|
| |
 Drewniane kościoły południowej Małopolski |
| |
| Drewniane Kościoły południowej Małopolski-Binarowa |
| |
| Wyróżnione przez UNESCO drewniane
kościoły położone są w południowej Polsce, na obszarze historycznego
regionu Małopolski, wchodząc w skład dwóch województw - małopolskiego i
podkarpackiego. W strukturach administracyjnych organizacji kościelnej
podlegają pod archidiecezję Krakowa i Przemyśla oraz episkopat Rzeszowa i
Tarnowa. |
| |
| Kilkadziesiąt średniowiecznych drewnianych
kościółków zachowało się do dnia dzisiejszego na terenie całej
Małopolski, wchodząc w skład tzw. Szlaku Architektury Drewnianej, ale
tylko nieliczne z nich zatrzymały swoją rdzenną oryginalność, stając się
tym samym zjawiskiem unikatowym w skali świata. Pozostałe ulegały
ciągłym rekonstrukcjom, czy daleko posuniętym przekształceniom. W 2000
roku, z ramienia Rządu Rzeczypospolitej Polskiej został wystosowany
wniosek o wpisanie na Listę Światowego Dziedzictwa kilku
najwartościowszych egzemplarzy małopolskiej architektury sakralnej. W
dostarczonej na ręce Komitetu UNESCO dokumentacji opisowo-analitycznej,
kartograficznej i fotograficznej znalazło się w sumie 9 propozycji.
Jednak tylko 6 spośród nich uzyskało w konsekwencji miano spuścizny
minionych czasów cechującej się walorem wyjątkowości i uniwersalności
dla całej ludzkości. Zostały one włączone do prestiżowego rejestru
UNESCO - 3 lipca 2003 roku i wszystkie odpowiadają kryteriom - 3 i 4,
zgodnie z regulaminowymi wytycznymi dla dziedzictwa kulturowego. |
| |
| Kryterium 3 |
| |
| Grupa 6 gotyckich kościołów o
charakterystycznej budowie zrębowej składa się na unikalny w swym
rodzaju sakralny relikt średniowiecznych tradycji budowlanych, zachowany
w niemal nienaruszonej formie do dnia dzisiejszego. Obiekty te są
jednak nie tylko wybitnym świadectwem dawno minionej epoki, ale również,
pozostając w bezpośredniej bliskości kulturowej granicy oddzielającej
Wschód od Zachodu, stanowią symbol udanej walki o zachowania charakteru
oraz funkcji liturgicznych zgodnych z doktryną Kościoła
Rzymsko-katolickiego, skutecznie stawiającym czoła kultowym prądom
napływającym z centralnej i wschodniej części Europy. |
| |
| Kryterium 4 |
| |
| Figurujące na Liście UNESCO drewniane
kościoły Małopolski są najznakomitszymi egzemplarzami średniowiecznych
budowli sakralnych reprezentującymi typ konstrukcji zrębowo-wieńcowej -
zupełnie nieznanej na zachodzie Europy techniki budowlanej. Godnym
wyróżnienia jest ponadto ich wykonanie, unikalne zarówno pod względem
artystycznym, jak i technicznym, oraz fakt, iż zostały one ufundowane
przez zamożną elitę obywateli, stając się tym samym ewidentnym symbolem
społecznego i politycznego prestiżu. |
| |
| Nazwa dobra: Kościół parafialny pw. Św. Michała Archanioła |
| |
| Lokalizacja: dobro znajduje się w
województwie małopolskim - powiat Gorlice, gmina Biecz, w centralnej
części Binarowa, na północ od głównej drogi prowadzącej z Biecza do
Tuchowa. Wchodzi w skład Diecezji Rzeszowskiej diakonatu Biecz. |
| |
| Kategoria dziedzictwa światowego: dobro kulturowe |
| |
| Obszar dziedzictwa kulturowego: Granice
strefy ścisłej ochrony konserwatorskiej obejmują kościół wraz z
budowlami towarzyszącymi, pobliskim cmentarzem oraz kompleksem wiekowych
drzew, znajdujących się w najbliższym otoczeniu. Całość zajmuje
powierzchnię 1,8 ha, która zawiera się pomiędzy drogą główną z Biecza do
Tarnowa, a rzeczką Sitniczanka. |
| |
| Sytuacja prawna: |
| |
| status prawny: własność kościelna; |
| |
| administracja odpowiedzialna za dobro:
diakonat Biecz; merytoryczną opiekę zapewnia Wojewódzki Konserwator
Zabytków i Służba Ochrony Zabytków. |
| |
| Uzasadnienie wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO |
| |
| Zachowany w swej historycznej formie, w
pełni autentyczny zabytek, jest jednym z najstarszych przykładów
konstrukcji zrębowo/wieńcowej. |
| |
| Jego malowidła ścienne z XVI-XVIII wieku
zostały uznane za najcenniejsze wśród tych, jakie prezentowane są w
innych sakralnych budowlach drewnianych. Jego wyjątkowość wyraża się
nadto w nietypowych założeniach ikonograficznych i ideologicznym,
mających wysoką wartość, np. z punktu widzenia badań naukowych i
dydaktyki. Jednocześnie zaprezentowany tu został wysoki poziom
artystyczny, wyrażający się w postaci znacznej kolekcji XIV-wiecznych
rzeźb i płaskorzeźb, będącej jedyną, tak doskonale zachowaną w
południowej Polsce. |
| |
| Drewniane Kościoły południowej Małopolski-Blizne |
| |
| Wyróżnione przez UNESCO drewniane kościoły
położone są w południowej Polsce, na obszarze historycznego regionu
Małopolski, wchodząc w skład dwóch województw - małopolskiego i
podkarpackiego. W strukturach administracyjnych organizacji kościelnej
podlegają pod archidiecezję Krakowa i Przemyśla oraz episkopat Rzeszowa i
Tarnowa. |
| |
| Kilkadziesiąt średniowiecznych drewnianych
kościółków zachowało się do dnia dzisiejszego na terenie całej
Małopolski, wchodząc w skład tzw. Szlaku Architektury Drewnianej, ale
tylko nieliczne z nich zatrzymały swoją rdzenną oryginalność, stając się
tym samym zjawiskiem unikatowym w skali świata. Pozostałe ulegały
ciągłym rekonstrukcjom, czy daleko posuniętym przekształceniom. W 2000
roku, z ramienia Rządu Rzeczypospolitej Polskiej został wystosowany
wniosek o wpisanie na Listę Światowego Dziedzictwa kilku
najwartościowszych egzemplarzy małopolskiej architektury sakralnej. W
dostarczonej na ręce Komitetu UNESCO dokumentacji opisowo-analitycznej,
kartograficznej i fotograficznej znalazło się w sumie 9 propozycji.
Jednak tylko 6 spośród nich uzyskało w konsekwencji miano spuścizny
minionych czasów cechującej się walorem wyjątkowości i uniwersalności
dla całej ludzkości. Zostały one włączone do prestiżowego rejestru
UNESCO - 3 lipca 2003 roku i wszystkie odpowiadają kryteriom - 3 i 4,
zgodnie z regulaminowymi wytycznymi dla dziedzictwa kulturowego. |
| |
| Kryterium 3 |
| |
| Grupa 6 gotyckich kościołów o
charakterystycznej budowie zrębowej składa się na unikalny w swym
rodzaju sakralny relikt średniowiecznych tradycji budowlanych, zachowany
w niemal nienaruszonej formie do dnia dzisiejszego. Obiekty te są
jednak nie tylko wybitnym świadectwem dawno minionej epoki, ale również,
pozostając w bezpośredniej bliskości kulturowej granicy oddzielającej
Wschód od Zachodu, stanowią symbol udanej walki o zachowania charakteru
oraz funkcji liturgicznych zgodnych z doktryną Kościoła
Rzymsko-katolickiego, skutecznie stawiającym czoła kultowym prądom
napływającym z centralnej i wschodniej części Europy. |
| |
| Kryterium 4 |
| |
| Figurujące na Liście UNESCO drewniane
kościoły Małopolski są najznakomitszymi egzemplarzami średniowiecznych
budowli sakralnych reprezentującymi typ konstrukcji zrębowo-wieńcowej -
zupełnie nieznanej na zachodzie Europy techniki budowlanej. Godnym
wyróżnienia jest ponadto ich wykonanie, unikalne zarówno pod względem
artystycznym, jak i technicznym, oraz fakt, iż zostały one ufundowane
przez zamożną elitę obywateli, stając się tym samym ewidentnym symbolem
społecznego i politycznego prestiżu. |
| |
| Nazwa dobra: Kościół parafialny Wszystkich Świętych |
| |
| Lokalizacja:Kościół parafialny Wszystkich
Świętych usytuowany jest we wsi Blizne, znajdującej się w środkowej
części województwa podkarpackiego, na Pogórzu Dynowskim, nad rzeką
Stobnica, u stóp wzgórza zwanego Parnasem, przy drodze Rzeszów-Sanok.
Leży na terytorium powiatu Brzozów, w gminie - Jasienica Rosielna. Dobro
podlega pod Archidiecezję Przemyską - diakonat w Brzozowie. |
| |
| Kategoria dziedzictwa światowego: dobro kulturowe |
| |
| Obszar dziedzictwa kulturowego: na obszarze
2,2 ha znajduje się nominowane dobro, wraz z kompleksem bezpośrednio do
niego przylegających budowli, sąsiadującym cmentarzem i czterema
wolno-stojącymi kaplicami. |
| |
| Sytuacja prawna: |
| |
| status prawny: własność kościelna; |
| |
| administracja odpowiedzialna za dobro:
diakonat w Brzozowie. Merytoryczną opiekę zapewnia Wojewódzki
Konserwator Zabytków i Służba Ochrony Zabytków. |
| |
| Uzasadnienie wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO |
| |
| Wyjątkowe znaczenie tej drewnianej budowli,
na skalę całej Centralnej Europy, wynika nie tylko z doskonale
zakonserwowanej substancji architektonicznej (występują tu prawie w 100%
zachowane oryginalne XV-wieczne ściany, wraz z pełną konstrukcją
dachu), ale również z niezwykle bogatego wyposażenia wnętrza, wliczając w
to ruchome autentyczne dzieła, tworzone od XVI do XIX wieku. Wszystkie
elementy strukturalne kościoła, o charakterze funkcjonalnym, technicznym
i artystycznym wzajemnie się uzupełniają i harmonizują z malowniczym
otoczeniem krajobrazowym. |
| |
| Drewniane Kościoły południowej Małopolski-Dębno |
| |
| Wyróżnione przez UNESCO drewniane kościoły
położone są w południowej Polsce, na obszarze historycznego regionu
Małopolski, wchodząc w skład dwóch województw - małopolskiego i
podkarpackiego. W strukturach administracyjnych organizacji kościelnej
podlegają pod archidiecezję Krakowa i Przemyśla oraz episkopat Rzeszowa i
Tarnowa. |
| |
| Kilkadziesiąt średniowiecznych drewnianych
kościółków zachowało się do dnia dzisiejszego na terenie całej
Małopolski, wchodząc w skład tzw. Szlaku Architektury Drewnianej, ale
tylko nieliczne z nich zatrzymały swoją rdzenną oryginalność, stając się
tym samym zjawiskiem unikatowym w skali świata. Pozostałe ulegały
ciągłym rekonstrukcjom, czy daleko posuniętym przekształceniom. W 2000
roku, z ramienia Rządu Rzeczypospolitej Polskiej został wystosowany
wniosek o wpisanie na Listę Światowego Dziedzictwa kilku
najwartościowszych egzemplarzy małopolskiej architektury sakralnej. W
dostarczonej na ręce Komitetu UNESCO dokumentacji opisowo-analitycznej,
kartograficznej i fotograficznej znalazło się w sumie 9 propozycji.
Jednak tylko 6 spośród nich uzyskało w konsekwencji miano spuścizny
minionych czasów cechującej się walorem wyjątkowości i uniwersalności
dla całej ludzkości. Zostały one włączone do prestiżowego rejestru
UNESCO - 3 lipca 2003 roku i wszystkie odpowiadają kryteriom - 3 i 4,
zgodnie z regulaminowymi wytycznymi dla dziedzictwa kulturowego. |
| |
| Kryterium 3 |
| |
| Grupa 6 gotyckich kościołów o
charakterystycznej budowie zrębowej składa się na unikalny w swym
rodzaju sakralny relikt średniowiecznych tradycji budowlanych, zachowany
w niemal nienaruszonej formie do dnia dzisiejszego. Obiekty te są
jednak nie tylko wybitnym świadectwem dawno minionej epoki, ale również,
pozostając w bezpośredniej bliskości kulturowej granicy oddzielającej
Wschód od Zachodu, stanowią symbol udanej walki o zachowania charakteru
oraz funkcji liturgicznych zgodnych z doktryną Kościoła
Rzymsko-katolickiego, skutecznie stawiającym czoła kultowym prądom
napływającym z centralnej i wschodniej części Europy. |
| |
| Kryterium 4 |
| |
| Figurujące na Liście UNESCO drewniane
kościoły Małopolski są najznakomitszymi egzemplarzami średniowiecznych
budowli sakralnych reprezentującymi typ konstrukcji zrębowo-wieńcowej -
zupełnie nieznanej na zachodzie Europy techniki budowlanej. Godnym
wyróżnienia jest ponadto ich wykonanie, unikalne zarówno pod względem
artystycznym, jak i technicznym, oraz fakt, iż zostały one ufundowane
przez zamożną elitę obywateli, stając się tym samym ewidentnym symbolem
społecznego i politycznego prestiżu. |
| |
| Nazwa dobra: Kościół parafialny pw. Michała Archanioła |
| |
| Lokalizacja: dobro jest zlokalizowane na
terenie wsi Dębno, położonej w województwie małopolskim, w okolicy
Nowego Targu, w centralnej części Zachodnich Karpat, na dnie Kotliny
Orawsko-Nowotarskiej, przy ujściu Białki do Dunajca. Znajduje się pod
zwierzchnictwem Archidiecezji Krakowskiej w diakonacie Niedzicy. |
| |
| Kategoria dziedzictwa światowego: dobro kulturowe |
| |
| Obszar dziedzictwa kulturowego: strefa
ochronna obejmuje 0,14 ha i zawiera się w obrębie otoczonego drzewami
budynku kościelnego. |
| |
| Sytuacja prawna |
| |
| status prawny: własność kościelna; |
| |
| administracja odpowiedzialna za dobro:
diakonat w Niedzicy. Merytoryczną opiekę zapewnia Wojewódzki Konserwator
Zabytków i Służba Ochrony Zabytków. |
| |
| Uzasadnienie wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO |
| |
| Późnogotycki kościół modrzewiowy Świętego
Michała Archanioła, zdobiony m.in. unikatową polichromią patronową
przełomu XV i XVI wieku i cennymi zabytkami rzeźby gotyckiej. Wieżę z
pochyłymi ścianami, silnie zwężającymi się ku górze, wzniesiono w
konstrukcji słupowo - ramowej. Dachy kościoła i ściany wieży podbite są
gontem. Ściany izbicy wieży oszalowane deskami i ozdobione rodzajem
"koronki" w dolnej jej partii. We wnętrzu znajduje się cenny ołtarz
główny - XVI-wieczny zabytek malarstwa tablicowego. Kościół spełnia
przede wszystkim ogromną rolę naukową i jest jednym z najcenniejszych
obiektów tego typu w Europie. |
| |
| Drewniane Kościoły południowej Małopolski-Haczów |
| |
| Wyróżnione przez UNESCO drewniane kościoły położone są w
południowej Polsce, na obszarze historycznego regionu Małopolski,
wchodząc w skład dwóch województw - małopolskiego i podkarpackiego. W
strukturach administracyjnych organizacji kościelnej podlegają pod
archidiecezję Krakowa i Przemyśla oraz episkopat Rzeszowa i Tarnowa. |
| |
| Kilkadziesiąt średniowiecznych drewnianych
kościółków zachowało się do dnia dzisiejszego na terenie całej
Małopolski, wchodząc w skład tzw. Szlaku Architektury Drewnianej, ale
tylko nieliczne z nich zatrzymały swoją rdzenną oryginalność, stając się
tym samym zjawiskiem unikatowym w skali świata. Pozostałe ulegały
ciągłym rekonstrukcjom, czy daleko posuniętym przekształceniom. W 2000
roku, z ramienia Rządu Rzeczypospolitej Polskiej został wystosowany
wniosek o wpisanie na Listę Światowego Dziedzictwa kilku
najwartościowszych egzemplarzy małopolskiej architektury sakralnej. W
dostarczonej na ręce Komitetu UNESCO dokumentacji opisowo-analitycznej,
kartograficznej i fotograficznej znalazło się w sumie 9 propozycji.
Jednak tylko 6 spośród nich uzyskało w konsekwencji miano spuścizny
minionych czasów cechującej się walorem wyjątkowości i uniwersalności
dla całej ludzkości. Zostały one włączone do prestiżowego rejestru
UNESCO - 3 lipca 2003 roku i wszystkie odpowiadają kryteriom - 3 i 4,
zgodnie z regulaminowymi wytycznymi dla dziedzictwa kulturowego. |
| |
| Kryterium 3 |
| |
| Grupa 6 gotyckich kościołów o
charakterystycznej budowie zrębowej składa się na unikalny w swym
rodzaju sakralny relikt średniowiecznych tradycji budowlanych, zachowany
w niemal nienaruszonej formie do dnia dzisiejszego. Obiekty te są
jednak nie tylko wybitnym świadectwem dawno minionej epoki, ale również,
pozostając w bezpośredniej bliskości kulturowej granicy oddzielającej
Wschód od Zachodu, stanowią symbol udanej walki o zachowania charakteru
oraz funkcji liturgicznych zgodnych z doktryną Kościoła
Rzymsko-katolickiego, skutecznie stawiającym czoła kultowym prądom
napływającym z centralnej i wschodniej części Europy. |
| |
| Kryterium 4 |
| |
| Figurujące na Liście UNESCO drewniane
kościoły Małopolski są najznakomitszymi egzemplarzami średniowiecznych
budowli sakralnych reprezentującymi typ konstrukcji zrębowo-wieńcowej -
zupełnie nieznanej na zachodzie Europy techniki budowlanej. Godnym
wyróżnienia jest ponadto ich wykonanie, unikalne zarówno pod względem
artystycznym, jak i technicznym, oraz fakt, iż zostały one ufundowane
przez zamożną elitę obywateli, stając się tym samym ewidentnym symbolem
społecznego i politycznego prestiżu. |
| |
| Nazwa dobra: Kościół parafialny Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny |
| |
| Lokalizacja: leżący na terenie Karpat
Zachodnich, w Dolinie Wisłoki - Haczów, podlega administracyjnie pod
województwo podkarpackie - powiat Brzozów - gmina Haczów. Wchodzi w
skład Archidiecezji Przemyskiej, diakonatu w Haczowie. |
| |
| Kategoria dziedzictwa światowego: dobro kulturowe |
| |
| Obszar dziedzictwa kulturowego: zawiera się
w granicach ogrodzonego ścianą drzew kościoła i związanych z nim
budynków prezbiterialnych. Całość skupia się na terytorium 1,3 ha,
usytuowanego pomiędzy drogą główną z Rzeszowa do Sanoka, a malowniczą
skarpą opadającą w kierunku Wisłoki. |
| |
| Sytuacja prawna: |
| |
| status prawny: własność kościelna |
| |
| administracja odpowiedzialna za dobro:
diakonat w Haczowie. Merytoryczną opiekę zapewnia Wojewódzki Konserwator
Zabytków i Służba Ochrony Zabytków; |
| |
| Uzasadnienie wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO |
| |
| Ten autentyczny zabytek sakralny zachował
pełnię architektonicznych form i dekoracji, typowych dla okresu od XV do
XIX wieku. Walor jego wyjątkowości stanowi misterne połączenie
unikalnych elementów artystycznych (w tym, m.in. funkcjonalnych i
przestrzennych) i historycznych, i nieporównywalność konstrukcyjna.
Stanowi swego rodzaju nieocenione źródło badawcze dla zgłębienia wiedzy
na temat sakralnej architektury sakralnej w całej Europie. To najstarszy
i najlepiej zachowany gotycki kościół drewniany, o strukturze
zrębowo/wieńcowej w Europie. Jest on jednocześnie najdokładniej i
najbardziej systematycznie chronionym kościołem "drewnianego Gotyku". |
| |
| Drewniane Kościoły południowej Małopolski-Lipnica Murowana |
| |
| Wyróżnione przez UNESCO drewniane kościoły
położone są w południowej Polsce, na obszarze historycznego regionu
Małopolski, wchodząc w skład dwóch województw - małopolskiego i
podkarpackiego. W strukturach administracyjnych organizacji kościelnej
podlegają pod archidiecezję Krakowa i Przemyśla oraz episkopat Rzeszowa i
Tarnowa. |
| |
| Kilkadziesiąt średniowiecznych drewnianych
kościółków zachowało się do dnia dzisiejszego na terenie całej
Małopolski, wchodząc w skład tzw. Szlaku Architektury Drewnianej, ale
tylko nieliczne z nich zatrzymały swoją rdzenną oryginalność, stając się
tym samym zjawiskiem unikatowym w skali świata. Pozostałe ulegały
ciągłym rekonstrukcjom, czy daleko posuniętym przekształceniom. W 2000
roku, z ramienia Rządu Rzeczypospolitej Polskiej został wystosowany
wniosek o wpisanie na Listę Światowego Dziedzictwa kilku
najwartościowszych egzemplarzy małopolskiej architektury sakralnej. W
dostarczonej na ręce Komitetu UNESCO dokumentacji opisowo-analitycznej,
kartograficznej i fotograficznej znalazło się w sumie 9 propozycji.
Jednak tylko 6 spośród nich uzyskało w konsekwencji miano spuścizny
minionych czasów cechującej się walorem wyjątkowości i uniwersalności
dla całej ludzkości. Zostały one włączone do prestiżowego rejestru
UNESCO - 3 lipca 2003 roku i wszystkie odpowiadają kryteriom - 3 i 4,
zgodnie z regulaminowymi wytycznymi dla dziedzictwa kulturowego. |
| |
| Kryterium 3 |
| |
| Grupa 6 gotyckich kościołów o
charakterystycznej budowie zrębowej składa się na unikalny w swym
rodzaju sakralny relikt średniowiecznych tradycji budowlanych, zachowany
w niemal nienaruszonej formie do dnia dzisiejszego. Obiekty te są
jednak nie tylko wybitnym świadectwem dawno minionej epoki, ale również,
pozostając w bezpośredniej bliskości kulturowej granicy oddzielającej
Wschód od Zachodu, stanowią symbol udanej walki o zachowania charakteru
oraz funkcji liturgicznych zgodnych z doktryną Kościoła
Rzymsko-katolickiego, skutecznie stawiającym czoła kultowym prądom
napływającym z centralnej i wschodniej części Europy. |
| |
| Kryterium 4 |
| |
| Figurujące na Liście UNESCO drewniane
kościoły Małopolski są najznakomitszymi egzemplarzami średniowiecznych
budowli sakralnych reprezentującymi typ konstrukcji zrębowo-wieńcowej -
zupełnie nieznanej na zachodzie Europy techniki budowlanej. Godnym
wyróżnienia jest ponadto ich wykonanie, unikalne zarówno pod względem
artystycznym, jak i technicznym, oraz fakt, iż zostały one ufundowane
przez zamożną elitę obywateli, stając się tym samym ewidentnym symbolem
społecznego i politycznego prestiżu. |
| |
| Nazwa dobra: Kościół Św. Leonarda |
| |
| Lokalizacja: Lipnica Murowana (zwana
Lipnicą Dolną), prawie tak samo odległa od Krakowa, Tarnowa i Nowego
Sącza, leży w centrum wiejskich terenów, w dolinie Uszwicy i Potoku
Górzańskiego - Zachodnich Karpat. Należy do województwa małopolskiego -
powiatu Bochnia - gminy Lipnica Murowana. Znajduje się pod władzą
zwierzchnią Diecezji Tarnowa i diakonatu w Lipnicy. |
| |
| Kategoria dziedzictwa światowego: dobro kulturowe |
| |
| Obszar dziedzictwa kulturowego: wpisany na
Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO - kompleks
kościelno-cmentarny Lipnicy Murowanej, rozciąga się na obszarze 1,1 ha. |
| |
| Sytuacja prawna: |
| |
| status prawny: własność kościelna; |
| |
| administracja odpowiedzialna za dobro:
diakonat w Lipnicy; Merytoryczną opiekę zapewnia Wojewódzki Konserwator
Zabytków i Służba Ochrony Zabytków. |
| |
| Uzasadnienie wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO |
| |
| Zgodnie z tradycją, kościół Św. Leonarda
został wzniesiony na miejscu pradawnej gontyny pogańskiej, w 1141 roku.
Stał się on tym samym pierwszą chrześcijańską świątynią na terenie
Lipnicy Murowanej. Z czasem jednak uległa ona zniszczeniu, a na jej
fundamentach pobudowano w XV wieku nowy kościół, zachowując starą nazwę.
Swoją oryginalność i zachowany autentyzm zawdzięcza paradoksalnie
utracie, przed blisko pięcioma wiekami, swej nadrzędnej roli w życiu
religijnym mieszkańców Lipnicy, na rzecz znajdującego się w centrum
miasta - kościoła Św. Andrzeja Apostoła. Od tego czasu, ta wyjątkowa
drewniana konstrukcja spełniała wyłącznie funkcję kościoła cmentarnego. Z
tego tytułu uniknął on jednak jakichkolwiek działań naruszających w
drastyczny sposób jego architektoniczną tkankę. W ciągu XVI i XVII
wieku, a także w latach 1711, 1837, 1910, 1956, przeprowadzane były
jedynie drobne zabiegi konserwacyjne i renowacyjne. Dzięki temu budowlę
charakteryzuje nieprzeciętna wartość historyczna. Wnętrze kościoła -
zupełnie inne niż w przeważającej większości katolickich kościołów w
Polsce o podobnym rodowodzie, cechuje prostota i specyficzne ubóstwo,
które stanowią paradoksalnie największe bogactwo tej wyjątkowej
architektury sakralnej.Zabytek cechuje pełny autentyzm, z punktu
widzenia naukowego, ascetycznego i emocjonalnego. |
| |
| Drewniane Kościoły południowej Małopolski-Sękowa |
| |
| Wyróżnione przez UNESCO drewniane kościoły
położone są w południowej Polsce, na obszarze historycznego regionu
Małopolski, wchodząc w skład dwóch województw - małopolskiego i
podkarpackiego. W strukturach administracyjnych organizacji kościelnej
podlegają pod archidiecezję Krakowa i Przemyśla oraz episkopat Rzeszowa i
Tarnowa. |
| |
| Kilkadziesiąt średniowiecznych drewnianych
kościółków zachowało się do dnia dzisiejszego na terenie całej
Małopolski, wchodząc w skład tzw. Szlaku Architektury Drewnianej, ale
tylko nieliczne z nich zatrzymały swoją rdzenną oryginalność, stając się
tym samym zjawiskiem unikatowym w skali świata. Pozostałe ulegały
ciągłym rekonstrukcjom, czy daleko posuniętym przekształceniom. W 2000
roku, z ramienia Rządu Rzeczypospolitej Polskiej został wystosowany
wniosek o wpisanie na Listę Światowego Dziedzictwa kilku
najwartościowszych egzemplarzy małopolskiej architektury sakralnej. W
dostarczonej na ręce Komitetu UNESCO dokumentacji opisowo-analitycznej,
kartograficznej i fotograficznej znalazło się w sumie 9 propozycji.
Jednak tylko 6 spośród nich uzyskało w konsekwencji miano spuścizny
minionych czasów cechującej się walorem wyjątkowości i uniwersalności
dla całej ludzkości. Zostały one włączone do prestiżowego rejestru
UNESCO - 3 lipca 2003 roku i wszystkie odpowiadają kryteriom - 3 i 4,
zgodnie z regulaminowymi wytycznymi dla dziedzictwa kulturowego. |
| |
| Kryterium 3 |
| |
| Grupa 6 gotyckich kościołów o
charakterystycznej budowie zrębowej składa się na unikalny w swym
rodzaju sakralny relikt średniowiecznych tradycji budowlanych, zachowany
w niemal nienaruszonej formie do dnia dzisiejszego. Obiekty te są
jednak nie tylko wybitnym świadectwem dawno minionej epoki, ale również,
pozostając w bezpośredniej bliskości kulturowej granicy oddzielającej
Wschód od Zachodu, stanowią symbol udanej walki o zachowania charakteru
oraz funkcji liturgicznych zgodnych z doktryną Kościoła
Rzymsko-katolickiego, skutecznie stawiającym czoła kultowym prądom
napływającym z centralnej i wschodniej części Europy. |
| |
| Kryterium 4 |
| |
| Figurujące na Liście UNESCO drewniane
kościoły Małopolski są najznakomitszymi egzemplarzami średniowiecznych
budowli sakralnych reprezentującymi typ konstrukcji zrębowo-wieńcowej -
zupełnie nieznanej na zachodzie Europy techniki budowlanej. Godnym
wyróżnienia jest ponadto ich wykonanie, unikalne zarówno pod względem
artystycznym, jak i technicznym, oraz fakt, iż zostały one ufundowane
przez zamożną elitę obywateli, stając się tym samym ewidentnym symbolem
społecznego i politycznego prestiżu. |
| |
| Nazwa dobra: Kościół Św. Apostołów Filipa i Jakuba |
| |
| Lokalizacja: Sękowa położona jest w
Zachodnich Beskidach, na północnym stoku pasma Magur, w Beskidzie
Niskim, ok. 5 km na południe od Gorlic. Administracyjnie należy do
województwa małopolskiego, powiatu Gorlice, gminy Sękowa. Podlega pod
Diecezję Rzeszowską, z diakonatem w Gorlicach. |
| |
| Kategoria dziedzictwa światowego: dobro kulturowe |
| |
| Obszar dziedzictwa kulturowego: na
przestrzeni 1,72 ha znajduje się nominowany kompleks budowli sakralnych,
złożonych z kościoła, towarzyszących jemu konstrukcji prezbiterialnych i
kościelnego ogrodu - we wschodniej części zespołu. Wszystko to otoczone
jest korowodem drzew tworzących naturalne ogrodzenie. |
| |
| Sytuacja prawna: |
| |
| status prawny: własność kościelna; |
| |
| administracja odpowiedzialna za dobro:
diakonat w Gorlicach. Merytoryczną opiekę zapewnia Wojewódzki
Konserwator Zabytków i Służba Ochrony Zabytków. |
| |
| Uzasadnienie wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO |
| |
| Doskonale zakonserwowany autentyczny
kościół jednonawowy, konstrukcji zrębowej. Kościół został wzniesiony z
modrzewiowych, ręcznie ociosanych bierwion. Obiegają go szerokie
podcienie, zwane sobotami. Nawę, prezbiterium i zakrystię pokrywa
jednolity, bardzo stromy, opatrzony gontami dach. Ciekawostkę stanowi
izbicowa wieża, otwarta w przyziemiu. Wewnątrz możemy podziwiać, m.in.
polichromowany i złocony, późnorenesansowy ołtarz główny z początku XVII
wieku, czy kamienną późnogotycką chrzcielnicę z 1522 roku. Obiekt
odzwierciedla charakterystyczne cechy dawnej architektury regionalnej,
akcentującej jednocześnie wyraźne różnice w stosunku do jemu podobnych,
znajdujących się w obrębie regionu. |
| |
| GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
| |
|
|
|
|
|
Grupa GMI
