Państwa świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Kirgistan

Kirgistan, Republika Kirgiska (kirg. Кыргызстан, Кыргыз Республикасы, trb. Kyrgyzstan, Kyrgyz Respublikasy; ros. Киргизия, Киргизская Республика, trb. Kirgizija, Kirgizskaja Respublika; w okresie radzieckim w języku polskim pod nazwą Kirgizja, po ogłoszeniu niepodległości przejściowo również jako Kyrgystan[3]) – państwo w Azji Środkowej. Graniczy z Chinami (dł. granicy 858 km), Kazachstanem (1051 km), Tadżykistanem (870 km) i Uzbekistanem (1099 km).
Ustrój polityczny
Kirgistan jest republiką parlamentarną z systemem wielopartyjnym. W organie władzy ustawodawczej – jednoizbowej Radzie Najwyższej – zasiada 120 deputowanych wybieranych w głosowaniu powszechnym co 5 lat z list partyjnych. W następstwie ostatnich wyborów przeprowadzonych 4 października 2015 roku miejsca w parlamencie uzyskały partie[4]:
Socjaldemokratyczna Partia Kirgistanu (38)
Respublika-Ata-Dżurt (28)
Kyrgyzstan (18)
Onuguu–Progress (13)
Bir Boł (12)
Ata Meken (11)
Głową państwa jest Prezydent Republiki Kirgiskiej, wybierany co 6 lat w wyborach powszechnych. Kompetencje prezydenta zostały ograniczone po referendum konstytucyjnym z 27 czerwca 2010 roku.
Kirgistan jest członkiem Wspólnoty Niepodległych Państw, Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej, Euroazjatyckiej Unii Celnej, Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym i Szanghajskiej Organizacji Współpracy.
Kraj znalazł się na 95. miejscu z 167 krajów objętych badaniem wskaźnika demokracji przez Economist Intelligence Unit w 2014 roku.
Geografia
Kirgistan to kraj pozbawiony dostępu do morza. Góry zajmują 93% terytorium państwa. Największą wysokość ma położony na południowym wschodzie kraju łańcuch górski Tienszan, gdzie znajduje się najwyższy szczyt Kirgistanu – Szczyt Zwycięstwa (kirg. Dżengisz Czokusu) o wysokości 7439 m n.p.m. W czasach ZSRR szczyt nosił nazwę Pik Pobiedy. W górach Tienszan znajduje się także największe jezioro Kirgistanu Issyk-kul, będące równocześnie drugim co do wielkości jeziorem górskim na świecie, którego powierzchnia wynosi 6236 km², a głębokość sięga 669 m. Rzeki Kirgistanu, z których główną jest Naryn, to przeważnie dopływy Syr-darii. Klimat kraju na przeważającym obszarze kontynentalny suchy. Niektóre z wysoko położonych obszarów pokryte są wieczną zmarzliną.
Podział administracyjny
Państwo dzieli się na dziewięć jednostek administracyjnych, w tym na:
Biszkek – okręg stołeczny
Osz – miasto wydzielone
oraz 7 obwodów:
batkeński
czujski
dżalalabadzki
naryński
oszyński
tałaski
issykkulski
Na niższym szczeblu podziału administracyjnego wyróżnia się 18 miast, 31 osiedli miejskich i 40 okręgów wojewódzkich.
Historia
Kirgistan został podbity przez carską Rosję w 1864 roku. Pod panowaniem radzieckim od 1919, początkowo jako Kara-Kirgiski Obwód Autonomiczny, następnie Kirgiska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka, a od 5 grudnia 1936 jako Kirgiska Socjalistyczna Republika Radziecka z Pierwszym Sekretarzem KC Komunistycznej Partii Kirgiskiej SRR jako głową państwa.
Kirgistan uzyskał niepodległość wraz z rozpadem Związku Radzieckiego 31 sierpnia 1991 roku. Pierwszym prezydentem został bezpartyjny działacz, prezes Kirgiskiej Akademii Nauk, profesor fizyki Askar Akajew. Był on inicjatorem powołania Wspólnoty Niepodległych Państw i prowadził prokremlowską politykę. Akajew wprowadził autorytarne rządy prezydenckie. Zmarginalizowanie roli opozycji pozwoliło mu utrzymać się na stanowisku w wyborach w 1995 i 2000 roku. W roku 2002 w Kirgistanie miały miejsce pierwsze antyprezydenckie manifestacje.
Domniemane sfałszowanie wyborów parlamentarnych w 2005 oraz narastające tendencje dyktatorskie prezydenta doprowadziły do wybuchu tulipanowej rewolucji, która obaliła Askara Akajewa oraz rząd premiera Nikołaja Tanajewa. W wyniku rewolucji sformowano Koordynacyjną Radę Jedności Narodowej, która przejęła władzę w kraju, a pełniącym obowiązki prezydenta został były premier Kurmanbek Bakijew z partii Ludowy Ruch Kirgistanu. Bakijew wygrał wybory prezydenckie w 2005 i zaczął umacniać się u władzy. W 2007 roku utworzono blok polityczny Ak Dżoł jako zaplecze polityczne prezydenta. Kurmanbek Bakijew stosował jeszcze bardziej dyktatorską politykę niż jego poprzednik, powszechny był nepotyzm oraz zastraszanie opozycji.
Po 5 latach u władzy, prezydenta Bakijewa wraz z rządem Danijara Üsönowa obaliła krwawa rewolucja w kwietniu 2010 roku. Na czele państwa stanęła dyplomatka, była minister spraw zagranicznych oraz ambasador Roza Otunbajewa. Była pierwszą kobietą prezydentem i kobietą premierem w Azji Środkowej. Podczas jej krótkiej kadencji doszło do kirgisko-uzbeckich zamieszek etnicznych na południu kraju. W czerwcu 2010 roku w powszechnym referendum przyjęta została nowa konstytucja, wprowadzająca parlamentarny system rządów w miejsce prezydenckiego. Wkrótce rozpisano wolne wybory parlamentarne, a 30 października 2011 miały miejsce wybory prezydenckie wygrane przez byłego premiera Ałmazbeka Atambajewa z partii SDPK. 27 lipca 2012 prezydent Atambajew podpisał ustawę umożliwiającą obywatelom 44 państw (w tym wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej) przebywanie na terenie Kirgistanu bez konieczności nabywania wizy na okres do 60 dni[5].
15 października 2017 odbyły się wybory prezydenckie, które wygrał były premier Sooronbaj Dżeenbekow, startujący z ramienia rządzącej Socjaldemokratycznej Partii Kirgistanu. Dżeenbekow uzyskał w pierwszej turze wynik 54,74% głosów, kandydat opozycji Ömürbek Babanow zajął drugie miejsce z wynikiem 33,70%.
5 października 2020 roku Kirgizi wyszli na ulicę sprzeciwiając się wynikom wyborów. Największe poparcie uzyskała partia „Jedność” (24,5%), tuż za nią uplasowała się „Moja Ojczyzna Kirgistan” (23,9%), trzecie miejsce należało do ugrupowania „Kirgistan” (8,7%), zaś jako ostatnia siedmioprocentowy próg wyborczy przekroczyła partia „Zjednoczony Kirgistan” (7,1%). Najwięcej głosów zdobyły dwa proprezydenckie ugrupowania, a jedna trzecia Kirgizów nie będzie posiadała swojej reprezentacji w parlamencie. W nocy z 5 na 6 października protestujący zebrani na placu „Ala-too” ruszyli na „Biały Dom”. Po kilkugodzinnych starciach z policją, manifestującym udało się zdobyć budynek administracji prezydenta i parlamentu[6].

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.