Państwa świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Tuvalu lub Tuwalu (dawniej: Terytorium Tuvalu, Wyspy Ellice) – państwo położone na Oceanie Spokojnym w zachodniej Polinezji (na północ od Fidżi), Tuvalu tworzy archipelag po angielsku zwany Tuvalu Islands (dawne nazwy angielskie to Lagoon Islands i Ellice Islands), po polsku zaś Wyspami Lagunowymi.
Historia
Wyspy Ellice zostały zasiedlone w V wieku n.e. Po raz pierwszy odkryte przez Europejczyków w 1568 (Hiszpan Alvaro Mendana de Neyra[3]). Odkryte ponownie w 1764 przez Brytyjczyka Johna Byrona. Od 1877 pod zarządem Brytyjskiej Wysokiej Komisji Zachodniego Pacyfiku. Od 1892 stanowiły najpierw część protektoratu, a potem od 1916 część kolonii o nazwie Wyspy Gilberta i Lagunowe. W latach 1942–1943 okupowane przez Japonię, potem zajęte przez wojska USA. W 1975 Wyspy Ellice wydzieliły się jako samodzielna kolonia (po referendum w 1974), a 3 lata później (1 października 1978) ogłosiły swą niezależność od Wielkiej Brytanii i zmieniły nazwę na Tuvalu. Tuvalu stało się członkiem Brytyjskiej Wspólnoty Narodów (Commonwealth). Od 2000 członek ONZ, w 2008 po raz pierwszy uczestniczyło w igrzyskach olimpijskich.
Geografia
Tuvalu obejmuje 6 atoli i 3 wyspy, tworzących archipelag Wysp Lagunowych. Geograficznie należy do Polinezji. Atole: Vaitupu (5,60 km²), Nanumea (pow. 3,87 km²), Nukufetau (2,99 km²), Nui (2,83 km²), Funafuti (2,79 km²) i Nukulaelae (1,82 km²) mają lagunę połączoną z oceanem, wyspy Nanumanga (2,78 km²) i Niutao (2,53 km²) mają lagunę niepołączoną z oceanem, natomiast Niulakita (0,42 km²) nie ma laguny. Łączna powierzchnia wynosi 25,63 km², a największą wyspą jest Vaitupu (4,9 km²). Archipelag ciągnie się na odcinku 600 km z północnego zachodu na południowy wschód. Łączna powierzchnia wyłącznej strefy ekonomicznej Tuvalu wynosi aż 900 tys. km²[4].
Wyspy są płaskie – żadna nie przekracza wysokości 5 m n.p.m.[3] Jest to m.in. wynikiem działalności Amerykanów, którzy podczas II wojny światowej założyli tu bazę lotniczą i na jej potrzeby wyrównali ogromne połacie terenu, całkowicie niszcząc jedyne wzniesienia na wyspach. W rezultacie ocieplania się klimatu i związanego z tym podniesienia się poziomu oceanu, (w minionym stuleciu wzrost o blisko 20 cm), Tuvalu może w znacznej części znaleźć się pod wodą. Według badań ONZ ma to nastąpić do 2050. Aby temu zapobiec podjęto akcję zalesiania (szybko rosnące drzewa i krzewy mają umocnić wybrzeża). Na wszelki wypadek, na podstawie traktatu, w przypadku, gdy woda zacznie zalewać wyspy, wszystkich mieszkańców ma ewakuować Królewska Nowozelandzka Marynarka Wojenna. Rząd rozważa również możliwość przeniesienia mieszkańców na wyspę Kioa, która obecnie należy do Fidżi, lub kupno ziemi od Australii.
Groźba zatopienia wysp Tuvalu stała się tematem jednego z filmów dokumentalnych zrealizowanych w 2004 przez telewizyjny kanał tematyczny Planete[5].
Klimat tropikalny, z racji położenia tuż pod równikiem (5–11° S). Średnia temperatura roczna od +27 do +30 °C[3], opady roczne od 2500 mm na południu do 3600 mm na północy (w 2005 średnio 2991 mm). Od listopada do kwietnia częste huragany tropikalne, zazwyczaj słabe (jednak w 1997 wyspy spustoszył katastrofalny huragan). Brak rzek i wody pitnej, która musi być zbierana w zbiornikach z deszczu. Wyspy są w 43% porośnięte lasem (stan z 2003).
Na wschód od archipelagu przebiega linia zmiany daty. Strefa czasowa +12 UTC.
Ludność
Mieszkaniec Tuvalu w tradycyjnym stroju - rysunek powstał w 1841 roku
Według spisu z 2012 wyspy zamieszkiwały 10 782 osoby[6] (w 1950 atole zamieszkiwało 4676 osób[7]). Z niepodległych państw tylko Watykan ma mniej mieszkańców. Najwięcej (blisko połowa) osób mieszka na stołecznym atolu Funafuti. Zamieszkanych jest 8 z 9 atoli (Niulakita uważany jest za bezludny, aczkolwiek mieszka tam ok. 40 osób). Społeczeństwo jest dość młode – tylko 5% mieszkańców ma ponad 65 lat. Pierwszymi mieszkańcami Tuvalu byli Polinezyjczycy (V wiek n.e.), którzy obecnie stanowią 96% ludności, 3% stanowią Mikronezyjczycy (głównie atol Nui), pozostały 1% to Europejczycy i inni. Językami urzędowymi są tuvalu i angielski, ale w użyciu spotyka się też język samoański i kiribati (atol Nui).
Spisy ludności odbywają się dość regularnie – ostatni, z 2012, wykazał obecność na wyspach 10 782 osób. Część obywateli pochodziła z Nauru (598), do którego i z którego podróżowała ludność w związku z wydobyciem fosforanów; 554 osoby pochodziły z Kiribati, a 585 – z Fidżi[6]. Dla porównania, w 2002 roku Tuvalu zamieszkiwało 9561 osób, w 1991 – 9041, w 1979 – 7349, a w 1973 – 5887 osób[6].
W 2012 w stolicy mieszkało 57,1% ludności[8].
Według danych z 2005, oczekiwana długość życia wynosiła 70 lat dla kobiet i 66 dla mężczyzn[3]. Według szacunków CIA z 2015 przewidywana długość życia mężczyzn wynosiła 64,01 lat, kobiet 68,41 lat. W 2007 roku przeciętny wiek pierwszego porodu wynosił 23,5 roku[9].
Na wyspach jest jeden szpital (w Vaiaku) i lokalne ambulatoria z podstawową opieką medyczną. Jedyny szpital, Princess Margaret Hospital, został wybudowany w 2003 z dotacji od rządu japońskiego. W 2008 zaszły reformy w sektorze zdrowotnym ze względu na pojawienie się nowych absolwentów szkół medycznych, głównie Fiji School of Medicine[10].
Edukacja
Szkolnictwo podstawowe (dla dzieci w wieku 6-13 lat) jest bezpłatne i obowiązkowe. Ponadto w Tuvalu istnieją przedszkola (Early Childhood Care and Education, ECCE) dla dzieci w wieku 3-5 lat, w których opłaty są dobrowolne, oraz szkoły średnie (dla młodzieży w wieku 14-18 lat), w których czesne wynosi 50 dolarów australijskich za semestr (dane za 2014 rok)[11].
Na atolu Funafuti znajduje się jedna szkoła średnia, dwie szkoły podstawowe, osiem przedszkoli i jedna szkoła specjalna. Druga szkoła średnia w Tuvalu znajduje się na wyspie Vaitupu, poza tym jest tam jedna szkoła podstawowa i dwa przedszkola. Również na Nanumea jest jedna szkoła podstawowa i dwa przedszkola. Z kolei na Nukulaelae, Niulakita, Nukufetau, Nui i Niutao jest po jednej szkole podstawowej i jednym przedszkolu. Natomiast na Nanumanga jest tylko jedna szkoła – podstawowa (dane za 2014 rok)[11].
Od końca lat 80. XX wieku w Tuwalu funkcjonuje wydział zamiejscowy (kampus) Uniwersytetu Południowego Pacyfiku. Studenci zdobywają wiedzę przeważnie drogą e-learningu przez Internet, komunikując się z kampusem Laucala w mieście Suva (Fidżi)[12].
Analfabetyzm wynosi poniżej 5%.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.