 Za słodka krew
Cukrzyca to choroba metaboliczna, która rozwija się wskutek braku insuliny - bezwzględnego lub względnego (za mało tego hormonu w stosunku do potrzeb). To właśnie insulina umożliwia komórkom wykorzystanie glukozy jako źródła energii. Jeśli cukiernie może się przedostać do ich wnętrza, krąży we krwi. Stan taki nazywamy hiperglikemią. Jest on cechą charakterystyczną cukrzycy. Są dwie postaci tej choroby. Cukrzyca typu 1 jest schorzeniem autoimmunologicznym, w którym docho¬dzi do zniszczenia przez układ odpornościowy komórek trzustki produkujących insulinę. Rozwija się bardzo szybko w młodym wieku (na ogół przed 30. rokiem życia). Osoby, które na nią cierpią, stanowią ok. 10 proc. wszystkich diabetyków. Ich liczba rośnie stosunkowo wolno.
Szybko przybywa osób cierpiących na cukrzycę typu 2 (ok. 90 proc. diabety¬ków), która zalicza się do chorób cywilizacyjnych. U jej podłoża leżą nadwaga i otyłość (zwłaszcza brzuszna) i związane z nimi zaburzenia metaboliczne. W tej postaci cukrzycy trzustka produkuje insulinę, ale jej ilość (choć duża) jest niewystarczająca w stosunku do zapotrzebowania, bo komórki są mało wrażliwe na jej działanie (insulinooporność). Choroba rozwija się powoli, przez długi czas nie dając objawów.
CIERPI UKŁAD KRĄŻENIA
Cukrzyca powoduje zmiany w małych i dużych naczyniach krwionośnych, których następstwem są choroby różnych narządów. Mechanizm powstawania tych zmian nie jest do końca poznany.
Uczeni uważają, że podwyższone stężenie cukru we krwi sprzyja nadciśnie¬niu tętniczemu i zaburzeniom lipidowym, które prowadzą do miażdżycy.
Wiadomo też, że wysoki poziom cukru negatywnie wpływa na odnowę śród-błonka tętnic i przyśpiesza procesy degeneracyjne. Zmiany, jakie powstają
CZY GROZI Cl CUKRZYCA?
Wśród czynników ryzyka wymienia się:
■ wiek powyżej 45 lat,
■ nadwaga lub otyłość,
■ cukrzyca występująca u rodziców lub rodzeństwa,
■ brak aktywności fizycznej,
■ stan przedcukrzycowy w poprzednim badaniu (stan obniżonej zdolności organizmu do metabolizowania glukozy),
■ przebyta cukrzyca ciążowa lub urodzenie dziecka o masie ciała powyżej 4 kg,
■ nadciśnienie tętnicze,
■ hiperlipidemia (podwyższony poziom trójglicerydów i cholesterolu).
w dużych tętnicach, niewiele różnią się od zmian typowo miażdżycowych, ale są bardziej nasilone. Zmiany zachodzące w małych tętniczkach niszczą nerki, uszkadzają wzrok i prowadzą do obumierania naczyń obwodowych, w efekcie wywołują zmiany martwicze w tkankach naczyń kończyn. Wszystkie zaburzenia przemiany lipidów wpływają na rozwój nadciśnienia tętniczego i powodują zaburzenia krzepnięcia, a więc także prowadzą do rozwoju miażdżycy. Najczęściej powikłania cukrzycy dotyczą układu sercowo-naczyniowego (choroba wieńcowa, zawał serca, udar mózgu). Odpowiadają one za 2/3 zgo¬nów związanych z cukrzycą. Dlatego ważne jest wczesne rozpoznanie i leczenie podstawowej choroby. Cukrzyca typu 1 jest szybko wykrywana ze względu na gwałtowne pojawienie się niepokojących objawów (np. nadmierne pragnienie, częste oddawanie moczu, chudnięcie). Cukrzyca typu 2 długo nie sygnalizuje swej obecności i rozpoznaje sieją w zaawansowanym stadium.
DIETA, RUCH I NOWE LEKI
Leczenie cukrzycy typu 2 zaczyna się od zmiany stylu życia. Konieczne jest ograniczenie kaloryczności posiłków i właściwe komponowanie ich pod wzglę¬dem węglowodanów oraz zwiększenie aktywności fizycznej w celu obniżenia masy ciała. Działania takie często są niewystarczające, bo schudnąć nie jest łatwo, dlatego do terapii włącza się doustne leki hipoglikemizujące o różnym mechanizmie działania. Zwiększają wrażliwość tkanek na insulinę, pobudzają trzustkę do produkcji tego hormonu, ograniczają wchłanianie glukozy z poży-wienia w jelitach. Dopiero, gdy zmiana stylu życia i specyfiki doustne nie dają efektów, do leczenia farmakologicznego wprowadza się insulinę.
KASZE - NISKI INDEKS, DUŻO BŁONNIKA
Chorzy powinni jeść kasze: gryczaną, jęczmienną i jaglaną. Kasze gryczana i jęczmienna są bogate w błonnik pokarmowy i mają niski indeks glikemiczny, więc po ich zjedzeniu nie dochodzi do szybkiego wzrostu glukozy we krwi.
Kasza jaglana zawiera rutynę - substancja ta zwiększa elastyczność naczyń krwionośnych i ma właściwości przeciwzakrzepowe.
We wszystkich trzech kaszach jest lecytyna, która obniża stężenie złego cholestero¬lu, podnosząc dobrego, zmniejsza poziom trójglicerydów we krwi i agregację płytek krwi- Błonnik, lecytyna i rutyna spowalniają postęp miażdżycy, zaś przeciwutlenia-cze chronią serce i naczynia krwionośne przed wolnymi rodnikami.
BADAJ STĘŻENIE GLUKOZY
Badanie rób co 3 lata, jeśli poprzedni wynik był prawidłowy. Przed 45. rokiem życia wykonuj badanie, gdy jesteś w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na cukrzycę, a po 45. roku życia - także gdy do niej nie należysz. Prawidłowy wynik to 70-99 mg/dl (3,3-5,5 mmol/1). Wynik 100-125 mg/dl (5,6-6,9 mmol/l oznacza stan przedcukrzycowy, wartości powyżej 125 mg/dl oznaczają cukrzycę.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
