Litwa
"Litwo Ojczyzno moja, ty jesteś jak zdrowie, ile cię trzeba cenić ten tylko się dowie, kto cię stracił..." - pisał wieszcz Adam Mickiewicz. Uczniowie, którzy nie interesują się historią, nigdy nie rozumieli, dlaczego nasz naczelny poeta, nie napisał: "Polsko Ojczyzno moja". Nie napisał tak, bo urodził się i wychował na ziemiach litewskich, które przez wieki należały do Królestwa Obojga Narodów, zjednoczonych pod berłem króla Polski.
Troki to pierwsza stolica Litwy z siedzibą książęcą w starym zamku.
Historia
Drugim narodem, identyfikującym się z Koroną, byli właśnie Litwini. Mieli oni kiedyś swojego króla, jedynego w historii, Mendoga, skutecznie walczącego z Polakami. Zjednoczył on zwalczające się plemiona, pod presją Krzyżaków przyjął chrzest - uwieczniony na obrazie Jana Matejki - i otrzymał od papieża koronę. Później jednak porzucił chrześcijaństwo, a po jego śmierci państwo rozpadło się. Połączył je na powrót dopiero na początku XIV wieku książe Giedymin. Jego córka Aldona była żoną Kazimierza Wielkiego. Litwini ochrzcili się za sprawą wnuka Giedymina, Władysława Jagiełły, ożenionego z królową Jadwigą i w ten sposób wyniesionego na krakowski tron. Od tej pory Polska i Litwa ściśle ze sobą współpracowały. Na dzień dobry stoczyły wspólnie jedną z największych bitew w dziejach świata, pokonując pod Grunwaldem wojska krzyżackie, wspierane przez kwiat rycerstwa europejskiego. Od Unii Lubelskiej stanowiliśmy jedno pod nazwą Rzeczpospolita Obojga Narodów.
Pora niepokojów
Kolejne wieki nie przyniosły Litwie nic dobrego, w czasie rozbiorów podzieloną ją między Prusy a Rosję. Od tej pory Litwa pozostaje pod wpływem albo Niemiec, albo Rosji, po II wojnie światowej zostaje republiką Związku Radzieckiego. Ten nie może się pogodzić ze zrywem niepodległościowym w 1990 roku i wprowadza na ulice Wilna czołgi. Szturm na wieżę telewizyjną kończy się śmiercią 15 cywilów. W końcu w 1991 roku Litwa odzyskuje niepodległość, a rok później odbywają się pierwsze wolne wybory. To bardzo skrócony rys historyczny, pokazujący jednak skomplikowaną sytuację tego państwa na przestrzeni wieków.
Regiony na Litwie
Litwa jest krajem skomplikowanym historycznie, a przez to również zróżnicowanym kulturowo. Te różnice wyznaczają podstawowe regiony, jakie wyróżnia się na obszarze kraju. Należą do nich: Auksztota, Żmudź, Dzukija (Dajnawa), Suwalszczyzna ( Sudowia) oraz Mała Litwa. Każdy z tych regionów stanowi odrębność kulturową i chociaż coraz bardziej zanikają różnice w sferze architektury czy stroju, to nadal można spotkać odmienne dialekty, mentalność ludzi czy obyczaje. Każdy region ma swój własny folklor, który towarzyszy wszelkim uroczystościom i świętom, a także często spotykany jest na co dzień. Każdy z regionów słynie tez z innego rodzaju specjalności rzemieślniczych. Największa Auksztota to kraj browarnictwa oraz pięknych pieśni śpiewanych na głosy. Żmudź to ciesielstwo i murarstwo, oraz tzw. mała architektura, czyli kapliczki w każdym możliwym miejscu. Sudowia znana jest z kolei z rolnictwa i doskonałych urodzajnych ziem. Mała Litwa to drewniana architekt6ura ludowa i przepiękna przyroda, w tym słynna Mierzeja Kurońska.
Turystyka
Litwa jest państwem młodym, ale na jej ziemiach wiele jest pamiątek historii. To na pewno stanowi o jej wartości jako celu podróży. Litwa jest dynamicznie rozwijającym się państwem, które docenia znaczenie turystyki. Oprócz zabytków, gości zachwyci przyroda, chroniona w parkach narodowych. Jednak natura spotyka się tam z ludzką działalnością. Tak jak w Historycznym Park Narodowym Trakai. To tereny średniowiecznej stolicy Litwy. jednak Litwa to nie tylko znane zabytki, takie jak zamek w Trokach, lecz także wiele ciekawych obiektów, do których zalicza się na przykłąd Nida – zespół 54 domów rybackich, w tym dom Tomasza Manna, zabytkowy układ przestrzenny z XVIII wieku w Rakiszkach, wieś Połusze w Auksztockim Paqrku Narodowym, niewielkie miasteczko pod Druskiennikami czy wioski Brewiki i Silute.
Atrakcje
Na jeziorze Galve znajduje się wyspa, a na niej zamek obronny z XIV wieku, siedziba Karaimów. Park Narodowy Mierzei Kurońskiej rozciąga się na terenie piaszczystej mierzei, oddzielającej Zatokę Kurońską od Bałtyku. Unikatowe wydmy kryją stare wioski rybackie Bałtów kurońskich. Mierzeja Kurońska wpisana jest na Listę Światowego Dziedzictwa Przyrodniczego - UNESCO. Jest jeszcze Park Narodowy Aukstaitija i Remaitija oraz Dżukija chroniące wzgórza morenowe, jeziora polodowcowe, jaki i wyżyny oraz wyjątkowe rzeki, lasy i wydmy lądowych.
Litewskie krzyże
Istotnym elementem kultury i architektury litewskiej są litewskie krzyże. Te specyficzne budowle łączące w sobie elementy architektury, rzeźby, kowalstwa a nieraz i malarstwa zostały wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO w 2001 roku. Największym skupiskiem tych dzieł sztuki ludowej jest Góra Krzyżowa pod Szawlami - znajduje się ich tam ponad 20.000. Równie ciekawa atrakcją turystyczną jest osada Kernave. Także ona została wpisana na listę UNESCO, jako że jest to jedyny na Litwie zespół archeologiczny , w skład którego wchodzi 5 grodzisk, otwarte osady czy cmentarzyska.
Podział administracyjny Litwy
Wilno i Kowno
Będąc na Litwie na pewno trzeba zobaczyć Wilno ze starówką, kamienicami i wspaniałymi magnackimi rezydencjami. Warto wtopić się w tłum, porozmawiać z przechodniami, spocząć nad Wilią. Wilno jest najważniejszym miastem na Litwie – stolicą Republiki Litewskiej, centrum administracyjnym, kulturalnym, politycznym i gospodarczym. Tutaj znajdują się siedziby Prezydenta, Sejmu, Rządu, Sądu Najwyższego, a także placówki dyplomatyczne, oświatowe, kulturalne, naukowe, zakłady lecznicze i banki.Turystów przyciąga do Wilna nie tylko wyjątkowa architektura, ale i bogactwo propozycji kulturalnych i rozrywek. Odbywają się tu przeróżne imprezy okolicznościowe, polityczne i kulturalne. Stolica Litwy jest obecna na międzynarodowych targach turystycznych. Polacy chętnie odwiedzają też Kowno i Druskienniki. Kowno jest historyczne, zabytkowe i artystyczne, a Druskienniki wypoczynkowe, rekreacyjne, dające wytchnienie w lasach, nad Niemnem i jeziorem Druskonis. Miasto jest ważnym ośrodkiem przemysłu, transportu, nauki i kultury.Kowno w okresie XX – lecia międzywojennego było stolicą Litwy, ponieważ Wilno należało do Polski, dlatego to miasto nazywane jest czasową stolicą Litwy.
Troki i Połąga
Troki to miasto położone w odległości 28 km na zachód od Wilna. Jest to miasto na wodzie, ośrodek kulturalny, popularne centrum turystyczne, Troki są położone w cudownym kąciku przyrody wśród jeziór. Troki znajdują się na obszarze założonego w 1991 r. Trockiego Historycznego Parku Narodowego. Zajmuje on terytorium ponad 8,2 tys. ha: lasy stanowią 30%, a jeziora 18% obszaru. Symbolem Trok jest gotycki zamek na wyspie. W 2008 roku miasto i okolice zostały ogłoszone terytorium uzdrowiskowym. Z kolei Połaga jest litewskim miastem uważanym z jednej strony za największy kurort kraju, a z drugiej za tzw "bursztynowe miasto". W Poładze znajduje się jedno z najsłynniejszych w świecie muzeów bursztynu, ząłozone jeszcze w 1963 roku, a gromadzące 29 tysięcy eksponatów. Szczególną atrakcją miasta są też wydmy otoczone pieknymi plażami i bogatymi lasami.
Najważniejsze miasta
Wilno - stolica kraju z wieloma średniowiecznymi kościołami i jedną z największych starówek w europie
Kowno - drugie co do wielkości miasto i najbardziej litwewskie z litewskich miast
Kłajpeda - trzecie co do wielkości miasto, słynie z letnich festiwali
Troki - symbol turystyki Liwty z zamkiem na wypie
Kiejdany
Poniewież
Szawle
Olita
Mariampol
Kuchnia Litewska
Ceniona jest kuchnia litewska, choć mało oryginalna, bo ze względu na burzliwą historię naznaczona wpływami kuchni: rosyjskiej, ukraińskiej, polskiej, tatarskiej, białoruskiej oraz żydowskiej. Znany jest: chłodnik litewski, kołduny, różnego rodzaju pierogi, cepeliny, kugielis, łabas. Łabas po litewsku znaczy pozdrowienie. Kuchnia litewska jest bowiem odzwierciedleniem gościnnej natury Litwinów, którzy są pogodni, otwarci. Lubią tańczyć i śpiewać, i cenią sobie tradycję.
Szydłowo
Niewielkie miasteczko, gdzie w 1608 r. objawiła się Najświętsza Maria Panna. To pierwsze potwierdzone objawienie Matki Boskiej w Europie. W tym miejscu zbudowana została biała kaplica. Kalwaria Żmudzka i Šiluva słyną z dorocznych odpustów Wniebowzięcia NMP.
Geograficzne centrum Europy
Zaszczyt posiadania geograficznego centrum Europy przypisuje sobie kilka państw europejskich, jednakże, jak wynika z obliczeń Francuskiego Narodowego Instytutu Geograficznego, geograficzne centrum Europy znajduje się na Litwie. Fakt ten został zarejestrowany w Księdze Rekordów Guinnessa. Naukowcy z Francuskiego Narodowego Instytutu Geograficznego w 1989 r. podali definicję geograficznego centrum Europy oraz na podstawie metod naukowych ustalili, iż takie centrum znajduje się na północ od Wilna (26 km), w pobliżu wsi Purnuškiai. W 1992 r. Rada Najwyższa Litwy postanowiła utworzyć tu kartograficzny ścisły rezerwat centrum Europy, który obejmuje jezioro Girijos, wzgórze zamkowe i kurhan w Bernotai, pobliskie lasy i miejscowości. Wzgórze zamkowe w Bernotai jest jednym z najstarszych na Litwie. Przypuszcza się, że w I-V w. stał tu zamek obronny. Archeolodzy odkryli w tym miejscu również fragmenty ceramiki z tego okresu. 1 maja 2004 r. odbyła się uroczysta prezentacja geograficznego centrum Europy. Podczas imprezy poświęconej wejściu Litwy do Unii Europejskie odsłonięto kompozycję słynnego litewskiego rzeźbiarza Gediminasa Jokubonisa - kolumnę z białego granitu zwieńczona koroną z gwiazd.
Park Grutas
To muzeum pomników działaczy rewolucyjnych i sowieckich, a także plakatów propagandowych, odznak i innej atrybutyki z okresu reżimu represyjnego zebranych z różnych miejscowości Litwy. Zgodnie z "zasługami" i działalnością swoich prototypów pomniki i rzeźby zostały rozmieszczone w odrębnych kręgach - w totalitarnym, represyjnym, sowieckim - jak w "Piekle" Dantego. Fosa otaczająca park, wieże strażnicze stwarzają iluzję obozu zesłańców. Teraz jednak nimi są inicjatorzy i wykonawcy sowieckich czystek etnicznych, patrioci sowieckiego reżimu okupacyjnego, fanatycy komunizmu.
Dni świąteczne:
1 stycznia – Nowy Rok
16 lutego – Święto Niepodległości
11 marca – Dzień Odrodzenia Niepodległości Litwy
8-9 kwietnia (2012 r.) – Wielkanoc;
1 maja – Międzynarodowy Dzień Pracy
24 czerwca – Noc Świętojańska
6 lipca – Dzień Państwa (Dzień Koronacji Króla Mendoga)
15 sierpnia – Zielna ( Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny)
1 listopada – Wszystkich Świętych
24 grudnia – Wigilia Bożego Narodzenia
25–26 grudnia - Boże Narodzenie
Informacje ogólne
Oficjalna nazwa: Republika Litewska
Powierzchnia: 65 200 km²
Ludność: 3 710 000; na 1 km2 57
Stolica: Wilno
Ustrój: republika
Waluta: 1 lit = 100 centów
Język: litewski (urzędowy), polski, rosyjski
Religie: chrześcijaństwo (głównie katolicyzm, trochę luteranizm i prawosławie)
Powierzchnia 65,3 tys. km2 (około 1/3 terytorium zajmują lasy; 4,5% – wody wewnętrzne.
Na Litwie jest ponad 2800 jezior o powierzchni ponad 0,5 ha i 18 rzek długości ponad 100 km)
Położenie geograficzne Republika Litewska położona jest na wschodnim wybrzeżu Morza Bałtyckiego
Sąsiadujące z Litwą kraje Łotwa, Białoruś, Polska, Obwód Kaliningradzki (Federacja Rosyjska)
Strefa czasowa Środkowoeuropejska strefa czasowa: zimą GMT+2 godziny, latem GMT+3godziny
Klimat Morsko-kontynentalny
Prognoza pogody na najbliższe pięć dni: www.meteo.lt
Grupy etniczne Litwini – 83,5%, Polacy – 6,7%, Rosjanie – 6,3%, Białorusini –1,2%, inne
narodowości – 2,3%. Litwę zamieszkuje około 115 różnych grup etnicznych.
Język państwowy Litewski (jeden z najstarszych języków w Europie)
Religia Przeważają wierni wyznania rzymskokatolickiego (około 80%), inne
wyznania – prawosławni, ewangelicy luteranie, ewangelicy reformatorzy,
staroobrzędowcy, judaiści, muzułmanie sunnici, karaimi i in.
Waluta narodowa Narodową walutą jest lit (Lt). Kurs wymiany 1 EUR = 3,4528 Lt (2011 r.)
Więcej informacji: www.lbank.lt
Członkostwo NATO (2004 04 01), UE (od 2004 05 01)
Liczba portów – 3 z przeładunkiem towarów równym 24 mln tkm (2004)
Długość wybrzeża: 99 km
Wodne drogi śródlądowe: 600 km
Sieć dróg: 77 148 km, autostrada – 417 km
Sieć kolejowa: 2 000 km
Lotniska międzynarodowe: 3; ilość przewożonego ładunku - 14 tysięcy ton (2002); ilość przewożonych pasażerów - 304 tysiące (2001)
Udział użytków rolnych w ogólnej powierzchni kraju: 45,22 %
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
