Pieczarka łąkowa (Agaricus campestris) – gatunek grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae).
Pozycja w klasyfikacji: Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum).
Nazwę pieczarka łąkowa podaje Władysław Wojewoda, w polskim piśmiennictwie mykologicznym występuje też pod nazwami bedłka pieczarka, pieczarka inspektowa, pieczarka ogrodowa, pieczarka prawdziwa, pieczarka polna, pieczarka polowa, pieczarka zwyczajna. Synonimów łacińskich ma ponad 60.
Kapelusz
Średnica 5-11 cm, u młodych okazów zamknięty i niemal kulisty , później półkulisty, na koniec płasko rozpostarty. Brzeg łuskowato spękany, powierzchnia jedwabiście włóknista, na wierzchołku występują rzadkie, przylegające łuseczki o brązowej barwie. Po uciśnięciu zmienia barwę na żółtawą lub brązowawą (starsze okazy). Barwa kapelusza początkowo biała, później szaroochrow. U dojrzałych grzybów, szczególnie podczas suchej pogody górna powierzchnia kapelusza pęka i powstają na niej głębokie rowki i poletka. Skórka daje się latwo ściągnąć z całego kapelusza.
Blaszki
Gęste, przy trzonie wolne. Tylko w bardzo młodych, jeszcze zamkniętych owocnikach są białe, potem stają się różowe i wiekiem coraz ciemniejsze; czekoladowobrązowe, do czarnobrązowych. W starych owocnikach od zarodników stają się fioletowoczarne.
Trzon
Wysokość 4-8 cm, grubość 1-2 cm, cylindryczny, pełny, łatwo odłamujący się od kapelusza, z białym błoniastym pierścieniem u góry. Powierzchnia gładka, biała, u starszych okazów brunatna. Pierścień jest niezbyt trwały i u starszych okazów zanika. Górna część trzonu często jest różowawa od przeświecającego się miąższu. U starszych grzybów trzon jest ciemniejszy, brązowy lub rdzawobrunatny.
Miąższ
Biały, lub wodnistoróżowy po przekrojeniu miejscami różowieje. Powyżej blaszek i na trzonie pod blaszkami miąższ ma często szary odcień, a w podstawie trzonu pomarańczowy. Smak przyjemny, zapach lekko grzybowy.
Wysyp zarodników
Czarnobrązowy. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, o rozmiarach 7–10 x 5–6 µm. Cystydy słabo rozwinięte, podstawki czterozarodnikowe.
Gatunek rozprzestrzeniony na całej kuli ziemskiej: poza Antarktydą
występuje na wszystkich kontynentach, również na wielu wyspach.
W Europie Środkowej jest szeroko rozprzestrzeniony i dość częsty.
Owocniki rosną bardzo szybko, po letnich obfitych deszczach czasami
wyrastają w ciągu jednego dnia. To właśnie dzięki temu gatunkowi grzyba
powstało powiedzenie „rosnąć jak grzyby po deszczu”. Owocniki pojawiają
się o od maja do października na łąkach, pastwiskach i rowach
przydrożnych, najczęściej na średnio nawożonych miejscach, np. na
łąkach, gdzie pasie się bydło, na zaoranym polu uprawnym. Jednakże
wskutek zbyt intensywnego nawożenia łąk i pastwisk liczebność tego
gatunku w Europie spada. Pieczarki te szczególnie preferują łąki i pola nawożone nawozem końskim.
Dobry grzyb jadalny, nieco tylko mniej smaczny od uprawianej pieczarki dwuzarodnikowej (Agaricus bisporus). Pieczarka łąkowa nie jest uprawiana, ze względu na szybkie dojrzewanie owocników i krótki okres przydatności do spożycia. Nadaje się jako dodatek do różnych mięsnych dań oraz do zup. W badaniach laboratoryjnych stwierdzono, że wodne wyciągi z pieczarki łąkowej in vitro zwiększają wydzielanie insuliny wpływając na metabolizm glukozy w organizmie, mechanizm tego działania nie został jednak wyjaśniony.
Gatunki podobne
- muchomor jadowity (Amanita virosa)
i niektóre inne muchomory. Niebezpieczeństwo pomylenia istnieje jednak
tylko w przypadku bardzo młodych, jeszcze zamkniętych owocników
pieczarki łąkowej, które mają jeszcze białe blaszki, bardzo szybko
jednak stają się one różowe, potem coraz ciemniejsze. Muchomory zawsze
mają białe blaszki i trzon otoczony pochwą.
- pieczarka miejska (Agaricus bitorquis). Ma ona jednak zawsze nagi kapelusz i podwójny pierścień na trzonie. Jadalna.
- pieczarka dwuzarodnikowa (Agaricus bisporus).
Rozróżnienie młodych okazów może być trudne, może pomóc miejsce
pochodzenia (pieczarka dwuzarodnikowa pochodzi z uprawy), w sposób pewny
można rozróżnić badaniem mikroskopowym.
© GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA
|