 Antykoncepcja
Metody antykoncepcyjne.
Antykoncepcja są to sposoby postępowania chroniące przed zajściem w ciążę.
Metody antykoncepcyjne stosuje się już od ponad 3 tysięcy lat. Starożytni Egipcjanie używali w tym celu wyciągów z ziół i roślin, przez całe wieki posługiwano się tzw. środkami mechanicznymi takimi jak skórka cytryny, skóra jagnięcia czy jedwabne szmatki. Obecnie współczesna medycyna dostarcza wielu środków antykoncepcyjnych, które pod warunkiem właściwego stosowania odznaczają się wysoka niezawodnością.
Głównym celem antykoncepcji jest wytworzenie świadomej chęci do posiadania chcianego potomka. Antykoncepcja zapobiega sztucznym poronieniom i przychodzeniu na świat dzieciom niechcianym. Nie jest jednak wskazana u kobiet, które mają ograniczoną zdolność płodzenia w związku z niedorozwojem narządów płciowych, zaburzeń cyklu miesiączkowego, przebytych chorób zapalnych czy mięśniaków macicy. W tych przypadkach odkładanie ciąży może prowadzić do niepłodności.
Żadna metoda antykoncepcyjna nie jest w 100 % pewna za wyjątkiem całkowitej abstynencji. Przed podjęciem decyzji należy dokładnie przeanalizować informacje na temat skuteczności różnych metod, przeciwwskazań, skutków ubocznych oraz stanu własnego zdrowia. Pod uwagę należy wziąć także wiek, styl życia i przekonania osobiste. Przed podjęciem decyzji warto skonsultować się z lekarzem zajmującym się poradnictwem rodzinnym czy ginekologiem. W przypadku wystąpienia wątpliwości decyzję powinno się podjąć po rozmowie z partnerem, ponieważ dobrą metodą jest ta metoda, którą akceptują oboje partnerzy.
Metody antykoncepcyjne:
Naturalne,
Chemiczne,
Mechaniczne,
Hormonalne.
Metody naturalne:
Cykliczne zmiany zachodzące w jajnikach, szyjce macicy i błonie śluzowej macicy zwane są cyklem reprodukcyjnym. Naturalne metody antykoncepcji polegają na ustaleniu momentu owulacji i wstrzymaniu się od współżycia w okresie płodności. Moment owulacja określa się za pomocą metody kalendarzowej, metody Billingsa, czyli obserwacji śluzu, pomiaru podstawowej ciepłoty ciała. Najbardziej skomplikowana jest metoda objawowo - termiczna. Należy pamiętać, że do zapłodnienia może dojść, gdy stosunek płciowy odbył się 2 dni przed jajeczkowaniem i pół dnia po jajeczkowaniu.
Metoda kalendarzowa
Metoda kalendarzowa zwana metodą rytmu lub metodą cykliczną polega na wyznaczeniu okresów płodności na podstawie wcześniejszych obserwacji długości cyklów miesięcznych. Najczęściej jajeczkowanie występuje 14 dni przed następnym krwawieniem. Przy cyklach miesięcznych trwających od 26 do 32 dni jajeczkowanie może być w 12 lub najpóźniej w 18 dniu cyklu. W związku z tym, że plemniki są zdolne do zapłodnienia jeszcze 2 dni od wytrysku bezpieczny stosunek może się odbyć najpóźniej przed najwcześniejszym terminem jajeczkowania tzn. 10 dnia cyklu. Komórka jajowa żyje około 12 godzin a niepłodność poowulacyjna zaczyna się 19 dnia cyklu. Aby z powodzeniem stosować metodą kalendarzowa należy obserwować cykl miesięczny, co najmniej przez 10 cykli, aby ustalić najkrótszy i najdłuższy cykl. Skuteczność tej metody oceniana jest na 80 - 95 %. Metoda ta nie sprawdza się u kobiet o nieregularnych cyklach menstruacyjnych i może być zawodna z powodu przemęczenia, napięcia nerwowego, strachu, choroby, zmiany klimatu.
Metoda termiczna
Metoda termiczna polega na codziennym mierzeniu temperatury ciała jeszcze przed wstaniem z łóżka. Temperaturę powinno mierzyć się w ustach, pod językiem, lub w pochwie. Niezwłocznie po wykonaniu pomiaru wynik należy zapisać na tzw. karcie cyklu. U zdrowej kobiety temperatura obniża się przed krwawieniem o około 0,40C do 0,60C i utrzymuje się na tym poziomie aż do dnia, w którym wystąpi jajeczkowanie. Od dnia jajeczkowania wytwarzany jest progesteron, który powoduje wzrost temperatury ciała o 0,40C do 0,60C w ciągu najbliższych dni. Taki podwyższony poziom temperatury utrzymuje się do wystąpienia następnej miesiączki. Trzeciego dnia po wzroście temperatury pojawiają się dni niepłodne.
Metoda termiczna rozszerzona
Metoda ta pozwala wyznaczyć wszystkie dni niepłodne występujące przed jajeczkowaniem. Początkiem okresu płodności jest 6 ostatnich dni poprzedzających podwyższenie temperatury. Obserwując 10 kolejnych cykli można określić, w którym dniu najwcześniej przypada podwyższenie temperatury a tym samym pierwszy z 6 dni, które poprzedzają jej podwyższenie. Wyznaczenie przedowulacyjnego okresu niepłodności opiera się na statystyce i prawdopodobieństwie, a w związku z tym nie jest on tak niezawodnym określeniem okresu niepłodności, poowulacyjnej która daje niemalże całkowitą pewność.
Metoda objawowo - termiczna
Metoda ta polega na określeniu momentu owulacji na podstawie obserwacji temperatury ciała i wydzieliny z pochwy. Jest to jak Dotą najskuteczniejsza naturalna metoda antykoncepcji. Bezpośrednio po menstruacji pochwa jest sucha. Kilka dni później szyjka macicy wydziela śluz, który gęstnieje i staje się mętny. Przez mniej więcej trzy dni po owulacji jego ilość w pochwie wzrasta około dwudziestokrotnie, następnie zmienia konsystencje na rzadki i lepki a przed miesiączka znowu gęstnieje.
Stosunek przerywany
Stosunek przerywany jest to znany od wieków sposób zapobiegania ciąży polegający na wycofaniu członka z pochwy bezpośrednio przed wytryskiem. Metoda ta wymaga w szczególności od mężczyzn bardzo dużej samodyscypliny. Jako metoda antykoncepcyjna stosunek przerywany jest bardzo zawodny, ponieważ plemniki zdolne do zapłodnienia znajdują się już w śluzie wydostającym się z cewki moczowej mężczyzny w czasie stosunku, ale jeszcze przed wytryskiem. Również plemniki, które po wytrysku znajdą się na skórze sromu mogą dostać się do pochwy i spowodować zapłodnienie. Oprócz małej skuteczności tej metody gdyż przy stosowaniu tej metody, co roku od 12 do 36 kobiet na 100 zachodzi w ciążę, u kobiety a czasami również u mężczyzny mogą nie występować orgazmy. Zazwyczaj prowadzi to u kobiet do bolesnych i obfitych miesiączek oraz u obu partnerów może prowadzić stanów nerwicowych.
Metody chemiczne
Metody chemiczne polegają na wprowadzaniu do pochwy różnych środków plemnikobójczych lub powodujących ich unieruchomienie. Środki te powinny być wprowadzane głęboko do pochwy na 15 - 30 minut przed stosunkiem. Najczęściej występują w postaci kremów, żelów, galaretek, past, tabletek i gałek. Stosowanie samych środków chemicznych nie jest skuteczną metodą, dlatego powinny być stosowane równocześnie ze środkami mechanicznymi.
Metody mechaniczne
Środki mechaniczne blokują drogę plemników do jaja. Stosowane prawidłowo charakteryzują się wysoka niezawodnością. Zaleca się, aby środki mechaniczne stosować równolegle ze środkami plemnikobójczymi.
Prezerwatywa
Prezerwatywa jest najstarszym z zarazem najpopularniejszym środkiem antykoncepcyjnym stosowanym przez mężczyzn. Jest to rodzaj woreczka wykonanego z bardzo cienkiej gumy lateksowej, który nakłada się na prącie przed stosunkiem. W czasie wytrysku nasienie pozostaje w prezerwatywie. Ogromna zaletą tej metody jest łatwość w użyciu i stosunkowa duża skuteczność gdyż od 6 do 18 kobiet na 100 stosujących ten sposób antykoncepcyjny zachodzi w ciążę. Pyzatym stosowanie prezerwatywy zapobiega przenoszeniu się chorób wenerycznych. Zaś wadą tej metody jest zmniejszenie doznań seksualnych u obojga partnerów oraz możliwość pęknięcia podczas stosunku. Skuteczność prezerwatyw podwyższają środki plemnikobójcze. W sprzedaży dostępne są prezerwatywy nawilżone odpowiednimi preparatami zapewniającymi lepszą skuteczność tej metody.
Błony pochwowe
Składają się one z gumowej błony rozciągniętej na spiralnie skręconej sprężynie. Gdy wprowadzi się je do pochwy to błona ta ma oddzielać sklepienie pochwy z szyjka macicy od pozostałej części pochwy. Błonę taka można założyć na kilka godzin przed stosunkiem i powinna tan zostać jeszcze około 8 godzin po stosunku. Skuteczność tej metody zależy od właściwego dobrania, wielkości i prawidłowego założenia. Doboru odpowiedniej błony dopochwowej zawsze powinien dokonać lekarz ginekolog. Zaletą tej metody jest łatwe stosowanie oraz brak ujemnego wpływu na organizm kobiety gdyż działanie błony jest miejscowe.
Kapturki
Kapturki domaciczne pełnią podobną funkcję jak błony pochwowe. Mogą być jednak stosowane u kobiet z prawidłowo wykształconą szyjką macicy. Kapturek taki zakłada się bezpośrednio na szyjkę macicy. Po stosunku misi zostać na swoim miejscu przez około 6 godzin. Podobnie jak w przypadku błony rozmiar kapturka dobiera lekarz ginekolog.
Wkładki domaciczne
Wkładki domaciczne zalicza się do najskuteczniejszych metod zapobiegania ciąży mimo występowania powikłań. Metoda ta może być skuteczna i bez powikłań, jeśli stosowana jest u kobiet pozostających pod stałą opieka lekarską. Wkładkę taką lekarz ginekolog zakłada do jamy macicy po wcześniejszym zbadaniu pacjentki. Obecnie wkładki zrobione są z plastyki i uzupełnione dodatkiem miedzi, która zwiększa działanie antykoncepcyjne. Działanie wkładki polega na: zahamowaniu wędrówki plemników w drogach rodnych, przyspieszenie ruchu jajowodów a tym samym szybsze przesuwanie komórki jajowej do macicy, zmianach w błonie śluzowej, które uniemożliwiają zagnieżdżenie jaja oraz na takim podrażnieniu macicy, aby zarodek we wczesnym stadium rozwoju był wydalony. Do najważniejszych powikłań spowodowanych przez stosowanie wkładki należą: krwawienia między miesiączkami, bóle brzucha, podwyższona ciepłota ciała, zatrzymanie miesiączki i wydalenie wkładki z macicy.
Metody hormonalne
Doustna antykoncepcja jest najpowszechniejszą metodą antykoncepcyjną stosowaną przez kobiety.
Tabletka antykoncepcyjna
Tabletka antykoncepcyjna składa się zwykle z dwóch związków chemicznych, które mają działanie podobne do hormonów jajnikowych; estrogenu i progesteronu. Ich działanie polega na wytwarzaniu hormonów gonadotropowych i blokowaniu czynności jajnika przez niedopuszczenie do jajeczkowania i uwolnienia komórki jajowej. Tabletki oddziałują również na błonę śluzowa macicy wywołując w niej zmiany uniemożliwiające zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej. Pod wpływem hormonów wydzielany śluz robi się nieprzenikliwy dla plemników, co utrudnia im wędrówkę do macicy. Tak szerokie działanie tabletki powoduje, że jej skuteczność osiąga prawie 100 % skuteczności. Sposób przyjmowania tabletek jest cykliczny i zależy od rodzaju i składu określonej tabletki. Objawami niepożądanymi występującymi w trakcie stosowania tabletek są: nudności, bóle głowy, wymioty, depresja, bóle piersi, ociężałość. Objawy te zazwyczaj ustępują po kilku tygodniach stosowania tabletek. GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
