 IGRZYSKA OLIMPIJSKIE to największe na świecie międzynarodowe zawody sportowe, organizowane cyklicznie co 4 lata pod hasłem szlachetnego współzawodnictwa oraz braterstwa i przyjaźni wszystkich narodów.
Wśród wielu Igrzysk starożytnej Grecji największą sławę zdobyły igrzyska ku czci Zeusa w Olimpii, rozgrywane co 4 lata, od których przyjęto rachubę czasu według olimpiad. Początki igrzysk olimpijskich nie są znane i są owiane legendą.
Pierwszy opis igrzysk znajduje się w Iliadzie Homera, ale i on wspomina, że jest to tradycja jeszcze dawniejsza. Idea igrzysk olimpijskich została wskrzeszona dopiero w końcu XIX w. przez francuskiego pedagoga, działacza społecznego i sportowego barona Pierre'a de Coubertina.
Dzięki jego staraniom 1894 roku został powołany Międzynarodowy Komitet Olimpijski oraz podjęto decyzję o wznowieniu igrzysk olimpijskich i zorganizowaniu ich w 1896 roku po raz pierwszy w czasach nowożytnych w stolicy Grecji Atenach. Od tego czasu igrzyska odbywają się regularnie co 4 lata.
Zimowe Igrzyska Olimpijskie stworzył także Coubertin. Pierwsze takie zawody odbyły się w 1924 r. w Chamonix we Francji, ostatnie - w Salt Lake City w USA.
Miejsce rozgrywania igrzysk olimpijskich ustala Międzynarodowy Komitet Olimpijski. Idea nowożytnych igrzysk olimpijskich nawiązuje do tradycji starożytnej Grecji, gdzie podczas uroczystości religijnych odbywały się zawody sportowe oraz występy poetów, muzyków i śpiewaków i innych takich, a w czasie ich trwania obowiązywał rozejm.
Polska uczestniczy oficjalnie w igrzyskach olimpijskich od 1924 roku;
Symbolem Ruchu Olimpijskiego jest pięć kół splecionych ze sobą. Każde jest w innym kolorze: niebieskie, czarne i czerwone w górze oraz żółte i zielone w dole. Symbol stworzył osobiście Coubertin i miał być elementem flagi olimpijskiej i jest nim do dziś. Na pomysł flagi i pięciu kół wpadł podczas igrzysk olimpijskich w 1912 r. w Sztokholmie. Konflikt dotyczący sztandarów Finlandii i Czech, podsunął mu pomysł flagi będącej wspólnym symbolem wszystkich ekip. Kolory kół miały reprezentować podstawowe barwy znajdujące się na flagach rozwieszonych na stadionie w Sztokholmie. Inna interpretacja pojawiła się dopiero w 1913 r. przypisująca koła poszczególnym kontynentom. Karta olimpijska mówi, że „reprezentują one unię pięciu kontynentów i sportowców całego świata podczas igrzysk olimpijskich”. Przyjmuje się nieoficjalnie, że kolor niebieski oznacza Europę, czarny- Afrykę, żółty- Azję i zielony Australię i Oceanię.
Wnoszenie i wciąganie na maszt flagi olimpijskiej stanowi jeden z najważniejszych punktów w programie otwarcia igrzysk. Flaga musi powiewać na głównym maszcie stadionu przez czas trwania igrzysk.
Sport był uprawiany przez ludzi od niepamiętnych czasów. Jeszcze przed rozegraniem pierwszych igrzysk olimpijskich w 776 r. p.n.e., sport był uprawiany w ówczesnych krajach śródziemnomorskich. W starożytności nie znano słowa sport. WGrecji używano pojęcia atletyki, igrzysk lub gimnastyki.
W Egipcie rozegrano pierwsze igrzyska sportowe za panowania faraona Zosera (2663-2645r p.n.e.).
Kolebką sportu europejskiego była Grecja. Pierwsze zawody sportowe były rozgrywane na wyspie Krecie (2600-1100r p.n.e.). Uprawiano tu m.in. zawody w pięściarstwie i specyficzny rodzaj akrobatyki, tj. atleta popisywał się jeżdżąc na rogach byka.
Największym przełomem w dziejach sportu było rozegranie pierwszych igrzysk olimpijskich. Nazwa „olimpijskich” pochodzi od miasta Olimpii w Grecji. Różne legendy podają nam, że pierwsze igrzyska zapoczątkował Herakles lub Pelops – inicjator pierwszych wyścigów rydwanów. Legendy te wywodzą się z kultów różnych plemion, zamieszkujących okolice Olimpii w różnych okresach. Jednym słowem igrzyska rozwiały się stopniowo. Każde nowe plemię dodawało coś ze swoich wierzeń do bogatych już przekazów. W ten sposób zawody sportowe odgrywały coraz większe znaczenie w życiu codziennym Greków. Prawdopodobnie po licznych wojach na terenie Grecji, uzyskały one status zawodów panhelleńskich, które dotyczyły już wszystkich ludów zamieszkujących ten kraj. Tak, wiec data 776r p.n.e. jest umowną datą rozpoczęcia prawdziwych igrzysk sportowych.
Bardzo ważnym zwyczajem dla Greków było zawieszenie wszystkich wojen na czas igrzysk olimpijskich. Jest to tzw. „pokój boży” (gr. ekecheiria). Ustanowiony prawdopodobnie przez władcę Elidy Ifitosa jako postanowienie o wstrzymaniu konfliktów w swym królestwie. W skład Grecji starożytnej wchodziło wiele miast-państw, które prowadziły między sobą liczne wojny. Dla Greków (Hellenów) był to rodzaj odpoczynku, oderwania się od spraw przyziemnych związanych z wyczerpującymi wojnami.
Czas między poszczególnymi igrzyskami nie wynosił cztery lata, lecz pięć. Helleni włączali rok igrzysk poprzednich i następnych, dlatego też cykl ten wynosił pięć lat. Słowo „olimpiada” było używane do określania okresu od igrzysk poprzednich do igrzysk następnych. Określenie to stało się uniwersalną miarą czasu dla całej Grecji niezależnie od innych miar czasów. Na początku nie numerowano olimpiad. Dopiero ok. roku 400 p.n.e. uczynił to władca Elidy. Uwzględnił w tym również olimpiady wcześniejsze. Igrzyska olimpijskie rozpoczynały się około 11-16 lipca tj. po pierwszej pełni księżyca przypadającej na czas letni. Pierwsze igrzyska rozgrywano w jednym dniu z uwagi na małą liczbę konkurencji. Z czasem, gdy zaczęto wprowadzać nowe konkurencje (wyścigi rydwanów) czas trwania igrzysk wydłużył się do dwóch dni. W okresie świetnym igrzysk olimpijskich czas ich trwania wydłużył się do 5-6 dni.
Sędziowanie zawodów wywodzi się również ze starożytnej Grecji. Prawdopodobnie pierwszym sędzią był król Ifitos. Początkowo całe igrzyska sędziował jeden człowiek. Podczas gdy rozgrywano 50. olimpiadę pojawiło się po raz pierwszy dwóch sędziów zwanych agonami, czyli dozorującymi przebieg zawodów. Ich liczba systematycznie rosła i po wielu przemianach liczba sędziów wynosiła 10. Sędziowie decydowali wyniku poszczególnych konkurencji. Mogli również karać tych uczestników, którzy oszukiwali. Najczęstszą karą była zapłata. Inną zaś stało się wystawienie pomnika wstydu zwanego zanes. Największą karą było wykluczenie z całych zawodów. Początkowo sędziowie brali również udział w niektórych konkurencjach. Jednak po pewnym czasie zaniechano tego, ponieważ sędziowie oceniający daną konkurencję faworyzowali ich kolegów biorących w nich udział. Największym wyróżnieniem za zwycięstwo był wieniec oliwny. W czasie rozgrywania pierwszych olimpiad, zawodnicy dostawali wieńce zaraz po zakończeniu konkurencji. Natomiast za czasów Aleksandra Wielkiego wprowadzono zasadę wieńczenia zawodników w ostatnim dniu zawodów.
Przyszłych zawodników wybierano z młodzieńców, którzy zastali wychowani przez specjalnych nauczycieli. Nauczyciele ci byli odpowiedzialni za duchowe i fizyczne ukształtowanie swoich adeptów. Młodzi zawodnicy ćwiczyli w gimnazjonach lub palestrach. Były to miejsca specjalnie przeznaczone do treningów. Na miesiąc przed igrzyskami starannie wybranych wysyłano do specjalnego gimnazjonu olimpijskiego. Co ciekawe, zawodnicy biorący udział w zawodach jak i trenujący występowali nago.
Najstarszą znaną dyscypliną olimpijską był bieg na jeden stadion. Z czasem zaczęto wydłużać dystans. Kolejnymi nowymi konkurencjami były m.in. pięciobój, boks, wyścigi konne, wyścigi kwadryg i pakration. W zawodach startowali tylko mężczyźni. W igrzyskach nie mogły brać udziału kobiety. Jednak młode dziewczyny brały udział w specjalnie zorganizowanych dla nich igrzyskach.
Po upadku Olimpii nie rozgrywano już igrzysk. Pamięć jednak pozostała. Świadczą o tym m.in. utwory literackie poświęcone pamięci tegoż miasta i zawodów sportowych. Nie odbywały się olimpiady, ale w wielu państwach w średniowieczu czy w innych okresach organizowano np.: zawody rycerskie.
Dopiero w XIX w. narodziła się idea ponownego utworzenia igrzysk olimpijskich. W wielu krajach próbowano wskrzesić je w 32 próbach. Jedną z takiej olimpiady były igrzyska neohalleńskie rozegrane 4-12 maja 1889 roku. W końcu Francuz Pierre de Coubertin nadał igrzyskom charakter międzynarodowy. W Paryżu w 1894 r. został powołany do życia pierwszy Kongres Olimpijski. W czasie jego powstawania, narodził się Międzynarodowy Komitet Olimpijski (MKOl). Pierwsze nowożytne Igrzyska Olimpijskie przeprowadzono w Atenach w 1896 r. Od tego momentu Olimpiady weszły na stałe do bogatego pejzażu sportu. Są najważniejszą imprezą sportową, w której mogą brać udział wszystkie państwa.
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
