Państwa świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Papua-Nowa Gwinea (Papua New Guinea, Niezależne Państwo Papui-Nowej Gwinei – Independent State of Papua New Guinea[4]) – po Australii, drugie co do wielkości państwo w Oceanii, leży w Melanezji, położone w większości na wyspie Nowa Gwinea. Papua-Nowa Gwinea graniczy z Indonezją (820 km). Powierzchnia państwa wynosi 462,8 tys. km². W 2017 roku w Papui-Nowej Gwinei mieszkało 6 909 701 osób[2]. Statusem urzędowym objęte są języki: angielski, tok pisin, hiri motu. Stolicą państwa jest Port Moresby. Walutą jest kina. Papua-Nowa Gwinea uzyskała niepodległość 16 września 1975 roku.
Papua-Nowa Gwinea jest członkiem: Azjatyckiego Banku Rozwoju, Banku Światowego, Forum Wysp Pacyfiku, Międzynarodowej Organizacji Pracy, Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Organizacji Narodów Zjednoczonych, Światowej Organizacji Handlu i Współpracy Ekonomicznej Azji i Pacyfiku[5].
Geografia
Papua-Nowa Gwinea położona jest we wschodniej części Nowej Gwinei oraz na sąsiednich archipelagach (przede wszystkim Archipelagu Bismarcka i Wyspach Salomona). Rzeźba wysp jest silnie rozczłonkowana.
Centralną część Nowej Gwinei, na której znajduje się Papua-Nowa Gwinea, zajmują Góry Centralne – łańcuch górski ciągnący się przez całą wyspę. Najwyższym szczytem jest Góra Wilhelma (4509 m) leżąca w Górach Bismarcka, jednego z pasm Gór Centralnych[6].
Do Gór Centralnych od południowego zachodu przylega płaska, rozległa i miejscami silnie zabagniona nizina. Bagna na nizinach są jednymi z największych na świecie[4]. Wyspy przy północnym wybrzeżu Nowej Gwinei oraz Nowa Brytania leżą na obszarze sejsmicznym. W Papui-Nowej Gwinei znajduje się 18 aktywnych wulkanów (m.in. na wyspach: Long, Karkar, Manam). W Papui-Nowej Gwinei często występują trzęsienia ziemi. Sieć rzeczna w Papui-Nowej Gwinei jest dobrze rozwinięta. Najdłuższymi rzekami są: Sepik, Ramu, Fly, Purari[6].
Na Papui-Nowej Gwinei występuje klimat równikowy (wilgotny, w górach podrównikowy wilgotny). Średnia temperatura dobowa na nizinach wynosi ok. 26 °C, a na terenach górzystych (2500–3000 m) mniej niż 10 °C. Roczna suma opadów waha się od 1500 do 7500 mm. Od grudnia do marca występuje pora bardziej wilgotna, która wiąże się z monsunem północno-zachodnim. Mniej wilgotna pora występuje od maja do października. Na wysokości 2500–3000 m występują ciągłe opady drobnego deszczu (niekiedy gradu)[6].
W Papui-Nowej Gwinei występują lasy równikowe, a na wysokości 1500–3000 m lasy górskie. Zarośla i łąki wysokogórskie znajdują się pod górną granicą lasu na Nowej Gwinei. Na niskich brzegach morskich oraz przy ujściach rzek znajdują się namorzyny. W dorzeczu rzeki Fly występuje sawanna z akacjami i eukaliptusami. Lesistość wynosi 63%[6].
Wzdłuż wybrzeży występują rafy koralowe[4].
Podział administracyjny
Papua-Nowa Gwinea dzieli się na 18 prowincji, jeden region autonomiczny oraz jeden dystrykt stołeczny[5].
Historia
Mapa z XVI w., ilustrująca ówczesny zakres wiedzy o położeniu wyspy i jej wybrzeżach
Rdzenny mieszkaniec Papui-Nowej Gwinei
Europejczycy pojawili się na terenach dzisiejszej Papui-Nowej Gwinei w XVI w. W 1884 roku wyspy ogłoszono protektoratami Niemiec (część północna – Nowa Gwinea Niemiecka) i Wielkiej Brytanii (część południowa – Nowa Gwinea Brytyjska). W 1906 roku Australia objęła administrację w brytyjskiej części (nazwanej Terytorium Papui), a w 1914 roku, po wybuchu I wojny światowej, również w niemieckiej. W 1942 roku wyspy zajęła Japonia. We wrześniu 1945 roku alianci wyparli ostatnie wojska japońskie z wysp[7]. W 1946 roku Terytorium Nowej Gwinei ogłoszono terytorium powierniczym Organizacji Narodów Zjednoczonych, którym administrowała Australia. W 1949 roku Australia połączyła obie części w jednolite związkowe terytorium zamorskie o nazwie Papua-Nowa Gwinea. W 1951 roku rozpoczęto przekazywanie lokalnym organom zarządzanie sprawami wewnętrznymi. Powołano Radę Ustawodawczą, którą w 1964 roku zastąpiono wybieraną przez mieszkańców wysp Izbą Zgromadzeń. W grudniu 1973 roku Papua-Nowa Gwinea uzyskała pełną autonomię wewnętrzną, a 16 września 1975 roku ogłosiła niepodległość, przyjęła konstytucję oraz została członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych i brytyjskiej Wspólnoty Narodów[7].
Pierwszym premierem Papui-Nowej Gwinei został Michael Somare, który był także głównym inicjatorem niepodległości. W 1980 roku urząd premiera objął Julius Chan[4]. W latach 80. występował konflikt z sąsiednią Indonezją przez masowy napływ Papuasów z indonezyjskiej części Nowej Gwinei. Pod koniec lat 80. pojawiły się dążenia separatystyczne na Wyspie Bougainville’a. Po wprowadzeniu stanu wyjątkowego w 1989 roku na wyspie wybuchła wojna domowa. W wyniku wojny zginęło ok. 20 tys. osób, a gospodarka Papui-Nowej Gwinei znacznie ucierpiała (m.in. po zamknięciu kopalni miedzi w Panguna)[7]. W 1997 roku funkcję gubernatora generalnego objął Silas Atopare[4]. Po zawieszeniu broni w 1998 roku powołano przejściowy organ administracji wyspy – Ludowy Kongres Bougainville. W 2001 roku Ludowy Kongres Bougainville wynegocjował z rządem stopniowe zwiększanie autonomii wyspy oraz przeprowadzenie do 2020 roku referendum niepodległościowego[7]. W 2002 roku premierem ponownie został Michael Somare, a w 2004 roku funkcję gubernatora generalnego objął Paulias Matane[4].

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.

Państaw świata to dział poświęcony wszystkim krajom na świecie. Poznamy tutaj dorobek kulturalny, społeczny, gospodarczy poszczególnych krajów.