 Gwara góralska
A
- abo – albo
- a dyć – a przecież, i wiele innych znaczeń
- a juści ze tak – naprawdę, napewno
- akuratny – dokładny
- asynterka – pobór do wojska
 (do góry strony)
B
- ba – tylko (w znaczeniu 'ale')
- baba – żona, kobieta
- babcok – babka zwyczajna
- babka – narzędzie metalowe do klepania kosy
- babrać sie – brudzić się
- baca – starszy pasterz owiec
- bachorze – jelita
- bachraty – gruby, otyły
- baciar – hulaka, ktoś kto baciarzy
- baciarka – zabawa, ogólna nazwa okresu kiedy się kawalerzy
- bacówka – pasterski szałas w górach
- baga – tytoń do żucia
- bacioki – kalosze
- bajok – ktoś kto opowiada bajki, kłamie, kłamca, lejwoda
- bajzel – bałagan (także w potocznym języku ogólnopolskim)
- balia – wanienka
- bałamucić – wprowadzać w błąd, wkręcać kogoś
- banować – żałować
- banuwać – tęsknić
- barba – chuligan
- barco – pasy
- barz, barzo – bardzo
- barzyj – bardziej
- bebok – strach
- bednorka – bednarka
- bedym – będę
- bechnąć – uderzyć, spaść, przewrócić się
- belbiec – niedorajda
- beło – było, głęboki basen w rzece
- berys – wariat
- bez – 1. bez; 2. przez
- biadkować – narzekać
- bicygiel – rower
- biego się – okres godowy u krowy
- bier – bierz
- bierco – orczyk do zaprzęgu konia
- biglajs – żelazko
- biglówać – prasować
- bijok – narzędzie drewniane, służy do obijania ziemniaków
- bitka – bójka
- bitnik – osoba chętnie bijąca się
- biyda – 1. bieda; 2. klęska naturalna (burza, huragan, powódź)
- błanoweic – bardzo głodny
- bobki – owcze łajno
- bocyć – pamiętać
- bocyć się – patrzeć na kogoś spod byka, gniewnie
- bodyj ta bodyj, bodyj ta kany – szkoda gadać
- bojcyć – plotkować, robić bajki
- bojcora – plotkara
- bojno – ryzyko
- bornia – bańka na mleko
- borynka – mała bornia
- bośkać – całować
- bryja – 1. kasza manna; 2. parzona mąka owsiana
- bojym – boję
- borowka – czarna jagoda
- brewerzyć – żartować
- bromble – usta, wargi
- bromblować – pyskować
- brusić – ostrzyć
- bryndza – ser owczy
- brzydźki – brzydki
- brzyzek – wzniesienie lub urwisko nad potokiem
- bucosek – bukowy kij
- bucek – buk
- bucek – Bóg - Pon Bucek - Pan Bóg
- bujok – człowiek źle się prowadzący, wulgarny
- bunc – ser z owczego mleka słodki przypominający twaróg
- bzdyl – bąk
- bycki – byki
- bydlyncie – cielę
- byk - bym (poszedłbym - jo byk posed ku Marynie)
- bynś – nieślubne dziecko
- byrka – owca
- bytować – żyć
- bytowanie – życie
- barz mi sie fce, barz mi sie kce – bardzo mi się chce
- bruclik – męski serdak
(do góry strony)
C
- capnąć – złapać, dorwać (np. kogoś przy ucieczce)
- cebrzyki – pojemniki do noszenia wody
- cymu – czemu, dlaczego
- ceper – obcy, ktoś z poza gór, nie-góral
- cepucha – do młócenia żyta
- cepy – dwa kije do młócenia
- cesta – droga; por. chorw., czes., Szablon:słowac cesta
- cetyna – 1. szpilki drzew iglastych; 2. drobne gałęzie iglaste
- chabina – elastyczna gałązka
- chałpa – dom
- charatać – ciężko pracować, drzeć, rysować, robić rysy
- charceć – chrapać
- cheba – chyba
- chlyb – chleb
- chlyw – chlew dla bydła
- chodok – chłopak
- chłop – mąż, mężczyzna, człowiek płci męskiej
- chojka – choinka
- chojok – choinka, drzewo iglaste, gałązka drzewa iglastego
- cholewki – gumiaki
- chować – hodować zwierzęta
- chwolby – chwalenie się
- chycić, chytać – chwycić, chwytać, zacząć zaczynać, łapać
- ciabrać sie – pluskać się w wodzie
- ciachać – ciągnąć, zaciągać się
- ciasnocka – półhalka
- ciemrzyć sie – chmury zasnuwają niebo, ściemnia się
- ciołek - cielak, młody
- ciorać – taszczyć, dźwigać, sunąć
- ciosek – do wyciągania żaru z pieca
- ciozyć - narzekać, obciążaċ
- ciupać – rąbać
- ciupaga – siekierka na długim drzewcu
- ciskać – rzucać, wyrzucać
- cizba - mnóstwo, tłok
- ckliwy – smutny, żewny
- cliwo – 1. delikatna kobieta; 2. zimno; 3. smutno; 4. strach, straszno
- cliwy – straszny
- cliwić – łaskotać
- cliwki – łaskotki
- cłek – człek, człowiek
- cnić sie – przykrzyć się, tęsknić się, nudzić się, np. cnie mi sie – nudzi mi się
- copka – czapka
- corny – czarny
- cosik – coś
- cubrzyć – wyrywać włosy
- cuha, cuga (okolice Jordanowa i Żywca) – płaszcz z sukna (czarny, brązowy lub biały)
- cuchrać – drapać (po włosach)
- cuduwać – wydziwiać
- cuduwać sie – wyrażać podziw
- cudzić – ciągnąć
- cupieć – kucać, siedzieć w domu
- cuzka – płaszcz, kurtka
- cycać, cyckać – ssać, lizać
- cyganić – kłamać
- cynić – robić, czynić
- cyrhla, cyrla – polana
- cyrpok – czerpak, podbierak
(do góry strony)
Ć
- ćkoń – przełyk
- ćliwa – brzydka
- ćma, ćmok – zmierzch, zmrok, ciemno
- ćmi sie – ściemnia się
- ćwiernicek – łańcuszek
- ćwiertanka – naczynie do mieszania zboża
(do góry strony)
D
- daf – dach
- deduła – niedołęga
- dedwić – miętosić
- dere – do tłuczenia lnu
- diask – diabeł
- dobrodziej – ksiądz
- do wnuka – do środka
- dokładać się – dopominać się
- dokucny – lubiący dokuczać, uciążliwy
- domarasić sie – dobrudzić się
- domina – majątek, folwark
- dosuć – dosypać
- dośla – do tej pory
- dowody – sposoby
- dranice – deski
- drótówka – rodzaj strzelby
- duchac – nadymający miech
- duchac – dmuchać, wiać (o wietrze)
- duchać – uderzać, spadać z hałasem
- duć – wiać
- durknąć – strzelić, uderzyć w coś/kogoś
- durny – dumny, pyszny
- dutki – pieniądze
- dychać – oddychać
- dychnąć se – odpocząć
- dyć – przecież; ale
- dyle – podłoga z grubych desek (w stajni, komorze itp.)
- dymna kuchnia – dawna nazwa kuchni
- dysc – deszcz
- dziady – ubrania
- dziedzina – wieś
- dzieska – do wyrobu ciasta na chleb
- dzioj – dzień (?)
- dziopa – ścierka
- dzisiok – dzisiaj
- dziyzka – naczynie do zarabiania ciasta
- dziubriony – zraniony
- dziuga porazony – sparaliżowany
- dziywka – dziewczyna
- dziwaśka, dziwaśkany – gdzieniegdzie
- dzwiyrze – drzwi
- dular – dolar
(do góry strony)
E
(do góry strony)
F
- fcieć/kcieć – chcieć
- felować – brakować
- ferula – mieszadło do mleka
- filcoki – gumofilce (buty)
- flaska, flasecka – butelka, flaszka
- fonata – na oscypki (?)
- foszty – bardzo grube deski (powstałe przez pocięcie pnia drzewa w tartaku), podłoga z desek
- frajer, frejyrz – kochanek, zalotnik
- frajerka, frejyrka, frajirecka – kochanka
- franuza – do noszenia mleka
- friśko – szybko, zgrabnie
- fto – kto
- ftozby – któżby
- fudament – hultaj
- fukać – dmuchać, rozpylać
- furgać – latać
- furt – zawsze
(do góry strony)
G
- gada – zwierzęta gospodarskie
- gacie – kalesony, spodnie
- gajdy – dudy, regionalny instrument dęty
- gajok – gaik , młody las
- gynśle – skrzypce
- gazda – gospodarz
- gaździna – gospodyni
- gibki – szybki, elastyczny, zwinny
- giebus – nieporządek
- gielta – drewniane naczynie
- giełceć – rozlegać się
- giry – płaty na chomąta
- glajcarzyk – drobna moneta, cent
- głobi – spryciarz
- głuchoń – głuszec
- gmełć – dużo, wiele
- gowiydź – 1. dzieci; 2. robactwo; 3. tłum
- gnotek – klocek do rąbania drewna
- gnotek – kostka , mała kośċ
- gnotek – klocek drewna
- gnój – obornik
- god – wąż
- gody – ślub, wesele
- godać – mówić
- goje – drzewa, las, zagajnik leśny
- gońba – 1. gonitwa, wyścig; 2. bieganina, krętanina; 3. szychta koni przy kołowrocie do ściągania wody
- gornecek – filiżanka, kubek, metalowy kubek
- gorzć – garść
- gorze – pali się
- gosinos – kij z knotem
- gościniec – droga między domami
- grapa – górka, wzniesienie
- grazka – rozłożysty grzbiet wzgórza
- grodza – ogrodzenie
- grule – ziemniaki
- grzyf – grzech
- gubać się – podkasywać się
- guptok – głupek
- gwara – opowiadanie
(do góry strony)
H
- habina – długa, cienka gałąź
- habryka – tytoń
- haj – partykuła wzmacniająca na końcu wypowiedzi tak
- haj - tam
- hajta - tamta
- hajnica – łąka w polu lub w lesie
- hajnik – gajowy
- hajduk, hajducy – policja dworska
- hamernicý, hemernicý – robotnicy huty żelaza, kowale
- Hameryka – Ameryka
- hamra – kuźnia
- haniok, hań – tam
- hańbić się – wstydzić się
- hańtyndy, hajtyndy – tamtędy
- harpagan – osobnik nadzwyczaj impulsywny albo człowiek nieokrzesany, gruboskórny
- hasen – zysk
- haw, hawok – tu
- haweren – gawron
- hawiorz – górnik
- he? – co?
- hebać – iść (z kimś), zaproszenie do przyjścia
- héboj – chodź
- hereśt – więzienie
- het – gdzieś daleko
- hej – tak; może też wyrażać zdziwienie, niedowierzanie (hej?) lub ironię
- hipnąć – skoczyć
- hipkać – skakać (też: do kogoś), zaczepiać, prowokować do bójki
- ho? – co?
- hoćka, hoćkany – byle gdzie
- hojco – cokolwiek, byle co
- hołdymas – zakończenie prac polowych, oblewanie (dożynki)
- honielnik – chłopiec pomagający bacy i juhasom przy owcach
- honornik – człowiek dumny, honorowy
- horar – leśnik, gajowy
- hore – w górę
- horkace – ludzie bardzo chytrzy, łakomi na pieniądze
- horni – górny
- hruby – gruby, bogaty
- huncfuty – warkocze u chłopców plecione od skroni
- hurnawica – burza z wichrami
- huciawa – gęstwina
- hucioki – krzewy
- hutman – dozorca
- huziać – huśtać, kołysać
- hybać – skakać
- hybło – brakło
- hybnoć – zajść
- hyr – sława; wieść
(do góry strony)
I
- inacej – inaczej
- inksy – inny
- ino – tylko (jedynie)
- inocy – inaczej
- izba – główny pokój w domu
- izba bioło – porządna izba
- izba corno – kuchnia
- izdebka – mały pokoik przy kuchni
(do góry strony)
J
- ja – tak (tylko w rejonie Śląska Cieszyńskiego i Żywieckiego)
- jarzyć – palić (np. ognisko)
- jedlicka – jodła (gatunek drzewa)
- jadymy – jedziemy
- jakieby – jakby
- jako – jako; jak
- jancybór, jancykryst – bardzo niegrzeczne dziecko, antychryst
- janioł – anioł
- jangrest – agrest
- jarmica – półka do stawiania garnków
- jarzec – jęczmień
- jasień – jesion
- jaz – aż
- jaze – aż
- jedyn – jeden
- je – jest
- jegomość – ksiądz
- jo – ja (pierwsza osoba)
- jołka – jodła, jodełka
- jodło – jedzenie
- jorka – młoda owca
- juhas – pasterz owiec
- juzyna – podwieczorek
- jy – je (posiłek)
(do góry strony)
K
- ka – gdzie
- kabatek – rodzaj kobiecej bluzki
- kabot – kurtka, męska marynarka
- kacka – kaczka
- kaflok – piec kaflowy
- kaganki – świece
- kajsik – gdzie, gdzieś
- kalosze – krótkie buty gumowe
- kanka – dzbanek na mleko
- kany – gdzie
- kapać – zdychać
- kapke, kapecke – trochę
- karba – kij z nacięciami
- katyr – katar
- kasi, kasik – gdzieś
- kawynceć – narzekać z powodu choroby
- kcem – chcę
- kępa – kopiec kamieni wyrzucanych z pola podczas orki, miedza
- kęsiwo – jedzenie
- kicara – noga, kość goleniowa
- kicko – pryska, ciapie
- kidać, przekidać – sypać, przesypać np. śnieg
- kidało – sypało
- kie – kiedy
- kieby – gdyby
- kiela – ile
- kielo – ile
- kiełsko – ślisko
- kierdel – stado
- kiernicka – narzędzie do ubijania masła
- kierpce – buty góralski
- kierpcok – udający eleganta, pozorant, ważniak
- kieryndać – huśtać się (na krześle)
- kierot – do młócenia zboża
- kiesi – parę dni temu, wczoraj, kiedyś
- kiesik – kiedyś
- kijonka – narzędzie do prania w rzece
- kipnąć – umrzeć
- kira – zakręt, zakos, serpentyna drogi lub ścieżki
- kis fras?! – co u diabła?!
- klepisko – podłoga
- klepkać – klepać
- kluc – dyszel od pługa
- klupać – stukać
- kłabuk – kapelusz góralski z muszelkami i piórkiem
- kłotek – pieniek drewniany
- kłójduś, kłójdek – trochę
- koban – wieprz
- kociołek – duży garnek
- kociuba – pogrzebacz
- kolebie – trzęsie, buja
- koliba, koleba, kolyba – szałas, szałas pasterski
- kolwicek – prawie
- kołatać – mieszać
- kołcewieć – drętwieć
- kołoce – kołacze
- komora, kómora – niewielkie pomieszczenie gospodarcze w domu do przechowywania różnych rzeczy
- kompaturki – okładki na książki
- konać – umierać
- konielnik – pomocnik pasterza
- konolek – kawałek, trochę
- konwie – dwa wiaderka spięte ze sobą
- kopa – stóg kamieni
- kopane – miejsce wykarczowane
- kopka – niewiele
- kopyrtnąć – przewrócić się, upaść
- korboc – długi, skręcany ser
- kosieruwać – ćwiczyć kogoś, ostro wychowywać
- kosołka – koszyk
- kosor – zagroda dla bydła, owiec
- kostki – szlifowane muszelki (do góralskiego kapelusza)
- kotwić – tęsknić
- koziorka – sucha gałąź
- kraj – kraniec
- krapke – trochę, szczyptę
- krolik – okrągłe drewniane naczynie
- kronzać – szatkować (kapustę)
- krupy – kasza
- krzepki – szybki, mocny, energiczny, dynamiczny
- krzept – mało czegoś, ku „skrzepieniu”
- krzesać – zapalać
- krzesnanek – ojciec chrzestny
- krzesna, krzesno – 1. chrzestna (matka); 2. ciocia
- krzesny – 1. chrzestny (ojciec); 2. wujek
- krztoń – krtań, przełyk
- krzycała – płakała
- krzycy – płacze
- krzynceć – narzekać, zrzędzić
- ktoz – któż
- kuca – przybudówka
- kupa – dużo
- kukiyłka – bułka
- kufa – twarz; gęba
- kufajka – kurtka
- kukać – patrzyć, przyglądać się
- kulasa – potrawa z tartych ziemniaków, zacierka
- kulik – drewniany słupek w płocie
- kutwasić – dziadować, biedzić
- kumora – izdebka, izba bez okien, komora
- iść w kumotry – być chrzestnym na chrzcie
- kumoska – matka chrzestna
- kumoter – ojciec chrzestny
- kumoterki – sanie, zaprzęg dla kumotra z kumoską
- kurc – skurcz
- kurcocie – kurczę
- kurniawa – zadymka śnieżna
- kurniawica – zadymka śnieżna
- kurzy – pada śnieg
- kurzyć papiyrusy – palić papierosy
- kwak – roślina pastewna, karpiel
- kwasić – brudzić
- kwicoł – ptak
- kwili – płacze cicho
- kwila – chwila
- kwolić – chwalić
- kwoła – chwała
(do góry strony)
L
- lajbik – kamizelka bez rękawów, często haftowana
- lato – tego roku
- lawor – miednica
- leber – leń
- lejzer – leń
- lewe – kasa, pieniądze
- lewizna – korzyść za darmo
- lezem – leżę
- lezysko – legowisko
- leźć – chodzić
- liemze – ledwie
- likarztwo – lekarstwo, lek
- likorz – lekarz
- liczebniki – roz - jeden , dwo - dwa , czy - trzy , śtyry - cztery , pieć - pięć , seśċ - sześċ , siedem - siedem , łosim - osiem , dziewieċ - dziewięć , dziesięć - dziesięć
- lo – dla
- locegoz – dlaczego
- londak – brusik do ostrzenia kosy
- lubo – miła
- lukanie – porozumiewanie się dziewcząt w czasie wypasania zwierząt
- luto – żal
- lysa – lekkie, przenośne, drewniane ogrodzenie używane do budowy kosora
- lytrok – wóz drabiniasty
(do góry strony)
Ł
- łazić – chodzić, także wałęsać się
- łobalić – przewrócić
- ło bez – ach, tak
- ło kwile – za chwilę
- łobyndzie sie – obejdzie się
- łobyrtać – obracać
- łobytom – ciągle
- łobzdobała – rozbolała
- łobziyrać sie – oglądać się
- łociec – ojciec
- łodrobek – kawałek
- łodrobić sie – wypełnić wszystkie prace, obowiązki
- łodymknońć – otworzyć (kluczem)
- łokno – okno
- łoko – oko
- łokropecnie – okropnie
- łokulory – okulary
- łokurować – zyskać
- łon – on
- łona – ona
- łoni – zeszłego roku
- łopaterny – zaradny
- łopiyro – opiera
- łopoki – miarka
- łorcyk – fragment uprzęży końskiej, orczyk
- łoscok – gałązka
- łostryźnice – otrężyny, jagody
- łokabek – miotła
- łotawić siy – o polu: zazielenić się, porastać koniczyną
- łotawiło – odżyło
- łoto – kiedy
- łowce – owce
- łozbebesyć – rozwalić, stłuc, rozpruć, rozbebeszyć, otworzyć wnętrzności
- łozyńść sie – rozejść się
- łucek – szczypiorek
- łupina – synonim czegoś słabego, skorupa jajka, łupina, obierek
- łysko siy – błyska się
- łyźnik – półeczka drewniana
- łyźniki – półki na łyżki
(do góry strony)
M
- malućko – malutko
- mamrać – mamrotać
- mantel – płaszcz; por. niem. Mantel
- maras – bagno, błoto
- masny – tłusty
- maśnicka – maselnica, przyrząd do robienia masła
- matafija – człowiek rozlazły, plątający się
- matuś – mama
- mątnicka – przyrząd do mieszania i ubijania
- miądlić riciom – niepotrzebnie chodzić
- mieć rod/mieć rada – lubić, podobać się
- mieleż – kopiec ułożony z klocków drewna
- mieryndzać – przeżuwać, żuć głośno gumę
- miesioncek – księżyc
- mieć do godanio – mieć do czynienia (np. z diabłami)
- międlenie – etap obróbki lnu
- miodlica – do obrabiania lnu
- miorka – koszyk do odmierzania owsa
- mitrożyć – nic nie robić
- młaka – teren podmokły, bagno
- mogek – mogłem
- morsiag – miedza, granica pola
- moskol – placek ziemniaczany pieczony na piecu
- mraka – mgła
- mrawić – trwonić
- mrawii – pada (np. śnieg)
- mrośnica – zagroda dla bydła
- muca – twarz
- munek – młynek
- muzyka – kapela
- my som – my jesteśmy
- myjnica – miska
- myjok – ścierka do mycia naczyń
- myntel – motyl
- myrdać – merdać
- mysina – brzydactwo
(do góry strony)
N
- na despet – na przekór
- na obyrtke – na opak
- na podołku – na kolanach
- na cos – po co, na co
- na izbie – na strychu
- na roty – na gwałt
- na ser mater – byle jak
- nawzdy – na zawsze
- nablizać – przybliżać
- nacynić – podać do stołu
- najduch – nieślubne dziecko
- nalepa – część dymnego pieca
- namyśleć – wymyślić
- napytać – zaprosić
- naremny – gwałtowny
- naryktować – przygotować
- nasa – nasza
- nasmanić sie – napatoczyć się, nawinąć się
- nastąp sie! – przesuń się! (do bydła)
- nastroić – przyszykować
- nastroił – naszykował
- nasuć – nasypać
- nasurać – nagnieść
- nazdać się – spodziewać się
- nedy – przecież
- ni – nie
- nie barz – nie za bardzo
- nie obocyć – nie zobaczyć, nie zauważyć
- nie skrzepi się – nie wyzdrowieje, nie pomoże
- nie zatrefiona – ciężko ją zadowolić
- niecki – do owsa?
- nidopowiednio – nieodpowiednio
- niobitelne – niezasiedziałe
- niełosotany – nieobyty, anemiczny, mało spostrzegawczy
- niepili – obcy
- nieskoro – za późno
- niewiasta – synowa
- nifto – nikt
- nika – nigdzie
- nikaj – nigdzie
- ni ma – nie ma
- nojści – tak, dokładnie
- nomowiać – radzić komuś małżeństwo
- nosaki – przyrząd do noszenia wody
(do góry strony)
O
- (u)obezwać sie – odezwać się
- (u)obłapić – objąć, uściskać
- oboc – zobacze
- oboccył – zobaczył, zapomniał, przegapił; por. zabocyć
- obocys – zobaczysz
- obora – podwórko
- odbywać – wypełniać codzienne obowiązki (zazwyczaj w stajni)
- obwiesisko – urwisko
- ociec – ojciec
- odwiecyrz – pod wieczór, późne popołudnie
- odziywacka – chustka na głowę
- ogiyń – ognisko w polu
- okidać się – ubrudzić się (w trakcie jedzenia)
- okiennice – okna
- okracuwać – omijać przeszkodę
- okropnie – bardzo
- omasta – przyprawa
- opacniok – osoba robiąca wszystko na opak
- opatrznie – ostrożnie
- opdować – gadać
- oscypek – ser owczy wędzony
- osiedlowy – mieszkaniec osiedla, sąsiad
- osotać sie – przypomnieć sobie; przywyknąć
- ostrewka – drewniany pionowy drąg z wypustami służący w polu do układania na nim siana
- ozestempowały – rozstępowały
- ozpajezić się – rozzłościć się
- ozuty , uzuty – ubrany - rozzuty - rozebrany
- ozyć, ozyjś – rozejść się
(do góry strony)
P
- pachołek – służący (człowiek pracujący w zamian za pożywienie i dach nad głową)
- pachołek – kij podczymujący, podpierający
- palica – kij
- pałasik – rodzaj szabli,pałasz
- para – powietrze
- paróbek – kawaler
- parzeć – szczypiorek
- parzenica – haftowane zdobienie męskich spodni
- paci – pułapka na myszy
- pedzioł – powiedział
- pedziyć – powiedzieć
- pelenka – wódka
- perć – górska ścieżka
- piarg – usypisko skalne
- piciur – jeleń
- picuś – mazgaj
- picyć siy – płakać
- pierwi – pierwszy
- piykniy – pięknie
- piykny – piękny
- piscólet – pistolet
- pisczołki
- pitwać – ciąć
- piyrwyj – najpierw
- plekać – ssać mleko matki
- plugoc – człowiek plugawy
- płacki – łzy
- płosc – płaszcz
- płony – lichy
- płotócek – mała rzeczka
- płutna – miarka
- po kieló – po ile
- po próźnicy – na próżno
- pociemiotó – ciemno
- pockoj – poczekaj
- pocóć – poczuć
- podać – przejąć czyjeś cechy, być do kogoś podobnym, wdać się w kogoś
- podawać się – być podobnym
- podciep – dziecko boginki
- podle – według
- podłazy – obyczaj chodzenia do domów dziewczyn w celach matrymonialnych
- podnuntata – przynęta
- podchlybiać – uprzyjemniać, dobrze karmić
- podzołdy – słodycze
- pofurkać – rozmieszać
- pogródka – kamienny próg przed domem, weranda
- pojeden – niejeden
- pojedynka – strzelba
- pokiela – dopóki
- pokiela…, dotela… – dopóki…, dopóty…
- pokocieć – urodzić się
- polana – łąka
- poleku – z wolna
- polepa – podłoga
- policmajster – komendant posterunku
- polodkować – wyśledzić
- poloniy – miejsce do palenia
- połedniy – południe
- połednina – obiad
- połka – pałka do ucierania ciasta
- Pon Jezus – Pan Jezus
- ponknij siy – przesuń się
- ponó – ponoć, podobno
- popać – dopaść
- portki – spodnie
- poseł – poszedł
- pościel – łóżko
- pośledni – ostatni
- potrow – siano z drugiego pokosu
- potocek – strumyk
- potok – strumień
- powała – sufit
- powonska – lniana szmatka do cedzenia mleka
- powiym – powiem
- powodki – cugle
- pozabocówać – pozapominać
- poziyrać – patrzeć
- pódź tu – chodź tu
- pójdze, pódź – chodź
- prasnońć – rzucić na ziem
- prasy – żelazko
- prec – daleko
- precki – gdzieś daleko
- proci – naprzeciw
- proć – przecież
- prosem piykniy – proszę pięknie
- przebacyć – strzelić w bok
- przeca – przecież
- przecuć – przeczuć
- przeć – zapierać się
- przełonacyć – przeinaczyć, zmienić
- przepominać – zapomnieć
- przepytówać – przepraszać
- przeta – przecież
- przetok – sito do przesiewania zboża
- przetók – aż
- przewlycyniy – czysta bielizna
- przeziyrotko – lusterko
- przybocyć – przypomnieć
- przycie – najniższa belka w ścianie
- przycona – nakryte pomieszczenie przy stodole
- przycopkać – przycisnąć z góry
- przyć – ścieżka
- przygaśniy – przygaśnie
- przykro - stromo
- przykrzy mi siy (za) – nudzi mi się; tęsknię (za)
- przyloz – przyszedł
- przymrawić – przybić
- przynapity – pijany
- przypucyć – przygnieść
- przysiadać – napadać
- przysła – przyszła
- przysłop – przełęcz
- przystrzec – spostrzec
- przysuć – przysypać
- przywara – przywarty
- puciyra – drewniane naczynie do mleka
- pucyć – przyciskać, gnieść
- pucydupki – gatunek śliwek
- pudziyme – pójdziemy
- pudymy – pójdziemy
- pukać – pękać
- pularys – portmonetka
- puska – puszka
- puska patyków – pudełko zapałek
- pyrzkać – mżyć, chlapać
- pyrć – wąska ścieżka górska
- pyrd – zapach
- pytac – starszy człowiek pełniący funkcję osoby zapraszającej na wesele gości
- pytać – pytać; zapraszać, prosić
(do góry strony)
R
- raić – radzić
- radzić – rozmawiać, dyskutować
- rajbować - przetykać
- rajzówać – chodzić (często)
- ranyboskówać – wołać: "rany boskie"
- rańtusek – rodzaj szala
- redyk – uroczyste wiosenne wyjście ze stadem owiec
- rezolucjo – uchwała, zarządzenie
- rić, rzić, rzyć – pośladki
- roki (blp) – lata
- rombanica – ciupaga
- rogolka – drewniane narzędzie z czubka jołki do gotowania zacierki
- rondel – duży garnek
- roz – raz
- rozcapiyrzyć – rozłożyć (palce, ręce)
- rozkidać siy – rozwalić się
- rozmarasić – rozmazać, rozsmarować
- rozpajyrzyć – bardzo się zdenerwować
- rozpucyć – rozgnieść, pęknąć (też ze śmiechu)
- rozwozać – zastanawiać się
- rozzuċ – rozebrać , zdjąć
- rubać – rąbać
- rusył siy – ruszył się
- ryftuwać – przygotowywać
- ryftyk – pośpiesz się, szybko
- rył – miara długości
- rymać – stempel do strzelby
- rynecka – rondel
- rysztunek – całe ubranie
- ryśtok – rynsztok
- ryza – drewniana rynna
- rzecy – rzeczy
- rzecka – rzeczka
- rzyka – rzeka
- rzeźnia – poręba
- rzyć – pośladki
(do góry strony)
S
- sabaśnik – rodzaj piekarnika wbudowanego w piec
- scypa – 1. kapusta z mlekiem; 2. długa trzaska drewna
- scyrbok – gatunek roślin
- scyry – szczery
- se – sobie
- selenijako – wszelka
- serdok – kożuszek barani bez rękawów
- syndyj, syndyl – wszędzie
- siaciy – zboże
- siajny – marny
- siber – szyber, zasuwa w kominie
- siec – kosic
- siedlacka – szufelka
- siedlocka – do wiania zboża
- siedzem – siedzę
- siemiy – nasienie
- siepać (siy) – szarpać (się)
- sietniok – głupiec; bardzo młody i niedoświadczony człowiek; człowiek nie w pełni sprawny fizycznie
- siklawa – wodospad górski
- sikawica – ulewa
- siuhaj – chłopak
- siuter – żwir
- siuty – o baranie/owcy: bez rogów
- siwy – niebieski
- siyła – siła, moc
- siynniki – materace ze słomy, do spania
- sjyni – zdjęli
- skieltówać – kupować
- skije – narty
- składok – nóż składany; składany rower
- skłobel – zasuwka do drzwi
- skłopiyc – wiaderko do mleka
- skoda godać – nie ma co (o tym) mówić
- skokać – skakać
- skole – kamienie
- skonać – umrzeć
- skorusa – jarzębina
- skorusyna – małe jarzębiny
- skrom – tłuszcz
- skrony – przez, z powodu
- skrynt – 1. notoryczny kłamca; 2. skręt
- skrzepić – wspomóc, dopomóc
- skrzynola – płyta kamienna
- skrzyntoła, skrzynta – wiecznie niezadowolony człowiek
- skuceć – krzyczeć (w płaczu)
- skucina – sierść
- słuchanica – konfesjonał
- smatka – chustka
- smond – swąd
- smrek – świerk
- smrekowy – świerkowy
- smryk – świerk
- smrycek – mały świerk – świerczek
- snalyź siy – znaleźć się
- sobnióki – sanie do wożenia nawozu w zimie
- sonsiyk – skrzynia na zboże
- sonsiyki – duże skrzynie na zboże
- sopa – szopa
- sotra – dach z gałęzi
- splondnik – agrafka
- spodnioki – kalesony
- spoziyrajom – oglądają
- sprógówać – spróbować
- spularysk – portmonetka
- spyrka – podhal. kawałek surowej lub smażonej słoniny
- sroc – ubikacja, bałagan
- zrucić – zrzucić, zdjąć
- stajonecka – kawałek uprawnego pola
- stamtela – stamtąd, od tego – w sensie roboczym (antonim słowa stela)
- stawy – potrzaski na zwierzynę
- stela – stąd, odtąd
- stepiać – hamować, stopować (kogoś lub siebie)
- stojyniy – miara długości
- stolica – duży stołek
- stopka – do rozgniatania zboża
- straśniy – strasznie
- stretnońć – spotkać
- stroić – szykować
- stronga – miejsce zagrodzone
- stropiyła – zmartwiła się
- stryk – stryjek
- stryno – żona stryja
- stutela – stąd
- styrmać siy – wdrapać się
- styrmać sie – wspinać się, wdrapywać
- suścieć – szeleścić
- swijać – zwijać
- swijać siy – plątać się pod nogami
- swok – mąż ciotki, siostry ojca lub matki
- suchoty galopujonce – gruźlica
- suchótnik – człowiek chudy
- suciyc – szeleścić
- suje siy – sypie się
- sukać – szukać
- sulki – kulki z ciasta
- syćka – wszystko, wszyscy
- sydło – szydło, narzędzie do wykonywania dziur w skórze
- syr – ser
(do góry strony)
Ś
- ś – z, np. ś niego – z niego, ś nimi – z nimi
- ścigać siy – prowadzić rozwiązły (gł. seksualnie) tryb życia
- ścignońć – zdążyć
- ściojze – stójże
- śklanka – flaszka
- śklonka – szklanka
- śleboda – wolność
- ślebodny – swobodny
- śliwconka – śliwa (drzewo)
- ślyść – zejść
- śmiga – narzędzie dekarskie umożliwiające odwzorowanie kąta, na jaki należy dociąć blachę niblerem
- śmierzć – śmierć
- śniyg – śnieg
- śpas – żart, dowcip
- śpasować – żartować
- śpek – słonina
- śperchet – 1. blacha na piec; 2. piec kuchenny
- śpiywać – śpiewać
- śpocek – pół kwaterki
- śreka – przejazd kolejowy
- śreń – warstwa lodu na śniegu
- śtramcyć siy – stroić się
- śtrybno – stromo
- śtuderówać – kombinować
- śtyry – cztery
- śwable – zapałki
- świynty – święty
- świynty Scepon – św. Szczepan
- śwarny – fajny, szykowny, ładny
- świdrowaty – zezowaty
- świekra – matka męża
- świyrk – modrzew
(do góry strony)
T
- tamoj – tam
- tamok – tam
- tarasić – śmiecić, robić nieporządek; niszczyć
- tela, telo – tyle
- tele dole – tak daleko
- telezego – trochę
- teroz – teraz
- tłok – ugór
- troc – tartak
- truchła – trumna
- trza – trzeba
- tumok – matoł, nierozumny
- turnia – ostry szczyt, skałka o bardzo stromych bądź pionowych ścianach
- twórz – tchórz
- tyz – też
- tyźniy – tygodnie
(do góry strony)
U
- ubóc – zbocze
- ubić – dobić, zbić
- ucynstujyme – poczęstujemy
- ucheloć siy – uchylić się
- uchowało – zachowało
- ucynić – nałożyć (na talerz)
- udódkować – nie obiecywać
- ujna – żona wuja, brata ojca lub matki
- ukóchać – objąć, uścisnąć
- ukwalówać – radzić
- upłaz – przestrzeń porośnięta trawą
- upytać – uprosić
- urók – choroba spowodowana czarami
- urzyca – materiał do wkładania w buty
- usilić – nadwyrężyć, wytężyć
- usipy – prawo
- utópiec – demon w postaci chłopca
- uwarzyć – ugotować
- uwazówać – być ostrożnym
- uwidziyć – zobaczyć
- uwijać sie – spieszyć się
(do góry strony)
W
- w dómaś? – zapytanie: czy jesteś w domu?
- w gorzci – w ręce
- w zod – do tyłu
- wadzić siy – kłócić się
- wanta – kamień, skała
- waserwoga – poziomica, waserwaga
- watra – ognisko
- wdzioć – ubrać na siebie
- wereda – paskuda, wstręciuch, cham
- wiater – wiatr
- wiecerzo – kolacja
- wiela - kiela , ile
- wiym – aha
- wiyrk (D. wiyrchu) – szczyt
- wiljo – wigilia
- wiz go/jom – widzisz go/ją
- wiz wyj – widzisz (jak to jest)
- wlyź, wlyźć – wejść
- włazić – wchodzić
- włóka – dziewczyna włócząca się
- wolorz – pasterz bydła (dosłownie wołów)
- wor – upał
- worce – warto
- wrazić – wsadzić
- wsturzyć – wsadzić
- wsyndyj – wszędzie
- wtej – wtedy
- wy ześciy, wyściy som – wy jesteście
- wyńść – wyjść
- wybawić – wychować dziecko
- wybawić siy – wyszaleć się na imprezie
- wychod, wychód – 1. wschód (np. słońca); 2. wyjście
- wychódek – ubikacja na zewnątrz
- wyciupasówać – wygonić, wyrzucić
- wycynić – wylać
- wydać siy – wyjść za mąż
- wydziwiać – dziwaczyć, wariować
- wyrko, wyro – łóżko, łoże
- wyryktówać (wyrychtować) – doprowadzić do porządku, odnowić
- wysuć – wysypać
- wyzdajać – wymyślić, przygotować
- wyziyrać – wyglądać
- wyzynąć – przegnać, wygnać
- wiśnia - hardcore
(do góry strony)
Z
- za 'w imiy Łojca' – w mgnieniu oka, bardzo szybko
- zabocyć – zapomnieć
- zacirka – rodzaj zupy - woda zasypana mąką i zanurzana rogolką, powstją z tego kluski, po ostygnięciu dodaje się mleko
- zadek – tyłek
- zagón – długi ciąg pola
- zaholontać – zamieszać
- zakukówać – podglądać
- zamirek – patyczek do mierzenia mleka
- zamraćkany – pijany, zamroczony
- zapóziółek – ktoś marny, lichy
- zapryć, zawryć – zamknąć
- zapatre, zawarte – zamknięte
- zarymbek – polana w lesie
- zasiy – zaś
- zatom – za tym
- zatrefić – dogodzić
- zatyroł kasik – zapodział gdzieś
- zawaterniok – kłoda do podtrzymania ognia
- zawdy – zawsze
- zawiedom – zaprowadzą
- zaźryć, łobeźryć – zaglądać, oglądać, obejrzeć
- zbyrk – odgłos dzwonka
- zdechlok – chuchro, szybko się męczący
- zebyk – żebym
- zek jes, ześ jes – jestem, jesteś
- zepszałe – zgniłe
- zerdziy – długie kije
- zeszały – zgniły
- zeźlić – zezłościć się, zdenerwować
- zgniywołe miy – zdenerwowało mnie
- ziajok – oferma
- ziebro – żebro
- ziorać – zerkać, przyglądać się
- zląkłeś siy? – czy ty się przestraszyłeś (ze względu na inicjalny pierwszosylabowy akcent w niektórych gwarach, wyraz zląkłeś może brzmieć fonetycznie jako zlůkłeś)
- złobuć – ściągnąć buty
- złodzioć siy – rozebrać się
- złóbcoki – instrument podobny do skrzypiec
- zmamrać siy – ugadać się (np. na wzięcie ślubu)
- zmłora – człowiek, który nie chce jeść
- zogówek – poduszka
- zol – żal
- zopaska – zapaska na spódnicę
- zornicka – gwiazdeczka
- zryć – żreć, jeść
- zrywka – ściąganie z wyrębu ociosanych drzew
- zwada – kłótnia
- zwitoć
- zwitali – przywitali
- zwitołek go – przywitałem go
- zwiyrz – zwierzę, najczęściej chodzi o dziczyznę
- zwoistniy – istotnie
- zwon – dzwon
- zwonecek – dzwoneczek
- zwyrtać – podhal. obracać
- zwyrtnąć – podhal. obrócić się
- zwyrtło mi siy – udało się, szczęśliwie się złożyło
- zwysyć – zostać, mieć ponad miarę (np. zwysyło mi siy pore grul – zostało mi parę ziemniaków)
- zwyzka – wysokie miejsce
- zyciy – jedzenie
- zymby – zęby
- zywobyciy – życie
- zyznać – zerknąć
- zyznońć, zyzać – zaczynać do kogoś, szturchnąć
- zyniacka – ożenek
- zyntyca – żętyca, serwatka z owczego mleka
- zwyki – zwyczaje
(do góry strony)
Ź
- ździebko - mało, trochę
- ździebełko - mało, troszkę, kiełek np. trawy
- źeradlo – lusterko
- źryć – paczeć
{{do góry}
Ż
- żyniacka – wesele, zabawa
- żyć – dupa
(do góry strony)
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
Grupa GMI
