 Puchar Hopmana
Miejsce rozgrywania : Perth, Australia
Obiekt : Burswood Dome
Nawierzchnia : twarda halowa
Pierwsza edycja : 1989 rok
Pula nagród : 1’000’000 $
Data rozgrywania : 29.12-5.01 2013 r.
Oficjalna strona : www.hopmancup.com
Termin
Puchar Hopmana jest uważany za nieoficjalne międzynarodowe mistrzostwa świata par mieszanych. Jest też jedynym oficjalnym turniejem tego typu w ciągu roku. Zawody odbywają się w pierwszym tygodniu rozgrywek ATP i WTA, równolegle z kilkoma tradycyjnymi turniejami tenisowymi. Impreza jest dla uczestników ważnym etapem przygotowań do pierwszego turnieju wielkoszlemowego w roku, czyli Australian Open, który rozpoczyna się w połowie stycznia. Organizatorem Pucharu Hopmana jest Międzynarodowa Federacja Tenisa (ITF), a wyniki uzyskiwane przez zawodników i zawodniczki, nie są brane pod uwagę przy sporządzaniu rankingów ATP i WTA.
Miejsce rozgrywania turnieju
Puchar Hopmana od początku istnienia rozgrywany jest w mieście Perth, które znajduje się na zachodnim wybrzeżu Australii. Mecze odbywają się w hali Burswood Dome, na trybunach której może zasiąść osiem tysięcy widzów. Nawierzchnia kortów ma te same właściwości i kolor, jak nawierzchnia na turnieju Australian Open. Od 2013 roku turniej rozgrywany będzie w nowoczesnej hali Perth Arena, która będzie mogła pomieścić na trybunach 13 tysięcy widzów.
Uczestnicy i zasady rozgrywania spotkań
Do udziału w turnieju zapraszanych jest co roku osiem narodowych reprezentacji składających się z jednego tenisisty i jednej tenisistki. Ostatnie, ósme miejsce jest obecnie rozstrzygane na azjatyckim Pucharze Hopmana, rozgrywanym w połowie listopada. O zaproszeniach poszczególnych reprezentacji i zawodników decyduje dyrektor turnieju Paul McNamee, jego zastępca Rob Casey oraz były australijski tenisista Geoff Masters. Zazwyczaj w turnieju biorą udział drużyny składające się z tenisistów i tenisistek, zajmujących wysokie miejsca w rankingach ATP i WTA. Polska reprezentacja do tej pory ani razu nie wzięła udziału w Pucharze Hopmana.
Przed rozpoczęciem turnieju cztery reprezentacje są rozstawiane, a decydują o tym miejsca poszczególnych członków zespołu w rankingach ATP i WTA. Następnie odbywa się losowanie, które dzieli reprezentacje na dwie czterozespołowe grupy. Dwa najwyżej rozstawione kraje nie mogą trafić do jednej grupy, podobnie jak reprezentacje rozstawione z nr 3 i nr 4.
W każdej grupie drużyny rywalizują ze sobą systemem każdy z każdym. Mecze składają się ze spotkania singlowego panów, spotkania singlowego pań oraz spotkania mikstowego. Drużyny mikstowe składają się z zawodniczek i zawodników, którzy wcześniej rywalizowali w singlu. Jeżeli w spotkaniu mikstowym obie drużyny wygrają po jednym secie to zamiast trzeciego decydującego seta, rozgrywa się tzw. super tie-break grany do 10 wygranych punktów z zachowaniem zasady dwóch punktów przewagi. Mecze singlowe rozgrywane są według normalnych zasad do dwóch wygranych setów. Jeżeli w trakcie spotkania gracz odniesie kontuzję uniemożliwiającą jego dalszy udział w turnieju, to spotkanie wygrywa przeciwnik, a w następnym spotkaniu gracza kontuzjowanego może zastąpić inny tenisista z jego kraju, o ile taki pojawił się na turnieju jako gracz rezerwowy.
Po zakończeniu wszystkich meczów grupowych reprezentacje, które zajęły pierwsze miejsca w swoich grupach, spotykają się w finale turnieju, który jest rozgrywany na tych samych zasadach co mecze grupowe. Jeżeli w meczu finałowym oba spotkania singlowe wygrają reprezentanci jednego kraju to zazwyczaj nie rozgrywa się już spotkania mikstowego. Zwycięska drużyna otrzymuje na czas dekoracji srebrny puchar, a dwaj członkowie tej reprezentacji wysadzaną diamentami srebrną piłkę tenisową, wartą ok. 30 tysięcy dolarów.
Historia turnieju
W 1984 roku trójka znanych australijskich tenisistów, a konkretnie Paul McNamee, Charlie Fancutt i Pat Cash, wpadła na pomysł zorganizowania międzynarodowych rozgrywek z udziałem par mieszanych, które miałyby się odbyć w ich rodzinnych kraju. W tym samym roku zmarł Harry Hopman, legendarny kapitan i trener reprezentacji Australii w Pucharze Davisa, który doprowadził swój kraj w latach 1939-1967 do 16 tytułów w tych prestiżowych rozgrywkach. W styczniu 1988 roku wspomniana trójka tenisistów rozpoczęła kampanię w Australii na rzecz powołania nowych rozgrywek, otrzymując dodatkowo pełne wsparcie Lucy Hopman, wdowy po legendarnym kapitanie, która przez następne lata regularnie zjawiała się na turnieju, a kibice ochrzcili ją mianem “królowej pucharu”. W kwietniu 1988 roku postanowiono, że gospodarzem imprezy będzie australijskie miasto Perth. W następnym miesiącu firma stworzona i zarządzana przez Paula McNamee podpisała 3-letnią umowę z telewizją Channel 7 na transmitowanie rozgrywek, a halę Burswood Dome w Perth przystosowano do rozgrywania spotkań tenisowych. W czerwcu 1988 roku ogłoszono powołanie rozgrywek, a miesiąc później potwierdzono udział w turnieju Niemki Steffi Graf, ówczesnej nr 1 kobiecego tenisa. We wrześniu tego samego roku ogłoszono, że sponsorem rozgrywek została marka piwa Swan Gold, a w listopadzie przedstawiono wszystkich uczestników i przeprowadzono losowanie par pierwszej rundy.
Pierwsza edycja Pucharu Hopmana została zainaugurowana 27 grudnia, kiedy to reprezentacja Australii w składzie Pat Cash i Hana Mandlikova (Czechosłowaczka z australijskim paszportem), pokonała Wielką Brytanię 2:1 na oczach 5 tysięcy widzów. W turnieju nie obowiązywał jeszcze format grupowy i od pierwszej rundy impreza odbywała się w systemie pucharowym. Oprócz Australii do półfinałów awansowała reprezentacja Czechosłowacji, która wygrała z Japonią oraz Szwedzi i Niemcy, którzy ograli odpowiednio Jugosławię i Francję. W półfinałach Czechosłowacja wygrała ze Szwecją, a gospodarze imprezy uporali się z reprezentacją Niemiec. W finale turnieju, ku rozpaczy 8000 widzów, Czechosłowacja pokonała Australię i wygrała pierwszą edycję Pucharu Hopmana. Zwycięzcy otrzymali do podziału 100 tysięcy dolarów, a finaliści połowę tej kwoty. Turniej przyciągnął łącznie 38 tysięcy widzów, a finał obejrzało za pośrednictwem telewizji milion widzów na całym świecie.
Kolejny turniej o Puchar Hopmana rozegrano rok później, a w turnieju wzięło udział dwanaście krajów, z czego cztery najsilniejsze reprezentacje (USA, Hiszpania, Czechosłowacja, ZSSR) zostały rozstawione i rywalizację rozpoczęły od drugiej rundy. Pozostałymi uczestnikami były drużyny Włoch, Szwecji, Austrii, Nowej Zelandii, Jugosławii, Francji, Holandii i Australii. W finale rozegranym już w 1990 roku, spotkały się reprezentacje Hiszpanii i USA. Gracz tej pierwszej drużyny Emilio Sanchez wygrał nieoczekiwanie w pierwszym meczu z Johnem McEnroe, ale amerykański mikst wyrównał stan rywalizacji na 1:1. Podczas gdy Arantxa Sanchez Vicario (siostra Emilio Sancheza) grała z Pam Shriver o końcowe zwycięstwo, jej brat był już w drodze do Auckland w Nowej Zelandii, gdzie miał wystąpić w turnieju singlowym. O tym, że jego siostra ostatecznie pokonała Amerykankę, a on został tym samym członkiem zwycięskiej drużyny bogatszym o 50 tysięcy dolarów, dowiedział się na pokładzie samolotu. Jak na razie jest to jedyny przypadek w historii turnieju, żeby rodzeństwo zdobyło tytuł.
W marcu 1990 roku Australijski Związek Tenisa ostatecznie zaakceptował rozgrywki o Puchar Hopmana, a przed rozpoczęciem turnieju zmieniono kolejność rozgrywania spotkań, przez co panie grały między sobą jako pierwsze, następnie odbywał się mecz singla panów, a na końcu mecz mikstowy. Po raz kolejny w turnieju wzięło udział 12 reprezentacji, a po główne trofeum sięgnęła reprezentacja Jugosławii z Goranem Prpicem i młodziutką Monicą Seles w składzie. W finale z Amerykanami, oboje wygrali swoje mecze singlowe, podobnie jak nieistotny już mecz mikstowy grany do ośmiu wygranych gemów. Kolejną edycję wygrali w 1992 roku nieoczekiwanie reprezentanci Szwajcarii, pokonując w finale Czechosłowaków 2:1. Na półfinale swój udział zakończyli Niemcy Steffi Graf i Boris Becker, uważani za zdecydowanych faworytów imprezy. Becker dodatkowo był uczestnikiem nieprzyjemnej sytuacji, kiedy piłka uderzona przez niego, po odbiciu od kortu trafiła w ucho chłopca do podawania piłek. Niemiec zachował się jednak wspaniale prezentując później chłopcu swoją rakietę.
W marcu 1992 roku nowym sponsorem na kolejne cztery lata została firma Coca-Cola, a pula nagród w turnieju wzrosła do 700 tysięcy dolarów. W tym samym roku po raz pierwszy rozegrano Puchar Hopmana z udziałem juniorskich reprezentacji, a rozgrywki wygrali młodzi Australijczycy. Turniej główny wygrała w końcu Steffi Graf, a partnerował jej inny znany tenisista Michael Stich. Reprezentanci Niemiec pokonali w finale hiszpańskie rodzeństwo Emilio Sancheza i Arantxe Sanchez Vicario, niwecząc ich szansę na powtórzenie sukcesu z 1990 roku. W turnieju rozegranym na przełomie 1993 i 1994 roku po raz pierwszy triumfowali Czesi z Petrem Kordą i Janą Novotna w składzie, a impreza przeszła do historii z powodu debiutu na zawodowym turnieju elektronicznego systemu do kontrolowania linii kortu (TEL). W 1995 roku niemiecka reprezentacja jako pierwsza zdobyła po raz drugi Puchar Hopmana. W finale Boris Becker i Anke Huber pokonali ukraińskie rodzeństwo Andrei’a Medvedeva i Natalię Medvedevą.
Począwszy od edycji rozegranej w 1996 roku postanowiono zmniejszyć liczbę uczestników do ośmiu reprezentacji i wprowadzić rozgrywki grupowe, w takiej formie jaka obowiązuje obecnie. W finale turnieju, który śmiało można uznać za najbardziej dramatyczny w historii imprezy, spotkały się reprezentacje Chorwacji i Szwajcarii. Mecz singlowy pań wygrała 15-letnia Martina Hingis oddając zaledwie trzy gemy Ivie Majoli. W spotkaniu singla panów Chorwat Goran Ivanisevic uporał się z Marco Rossetem i o wszystkim miało zadecydować spotkanie mikstowe. W pierwszym secie górą byli Szwajcarzy wygrywając 6:3, ale następny set rozstrzygnęli na swoją korzyść Chorwaci. W decydującym trzecim secie przy stanie 5:4 Szwajcarzy mieli trzy piłki meczowe, ale dzięki atomowym serwisom Ivanisevica i błędowi sędziego liniowego, Chorwacji zdołali doprowadzić do remisu 5:5. Sytuacja ta tak rozwścieczyła Rosseta, że uderzył on pięścią w tablicę reklamą. Po chwili okazało się, że złamał kość i nie może kontynuować meczu. W takiej sytuacji zwycięstwo przyznano Chorwacji, a Rosset długo po zakończeniu spotkania przepraszał za swoje głupie zachowanie.
W 1996 roku Puchar Hopmana trafił pod skrzydła Międzynarodowej Federacji Tenisowej (ITF), a pula nagród w turnieju wzrosła do 800 tysięcy dolarów. Edycję rozegraną w styczniu 1997 roku wygrali Amerykanie Justin Gimestob i Chanda Rubin, pokonując w finale reprezentantów RPA Wayna Ferreirę i Amandę Coetzer. W maju tego samego roku tytularnym sponsorem turnieju została firma Hyundai, a także postanowiono, że przed rozpoczęciem imprezy dwie reprezentacje zagrają w meczu play-off o ósme miejsce w turnieju głównym. W ten sposób do rundy grupowej awansowali Słowacy w składzie Karol Kucera i Karina Habsudova, którzy później wygrali również swoją grupę oraz finał z Francuzami i zdobyli tytuł. W 1999 roku po raz pierwszy i zarazem ostatni, Puchar Hopmana zdobyli zawodnicy gospodarzy, a konkretnie Mark Philippoussis i młoda Jugosłowianka z australijskim paszportem Jelena Dokic.
W edycji rozegranej w 2000 roku triumfowali finaliści sprzed dwóch lat, czyli reprezentanci RPA w składzie Wayne Ferreira i Amanda Coatzer. Po raz pierwszy też ósmego uczestnika wyłoniły azjatyckie kwalifikacje, które wygrała reprezentacja Tajlandii, która później dotarła aż do finału. Rok później sukcesem swój udział w turnieju zakończyła Martina Hingis, a partnerował jej rozpoczynający dopiero wielką karierę 20-letni Roger Federer. W 2002 roku kolejną po Niemcach reprezentacją, która drugi raz zdobyła tytuł, została Hiszpania w składzie Tommy Robredo i Arantxa Sanchez Vicario. Hiszpanka w swym siódmym starcie w imprezie i po 10 latach od pierwszego triumfu, została pierwszą zawodniczką, która dwukrotnie zdobyła Puchar Hopmana. Nowością na turnieju było rozgrywanie w trzecim decydującym secie spotkania miksta, tzw. super tie-breaka. Obecnie ten system obowiązuje w meczach deblowych na wszystkich turniejach ATP i WTA poza imprezami wielkoszlemowymi.
W 2003 i 2004 roku triumfowała reprezentacja Stanów Zjednoczonych, która jako jedyna w historii turnieju zdołała obronić tytuł. W obu przypadkach członkiem zwycięskiego zespołu był James Blake, który został tym samym pierwszym dwykrotnym zdobywcą Pucharu Hopmana. W 2003 roku jego partnerką była ówczesna nr 1 rankingu WTA Serena Williams, a w 2004 roku była liderka tego rankingu Lindsay Davenport. W 2005 roku najlepsi okazali się po raz drugi w historii Słowacy w składzie Dominik Hrbaty i Daniela Hantuchova. W tym samym roku po raz pierwszy doszło do zmiany składu w trakcie trwania turnieju, kiedy to Australijczyk Paul Baccanello zastąpił swojego kontuzjowanego rodaka Marka Philippoussisa. W 2006 roku taka sytuacja miała miejsce ponownie, kiedy to Todd Reid zastąpił w reprezentacji Australii Wayne’a Arthursa na dwa ostatnie spotkania. Tytuł w tym roku po raz czwarty w historii zdobyli Amerykanie w składzie Taylor Dent i Lisa Raymond, a na turnieju zadebiutował system “sokolego oka” pozwalający sprawdzić zawodnikom, gdzie dokładnie upadła piłka i pokazujący następnie komputerową animację na telebimie umieszczonym nad trybunami.
W 2007 roku po swój pierwszy triumf sięgnęła Rosja, a członkami zwycięskiej ekipy byli Dmitry Tursunov i Nadia Petrova. Dodatkowo powołano oficjalnie Azjatycki Puchar Hopmana, którego zwycięzca kwalifikuje się do głównej imprezy jako ósma drużyna. W 2008 roku już po raz piąty w historii rozgrywki wygrali reprezentanci Stanów Zjednoczonych w składzie Mardy Fish i Serena Williams. Warto odnotować, że do zwycięstwa Amerykanów przyczyniła się również Meghann Shaughnessy, która zastąpiła Serenę Williams w pierwszym zwycięskim meczu grupowym z Indiami. W następnych spotkaniach Fishowi partnerowała już Serena Williams, w tym w finale turnieju z faworytami imprezy, reprezentacją Serbii. Amerykanka została tym samym drugą zawodniczką w historii, której udało się zdobyć dwukrotnie Puchar Hopmana. W 2009 roku swój trzeci tytuł wywalczyli Słowacy w składzie Dominik Hrbaty i Dominika Cibulkova, którzy pokonali w finale rosyjskie rodzeństwo Marata Safina i Dinarę Safiną. Dominik Hrbaty został drugim zawodnikiem w historii, który sięgnął dwukrotnie po tytuł w Pucharze Hopmana. W 2010 roku górą po raz trzeci w historii byli Hiszpanie, a członek zwycięskiej ekipy Tommy Robredo dołączył do Jamesa Blake’a i Dominika Hrbatego, jako trzeci posiadacz dwóch tytułów. W 2011 roku szóste zwycięstwo zanotowali Amerykanie, a w 2012 roku po drugi tytuł sięgnęła reprezentacja Czech. W 2013 roku po raz czwarty najlepsi byli Hiszpanie.
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
