 Podłogi - jaki wybór
Wybór podłogi do mieszkania to istotna sprawa, która spędzą nam sen z powiek, bo oprócz tego, jaką podłogę położyć zastanawiamy się, w jakim kolorze; jasną czy ciemną?
Zacznijmy o podstaw, bo to grunt, albo może odwrotnie od gruntu, bo to podstawa. Jak by na to nie patrzeć chodzi o podłogę.
Na rynku mamy wiele podłóg do wyboru; podłoga drewniana – lita, bambusowa, tek wielowarstwowe, podłoga winylowa, panele, wykładziny obiektowe, kamień, ceramika podłogowa.
Najbardziej popularne są oczywiście panele drewniane lub laminowane, przemawia za nimi dostępność szerokiej gamy kolorystycznej oraz co istotne, cena. I tu już należy wspomnieć, że sam panel to nie wszystko, bo pod nim musi znaleźć się mata izolująca, co też nas trochę kosztuje.
Panele
Panele są szeroko dostępne, więc jak wybrać te najlepsze? Należy ustalić; odporność na ścieranie i odkształcanie. Powie nam o tym jedna mała cyfra na opakowaniu, która określana jest mianem klasy paneli. Czym wyższa cyfra określająca klasę, tym lepiej. Trójka, czwórka idealnie nadaje się do pomieszczeń mieszkalnych, ale jeśli chcesz mieć pewność to zwróć uwagę nawet na klasę 5, 6 – te podłogi można kłaść nawet w sklepach. Ważna jest informacja o gwarancji udzielanej przez producenta. Panele mogą mieć nawet 25 lat gwarancji, co oznacza, że producent nie boi się o swój produkt, bo wie, że spełni on wszystkie oczekiwania.
Należy pamiętać o tym, iż panele nie są w pełni odporne na wodę, dlatego wodę należy w miarę szybko wytrzeć, jeśli się rozleje, bo w innym przypadku może dojść do zniszczenia podłogi.
Podłoga drewniana
Podłogi drewniane to klasa sama w sobie. Drewno jest trwałe, naturalne i bardzo dekoracyjne, przy tym ładnie się starzeje. Jest też dobrym izolatorem termicznym, co w przypadku planowania ogrzewania podłogowego stanowi pewną przeszkodę. Jednak drewnianą podłogę można wielokrotnie cyklinować i lakierować, a po każdym takim zabiegu wygląda jak nowa. Drewno nadaje się także do łazienki, olejowane sprawdzi się w jej wilgotnym klimacie. Trzeba jednak wybrać odpowiednie gatunki drewna, które mają gęstą i oleistą strukturę; tek, wenge, merbau, lapacho, modrzew.
Taka podłoga pięknie będzie się prezentować zarówno w nowoczesnych wnętrzach, jak i stylowych salonach. Niestety posiadają jedną wadę wysoka cena.
Podłoga winylowa
Podłoga winylowa to panele, które mogą nam kojarzyć się z płytkami PCF, ale nic podobnego. To zupełnie inna liga. Jestem użytkownikiem takiej podłogi od półtorej roku, jak na razie widzę same plusy; nie elektryzuje się jak panele, wystarczy myć płynem ludwik z wodą. Wygląda jak deska drewniana, co już nie raz zmyliło moich gości, bo daje poczucie ciepła pod stopami, do tego usłojenie i odwzorowanie struktury nawet w dotyku sugeruje drewno. Podłoga jest bardzo odporna na ścieranie, nawet przy intensywnej eksploatacji. Dodatkowym atutem jest jej łatwość montażu i możliwość układania jej na istniejących podłożach użytkowych jak płytki ceramiczne czy panele, tylko, jeśli są one równe i stabilne. Można zastosować ten rodzaj podłogi na ogrzewanie podłogowe.
Wykładzina
Innego rodzaju materiałem jest wykładzina podłogowa, tu wszystko jest uzależnione od jej składu, struktury i jakości impregnowania. Nie mówimy tu o wykładzinach dywanowych, które w większości w swoim składzie posiadają bawełnę lub wełnę. Wykładziny te nazywane obiektowymi, są praktyczne i wygodniejsze w użytkowaniu, odpowiednio zaimpregnowane nie ulegają zbyt szybkiemu zabrudzeniu, a struktura zwarta i nieposiadająca długiego włosa pozwala na łatwe jej wyczyszczenie.
Wyciszają podłogę, a co istotne mają szereg wzorów i bogatą kolorystykę. Jeśli w ich składzie znajdzie się wełna niestety nie będą nadawały się do wnętrz gdzie ma funkcjonować alergik. Cóż niewiele osób decyduje się obecnie na wykładziny, nie zmyjemy ich powierzchni mopem, trzeba je odkurzać i prać. Nie oddamy ich do pralni, bo to nie dywan, który można zwinąć, co prawda zawsze możemy „pralnie” zaprosić do domu. Nie jestem wielkim zwolennikiem wykładzin, mimo, że w obiektach takich jak sale konferencyjne, kinowe nie wyobrażam sobie paneli lub płytek ceramicznych.
Kamień
Jednym ze szlachetniejszych materiałów na podłogę jest kamień, który jest materiałem, który gościł w salach pałacowych. Piękna kolorystyka, niepowtarzalność wzorów czynią z niego atrakcyjną alternatywę do innych propozycji. Jest twardy, wytrzymały na ścieralność. Można położyć go na ogrzewanie podłogowe. Kamień na dużych otwartych płaszczyznach nada wnętrzu elegancji.
Płytki ceramiczne i kamienne należą do bardzo trwałych pokryć podłogowych. A ponieważ nie jest to ich jedyna zaleta, pytanie - kłaść je, czy nie kłaść - jest czysto retoryczne.
Istnieją w domu miejsca, w których podłogę tradycyjnie wykańcza się płytkami z powodu ich odporności na czynniki, z którymi inne pokrycia radzą sobie słabo lub wcale. Jest ona tam narażona na wilgoć, zabrudzenia i ma styczność z silnie działającymi detergentami, jak w kuchniach, łazienkach czy pralniach. Bywa też intensywnie użytkowana - w wiatrołapach czy korytarzach. Ale płytki trafiły też na salony, tam jednak bardziej oczekujemy od nich atrakcyjnego wzornictwa niż odporności, chyba że rzecz dotyczy ogrzewania podłogowego.
Jeśli już o oczekiwaniach mowa, pierwszym zadaniem, przed którym stajemy, decydując się na podłogę z kafelków, jest wybór ich rodzaju.
Płytki ceramiczne
Są twarde, wytrzymałe, higieniczne, łatwe do czyszczenia,
ognioodporne i niepalne. Tyle że ogólne określenie "płytki ceramiczne"
odnosi się do wyrobów bardzo różniących się zarówno metodą wytwarzania,
jak i specyficznymi właściwościami.
Terakota
Dosłownie oznacza "spieczoną ziemię". Słowem tym obecnie mylnie określa
się wszystkie płytki przeznaczone na posadzki. Terakotę produkuje się z
glin ceramicznych z dodatkiem szamotu czy piasku kwarcowego. Kamionka
jest materiałem o wysokiej wytrzymałości, odporności na ścieranie i
mycie środkami chemicznymi. Do wyrobów kamionkowych zaliczamy poza
terakotą także klinkier czy cotto.
Gres
Jest
jeszcze trwalszy od terakoty i obecnie najpopularniejszy wśród
przeznaczonych na podłogi płytek. Produkuje się go z wyselekcjonowanych
gatunków gliny mieszanej z kaolinem, kwarcem i skaleniem. Dzięki dużo
mocniejszemu prasowaniu płytek gres może być spiekany w wyższej niż
terakota temperaturze (prawie 1300°C), przez co zyskuje porównywalną z
granitem odporność na ścieranie i znikomą nasiąkliwość (0,2%). Gres ma
najwyższą ze wszystkich materiałów ceramicznych odporność chemiczną.
Gres nieszkliwiony
Zwany bywa także naturalnym. Kolor gresu to beż, lecz dodając do gliny
barwników, można nadać mu dowolną barwę. Płytki barwione są w masie,
więc mają jednorodną budowę. To wielka zaleta gresu nieszkliwionego, bo
nawet jeśli płytka zarysuje się lub odpryśnie, jej kolor pozostanie
niezmienny.
Gres szkliwiony
Powstaje po nałożeniu i
zapieczeniu na płytce z gresu naturalnego warstwy szkliwa. Szkliwo
nadaje mu wysoką odporność na ścieranie, ale jeśli płytka odpryśnie,
uszkodzenie jest bardzo widoczne.
Gres polerowany
Często bywa mylony ze szkliwionym, gdyż oba mają gładką, śliską
powierzchnię. Tymczasem płytki te swój silny połysk zawdzięczają
polerowaniu powierzchni licowej diamentową tarczą.
Płytki
polerowane są wyjątkiem w rodzinie nienasiąkliwych gresów. Polerowanie
sprawia, że ich powierzchnia staje się mikropo-rowata, są więc bardziej
higroskopijne, co oznacza, że łatwiej o powstanie trudnych do usunięcia
plam.
Gres lappato
Powstaje przy użyciu nieco
zmodyfikowanej techniki produkcji gresu polerowanego. Płytki lappato
polerowane są elastycznie osadzonymi tarczami. Dzięki temu zyskują
połysk, a jednocześnie mają nieco nierówną, pofalowaną powierzchnię. Są
równie efektowne, a przy tym nieco mniej śliskie od polerowanych.
Płytki kamienne
Kafelki i mozaiki z kamienia naturalnego wykorzystywano na
posadzkach niemal od tysiącleci. Obecnie dostępne są w postaci płytek o
grubości ok. 1-2 cm i wymiarach od 20×20 cm po wielkoformatowe kafelki
na zamówienie. Najpopularniejsze kamienie wykorzystywane do produkcji
płytek na szerszą skalę to marmur, trawertyn, granit, bazalt, wapień i
piaskowiec.
Marmur
Kamień łatwy w obróbce, ale
też delikatny - chłonie wodę i tłuszcze, więc trzeba go zaimpregnować.
Płytki powlekane woskiem nie wymagają tego zabiegu. Marmur i wapień jest
wrażliwy na kwasy, które znajdują się np. w środkach do usuwania rdzy i
kamienia czy dezynfekcji toalet.
Trawertyn
Równie elegancki co marmur i podobnie wrażliwy na wilgoć oraz zaplamienia.
Granit
Niezwykle odporny na zarysowanie, pękanie, skoki temperatury, wilgoć,
zaplamienie i agresywne środki czyszczące. Niemal nie chłonie wilgoci
ani tłuszczów.
Bazalt
Ma charakterystyczną,
czarną lub ciemnoszarą barwę. Jest bardzo twardy, niemal nieścieralny i
nienasiąkliwy. Płytki podłogowe głównie wytwarza się z bazaltu topionego
(skałę roztapia się, wlewa do form i wypala jak płytki ceramiczne).
Wapień i piaskowiec
Są dość tanie, ale niezbyt odporne mechanicznie. Do tego bardzo łatwo się brudzą oraz plamią.
Każdy rodzaj kamienia występuje w wielu odmianach
kolorystycznych (zależnie od miejsca wydobycia). Możliwe są także różne
wykończenia powierzchni płytek: naturalna, szlifowana, łupana,
groszkowana czy ogniowana.
Płytki z konglomeratu
Czyli ze zmielonego kamienia o różnej granulacji (mączki,
piasku, grysu), żywicy poliestrowej i włókien szklanych. Konglomerat
jest tańszy od kamienia, ma jego właściwości, a dzięki syntetycznym
dodatkom staje się nienasiąkliwy, lecz wrażliwy na środki silnie
zasadowe (np. do usuwania tłuszczu). Odmianą "sztucznych kamieni" są też
konglomeraty cementu z mączką marmurową i pigmentami.
Jak dobrać płytki do wnętrz?
Jeśli podjęliśmy decyzję, jakie płytki położymy na podłodze,
warto dokładniej przyjrzeć się ich parametrom technicznym i cechom
fizycznym. Powinny być odpowiednie do obciążenia, któremu będą poddane w
konkretnym pomieszczeniu.
Przedpokój i hol wejściowy to miejsca, w których posadzka musi sporo znieść. Ruch jest w nich
intensywny, a dodatkowo wnosimy na butach piasek, błoto czy sól, którą
zimą posypuje się ulice. Ograniczmy tu wybór do kafelków w 4 klasie
odporności na ścieranie (PEI). Jeśli nie chcemy po każdym wejściu do
domu ścierać podłogi, nie kupujmy bardzo jasnych płytek o jednolitym
odcieniu. Każdy pyłek jest na nich bardziej widoczny niż na ciemnych o
nieregularnym wzorze. Lepiej też unikać płytek ceramicznych o
błyszczącym wykończeniu, bo szybciej będzie widać zarysowania. Nie
dotyczy to płytek granitowych i konglomeratów.
Pokoje i salony. to Najczęściej układa się tu gresy, zarówno szkliwione jak i
nieszkliwione, powyżej 3 klasy PEI. Można jednak pokusić się o posadzkę
marmurową.
Łazienki i toalety. Posadzkę często czyścimy w nich aktywnymi chemicznie detergentami, więc
płytki muszą mieć wysoką odporność na kwasy i zasady. Natomiast wymogi
co do ścieralności zależą od usytuowania pomieszczenia. W łazienkach na
piętrze, gdzie zwykle chodzimy w miękkim obuwiu, do wyłożenia podłogi
wystarczą płytki ceramiczne z I klasy ścieralności. Natomiast do tych
znajdujących się na parterze, gdzie często wchodzi się w butach o
brudnych i szorstkich podeszwach, lepiej wybrać płytki oznaczone klasami
3-5 w skali PEI. Istotnym parametrem jest stopień antypoślizgowości
płytek - na łazienkowych posadzkach, zwłaszcza w miejscach narażonych na
zachlapanie wodą, nie powinno się układać na przykład gresów
polerowanych czy lappato, ani kamiennych płytek o gładkim wykończeniu.
Kuchnia. Łatwo tu o uszkodzenia mechaniczne, dlatego płytki powinny mieć wysoki
stopień twardości (4-5 w skali od 1 do 9). Ważna jest też odporność na
chemikalia i zaplamienia. Płytki na posadzkę w kuchni powinny mieć
odporność na ścieranie PEI 4-5. Lepiej, by nie były porowate, gdyż takie
łatwiej się brudzą i trudniej je wyczyścić. Tę samą wadę mają płytki
matowe z powierzchniowymi wgłębieniami.
Schody. Na stopniach układa się płytki o bardzo dużej wytrzymałości na
ścieranie (PEI 4-5). Nie powinny one też być śliskie. Jeśli chcemy
pokryć stopnie płytkami kamiennymi, zamówmy specjalne kafelki
przeznaczone na schody. Nawet jeśli są polerowane, mają chropowate
(młotkowane) paski wykonane maszynowo.
Pomieszczenia gospodarcze. Płytki mają być trwałe i łatwe do czyszczenia, dlatego najlepszy będzie
gres nieszkliwiony, zwany technicznym - gdyż pierwotnie produkowany był
do obiektów użyteczności publicznej. Nie jest on może specjalnie
wyszukany wzorniczo, ale dość tani.
Podsumowując kwestie wyboru materiału na podłogę; podłoga drewniana wydaje się być najlepszym wyborem, mimo, że nie można zastosować jej na podłogowe ogrzewanie (z pewnymi wyjątkami), to sama w sobie jest ciepłym materiałem, da się ja odnawiać, a gdyby brakowało nam poczucia miękkości pod stopami zawsze można położyć na niej dywan. Kamień i płytki ceramiczne to praktyczne rozwiązanie do łazienki i kuchni, czy korytarza.
Co do kolorystyki to praktyczniejszym jest wybór jasnych podłóg mniej jest widoczny kurz na nich, ale przede wszystkim rozjaśniają wnętrze i czynią przestrzeń większą. W wypadku, gdy wnętrze jest duże i chcemy, aby nabrało kameralności możemy zastosować ciemniejszą i cieplejszą kolorystkę.
Większość wnętrz mieszkalnych obecnie jest w palecie barw jasnych, pastelowych. Drewno w takich wnętrzach to bardzo dobry dodatek uatrakcyjniający je i wtedy elementy drewniane stają się akcentami przełamującymi dla wnętrza, nadając mu charakteru.
To krótkie i ogólne informację, ale może choć trochę ułatwią Wam podjęcie kroków w poszukiwaniu właściwej dla siebie podłogi. Producenci zapewne udzielą Wam dokładniejszych danych, ale to Wy znacie swoje wymagania i budżet.
Podłogi
Sposób wykonania podłogi zależy do tego, w jakiej części budynku się ona znajduje - na gruncie, na stropie czy w nieogrzewanej piwnicy. Konkretne wymagania mogą też wynikać z konstrukcji stropu, charakteru pomieszczenia lub zastosowania ogrzewania podłogowego.
Podłoga, to konstrukcja wielowarstwowa, którą układa się na stropie lub gruncie. W zależności od przeznaczenia danego pomieszczenia, stosuje się różne układy warstw z odpowiednio dostosowanych materiałów. Warstwę wierzchnią, nazywaną również posadzką, można wykończać drewnem, płytkami, kamieniem. Można też pomalować ją farbą lub pokryć wykładziną.
Posadzkę układa się na warstwie podkładowej, która może pełnić rolę wyrównującą, nośną, a także dociskową dla warstw izolacji cieplnej, akustycznej oraz przeciwwilgociowej. Wszystkie wymienione warstwy są ważne. Każda z nich powinna być umieszczona w projekcie, a potem zgodnie z nim starannie ułożona.
PODKŁAD
Sposób w jaki zostanie wykonana warstwa podkładowa oraz materiały jakie należy do tego celu zastosować, zależą od kilku czynników - konstrukcji stropu, rodzaju ułożonych izolacji oraz planowanego pokrycia podłogi. Podkład wykonuje się w postaci wylewki: betonowej, anhydrytowej lub układa z płyt gipsowo-kartonowych, gipsowowłóknowych, z desek albo płyt OSB. Jeżeli podłoże jest dostatecznie równe oraz gdy układanie warstwy izolacyjnej nie jest planowane, podkład można wykonać w formie cienkiej wylewki wyrównującej.
Podkłady wylewane nazywane są również jastrychem. Układa się je na mokro z betonu lub gotowych zapraw cementowych anhydrytowych. Jastrych układany na izolacjach cieplnych oraz akustycznych, powinien mieć grubość co najmniej 3,5 cm (przy ogrzewaniu podłogowym odpowiednio więcej). Najczęściej używanym spoiwem jastrychu jest cement portlandzki, a wypełniaczem piasek.
W przypadku jeśli warstwa ta musi mieć większą grubość, piasek często zastępuje się żwirem lub pospółką. Jeżeli w pod-kładzie ma być umieszczona instalacja ogrzewania podłogowego lub zawiera on dodatki nadające mu wodoszczelność, do masy dodawane są jeszcze tzw. plastyfikatory.
Podkład mający pokryć instalację ogrzewania podłogowego wykonuje się jako warstwę pływającą, to znaczy oddziela się go taśmą izolacyjną od ścian i innych elementów konstrukcyjnych budynku.
Znaczna płynność zaprawy anhydrytowej ułatwia jej wylewanie na dużych powierzchniach oraz powoduje, że przestrzeń pomiędzy rurami wodnego ogrzewania podłogowego, wypełnia się bez problemu. Podkład taki nie kurczy się podczas schnięcia. Trzeba jednak pamiętać, że podkłady anhydrytowe nie są odporne na działanie wody i dlatego nie nadają się do pomieszczeń mokrych.
Podkłady prefabrykowane wykonuje się z płyt wiórowych, gipsowych oraz anhydrytowych. Szczególnie popularne są w ostatnim czasie suche jastrychy z płyt gipsowo-kartonowych lub gipsowo-włóknowych. Typowe wymiary płyt to: szerokość 60 cm i długość 200-240 cm (warstwa wierzchnia jest przesunięta względem spodniej o ok. 5 cm).
Płyty gipsowo-włóknowe dostępne są także jako zespolone z warstwą izolacji akustycznej lub termicznej (styropian, miękka płyta pilśniowa lub wełna mineralna). Ich krawędzie profilowane są na pióro i wpust lub na zakład. Zapewnia to uzyskanie równych połączeń. Płyty układa się w dwóch warstwach, z zachowaniem mijankowego układu spoin. Zaletą suchego jastrychu jest niewielki ciężar. Dzięki temu można go stosować także na drewnianych stropach belkowych. Podkłady nie wymagają również prowadzenia prac mokrych i można je użytkować zaraz po wykonaniu prac montażowych.
IZOLACJE
W podłogach stosuje się także warstwy chroniące przed ucieczką ciepła, hałasem, wodą i wilgocią.
- Izolacje cieplne
W podłogach są to przede wszystkim płyty ze styropianu EPS 100-038 o gęstości min. 20 kg/m3 (im wyższa gęstość, tym większa odporność styropianu na ściskanie). W podłodze na gruncie minimalna grubość izolacji to 12-15 cm [U nie większy niż 0,3 W/(m2-K)]. Odpowiednia grubość warstwy izolacyjnej powinna być podana w projekcie.
Jeśli izolacja ma być gruba, wówczas płyty najlepiej jest układać w dwóch warstwach (z przesunięciem spoin - mijankowo). Ułatwia to łączenie płyt i eliminuje mostki termiczne.
- Izolacja akustyczna
Można do niej użyć specjalnego styropianu tzw. akustycznego, choć najczęściej wybieranym produktem są płyty z wełny mineralnej skalnej.
- Izolacje przeciwwilgociowe
Zależnie od potrzeb, w podłogach stosuje się izolacje wodoszczelne, przeciwwilgociowe, a także paroszczelne.
Wodoszczelna w pomieszczeniu mokrym. W pomieszczeniach takich jak pralnia, w których umieszcza się wpust podłogowy do kanalizacji, stosuje się izolację typu ciężkiego układaną na podkładzie, który powinien być uformowany z co najmniej jednoprocentowym spadkiem (1 cm na odcinku 1 m) w kierunku wpustu.
Przeciwwilgociowa. Taką izolację stosuje się w miejscach, w których podłoga może podciągać wilgoć gruntową. Dawniej tego rodzaju zabezpieczenie wykonywało się z lepiku. Obecnie znacznie częściej stosuje się powłoki bezspoinowe lub elastyczne membrany wodoszczelne (folia w płynie). Takimi izolacjami chroni się podłogi zarówno przed wilgocią gruntową, jak i przed wilgocią, która zagraża przegrodom w łazience, gdzie wprawdzie nigdzie nie stoi woda, ale często jest wilgotno. Izolację przeciwwilgociową układa się bezpośrednio na pod-kładzie, a dopiero na niej ocieplenie.
Paroszczelna. Jeśli podłoga jest zagrożona wilgocią mogącą przedostać się od dołu, np. ze znajdującej się poniżej pralni, należy sięgnąć po izolację paroszczelna. Wykonuje się ją z takich samych materiałów co przeciwwilgociową, ale umieszcza bezpośrednio na stropie.
WARSTWY WYRÓWNAWCZE
Warstwy wyrównawcze ułatwiają poprawne układanie posadzek. Wykonuje się je najczęściej ze specjalnych zapraw samopoziomujących, które po połączeniu z wodą mają bardzo płynną konsystencję (przez krótki czas). Łatwo jest je zatem rozprowadzić, wypełniając wszelkie nierówności. Ich zaletą jest również to, że układają się dokładnie poziomo w gładką powierzchnię, jakiej nie udaje się uzyskać przy użyciu tradycyjnych zapraw. Po stężeniu wylewka tego rodzaju nie ustępuje właściwościami mechanicznymi warstwom wyrównawczym z tradycyjnych materiałów. Część wylewek samopoziomujących może nawet służyć jako ostateczna warstwa przeznaczona do użytkowania (warsztat, garaż). Nie wyglądają wprawdzie atrakcyjnie, ale łatwo je wykończyć okładziną z terakoty lub używając specjalnej farby do posadzek.
Podczas przygotowywania zaprawy na wylewkę samopoziomującą, trzeba bardzo dokładnie przestrzegać proporcji wody oraz suchej mieszanki. Masa zbyt gęsta nie będzie się dobrze rozlewać. W zbyt rzadkiej może natomiast dojść do rozdzielenia składników, a to znacznie pogarsza wytrzymałość jej powierzchni. Proces mieszania, wylewania i wstępnego rozprowadzania nie może trwać dłużej niż kilkadziesiąt minut. Wymaga to sprawnej organizacji pracy, szczególnie w przypadku dużych powierzchni. Grubość wylewanej warstwy powinna mieścić się w granicach podanych przez producenta, np. 1-5, 2-10 czy 10-25 mm. Zaprawy samopoziomujące sprzedawane są w różnych odmianach, przystosowanych do określonej grubości wylewek. Wylewka grubowarstwowa nie rozleje się dobrze w cieńszej warstwie, cienkowarstwowa zaś, ułożona grubszą warstwą, będzie miała skłonność do spękań skurczowych.
Wylewki samopoziomujące są dość drogie i dlatego zaleca się wykonywanie z nich jedynie warstw wierzchnich o niewielkich grubościach.
MATERIAŁY NA POSADZKI
DREWNO
Podłogi drewniane. Wykonywane są głównie z krajowych odmian drewna. Równie popularne są gatunki liściaste jak i iglaste. Pierwsze charakteryzuje duża twardość, drugie są natomiast bardziej podatne na uszkodzenia mechaniczne, ale tańsze. Ostatnio coraz większą popularnością cieszą się rozmaite gatunki drewna egzotycznego. Mają one znakomite właściwości użytkowe. Na przykład pochodzący z Południowej Azji kempas ma znacznie większą twardość niż nasz rodzimy dąb, czy też uważany za szczególnie wytrzymały, klon kanadyjski. Tek czy iroko, zaimpregnowane naturalnymi olejami, nadają się do układania w pomieszczeniach mokrych - np. w łazienkach.
Podłogi z desek. Do ich wykonania stosuje się na ogół drewno sosnowe (rzadziej świerkowe i jodłowe) o grubości co najmniej 28 mm. Deski łączy się najczęściej na wpust oraz własne pióro. Jego szerokość powinna być o 1 mm mniejsza niż głębokość wpustu, aby łatwiej było zapewnić zetknięcie się górnych (licowych) płaszczyzn desek. Deski można także łączyć na tzw. zakładkę (połączenie schodkowe).
Przybija się je najczęściej do legarów ułożonych na stropie (prostopadle do desek). Pod legarami powinny być umieszczone pasy izolacji przeciwwilgociowej (z folii lub papy), a na nich pasy materiału tłumiącego dźwięki. W stropie drewnianym funkcję legarów pełnią belki stropowe.
Pod posadzką z desek należy zapewnić przepływ powietrza. W tym celu trzeba zadbać, aby tuż przy ścianach pozostawić szczeliny. Z tego samego powodu legarów nie wolno układać od ściany do ściany.
Parkiet. Ta tradycyjna posadzka drewniana wykonana jest z twardych deszczułek drewna liściastego: dębu, buku, jesionu, brzozy (najczęściej grubości 22 mm). W najpopularniejszym z typów parkietu, oznaczanym symbolem P2, dwa sąsiednie boki mają wpust, pozostałe dwa - pióro. Ponadto wokół dolnej części deszczułki biegnie wrąb tworzący mały trapezowy rowek (podczas układania wchodzi w niego masa klejąca, co zapewnia dobre związanie z podłożem).
Deszczułki przytwierdza się do podłoża za pomocą kleju. Oprócz tradycyjnego, ale nadal używanego lepiku, stosuje się również nowoczesne kleje dyspersyjne (zawiesina kauczuku, zwykle syntetycznego, w wodzie). Ponieważ szkodliwe opary rozpuszczalników ulatniają się przez dosyć długi czas, pomieszczenia, w którym je zastosowano można użytkować dopiero po upływie okresu karencji (podawany jest on zazwyczaj przez producenta danego kleju).
Mozaika. Deszczułki wykonuje się z twardego drewna liściastego o wymiarach ok. 3 x 10 cm i grubości 8-10 mm. Łączy się je po kilka w kwadraty, prostokąty lub romby. Są one naklejane fabrycznie na arkusze papieru lub (coraz częściej) na siatkę termoplastyczną. Powstają w ten sposób spore i łatwe do układania elementy.
Materiały z drewna klejonego warstwowo. Lite drewno pod wpływem wilgoci paczy się oraz ulega zwichrowaniu. Takim zniekształceniom nie ulegają natomiast elementy posadzkowe z drewna klejonego warstwowo. Mają one grubość 7-22 mm, z czego 2,5-7 mm stanowi warstwa wierzchnia. Ich długość to 60-250 cm, a szerokość 7-17 cm. Deski składają się z trzech warstw. Dolna wykonana jest ze sklejki, środkowa z drewnianych listewek ułożonych poprzecznie względem włókien dolnej, a wierzchnia to kilkumilimetrowej grubości deszczułki z twardego drewna, najczęściej liściastego (dąb, buk, klon, wiśnia, orzech, jesion, brzoza) lub egzotycznego (np. mahoń i jego odmiany), rzadziej iglastego (sosna, modrzew), spotyka się też bambus. Warstwa wierzchnia może być woskowana albo lakierowana. Część producentów oferuje panele w nietypowych rozmiarach, np. kwadratów. Deszczułki bywają często ułożone we wzory - jeden panel wygląda jak wiele idealnie ułożonych deszczułek parkietu ozdobnego. Krawędzie, zwłaszcza mniejszych elementów mogą być wyprofilowane w pióro i wpust.
Posadzki z desek klejonych warstwowo układa się jako podłogi pływające. Oznacza to, że nie mocuje się ich do podłoża, ale układa na matach z pianki polietylenowej o kilkumilimetrowej grubości. Maty izolują posadzkę cieplnie oraz akustycznie. Poszczególne deski łączy się na pióro i wpust, co zapobiega ich przesunięciom.
Elementy podłogi pływającej łączy się klejem lub na tzw. zatrzaski. To drugie rozwiązanie nie tylko przyspiesza i ułatwia prace, ale pozwala także na zdemontowanie podłogi bez zniszczenia elementów.
MATERIAŁY DREWNOPOCHODNE
Panele laminowane. Mają taki sam układ warstw jak drewniane. Warstwa nośna, czyli rdzeń, jest wykonana z płyty drewnopochodnej - wiórowej, MDF lub HDF. Na niej ułożony jest laminat lub kilka warstw wzmocnionego papieru, a następnie twardy laminat dekoracyjny.
Panele laminowane mają najczęściej grubość 6-8 mm, długość 120-130 cm i szerokość 19-20 cm. Wyglądem imitują różne gatunki drewna lub kamień. W sprzedaży znajdują się również panele o niespotykanych wśród naturalnych materiałów kolorach - niebieskim, zielonym, szarym, czerwonym.
Podłoga wyłożona panelami laminowanymi jest bardzo odporna na ścieranie, promienie UV, chemikalia, plamy oraz wgniecenia. Jej mankamentem jest natomiast to, że w razie uszkodzenia nie można jej już naprawić (trzeba wymienić cały panel). Na opakowaniu paneli najczęściej drukowane są piktogramy, które informują o odporności na ścieranie (test Tabera). Do użytku domowego wystarczają przeważnie panele odporne na 6-11 tysięcy obrotów. Wyroby o wyższych parametrach przeznaczone są do obiektów użytku publicznego. Na opakowaniach można też spotkać symbole klasy paneli zgodne z normą europejską Panele laminowane nie nadają się do łazienek. Można je natomiast układać na ogrzewaniu podłogowym.
Panele i płytki korkowe. Elementy te mają także budowę warstwową. Rdzeń tworzy płyta HDF, pod którą znajduje się kilkumilimetrowa warstwa mielonego, sprasowanego korka. Od góry panele są wykończone dekoracyjnym fornirem korkowym (pokrytym lakierem lub przezroczystą folią PVC) bądź cienką okleiną drewnianą. Elementy mają grubość 9-12 mm, szerokość 18-30 cm i długość 90 cm. Te które po-kryte są drewnem mają ścieralność określaną na 15 000 obrotów, a pokryte korkiem - 30 000.
Panele mają wyprofilowane pióra i wpusty typu zatrzaskowego. Można je zatem układać bez klejenia (kleju nie używa się ani na stykach, ani też aby przytwierdzić elementy do podłoża). Korek nadaje posadzkom znakomite właściwości tłumiące i izolujące, dlatego też nie zachodzi potrzeba układania pod nimi pianki wytłumiającej.
Posadzki korkowe sprawdzają się nawet w wilgotnych pomieszczeniach - wilgotność powietrza może dochodzić do 65%. Nie nadają się jednak nad ogrzewanie podłogowe.
Z korka oprócz paneli produkuje się również płytki pod-łogowe o budowie warstwowej. W przeciwieństwie do paneli wymagają one przyklejania do podłoża.
CERAMIKA DO WYKAŃCZANIA POSADZEK
We wnętrzach stosuje się płytki ceramiczne, gres, terakotę oraz klinkier.
Płytki. Płytki do wykańczania podłóg oznaczane są przez producenta jako podłogowe lub uniwersalne. Składają się z warstwy nośnej oraz wierzchniej - dekoracyjnej, czyli szkliwa, dzięki któremu zyskują kolor oraz fakturę.
Kupując płytki, należy dokładnie sprawdzić, czy na ich powierzchni nie znajdują się drobniutkie rysy. Świadczą one o słabości materiału. Na płytkach gorszej jakości, ułożonych w miejscach o dużym natężeniu ruchu, szkliwo po pewnym czasie zacznie się wycierać, ukazując warstwę gliny. Gres. Materiał ten jest twardszy od płytek ceramicznych. Cechuje go odporność na działanie niskiej temperatury oraz kwasów. Na rynku dostępne są najczęściej płytki w kształcie kwadratu o wymiarach boku 20-60 cm.
Wzornictwo płytek jest bardzo bogate. Większość z nich ma jednak charakterystyczną powierzchnię z wyraźnie widocznym uziarnieniem. Dzięki pokrywaniu płytek dodatkami koloryzującymi uzyskuje się imitacje marmuru oraz finezyjne wzory. Gres może także przypominać do złudzenia drewno.
Terakota. Tą nazwą określane są wyroby ceramiczne nie-szkliwione, wyprodukowane z drobnoziarnistej gliny z dodatkiem szamotu lub piasku kwarcowego oraz barwników. Kolor terakoty zależy od rodzaju gliny, a także miejsca jej wydobycia. Charakterystyczne są więc dla niej naturalne odcienie koloru różowego, brunatnego, brązowego i ceglastej czerwieni. Spotkać można także terakotę o barwie kremowej.
Płytki z terakoty są twarde i odporne na ścieranie. Inną ich ważną cechą jest to, że w porównaniu z innymi płytkami ceramicznymi i kamieniem są stosunkowo ciepłe w dotyku.
Klinkier. Jest dość trwały. Na posadzki nadają się płytki grubości ok. 25 mm. Architekci wnętrz czasami proponują też wyłożenie podłogi cegłami klinkierowymi (zwłaszcza w miejscach intensywnie eksploatowanych).
Warto jednak pamiętać, że posadzka tego rodzaju jest bardzo ciężka. Wymaga zatem odpowiednio wytrzymałego stropu. Dlatego też znakomicie sprawdza się na gruncie, natomiast nad ułożeniem takiej podłogi na piętrze warto się już poważnie zastanowić.
Klinkier produkowany jest w wielu kolorach i może mieć różną fakturę.
KAMIEŃ
Najpopularniejszymi gatunkami kamienia stosowanymi do wykańczania podłóg są marmur i granit, a obecnie coraz częściej pojawia się podobny do marmuru trawertyn. Inne rodza¬je kamienia rzadko spotyka się we wnętrzach mieszkalnych.
Kamień jest bardzo odporny na ścieranie, ma też niską nasiąkliwość, jest jednak zimny w dotyku. Płytki podłogowe mogą być:
- surowe - o chropowatej powierzchni,
- gładzone - matowe,
- polerowane - gładkie i błyszczące.
Po jakimś czasie płytki polerowane wycierają się - przede wszystkim w miejscach bardziej uczęszczanych - i tracą połysk.
Płytki kamienne są dość ciężkie, dlatego wymagają odpowiednio mocnego stropu.
Trawertyn. Minerał, którego właściwości i wygląd zbliżone są do marmuru. Płytki mogą mieć kolor brązowy, beżowy lub kremowy.
Skałą osadową o podobnych właściwościach fizycznych i cechach dekoracyjnych jest dolomit.
Marmur. Marmury różnią się kolorem i żyłkowaniem. Warto wiedzieć, że twardość marmuru jest najczęściej związana z jego kolorem - im ciemniejszy, tym twardszy. Naturalny odcień kamienia pogłębia jego obróbka - szlifowanie i polerowanie powierzchni. Płyty mogą być tak gładkie, że bez trudu odbijają światło. Niestety, w miejscach o dużym natężeniu ruchu po-wierzchnia marmuru szybko staje się nierówna i trzeba ją ponownie polerować. Posadzkę mogą uszkodzić również kwasy oraz tłuszcze. Uważać trzeba również na plamy. Rdzewiejące żelazo, a nawet krew mogą trwale zabrudzić skałę.
Granit. Ma dużą wytrzymałość mechaniczną oraz nie przepuszcza wody. Jest też całkowicie odporny na działanie kwasów oraz tłuszczów. Wyglądem może przypominać marmur, ale na jego powierzchni widoczne są najczęściej drobne kropki lub cętki. Granit można wypalać, dzięki czemu uzyskuje się elementy o rustykalnym wyglądzie.
Posadzki granitowe cechuje duża trwałość. Można je zatem bez obawy stosować w miejscach szczególnie intensywnie użytkowanych (np. w przedpokojach). Polerowany granit wygląda bardzo elegancko i łatwo utrzymać go w czystości.
WYKŁADZINY DYWANOWE
Kupując wykładzinę należy przede wszystkim zwrócić uwagę na jej rodzaj, a dopiero potem na jakość, wzór oraz kolor. Wykładziny dywanowe są miękkie, ciepłe, dobrze tłumią dźwięki i dodają wnętrzom przytulności. Nadają się do różnych pomieszczeń - z wyjątkiem tych, w których panuje wilgoć lub które narażone są na silne zabrudzenia.
Wykładzina dywanowa zbudowana jest z trzech warstw: runa, osnowy i podkładu. Faktura runa oraz rodzaj użytego włókna wpływają na wygląd, jakość oraz trwałość wykładziny. Osnowa służy do utrzymania przędzy i zapewnia właściwy kształt, a także wygląd włókien. Podkład może być wykonany z filcu (odpowiedniego do położenia na każdym podłożu), odpornej na wilgoć gąbki (wytrzymałej na wysokie temperatury), juty naturalnej lub siatki polipropylenowej. Runo produkowane jest z włókien naturalnych (wełna, sizal, trawa morska, kokos, bawełna), sztucznych (poliamid, polipropylen, akryl) lub mieszanych. Rodzaj zastosowanego włókna jest podstawowym czynnikiem wpływającym na cenę, wygląd, jakość oraz zastosowanie wykładziny. Najwięcej wykładzin powstaje z włókien mieszanych, które łączą zalety wszystkich użytych w mieszance materiałów. Najczęściej spotykane zestawienia to: wełna z polipropylenem oraz nylon z polipropylenem.
Wełna. To włókno jest gładkie i miękkie, dobrze tłumi hałas oraz akumuluje ciepło. Reguluje również wilgotność powietrza w pomieszczeniu. Wykładziny wykonane z wełny, są elastyczne, sprężyste, łatwe do utrzymania w czystości, nie elektryzują się i są trudno zapalne. Nawet żarzący się papieros zgaśnie, nie wypalając dziury w takiej wykładzinie.
Sizal. Materiał ten otrzymywany jest z włókien agawy. Wykładzina uzyskuje dzięki niemu trwałość i antystatyczność. Nie ulega też odkształceniom „na sucho".
Nie jest jednak odporna na wilgoć. Zamoczona może zmienić swój kształt i wymiary. Dlatego też nie nadaje się do takich pomieszczeń, jak kuchnia, jadalnia czy łazienka.
Bawełna. Wykładziny z bawełny są miękkie, delikatne i przyjemne w dotyku. Cechuje je trwałość, odporność na ścieranie i mechacenie się. Łatwo jest je utrzymać w czystości.
Trawa morska. To bardzo gładkie włókno, które jest wyjątkowo odporne i łatwe do utrzymania w czystości. Jego wadą jest natomiast to, że bardzo trudno jest je zabarwić. Dlatego też wykładziny produkowane są jedynie w naturalnym kolorze beżowym. Trawa świetnie sprawdza się w najtrudniejszych warunkach: w korytarzu, na schodach oraz w jadalni.
Włókno kokosowe. Wykładziny te mają właściwości anty-statyczne i nie elektryzują się. Włókno kokosa jest sztywne i kłujące, więc nie poleca się go do sypialni oraz pokoi dziecięcych.
Polipropylen. Polipropylen to włókno syntetyczne stosowane najczęściej razem z włóknami naturalnymi ze względu na dużą trwałość i odporność na zaplamienia. Polipropylen trudno jest zabarwić, więc kolorystyka wykładzin jest dosyć uboga. Są odporne na chemikalia i nie chłoną wody.
Poliamid. Włókna poliamidowe (nylonowe) są bardzo wytrzymałe na rozciąganie, zginanie, skręcanie oraz ścieranie. Poliamid jest niepalny, nie chłonie wilgoci i stosunkowo łatwo jest go utrzymać w czystości.
Wyjątkowo dobrze przyjmuje barwniki, więc wykładziny wyróżniają się bogatą i nasyconą kolorystyką. Niestety poliamid równie łatwo wchłania plamy. Włókno to bywa często stosowane w mieszankach z wełną.
Akryl. Jest włóknem syntetycznym przypominającym wełnę. Również cechuje go miękkość i sprężystość, ale włókna są zdecydowanie bardziej wytrzymałe. Akryl jest odporny na działanie promieni słonecznych, trudnozapalny i nie elektryzuje się.
WYKŁADZINY GŁADKIE
Wykładziny dywanowe nie nadają się do pomieszczeń wilgotnych ani takich, w których szybko uległyby zabrudzeniu. Tam świetnie sprawdzają się wykładziny z PVC i linoleum.
PVC. Wykładziny wykonane z tego materiału są trwale elastyczne, odporne na wilgoć oraz na najbardziej uciążliwe zabrudzenia. Doskonale sprawdzają się w pokojach dziecięcych oraz w domach, gdzie podłoga jest szczególnie narażona na uszkodzenia i wymaga częstszego odkurzania. Do mieszkań oraz domów przeznaczone są wykładziny trój warstwo we. Warstwa spodnia może być wykonana z pianki (mechanicznej lub chemicznej). Wykładzina na pierwszej z nich jest bardziej odporna na odkształcenia, ale droższa. Pianka ma właściwości amortyzujące. Badania wykazały, że wykładziny (zwłaszcza te o grubości powyżej dwóch milimetrów) w znacznym stopniu odciążają kręgosłup. Warstwa środkowa jest częścią dekoracyjną, z wzorem i kolorem. Wykładziny mogą imitować drewno lub płytki ceramiczne, ale równie często pojawiają się na nich wzory nowoczesne, przypominające blachę, metal.
Wierzchnia warstwa ma charakter ochronny i wykonana jest z bezbarwnego, twardego PVC. Im jest ona grubsza, tym wykładzina jest trwalsza. Od pewnego czasu niektórym wykładzinom przeznaczonym do wnętrz mieszkalnych nadaje się cechy przeciwpoślizgowe. Takie wykładziny produkowano do tej pory tylko z przeznaczeniem do obiektów użyteczności publicznej. PVC sprawdza się doskonale w miejscach wilgotnych bądź narażonych na rozlanie cieczy (kuchnie, łazienki).
Linoleum. Materiał ten tworzy mieszanka mączki drzewnej, oleju lnianego, żywic, wapieni oraz pigmentów sprasowanych z podkładem z juty naturalnej. Podłoga pokryta linoleum jest bakteriostatyczna, więc mikroorganizmy nie rozwijają się i nie utrzymują na jej powierzchni. Wykładziny takie uznawane są za najzdrowsze oraz najbardziej higieniczne. Cechuje je również trwałość oraz odporność na uszkodzenia i zarysowania.
Linoleum jest zawsze ciepłe w dotyku i dlatego sprawdza się doskonale w pomieszczeniach użytkowanych przez dzieci. Linoleum zgrzewa się specjalnymi sznurami, dzięki czemu połączenia są niewidoczne. Podłogę, na której ułożone jest linoleum można ozdobić barwnymi borderami i dekorami.
GDY TRZEBA WYRÓWNAĆ
Wymagany stopień wyrównania podłoża pod nowe pokrycie zależy przede wszystkim od tego, jaki rodzaj materiału zamierzamy ułożyć na podłodze. Bardzo gładkiego oraz równego podkładu wymagają wykładziny z PVC i dywanowe, a także płyty korkowe. Równy musi być także podkład pod parkiet klejony i cienkie panele podłogowe. Powierzchnię podłoża kontroluje się przez przyłożenie do niej łaty o długości 2 m i sprawdzenie występujących pod nią prześwitów. Dla cienkich pokryć podłogowych prześwit nie może przekraczać 2 mm i może pojawić się tylko w jednym miejscu. Przy pokryciach z parkietu klejonego do podłoża prześwit może wynosić 3 mm w liczbie do 3 nierówności na długości łaty. Pod pokrycia układane na matach wyrównujących lub z płytek ceramicznych nierówności mogą wynosić 3-5 mm na długości łaty.
NAPRAWA PODŁOŻA BETONOWEGO
Po usunięciu starej podłogi podłoże betonowe wymaga odpowiedniego przygotowania. Drobne nierówności i pęknięcia naprawia się zaprawą szpachlową, nakładaną na odkurzoną betonową powierzchnię. W przypadku znacznych nierówności konieczne jest ułożenie warstwy wyrównującej z zaprawy cementowej, gotowych zapraw wyrównujących lub suchego jastrychu. Grubość samodzielnie przygotowanej wylewki wyrównującej nie może być mniejsza niż 3 cm.
WYMIANA STAREJ NA NOWĄ
Decydując się na wymianę starej podłogi, musimy przede wszystkim sprawdzić, czy nowe pokrycie można ułożyć na istniejącej podłodze, czy też konieczne będzie jej usunięcie. Podłogi nierówne, uginające się pod ciężarem ludzi, z pewnością trzeba będzie zerwać aż do podkładu. Ważne jest również to, na jaką nową posadzkę się zdecydujemy.
Nawet na równym i sztywnym podłożu nie każde pokrycie podłogowe można będzie ułożyć. Do typowych materiałów, nadających się (ze względu na niewielką grubość i bardzo łatwe ich układanie) do regeneracji starej podłogi, należą przede wszystkim panele podłogowe i wykładziny dywanowe. Parkiet i płytki ceramiczne także - jednak to rozwiązanie podniesie znacznie jej poziom, a przyczepność nowej okładziny nie będzie tak dobra, jak w przypadku mocowania do starego podłoża.
ODPORNOŚĆ NA ŚCIERANIE
Jest to liczba obrotów urządzenia testującego powodująca zniszczenie warstwy wierzchniej paneli. Podczas testu para kółek obraca się na powierzchni drewna. Pod kółkami, w zależności od rodzaju testu (najczęściej stosuje się tak zwany test Tabera), umieszczony jest papier ścierny lub podsypy wany jest piasek. Powszechnie stosowanym wskaźnikiem odporności na ścieranie jest tzw. klasa ścieralności AC określająca rodzaj pomieszczeń i natężenie ruchu po ułożonej podłodze.
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
