|
| |
 Chicago |
| |
| Chicago – miasto w USA, położone nad jeziorem Michigan w stanie Illinois. |
| |
| Chicago stanowi trzecie pod względem wielkości i zaludnienia miasto w Stanach Zjednoczonych po Nowym Jorku i Los Angeles. |
| |
| Jest głównym centrum biznesowym, kulturalnym oraz naukowym Środkowego Zachodu Stanów Zjednoczonych. Najbliższymi i największymi przedmieściami Chicago są miasta Niles, Elmhurst, Melrose Park, Franklin Park, Cicero, Joliet, Addison, Evanston, Schaumburg, Wood Dale. |
| |
| Chicago bywa określane mianem "Wietrznego miasta" (ang. Windy City). |
| |
| Centrum (ang. Downtown) to tzw. Pętla (ang. Loop) zamknięta linią kolei nadziemnej i rozlokowana nad brzegiem jeziora wzdłuż tzw. "Wspaniałej Mili" (ang. Magnificent Mile), obejmująca obszary od Lincoln Park Zoo na południe, aż po Muzeum Historii Naturalnej (ang. Field Museum of Natural History) oraz od jeziora w stronę zachodnią, aż po autostradę I-90 (Dan Ryan). Na terenie Loop mieszczą się m.in. Willis Tower (dawny Sears Tower), Art Institute of Chicago z bogatymi zbiorami impresjonistów, Planetarium Adlera, czy Akwarium Shedda. Tu znajduje się też wielki kompleks wystawienniczy McCormick Place (doroczne Chicago Auto Show) oraz stadion sportowy Soldier Field, na którym mecze rozgrywa zespół futbolu amerykańskiego Chicago Bears. |
| |
| Na początku drugiej połowy XVIII wieku okolice przyszłego Chicago były zamieszkane wyłącznie przez Indian, głównie ze szczepu Illinois (grupa plemienna Pottawatomi), które wyparło z okolicy inne plemiona (Miami, Sauk i Lisów). Pierwszym nieindiańskim osadnikiem był czarnoskóry Jean Baptiste Point du Sable, który pochodził z Haiti i osiedlił się w okolicy między rokiem 1770 a 1780. |
| |
| Stany Zjednoczone uzyskały terytorium przyszłego miasta w wyniku traktatu zawartego w Greenville w roku 1795 z Indianami. W 1803 roku Amerykanie wybudowali na terenie obecnego miasta Fort Dearborn. W 1812 roku podczas wojny brytyjsko-amerykańskiej załoga fortu została zmasakrowana przez Indian. |
| |
| Pierwsze dekady XIX wieku były okresem intensywnego osadnictwa w nowo utworzonych amerykańskich stanach na zachód od Appalachów. Stan Illinois, w którym leży Chicago, wszedł do Unii w 1818 roku. |
| |
| 12 sierpnia 1833 roku Chicago, które miało wtedy 350 mieszkańców, otrzymało prawa miasteczka. Siedem lat później miasto miało już 4000 mieszkańców. 4 marca 1837 roku Chicago otrzymało prawa miejskie. W roku 1848 otwarto kanał łączący Jezioro Michigan z rzeką Missisipi, który miał swój początek w Chicago. W roku 1853 otwarto pierwszą linię kolejową między Chicago i miastem Freeport w Illinois. W następnych latach szybki rozwój kolei stworzył w Chicago jeden z najważniejszych węzłów kolejowych w Stanach Zjednoczonych. Ze swoimi doskonałymi połączeniami transportu wodnego, kolejowego a potem lotniczego, miasto stało się i jest do dzisiaj jednym z najważniejszych węzłów komunikacyjnych i transportowych w Stanach Zjednoczonych. |
| |
| W 1857 roku Chicago było już największym miastem na północnym wschodzie ówczesnych Stanów Zjednoczonych i miało ponad 90 tys. mieszkańców. |
| |
| Miasto borykało się z typowymi problemami związanymi z szybkim rozrostem, które jednak były stopniowo rozwiązywane przez inwestycje w infrastrukturę. |
| |
| W 1871 roku duża część miasta została zniszczona w ogromnym pożarze, jednej z największych katastrof XIX wieku. Przyczyna pożaru jest trudna do ustalenia. Są teorie, że pożar wywołały spadające na Chicago odłamki komety von Bieli, choć tradycyjna wersja mówi o lampie kopniętej przez krowę pani O'Connor. Miasto miało wtedy już 300 tys. mieszkańców i około 100 tys. z nich straciło dach nad głową, a 250 osób zginęło. |
| |
| To nieszczęście dało okazję do zaprojektowania i zbudowania nowego miasta z nowymi rozwiązaniami urbanistycznymi i architektonicznymi. Szybka odbudowa rozpoczęła się prawie natychmiast i już po trzech latach trudno było znaleźć w mieście ślady pożaru. Nowe budynki w centrum miasta były wybudowane z cegły i kamienia, zastępując w większości drewniane budynki spalone w pożarze. |
| |
| Nowa architektura była niezwykle oryginalna, a nowy "styl chicagowski" miał wpływ na rozwój wielu innych miast na świecie. Pierwszy na świecie drapacz chmur Home Insurance Building został zbudowany w Chicago w 1885. W zachowanym do dziś drapaczu chmur Reliance Building zbudowanym w latach 1890-1894 zastosowano nowatorskie rozwiązania (np. szerokie okna), które na świecie przyjęły się dopiero w kilkadziesiąt lat później. W Chicago pracowali światowej sławy architekci, m.in. Daniel Burnham, Frank Lloyd Wright i Mies van der Rohe. |
| |
| Brama wejsciowa do Portage Park w dzielnicy miasta Chicago tego samego imienia przy skrzyzowaniu ulic Irving Park i Central. |
| |
| Na przełomie XIX i XX wieku miasto rozwijało się bardzo gwałtownie (nawet według amerykańskich standardów), głównie z powodu napływu ogromnej rzeszy imigrantów z Europy. W roku 1900 miasto liczyło około 1,7 mln mieszkańców, a w roku 1910 już prawie 2,2 mln mieszkańców. |
| |
| 2 grudnia 1942 roku na korcie do gry w squasha należącym do podmiejskiego uniwersytetu uczeni pod kierunkiem Enrico Fermiego uruchomili pierwszy na świecie reaktor jądrowy. |
| |
| Wielki ośrodek handlowo-finansowy (cztery giełdy, w tym największa na świecie giełda płodów rolnych – ang. US Mercantile Exchange).
Dawniej centrum przemysłu metalurgicznego, obecnie elektromaszynowego,
ponadto maszynowego, chemicznego, przetwórczo-spożywczego. Siedziba
koncernów Boeinga, Playboya, Allstate, General Electric, Baxter International, Abbot Laboratories, Aon, Prudential i wielu innych. |
| |
| Wielki węzeł komunikacyjny. Główny zespół portowy Wielkich Jezior. Największy węzeł kolejowy na półkuli zachodniej, krzyżuje się tu 41 linii kolejowych,
a w ciągu doby jest odprawiane około 1500 pociągów. Chicago posiada
jeden z największych co do ruchliwości port lotniczy świata (O'Hare – 78,6 mln pasażerów w 2004 roku), a także nieco mniejszy Midway Airport. Przez miasto (i
przedmieścia) przebiega kilka autostrad w tym osiem międzystanowych. |
| |
| Chicago posiada rozbudowany system metra (ang. Chicago Transit Authority – CTA), na który składają się linie kolejowe na- nad- i podziemne
oznakowane kolorami niebieskim (z zachodnich przedmieść miasta przez
downtown do lotniska O'Hare), zielonym (z zachodu przez downtown na
południe), pomarańczowym (z południa do downtown), czerwonej (z południa
na północ), brązowym (z downtown do bliskich dzielnic na północy),
fioletowym (z downtown na daleką północ) i żółtym (łączącej
północno-zachodnie przedmieście Skokie z linią fioletową). Do systemu CTA należą również miejskie i
podmiejskie linie autobusowe, które jednak – mimo znacznej liczebności i
linii i autobusów – nie zapewniają alternatywnej dla samochodów
komunikacji w mieście. |
| |
| Ważną rolę w transporcie pasażerskim w granicach metropolii zajmują kompanie taksówkowe, ze słynną Yellow Cab na czele. Żółte taksówki, tak popularne w wielu amerykańskich miastach z Nowym Jorkiem na czele, po raz pierwszy wyjechały na ulice właśnie w Chicago. Łącznie w mieście zarejestrowanych jest około 7000 taksówek. |
| |
| Pasażerski transport kolejowy zapewniają koleje systemu Metra, które
zapewniają połączenia centrum z dalszymi przedmieściami. Daleki ruch
pasażerski obsługiwany jest przez linie kolejowe Amtrak i autobusowe Greyhound. |
| |
| W Chicago znajduje się kilka dużych stadionów jak: |
| |
- Wrigley Field to stadion baseballowy, na którym rozgrywa swoje mecze drużyna Chicago Cubs
- U.S. Cellular Field to stadion baseballowy drużyny Chicago White Sox
- United Center to hala sportowa, w której mecze rozgrywają zespoły Chicago Blackhawks (NHL), Chicago Bulls (NBA) i inne.
- Soldier Field – stadion sportowy, na którym mecze rozgrywa zespół futbolu amerykańskiego Chicago Bears
- Toyota Park – wielofunkcyjny stadion, ale najczęściej używany jest jako stadion piłkarski, a swoje mecze rozgrywa na nim drużyna Chicago Fire
|
| |
| Według spisu ludności z 2010 roku Chicago liczy 2 695 598
mieszkańców. 31,7% stanowią biali pochodzenia europejskiego, 32,4%
Afroamerykanie, 28,9% Latynosi i 5,4% Azjaci[1]. W Chicago mieszka ponad milion Meksykanów i to drugie pod względem wielkości skupisko Meksykanów w USA. |
| |
| Według US Census Bureau wśród białej ludności miasta w roku 2000 najwięcej w Chicago było ludzi
pochodzenia polskiego 7,3%, irlandzkiego 6,6%, niemieckiego 6,5%,
włoskiego 3,5% i angielskiego 2%. |
| |
| Największe poza Polską skupisko Polaków i Amerykanów pochodzenia polskiego (około 1,1 miliona
Amerykanów polskiego pochodzenia, w tym około 250 tysięcy mówiących na
co dzień po polsku)[2]. Do końca lat 80. XX wieku dość duża część Polaków w Chicago zamieszkiwała dzielnicę Polish Village, potocznie nazywaną Jackowem od parafialnego kościoła świętego Jacka. Dzisiaj Polacy również są tam
obecni ale są już tam mniejszością. Obecnie tę dzielnicę Chicago
zamieszkują przeważnie Meksykanie (zgodnie z kierunkiem migracji
Amerykanów mieszkających w Chicago: z południa na północ). Obecnie
Polacy mieszkają w wielu różnych dzielnicach Chicago, szczególnie w
północno-zachodnich np.: Des Plaines (około 25% Amerykanów mieszkających
w tej dzielnicy Chicago jest pochodzenia polskiego), Niles, Arlington
Heights, Mount Prospect. Polacy przenoszą się również, chociaż już w
mniejszym stopniu, do południowo-zachodnich dzielnic Chicago, takich jak
Burbank albo Palos Hills; ale główne skupisko polskich średnich i
małych biznesów mieści się w Chicago na północny-zachód od Jackowa,
wzdłuż ulic Belmont i Central oraz dalej w okolicach ulicy Harlem i
Irving Park Road a nawet przenoszą się na niektóre dzielnice Chicago i
jego północno-zachodnie dzielnice. Bardzo dużo Polaków, przeważnie
pochodzących z południa Polski (szczególnie Podhalan) można zobaczyć w
południowej części Chicago. Dzielnica Portage Park w Chicago, według spisu ludności z 2000 roku, stanowi największe
skupisko Amerykanów narodowości polskiej albo pochodzenia polskiego w
Chicago. |
| |
| Chicago to bardzo duże centrum zorganizowanych Polaków. Siedziba władz centralnych Kongresu Polonii Amerykańskiej (PAC), Związku Narodowego Polskiego (PNA), Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego (PRCU), Związku Polek w Ameryce (PWA), Związku Podhalan w Północnej Ameryce (PHAA), Polish American Youth (PAY) i wielu innych organizacji. |
| |
| Związek Narodowy Polski jest właścicielem stacji radiowej WPNA 1490 oraz wydawcą gazety codziennej "Dziennik Związkowy" (ang. Polish Daily News)
założonej w roku 1908. Najstarszym polskim zabytkiem jest Kościół św.
Stanisława Kostki zbudowany ok. 1870, a przy Zjednoczeniu
Rzymsko-Katolickim mieści się Muzeum Polskie w Ameryce. Jedynym kościołem w Chicago, w którym odprawiane są msze św. jedynie w języku polskim jest misyjny Kościół św. Trójcy, mimo że Polacy w jego okolicy nie mieszkają od wielu już lat[3]. |
| |
| W Chicago wychodzą dwie gazety codzienne w języku polskim,
kilkanaście tygodników i miesięczników ("Program", "Express", "Biznes+"[4], "Szikagowianka"[5], "Monitor"[6] i in.), kilkugodzinne programy codzienne nadają dwie stacje telewizyjne, tu emitowany jest program Polsatu2 "Oblicza Ameryki"; ponadto nadawanych jest kilkadziesiąt programów radiowych z co najmniej czterech stacji nadawczych. |
| |
| W Chicago i w niektórych dzielnicach Chicago organizowane są rozmaite przedsięwzięcia Polaków mieszkających w Chicago: |
| |
- parady 3-majowe w Chicago;
- dwa polskie kluby żeglarskie – Joseph Conrad Yacht Club i Karaibska Republika Żeglarska;
- cztery polskie kluby motocyklowe – globalny najstarszy Orzeł Biały /1998/ http://www.orzelbialy.com oraz Legacy MC /2001/, Sokół Riders /nowy 2012/[7] i Road Runners MC;
- Autoklub Polski Chicago;
- Aeroklub Polski Chicago;
- 12 Pułk Ułanów Podolskich;
- festiwal Shanties–Chicago;
- coroczne przeglądy filmów polskich;
- Festiwal Taste of Polonia;
- coroczne wybory Miss Polonia oraz Bale Amarantowe;
- coroczny finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy;
- spotkania i koncerty w Copernicus Center, Cafe Lura i Art Gallery Kafe;
- polskie kościoły i msze w języku polskim.
|
| |
| Należy również wymienić w Chicago działalność komercyjną: rokrocznie
wydawany "Informator Polonijny" – książka telefoniczna o objętości około
2000 stron. |
| |
| Polskie kościoły rzymskokatolickie |
| |
- Parafia św. Joanny Franciszki de Chantal
- Parafia św. Anny
- Parafia św. Barbary
- Parafia św. Brunona
- Parafia św. Daniela Proroka
- Parafia św. Ferdynanda
- Parafia św. Floriana
- Parafia św. Heleny
- Parafia św. Jacka
- Parafia św. Jakuba Apostoła
- Parafia św. Józefa
- Parafia św. Kamila
- Parafia św. Konstancji
- Parafia Matki Bożej Anielskiej
- Parafia św. Moniki
- Parafia Świętych Młodzianków
- Polska Misja Najświętszego Serca Pana Jezusa
- Parafia św. Pankracego
- Parafia Pięciu Braci Męczenników
- Parafia św. Pryscylli
- Parafia św. Romana
- Parafia św. Ryszarda
- Parafia św. Stanisława Biskupa i Męczennika
- Parafia św. Stanisława Kostki
- Parafia św. Tekli
- Polska Misja Duszpasterska Trójcy Świętej
- Parafia św. Turybiusza
- Parafia św. Wacława
- Parafia św. Wojciecha
- Parafia św. Władysława
- Parafia św. Alberta w Chicago
|
| |
| Parafie Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego |
| |
- Diecezja Zachodnia PNCC
- Parafia Katedralna Wszystkich Swietych
- Parafia św. Jadwigi
- Parafia św. Jana
- Parafia św. Cyryla i Matodego
- Parafia Słowa Bozego
|
| |
| Według spisu na 2010 rok największymi grupami religijnymi w aglomeracji były: |
| |
- Kościół katolicki: 3.236.794 członków w 636 kościołach
- Protestantyzm bezdenominacyjny: 425.089 członków w 872 zborach
- Muzułmanie: 308.375 wiernych w 94 meczetach
- Kościół Ewangelicko-Luterański w Ameryce: 140.280 członków w 274 kościołach
- Kościół Luterański Synodu Missouri: 127.121 członków w 250 kościołach
- Zjednoczony Kościół Metodystyczny: 115.775 członków w 303 zborach
- Narodowa Konwencja Baptystyczna USA: 91.407 członków w 129 zborach
- Judaizm: 79.257 wiernych
- Południowa Konwencja Baptystów: 74.837 członków w 324 zborach
- Zjednoczony Kościół Chrystusa: 74.048 członków w 186 kościołach
- Zbory Boże: 71.875 członków w 145 zborach
- Kościół Prezbiteriański USA: 60.061 członków w 171 kościołach
|
| |
| GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
| |
|
|
|
|
|
Grupa GMI
