 Krew pod lupą
Wżyłach dorosłej osoby krąży ok. 5-6 litrów krwi, co stanowi 7-8 proc. przeciętnej masy ciała. Krew dociera do każdej komórki i wiąże je ze sobą w jeden organizm. Krew składa się z płynnego osocza oraz zawieszonych w nim krwinek czerwonych, białych i płytek krwi. Krwinki nie żyją długo, ale ich liczba jest stale uzupełniana. W życiu płodowym komórki krwi powstają w wątrobie. Po urodzeniu funkcję tę przejmuje szpik kostny. Produkuje je z nieśmiertelnych komórek macierzystych. Każdy ze skład¬ników krwi jest niezwykle ważny dla sprawnego funkcjonowania organizmu.
OSOCZE (PLAZMA)
Stanowi do 55 proc. objętości krwi. Ponad 90 proc. osocza to woda. Ponadto są w nim elementy nieorganiczne: m.in. jony sodowe, chlorkowe, potasowe oraz organiczne: białka, glukoza, kwasy tłuszczowe, cholesterol, mocznik, produkty przemiany materii, a także hormony i witaminy. Osocze odpowiada za transport wody i substancji odżywczych do każdej komórki oraz odprowadzenie produktów przemiany materii do wątroby, nerek
POZNAJ SWOJĄ GRUPĘ KRWI
Na powierzchni erytrocytów znajdują się białka, zwane antygenami. Decydują one o dwóch podstawowych układach grupowych krwi: ABO i Rh. UKŁAD ABO. Jeśli masz antygeny A, twoja grupa krwi oznaczona jest literą „A", gdy B - literą „B". Jeżeli i jedne, i drugie - masz grupę krwi „AB". Lecz czasem antygeny nie występują i wtedy krew ma grupę zero, którą oznacza się cyfrą „0". Każdemu antygenowi odpowiadają określone przeciwciała (lub ich brak), znajdują¬ce się w osoczu. Mają one za zadanie niszczenie obcych antygenów, jeśli pojawią się we krwi, i zlepianie obcych krwinek. Trzeba to wiedzieć w czasie przetaczania krwi. Jeżeli bowiem choremu poda się nieodpowiednią grupę krwi, do akcji wkra¬czają przeciwciała. Taka reakcja, zwana serologiczną, może prowadzić do ciężkich powikłań, a nawet do śmierci.
UKŁAD RH. Na powierzchni erytrocytów mogą znajdować się też białka określane jako antygen D. Jeśli są obecne, wówczas mamy grupę Rh+. Gdy ich nie ma - Rh-. Czynnik Rh może być przyczyną konfliktu serologicznego pomiędzy matką i płodem. Dzieje się tak, gdy matka ma grupę krwi Rh-, a jej dziecko Rh+. Wtedy antygen D pochodzący z erytrocytów dziecka dostaje się do krwiobiegu matki, gdzie wywołuje reakcję obronną i produkcję przeciwciał anty-D. Jeśli w kolejnej ciąży drugie dziecko też ma grupę Rh+, przeciwciała anty-D przenikają z krwiobiegu matki do krwi dziecka i rozpoczynają niszczenie krwinek maleństwa.
i płuc. Utrzymuje stałe ciśnienie i pH komórek ciała, a dzięki immunoglobulinom bierze udział w reakcjach obronnych organizmu. Znajdujący się w nim fibryno-gen uczestniczy w krzepnięciu krwi.
KRWINKI CZERWONE (ERYTROCYTY)
To 40-50 proc objętości krwi. Mają kształt dwuwklęsłych dysków. Ich wnętrze wypełnia hemoglobina, barwnik nadający im i całej krwi czerwony kolor. Gdy krew przepływa przez płuca, hemoglobina wychwytuje cząsteczki tlenu, które wiążą się z zawartym w niej żelazem, i przenosi je do wszystkich komórek ciała. W drodze powrotnej czerwone krwinki pobierają z tkanek dwutlenek węgla i odprowadzają go do płuc, skąd jest wydalany podczas oddychania. Gdy proces ten zostanie zaburzony, dochodzi do niedotlenienia organizmu. Krew tętnicza ma kolor żywoczerwony, żylna - ciemnoczerwony. Erytrocyty żyją 120 dni. Potem trafiają do śledziony i wątroby, gdzie się rozpadają. Z hemoglobiny odzy¬skiwane jest żelazo - organizm wykorzystuje je do produkcji nowych krwinek. Pozostałe związki są przekształcane w bilirubinę, która m.in. nadaje kolor żółci.
KRWINKI BIAŁE (LEUKOCYTY)
Są większe od krwinek czerwonych - kuliste, bezbarwne, czasem mają długie wypustki. Żyją przeciętnie kilka dni. Odpowiadają za układ odpornościowy. Każda grupa leukocytów ma swoje zadanie. Jedne granulocyty chronią przed infekcjami i unicestwiają bakterie, inne niszczą obce białka i biorą udział w walce z pasożytami albo zapobiegają powstawaniu zakrzepów. Monocyty zwalczają bakterie, grzyby, komórki nowotworowe i wytwarzają interferon hamujący rozwój wirusów. Limfocyty T koordynują pracę układu odpornościowego.
PŁYTKI KRWI (TROMBOCYTY)
Odgrywają najważniejszą rolę w procesie krzepnięcia krwi. Skupiają się w miej¬scu uszkodzenia naczynia, tworząc czop. W efekcie zainicjowanego łańcucha reakcji inny składnik krwi - rozpuszczony w osoczu fibrynogen - przekształca się w nierozpuszczalną fibrynę. Jej włókienka budują na ranie rodzaj siateczki zatrzymującej erytrocyty. Powstaje skrzep, który po zagojeniu się rany odpada. Trombocyty żyją kilka dni, a następnie są rozkładane w śledzionie.
RH+LUB-W naszej popu¬lacji żyje 7 proc. osób z grupą AB Rh-, 2 proc. z grupą B Rh-, 6 proc. z grupą 0 Rh-i 6 proc. osób z grupą A Rh-. Wśród osób z czynnikiem Rh+jest7proc. osób z grupą AB, 75 proc. z grupą B, 37 proc. z gru¬pą 0 i 32 proc. z grupą A. Tylko 75 proc. Polaków ma grupę krwi Rh ujemną i dlatego tej najczęściej brakuje.
DIETA ZGODNA Z GRUPĄ KRWI?
Według tej teorii (choć nie została ona naukowo potwierdzona) w grupie krwi jest genetycznie zapisany najlepszy sposób odżywiania. Osoby z grupą 0, wywodzącą się od prehistorycznego myśliwego, mogą jeść mięso i ryby, za to mają problem z trawieniem produktów zbożowych i mlecznych. Grupa A, odziedziczona po osadnikach, to spożywający dużo białka roślinnego i mało mięsa. Przodkami osób z grupą B byli koczownicy. Oni dobrze trawią produkty roślinne, zwierzęce i nabiał. Ludzie z grupą AB po przodkach z grupy B dziedziczą zdolność trawienia wszystkich produktów, ale po grupie A nie mają tyle kwasu trawiennego, by przyswoić dużo mięsa.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
