wręcz przeciwnie), spadek wagi ciała, wydawanie coraz większych sum pieniędzy, apatia lub senność, nagłe wybuchy agresji i w ostateczności wynoszenie z domu cenniejszych przedmiotów, używanie narkomańskiego slangu, psychozy i lęki.
Marihuana i haszysz
Inne nazwy: trawa, ganja, zioło, ziele, marycha, skun, hasz.
Marihuana to konopie indyjskie zawierające substancję psychoaktywną THC. Marihuana dostępna obecnie na rynku to najczęściej skun, uprawiany pod specjalnymi lampami bez dostępu słońca, często „wzmacniany” różnymi innymi substancjami. Marihuana hodowana obecnie zawiera ok. 40% więcej kanabinolu niż trawa palona w latach 60.
Wygląd
Marihuana występuje w postaci brunatnozielonych szczytów roślinnych, pozlepianych lub luźnych ze sobą liści o bardzo charakterystycznym słodkim i ostrym zapachu.
Haszysz występuje w postaci miodowych, ciemnobrązowych a czasami niemal czarnych brunatnych, kulek lub kostek. Na początku twardy, po chwili ugniatania staje się miękki, podobny do ciastoliny.
Gadżety
Osoby palące marihuanę i haszysz mają zazwyczaj przy sobie szklane fifki, małe fajeczki, bibułki do skrętów, różnego rodzaju pudełeczka (w tym te na filmy fotograficzne lub po kremach), często posiadają też rzeczy z charakterystycznym liściem ganji, choć nie jest to reguła.
Sposób zażywania
Marihuanę się pali, są jednak osoby, które piją zrobioną z niej herbatkę. Bardzo popularne są także tzw. space cakes czyli ciasteczka z haszyszem.
Fizyczne objawy zażywania marihuany to:
szerokie źrenice słabo reagujące na zmiany światła
przekrwione spojówki
charakterystyczny słodkawy oddech i przesiąknięte tym zapachem ubranie
skłonności do nieuzasadnionego śmiechu
gadatliwość i pobudzenie ruchowe lub spowolnienie mówienia i ruchów
napady żarłoczności, szczególnie duża ochota na „coś słodkiego”
upodobanie do robienia ciągłych dygresji
Objawy psychiczne:
beztroska
rozbawienie
niemożność skupienia się na jednym temacie przez dłuższą chwilę
Objawy występujące u osób palących przez dłuższy czas (już od kilku miesięcy):
milczenie
unikanie większego towarzystwa
zamknięcie się w sobie
napady agresji
niemożność porozumienia się z otoczeniem
nadwrażliwość
zaburzenia percepcji
psychozy
omamy i iluzje
zaburzenia pracy serca i układu oddechowego
zapaści
syndrom amotywacyjny czyli niemożność zrobienia niczego konstruktywnego ewentualnie doprowadzenia do realizacji choć jednego z wielu pomysłów
Wykrywanie
W aptekach dostępne są testy na obecność THC we moczu. Marihuana utrzymuje się w organizmie do 3 tygodni. Żeby test był miarodajny należy go odpowiednio przeprowadzić. Najważniejsze to dokładnie patrzeć skąd i dokąd płynie strumień moczu.
Amfetamina
Inne nazwy: spid, feta, białko, proszek, extasy.
Amfetamina jest syntetycznym środkiem stymulującym centralny układ nerwowy.
Wygląd
Występuje w postaci białego proszku sprzedawanego w małych, plastikowych torebkach, tzw. dilerkach.
Sposób zażywania
Amfetaminę przyjmuje się najczęściej wziewnie, poprzez wciąganie przez nos. Osoby poważnie uzależnione najczęściej ją sobie wstrzykują. Popularne jest także rozpuszczanie jej w drinkach lub po prostu jedzenie.
Objawy charakterystyczne dla osób będących pod wpływem amfetaminy:
wzmożona aktywność
rozszerzone źrenice
charakterystyczny lekki wytrzeszcz (wygląd „Strusia Pędziwiatra”)
słowotok
nadmierna ruchliwość
bezsenność
wykonywanie irracjonalnych czynności o irracjonalnych porach (np. sprzątanie pokoju o 24.00 lub reperowanie radia o 3 w nocy)
utrata wagi ciała
płaczliwość
ogólne rozbicie
brak koncentracji
Objawy występujące u osób po dłuższym czasie zażywania amfetaminy:
charakterystyczny, cuchnący zapach potu
pobudzenie
niepokój
zawroty głowy
lęki
głębokie depresje
psychozy
ataki agresji
bóle klatki piersiowej
przewlekłe zaburzenia snu
krwotoki z nosa
gwałtowne i nieregularne bicie serca
obfite pocenie się
biegunka
omdlenia
rozdrażnienie
niepokój
napięcie
zanik łaknienia prowadzący do wychudzenia
Wykrywanie
W aptekach dostępne są testy wykrywające amfetaminę w moczu. Należy wykonać go nie później niż w ciągu 72 godzin od zażycia, bowiem przez taki okres czasu utrzymuje się ona w organizmie. Aby test był miarodajny, należy bardzo uważnie pilnować, skąd i dokąd płynie strumień moczu.
Obecnie popularne jest także naprzemienne zażywanie amfetaminy i marihuany.
Extasy
Na bazie amfetaminy robione są tzw. piguły czyli extasy. Są to tabletki z różnorodnymi obrazkami, brane zazwyczaj podczas imprez, na lepszy nastrój, lepszą zabawę, etc. Ponieważ każda piguła ma inny skład chemiczny, są one wyjątkowo niebezpieczne. Znane są przypadki zejść śmiertelnych po zażyciu extasy.
Opiaty
Inne nazwy: heroina, brown, kompot. Do grupy tej należą także: morfina, kodeina, opium.
Heroina występuje w postaci białego proszku, jednak nie jest ona zbyt popularna za względu na swoją cenę. Uzależnienie od opiatów zaczyna się zazwyczaj od browna, który jest nie do końca oczyszczoną heroiną i występuje w postaci szarobrunatnego proszku, czasem jaśniejszego, czasem ciemniejszego. Ponieważ jednak brown jest także drogi, po pewnym czasie zaczyna się zażywać kompot, będący tzw. polską heroiną. Jest on wytwarzany ze słomy makowej i ma postać brunatnego płynu.
Sposób zażywania
Heroinę przyjmuje się dożylnie. Browna zazwyczaj pali się lub wstrzykuje dożylnie, rzadko bywa też wciągany przez nos lub zjadany. Kompot zażywany jest dożylnie.
Gadżety
Brown sprzedawany jest w sreberkach, które mogą być umieszczone w torebkach tzw. dilerkach.
Sprzęty charakterystyczne dla osób palących browna to folia aluminiowa, sreberka od czekolady, szklane fifki, duża ilość zapalniczek. Kompociarze używają oczywiście strzykawek, można u nich także znaleźć świeczki, nakrętki na drucikach, łyżeczki służące do podgrzewania narkotyku, brunatne waciki.
Objawy występujące po zażyciu niewielkiej ilości browna:
lekko zwężone źrenice niereagujące na światło
pobudzenie
dobry nastrój
gadatliwość
Objawy charakterystyczne dla osób będących pod wpływem opiatów:
zwężone źrenice niereagujące na światło
błogostan
stan beztroski
odprężenie i zadowolenie
ospałość
rozleniwienie
zmniejszenie lęku i niepokoju
zmniejszenie czynności wydzielniczej gruczołów
wymioty, mdłości
U osób głęboko uzależnionych obserwuje się:
lęki
stany depresyjne
trudności z koncentracją
trudności z artykułowaniem słów
osłabienie woli
spadek ambicji
egoizm
kłamliwość
nieliczenie się z normami społecznymi i moralnymi
znaczne wychudzenie
spadek sił
bladość skóry i jej zły stan
wypryski ropne
zrosty
zapalenia żył
rozległą próchnicę
wypadanie włosów
osłabienie lub zanik popędu płciowego
zapalenie wątroby
Wykrywanie
W aptekach dostępne są testy wykrywające heroinę w moczu, która utrzymuje się w organizmie do 48 godzin. Żeby były skuteczne, należy dokładnie obserwować skąd i dokąd płynie strumień moczu.
Kleje i inne substancje wziewne
Środki te dostępne są dla każdego bez żadnego problemu i zapewne dlatego to najczęściej od nich zaczynają swoją przygodę z narkotykami małe, często już 6-letnie dzieci.
Do najbardziej popularnych narkotyków z tej grupy należą: butapren, terpentyna, nafta, benzyna, lakiery, octany, wywabiacze plam, beznzen, aceton, heksan, nitro, siluks, autowidol, werniks, rozpuszczalniki do farb.
Pierwsze niepokojące objawy:
zapach wyżej wymienionych środków
permanentny katar i kaszel
krwawienia z nosa
zapalenie spojówek
mdłości i wymioty
napady agresji
dziwne plamy na ubraniu
Objawy długotrwałego zażywania ww. środków:
senność lub euforia
odrętwienie
osłabienie łaknienia
opóźnione reagowanie
nadwrażliwość na światło
zła ocena rzeczywistości
utrata kontroli nad rzeczywistością
brak kontaktu ze światem zewnętrznym
bóle mięśni i głowy
wychudzenie
problemy z poruszeniem się
upośledzenie pamięci
zmiany charakterologiczne
wahania nastroju
przygnębienie
apatia
niepokój
Halucynogeny – LSD, grzyby psylocyby
LSD czyli kwas zwany także papierem lub papierkiem występuje w postaci małych papierków z różnorodnymi, kolorowymi obrazkami, nasączonych substancją psychoaktywną. Zażywa się je poprzez włożenie pod język.
Grzyby psylocyby to rachityczne brązowe grzybki na cienkich nóżkach z charakterystycznym czubkiem na kapeluszu, rosnące na łąkach. Można je jeść świeże lub suszone.
Środki te wywołują tzw. podróże poza rzeczywistość.
Objawy u osób będących pod wpływem halucynogenów:
rozszerzone źrenice
suche usta
nieprzytomny lub nieobecny wzrok
zaburzenia postrzegania
zaburzenia świadomości
nadwrażliwość zmysłów
halucynacje wzrokowe i słuchowe
zachowania agresywne
depresje
zmęczenie
Po dłuższym okresie zażywania halucynogenów „podróże” stają się nieprzyjemne i przerażające. Pojawiają się wtedy następujące objawy:
lęk
panika
urojenia o negatywnych treściach
przyspieszenie akcji serca
podwyższenie ciśnienia
drżenie
ślinotok
wymioty
zesztywnienie lub zwiotczenie mięśni
Popularne łączenie halucynogenów z alkoholem i/lub marijuaną i/lub amfetaminą może powodować zapaści, a nawet śmierć.
Kokaina
Uzyskiwana z liści koki, bardzo droga, acz coraz bardziej popularna.
Wygląd
Występuje w postaci białego proszku sprzedawanego w torebkach dilerkach lub, w mniejszych ilościach, opakowana w sreberko.
Sposób zażywania
Zazwyczaj zażywana przez nos, bywa także wstrzykiwana lub jedzona.
Objawy zażywania kokainy:
rozszerzone źrenice
pociąganie nosem
katar
nadpobudliwość
niepokój
gadatliwość
wzmożona aktywność
zwiększony popęd seksualny
uczucie zadowolenia i błogości
Po dłuższym zażywaniu kokainy wystąpić mogą:
bezsenność
halucynacje
manie prześladowcze
urojenia
stany lękowe
stany depresyjne
wyniszczenie organizmu
zwyrodnienie wątroby i serca
Wykrywanie
W aptekach dostępne są testy wykrywające kokainę w moczu, która utrzymuje się w organizmie do 48 godzin. By były skuteczne należy dokładnie obserwować skąd i dokąd płynie strumień moczu.
Barbiturany i inne leki nasenne i uspokajające
Do tej grupy środków należą wszelkiego rodzaju leki dostępne w aptekach.
Najczęściej zażywanymi są: luminal, relanium, diazepam, lorafen, oxazepam i reladorm.
Gadżety
Istotnym sygnałem do niepokoju może być znalezienie opakowań po tych lekach.
Objawy występujące po zażyciu tego rodzaju środków:
uspokojenie
zadowolenie
obojętność
nadmierna senność
czasami oszołomienie i euforia
niewyraźna mowa
spowolnione ruchy
Po dłuższym okresie zażywania leków pojawić się mogą:
niezrównoważenie psychiczne
lęki
depresje
napady agresji
zaburzenia mowy i pamięci
zmęczenie
otępienie myślowe
drżenie rąk
zaburzenia czynności wegetatywnych
psychoza
Wykrywanie
W aptekach dostępne są testy wykrywające barbiturany w moczu, które utrzymują się w organizmie do 48 godzin. By były skuteczne należy dokładnie obserwować skąd i dokąd płynie strumień moczu.
Na rynku dostępne są również multitesty wykrywające obecność pięciu narkotyków. Można je kupić lub zamówić w każdej aptece.
Lekomania
Uzależnienie od leków
Jedną ze specjalności prywatnych ośrodków Be Free jest terapia osób uzależnionych od leków. Pomagamy dorosłym, dzieciom oraz młodzieży prowadząc autorski program terapeutyczny (terapia indywidualna i grupowa).
Podejrzewasz u siebie lub kogoś bliskiego uzależnienie od leków? Przeczytaj nasze merytoryczne informacje na temat lekomanii, poznaj jej podłoże, przyczyny i objawy, dowiedz się, które substancje zawarte w lekach najczęściej uzależniają. Przeprowadź krótki test i zdiagnozuj problem. Dzięki zawartym poniżej informacjom będziesz wiedzieć, jakie sygnały świadczą o uzależnieniu od farmaceutyków i w którym momencie koniecznie należy zwrócić się o pomoc do specjalisty.
Czym jest lekomania?
Lekomanią określa się uzależnienie od leków. Zależność lekowa (lekozależność) jest równie niebezpieczna, co inne uzależnienia od środków wywołujących działania psychoaktywne (alkoholizm, narkomania, uzależnienie od dopalaczy). Substancje zawarte w lekach wchodzą w interakcję z procesami życiowymi przeprowadzanymi przez organizm człowieka.
Uzależnienie od leków może wywoływać określone objawy fizyczne lub psychiczne, wpływać na zmianę zachowania. Brak dostarczenia substancji wywołuje nieprzyjemne doznania do złudzenia przypominające zespół abstynencyjny (m.in. drażliwość, lęki, drżenie mięśni, pocenie, depresję, zaburzenia w funkcjonowaniu układu krążenia oraz układu pokarmowego).
Chory sięga po coraz większe dawki leku, aby uzyskać wcześniejszy efekt. Następuje stopniowe wyniszczenie organizmu, zachwianie równowagi metabolicznej. Osoba uzależniona może przedawkować lek, czego konsekwencją najczęściej jest zatrucie, a w skrajnych przypadkach śmierć.
Jakie są objawy uzależnienia od leków?
Lekomania jest trudna do zdiagnozowania. Chorzy często nie przyznają się do uzależnienia (czasami nawet przed samym sobą), a bliscy nie zawsze zwracają uwagę na problem (trudno ocenić, czy ktoś przyjmuje leki z uzasadnionego punktu widzenia, czy powinno to budzić już niepokój).
Zależność lekowa najczęściej wiąże się jednak z widocznymi objawami. Terapeuci wymieniają tutaj między innymi:
zmiany osobowościowe
skoncentrowanie na zdobywaniu leku zawierającego substancję uzależniającą
sięganie po coraz większe dawki leku
zobojętnienie
spadek zdolności psychomotorycznych
objawy zespołu abstynencyjnego po odstawieniu leku (drażliwość, problemy ze snem, drżenie rąk, skurcze mięśni, zawroty głowy, pogorszenie nastroju, płaczliwość)
sięganie po leki pomimo, że wskazania do ich przyjmowania wygasły
stosowanie leków mimo wiedzy o ich szkodliwych skutkach ubocznych
Osoba uzależniona sięga po leki codziennie i przedłuża okres ich stosowania (powyżej 4-6 tygodni). Jej organizm przyzwyczaja się do substancji zawartych w farmaceutyku, dlatego dawki przepisane wcześniej przez lekarza lub wskazane w ulotce przestają wywoływać określony skutek. Szybko pojawia sie głód leku (tabletki czy krople stają się sposobem na radzenie sobie z problemami, dodają energii, umożliwiają działanie). Pomiędzy kolejnymi dawkami uzależniony odczuwa silną potrzebę sięgnięcia po farmaceutyk, po jego odstawieniu odczuwa panikę i silny lęk.
Zespół abstynencyjny (objawy odstawienia leków)
Gwałtowne odstawienie leku dla osoby uzależnionej najczęściej wiąże się z podobnymi skutkami, co odstawienie alkoholu lub narkotyków. Ośrodek nerwowy przystosowuje się do określonej substancji psychoaktywnej, a jej brak wywołuje objawy zespołu abstynencyjnego. Najczęściej pojawiają się one w około 10-48 godzin od momentu odstawienia środka (czas jest uzależniony od rodzaju leku) i mogą być bardzo silne. Dlatego odstawianie leku powinno odbywać się stopniowo.
U osób odstawiających lek może pojawić się:
lęk, niepokój
pobudzenie
zaburzenia snu
problemy z apetytem
drgawki
objawy przypominające grypę
obniżony nastrój
objawy psychotyczne (omamy, halucynacje, urojenia)
Substancje uzależniające znajdujące się w lekach – charakterystyka typów lekomanii
Uzależnienie najczęściej wywołują leki:
nasenne
przeciwbólowe
dopingujące i euforyzujące
uspokajające
hormonalne
Zawierają one szereg uzależniających substancji chemicznych. Lekomanię bardzo często diagnozuje się u osób przyjmujących leki z grupy:
opioidów
barbituranów
benzodiazepin
Opioidy to wiele leków dostępnych w aptekach bez recepty. Uzależnienie często powodują leki przeciwbólowe na bazie kodeiny oraz syropy na kaszel. Kodeina jest uzyskiwana z opium lub morfiny i wykazuje silne działanie uzależniające. Z substancji tej uzyskuje się sól fosforanową dodawaną do wielu syropów na kaszel. Są one bezpieczne dla zdrowia, ale nie należy przedłużać ich stosowania, ponieważ to właśnie wtedy może dojść do uzależnienia.
Barbiturany
Barbiturany dawniej były stosowane w wielu lekach uspokajających i nasennych. Obecnie koncerny farmaceutyczne ograniczyły użycie tych substancji w tego typu środkach. Związki z tej grupy chemicznej nadal pozostają jednak substancją czynną w lekach na padaczkę i są powszechnie stosowane w anestezjologii.
Barbiturany źle wpływają na układ oddechowy, bardzo powoli są wydalane z organizmu, dlatego należy szczególnie uważać, aby ich nie przedawkować. Ich nadużywanie uszkadza wątrobę i nerki, zaburza czynności umysłowe. Nagłe odstawienie może wywołać nadciśnienie, omamy, drgawki lub prowadzić do delirium.
Leków zawierających pochodne kwasu barbiturowego nie wolno mieszać z alkoholem.
Benzodiazepiny
Benzodiazepiny to substancje chemiczne zawarte w większości leków nasennych i uspokajających, niektóre pochodne benzodiazepin są dodawane do środków przeciwdepresyjnych. Leki z dodatkiem benzodiazepin ułatwiają zasypianie, łagodzą napięcie nerwowe, niwelują stany lękowe. Dlatego tak chętnie sięgają po nie osoby mające problemy natury emocjonalnej.
Warto wiedzieć, że benzodiazepiny są w stanie uzależnić nawet już pod 2-3 miesiącach stosowania. Dlatego lekarze zalecają terapie trwające maksymalnie do 4 tygodni. Leki z pochodnymi benzodiazepin szybko doprowadzają do tego, że organizm zaczyna tolerować zawarte w nich substancje, co skłania przyjmujących do sięgania po coraz większe dawki.
Uzależnienie od benzodiazepiny najczęściej powoduje:
pogorszenie koncentracji i pamięci
ospałość
pogorszenie koordynacji ruchowej
depresję
wahania emocjonalne
Sygnały wskazujące na uzależnienie od leków
Większość chorych nie przyznaje się przed rodziną i znajomymi do uzależniania od leków. Dlatego warto poznać sygnały wskazujące podejrzenie lekomanii:
regularne przyjmowanie coraz większych dawek określonego leku
uzależniony sięga po lek nie w celach medycznych, ale by móc normalnie funkcjonować
po odstawieniu leku pojawiają się objawy zespołu abstynencyjnego przypominające symptomy występujące u alkoholika lub narkomana
przyjmowanie leków nawet wtedy, gdy objawy choroby, którą miały leczyć ustąpiły (często dotyczy to syropów na kaszel, leków przeciwbólowych)
częste wizyty w przychodni lekarskiej
wizyty u wielu różnych lekarzy, aby pozyskać kilka lub kilkanaście recept
noszenie leków cały czas przy sobie
panika w przypadku braku zapasu leków
zażywanie kilka tabletek w jednej dawce lub mieszanie różnych leków o tym samym działaniu (to pozwala spotęgować działania psychofizyczne zawartych w nich substancji)
pojawienie się stanów lękowych, wahań nastrojów, bezsenności
Uzależnienie od benzodiazepin często objawia się również sennością, problemami z koncentracją, niewyraźną mową, pogorszeniem pamięci, problemami z koordynacją ruchową (chwiejny chód).
Wzory zachowań występujące u osób z uzależnieniem lekowym
Osoba uzależniona od leków stara się gromadzić pokaźne zapasy potrzebnego środka, na ich brak reaguje paniką. Dlatego można wyróżnić kilka wzorów zachowań wobec lekarzy, które mogą świadczyć o lekomanii:
manipulacja lekarzem – pacjent może informować, że zgubił receptę, udawać objawy choroby, aby uzyskać potrzebny lek
twierdzenie, że inne leki są nieskuteczne – pacjent nie chce zgodzić się na przepisanie zamienników, twierdzi, że mają złe opinie, wywołują u niego skutki uboczne
proszenie o silniejsze dawki leku – pacjent twierdzi, że niewielkie dawki w ogóle mu nie pomagają
odwiedzanie różnych lekarzy jednocześnie po kolejne recepty
Czy jesteś uzależniony od leków? Przeprowadź nasz krotki test i poznaj odpowiedź
Przedawkowanie leków nie tylko wyniszcza organizm i powoduje dyskomfort psychiczny, ale i może zmieniać zachowania wobec otoczenia, uszkadzać organy wewnętrzne (nerki, wątroba), a w skrajnych przypadkach prowadzić do zatrucia i śmierci. Boisz się, że problem dotyczy i Ciebie? Rozwiąż nasz test (odpowiedz „tak” lub „nie”) i przekonaj się, czy powinieneś poszukać pomocy u specjalisty.
1. Przedłużasz kurację przepisaną przez lekarza?
2. Sięgasz po coraz większe dawki leków, bo wydaje Ci się, że przestają one działać?
3. Pomiędzy kolejnym dawkami odczuwasz dyskomfort?
4. Odczuwasz głód leku – gdy próbujesz odstawić przyjmowany środek pojawiają się u Ciebie nieprzyjemne objawy fizyczne lub psychiczne?
5. Odczuwasz panikę na myśl, że Twój zapas tabletek powoli się kończy?
6. Nadmiernie koncentrujesz się na zdobyciu leku – manipulujesz lekarzem, poszukujesz tabletek na czarnym rynku?
Gdy co najmniej 2 Twoje odpowiedzi na powyższe pytania brzmią „tak”, powinieneś zgłosić się do specjalisty. Twoje nadmierne skoncentrowanie na przyjmowaniu leków może oznaczać uzależnienie.
Dopalacze
Uzależnienie od dopalaczy
Dopalacze to substancje psychoaktywne, które nie zostały zaklasyfikowane jako narkotyki. Substancje te często mają bardzo silne działanie, uzależniają i wywołują szereg skutków ubocznych. Jednocześnie, brak dokładnej specyfikacji i zaostrzonych skutków prawnych sprawia, że są o wiele łatwiej dostępne niż narkotyki, dlatego po dopalacze sięgają coraz młodsze osoby. I właśnie, dlatego są tak niebezpieczne. Co warto wiedzieć o dopalaczach?
Czym są dopalacze?
Terminem „dopalacze” w Polsce określa się wszystkie produkty z substancjami psychoaktywnymi, których nie ma na liście środków zawartej w „ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii”.
Działają one podobnie, jak narkotyki – uzależniają i wywołują szereg efektów ubocznych. W Anglii dopalacze określane są terminem „designer drugs”.
Charakterystyka dopalaczy
Dopalacze to środki o działaniu psychoaktywnym, które powstają ze składników naturalnych (mieszanki roślin – najczęściej susz lub ekstrakty) lub syntetycznych. Substancje, które wchodzą w skład dopalaczy nie weszły na listę stworzoną przez „ustawę przeciwdziałającą narkomanii”, dlatego są legalne. Nie oznacza to jednak, że dla ludzkiego organizmu są one w pełni bezpieczne. Dopalacze uzależniają, często zawierają składniki wywołujące omamy, majaczenie czy depresję. Większe dawki dopalaczy bywają śmiertelne.
Śmiało można stwierdzić, że dopalacze to nic innego, jak mieszanki trucizn. Owe trucizny często są „pięknie” opakowane. Dopalacze mogą mieć postać kolorowych tabletek, znaczków do lizania, na których zamieszcza się intrygujące obrazki, pachnącego proszku czy kadzidełek. Dostępne są także w postaci suszu, skrętów, mogą do złudzenia przypominać zwyczajną fajkę, ale są wypełnione nie tytoniem, ale mieszankami roślin wywołujących działania psychoaktywne.
Rodzaje dopalaczy
Dopalacze podzielono na kilka grup. Najpopularniejsze są:
substancje typu „spicy” (kadzidełka, susze roślinne) – spala się je w fajkach lub skrętach, ich działanie daje podobne efekty, jak opium i marihuana
„party pills” – kolorowe tabletki i proszki dostępne w foliowych torebkach produkowane z mieszanek substancji syntetycznych (sztucznych), najczęściej poprawiają one nastrój, dodają energii, likwidują senność, są sprzedawane głównie na imprezach młodzieżowych
pigułki i kolorowe znaczki do lizania z jedną substancją aktywną (pochodzenia syntetycznego)
W dopalaczach naturalnych najczęściej wykorzystuje się wyciągi z szałwii wieszczej i kratomu (wywołują halucynacje).W mieszankach pojawiają się także składniki muchomora plamistego lub czerwonego oraz wyciągi z powoju hawajskiego.
Podstawą w składzie większości dopalaczy syntetycznych jest BZN. Benzylopiperazyna to substancja działająca podobnie do amfetaminy. Substancja ta uzależnia, zaburza rytm serca, powoduje skoki ciśnienia krwi i odwadnia organizm. Dużym zainteresowaniem cieszą się również dopalacze z dodatkiem TFMPP. Substancje z JWH-018 powodują podobne działanie do haszyszu i marihuany. Mefedron działa, jak kokaina – powoduje bardzo szybki wzrost temperatury, co może doprowadzić do przegrzania organizmu.
Kto bierze dopalacze?
Po dopalacze najczęściej sięgają osoby młode (gimnazjaliści, licealiści, rzadziej studenci). Są one łatwiej dostępne niż narkotyki, pozwalają uzyskać podobne efekty (poprawa humoru, zwiększenie pewności siebie, więcej energii, halucynacje), nie są uznane za środki niedozwolone, co wiele osób uważa za równoznaczne z bezpieczeństwem. Dopalacze często pojawiają się na imprezach, pozwalają eksperymentować z substancjami psychoaktywnymi dodającymi energii, pobudzającymi.
Przyjmowanie dopalaczy spotyka się z większym przyzwoleniem społecznym niż sięganie po narkotyki. Warto jednak pamiętać, że substancje te równie szybko uzależniają.
Od czego można się uzależnić?
Zarówno dopalacze naturalne (roślinne), jak i syntetyczne zawierają substancje psychoaktywne, które nie tylko działają na ośrodkowy układ nerwowy wywołując określony skutek (halucynacje, dodanie energii itp.), ale i uzależniają. Wiele dopalaczy działa bardzo podobnie, jak marihuana, haszysz, a nawet kokaina. Po ich odstawieniu mogą pojawić się efekty do złudzenia przypominające zespół abstynencyjny – u osoby uzależnionej występują drgawki, nadmierne pocenie, stany lękowe i depresyjne, kołatanie serca, skoki ciśnienia tętniczego.
Uzależnienie dotyczy jednak nie tylko samych składników zażywanej substancji, ale także stanu emocjonalnego, który pozwalają one uzyskać. To sprawia, że wiele młodych osób przestaje umieć bawić się na imprezie bez zażycia „party pills”, musi sięgać po substancje dodające im energii, aby móc skupić się na nauce lub wziąć udział w zawodach sportowych.
Często uzależnienie dotyczy także emocjonalnej potrzeby sięgnięcia po konkretną substancję, ponieważ brak pomocy chemicznej wywołuje bezradność (tutaj działa typowy efekt placebo).
Objawy zatrucia dopalaczami
Dopalacze to substancje słabo zbadane. Na rynku cały czas pojawiają się nowe produkty zawierające mieszanki kolejnych wyciągów roślinnych oraz substancji syntetycznych. To powoduje, że zatrucie dopalaczami może być ciężkie do zdiagnozowania, a lekarze nie zawsze wiedzą o jaką substancję chodzi oraz jakie środki powinni podjąć.
Wszystkie dopalacze są szkodliwe dla organizmu. Stopień ich szkodliwości jest uzależniony od konkretnych substancji, przyjętej dawki, wagi osoby, która sięgnęła po dopalacz. Zatrucie najbardziej niebezpieczne jest w przypadku młodych osób (po dopalacze coraz częściej sięgają nawet dzieci). Niebezpieczeństwo zatrucia zawsze wzrasta, gdy substancja psychoaktywna zostanie zmieszana z alkoholem lub lekami.
W przypadku zatrucia dopalaczami mogą pojawić się:
bóle głowy
nudności i wymioty
kłucie w klatce piersiowej
zaburzenia ciśnienia tętniczego
Zatrucie dopalaczami może spowodować przegrzanie tkanek organizmu, zawał serca, śpiączkę, udar mózgu.
Osoby, które poczują niepokojące objawy po zażyciu substancji psychoaktywnych, powinny natychmiast skontaktować się z lekarzem. Ważne jest zachowanie opakowania, co pozwoli szybko rozpoznać przyjętą substancję i podjąć odpowiednie leczenie. Przed przyjazdem pogotowania, należy nawodnić organizm (zalecana jest niegazowana woda mineralna).
Skutki uboczne zażywania dopalaczy
Dopalacze nie pozostają obojętne dla organizmu. Nawet, gdy u osoby często sięgającej po takie środki nie pojawi się zatrucie, substancje psychoaktywne powoli wywołują skutki uboczne. Ich przyjmowanie osłabia działanie układu nerwowego, uszkadza tkanki mózgu i serca.
Konsekwencją uzależnienia będą problemy z koncentracją, pogorszenie wyników nauki, nadmierna senność lub kłopoty z zaśnięciem. Często dopalacze doprowadzają także do stanów lękowych, mogą wywołać napady agresji, uszkodzić wątrobę lub doprowadzić do niewydolności nerek.
Sytuacja prawna dopalaczy w Polsce
Jeszcze przed 2009 rokiem dopalacze były na polskim rynku legalnie dostępne (sprzedawały je smart shopy stacjonarne i internetowe). 20 marca 2009 roku w życie weszła nowelizacja „ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii”, w której znacznie poszerzono listę substancji zakazanych.
Producenci szybko jednak wprowadzili na rynek kolejne mieszanki spoza listy, co wymagało dalszych zmian. W październiku 2010 roku Ewa Kopacz (pełniąca wówczas funkcję ministra zdrowia) złożyła wniosek do Głównego Inspektoratu Sanitarnego o zamknięcie i opieczętowanie wszystkich smart shopów działających w Polsce.
Aktualnie za prowadzenie stacjonarnych sklepów z dopalaczami grozi kara grzywny (nawet do miliona złotych). Jednocześnie, dopalacze są dostępne w sklepach internetowych jako „produkty kolekcjonerskie” nie przeznaczone do spożycia, co sprawia, że każdy może je legalnie nabyć.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
