 Rys historyczny piłki siatkowej
Rok 1985 zapoczątkował powstanie dzisiejszej piłki siatkowej, której dziejów należy szukać w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, w miejscowości Holyoke
w stanie Massachiussets. Twórcą tej gry był dyrektor YMCA, William Morgan. Była ona pomyślana jako zabawa o charakterze typowo rekreacyjnym dla wszystkich bez względu na płeć i wiek. Nowa gra nazywała się „ Minonette” a przy opracowywaniu podstawowych zasad pomagali W. Morganowi dr Frank Wood i John Lyuck. w 1896 roku reguły gry zostały spisane w 10 paragrafach. Oto najciekawsze z nich:
3 – wielkość boiska 25 x 50 stóp ( 7,6 x 15,1 m.).
4 – wysokość siatki 6,5 stóp ( 198 cm).
5 – obwód piłki 63,5 – 68,5 cm, ciężar 340 gram.
7 – punkt zdobywa tylko ta drużyna, która zagrywa i jeśli ona wygrała piłkę zagrywa ponownie, jeśli natomiast piłkę wygrała drużyna przyjmująca zagrywkę zdobywa ona prawo do zagrywki bez punktu,( nie obowiązywały zmiany pozycji).
10 – liczba graczy jednej drużyny była nieograniczona, skład drużyny mógł być mieszany.
Reguły gry były bardzo proste i przystępne dla wszystkich. Nie było piłki przetrzymywanej i podwójnej, ilość odbić piłki przez jedną drużynę była dowolna z tym, że piłki nie wolno było chwytać. Przebijano piłkę na drugą stronę wtedy, kiedy było to korzystne dla zespołu. Była to więc przyjemna i nieskomplikowana gra dla rozrywki i rekreacji.
W lipcu 1896 roku w Springfield College odbył się pierwszy publiczny pokaz gry, na którym dr Halsted zaproponował nową nazwę Volley Ball , którą w 1952 roku zmieniono przez połączenie dwóch obecnych wyrazów na Volleyball . Nazwa ta obowiązuje do dziś.
Gra została zaakceptowana i przyjęła się jako jedna z form miłego spędzenia czasu wolnego.
W stosunkowo krótkim czasie gra w piłkę siatkową przyjmuje się w szeregu krajów wszystkich kontynentów :
1. Ameryka Północna – 1900 rok siatkówka trafia do Kanady.
2. Ameryka południowa – 1905 rok – Kuba,
1909 rok – Peru,
1912 rok – Urugwaj,
1917 rok – Brazylia i Meksyk.
W Azji w 1913 roku odbyły się pierwsze Igrzyska Azjatyckie z udziałem Chin, Japonii i Filipin.
Do Europy piłka siatkowa trafiła w 1917 roku. Pierwszym państwem była Francja gdzie stacjonowały wojska USA biorące udział w i wojnie światowej. Następnie w 1919 roku poznali ją Czesi, w 1920 roku Rosjanie i Estończycy, w 1922 roku Łotysze. Do Polski piłka siatkowa dociera w 1920 roku , przeniesiona z USA przez instruktorów wychowania fizycznego zatrudnionych w YMCA.
W tym czasie w USA obowiązywały różne przepisy gry w zależności od stanu np.: gra na cztery odbicia, blok przez czterech zawodników, gra siedmiu na siedmiu.
W Japonii drużyny grały w składach dziewięcioosobowych aż do 1958 roku. Dopiero na podstawie oficjalnie obowiązujących przepisów międzynarodowych zaczęto grać zespołami sześcioosobowymi, do czego przyczyniło się powstanie w Osace słynnej żeńskiej drużyny – NICHIBO. w Europie siatkówka była najbardziej popularna w Czechosłowacji, Estonii i Łotwie.
W Polsce w latach 1920 – 1927 gra rozwijała się bardzo dynamicznie i w zależności od regionu kraju miała odmienne przepisy i nazwy, i tak była to : „ latająca piłka”, „ dłoniówka”,„ przebijanka”. w latach 1921/22 piłka siatkowa zostaje wprowadzona do programów wychowania fizycznego w szkołach. w 1923 roku zostały rozegrane pierwsze mistrzostwa szkół miasta Warszawy, w których zwyciężyła drużyna z gimnazjum im. Reytana. Siatkówka zdobywała coraz większe rzesze zwolenników i uprawiano ją głównie w Warszawie, Krakowie, Lwowie, Wilnie, Białymstoku. Tam też powstają pierwsze drużyny siatkówki. w 1926 roku odbyło się pierwsze spotkanie reprezentacji szkolnych Warszawy i Łodzi.
Znamienny dla dalszych losów piłki siatkowej był rok 1928, w którym powstał Polski Związek Gier Zespołowych obejmujący swym zasięgiem 6 dyscyplin sportowych: palanta, hazenę, koszykówkę, siatkówkę, szczypiorniaka i rugby. w zakresie siatkówki P.Z.G.Z. postawił sobie za cel : opracowanie jednolitych przepisów dla całego kraju, rozwój organizacyjny Związku w okręgach, organizowanie centralnych i okręgowych zawodów i mistrzostw.
Można uznać, że w roku 1928 siatkówka wychodzi z charakteru żywiołowego.
Staje się dyscypliną sportową , której linię rozwojową wytyczają władze związkowe. w tym samym roku 31 grudnia zostały wydane pierwsze przepisy gry w piłkę siatkową, opracowane przez specjalną komisję w składzie: przewodniczący – prof. dr T. Chrapowicki, członkowie – P. Eyman, Wł. Humen, Wł. Olędzki. Z. Orłowicz, A. Trypka, kpt. Szuszkiewicz, Z. Zieleniewski.
P.Z.G.Z. od 1929 roku organizuje Mistrzostwa Polski w piłce siatkowej dla zespołów żeńskich i męskich. Pierwsze kontakty międzynarodowe były sporadyczne i datują się od 1930 roku, kiedy to męska drużyna AZS Warszawa brała udział w turnieju Wysokich Tatr w Czechach. Do Warszawy przyjeżdża w 1931 roku męski zespół US. Ryga a w 1932 roku gra w Polsce mistrz Estonii „ Kalew” z Tallina. Dzięki tym pierwszym kontaktom zagranicznym, polska siatkówka przyswaja sobie nowy system gry oraz nowe elementy techniki jak zbicie z rozbiegu, z wyskoku z jednej nogi oraz zagrywka hakiem.
W 1934 odbyły się Pierwsze Igrzyska Polonijne, na zakończenie, których rozegrano mecz w piłkę siatkową pomiędzy reprezentacją Polski i Polonii.
W Warszawie w 1937 roku odbył się turniej miast bałtyckich reprezentacji żeńskich. Turniej ten wygrała reprezentacja Warszawy przed reprezentacją Tartu z Estonii, Rygi z Łotwy, Krakowa i Łodzi.
Ważnym wydarzeniem w 1946 roku było powołanie w Pradze z inicjatywy Polski, Francji i Czechosłowacji, Komisji Organizacyjnej, której celem było utworzenie Międzynarodowej Federacji Piłki Siatkowej. Prace komisji doprowadziły w dniach 18 – 20 kwietnia 1947 roku do zwołania Kongresu w Paryżu, na którym ukonstytuowała się ostatecznie Międzynarodowa Federacja Piłki Siatkowej – FIVB. Pod egidą tej organizacji zaczęto rozgrywać mistrzostwa Europy i Świata w piłce siatkowej w konkurencji kobiet i mężczyzn. Pierwsze mistrzostwa Europy zorganizowano w 1947 roku w siatkówce mężczyzn a w 1948 roku w siatkówce kobiet. Mistrzostwa Świata w siatkówce mężczyzn odbyły się już w 1948 roku a kobiet dopiero w 1952 roku.
Dużym osiągnięciem FIVB było wprowadzenie piłki siatkowej jako dyscypliny sportowej do programu Igrzysk Olimpijskich w 1964 roku w Tokio.
Polski Związek Piłki Siatkowej powstał w 1957 roku. Bardzo ważnym wydarzeniem dla polskiej siatkówki i PZPS, był udział i zdobycie brązowych medali olimpijskich przez reprezentantki Polski w Igrzyskach Olimpijskich w Tokio w 1964 roku i w Meksyku w 1968 roku.
Lata 1974 – 1976 to jeden z najwspanialszych okresów w dziejach polskiej piłki siatkowej. Drużyna męska pod wodzą trenera Huberta Wagnera sięgnęła najpierw po tytuł Mistrzów Świata w 1974 roku w Meksyku, następnie zdobyła srebrny medal na Mistrzostwach Europy w 1975 roku w Belgradzie ( Jugosławia) i na koniec złoty medal na Igrzyskach Olimpijskich w Montrealu ( Kanada )w 1976 roku, pokonując w finale reprezentację Związku Radzieckiego 3:2. Po wielu latach spełniły się nasze marzenia. Polska sięgnęła po najwyższe zaszczyty i tytuły.
Rozwój i popularność piłki siatkowej sprawiły, że władze FIVB powołały cykl rozgrywek o Puchar Świata i Ligę Światową. Polska zadebiutowała w Lidze Światowej
w 1998 roku . Drużyna męska swój pierwszy sukces odniosła w 2001 roku, kiedy to finał Ligi Światowej odbywał się w Katowicach. Polacy zajęli siódme miejsce. w następnym roku 2002 w finale Ligi Światowej, który odbywał się w Brazylii, polski zespół uplasował się na miejscu 5 – 6. w tym też roku w Niemczech o wejście do ścisłego finału Mistrzostw Świata walczył zespół żeński. Niestety ,naszym zawodniczkom nie udało się wyjść z grupy eliminacyjnej. Obecnie nasze drużyny przygotowują się do Igrzysk Olimpijskich w Atenach.
Omawiając powstanie i rozwój piłki siatkowej halowej nie możemy pominąć jej odmiany, piłki siatkowej plażowej – Beach Volleyball.
Historia tej dyscypliny zaczyna się również w Stanach Zjednoczonych z tą różnicą, że na świeżym powietrzu zaczęto grać w latach dwudziestych naszego stulecia. Odbijanie piłki na plaży najbardziej było popularne w Santa Monica w Kalifornii i spełniało rolę rodzinnej rozrywki. z biegiem czasu zabawa zaczęła się rozpowszechniać w całym kraju. Pierwszy oficjalny turniej odbył się w 1947 roku a udział w nim wzięły dwuosobowe zespoły męskie. w latach pięćdziesiątych rozpoczął się cykl turniejów na pięciu plażach kalifornijskich: Santa Barbara, State, Corona del Mar, Laguna, San Diego. Do rywalizacji przystąpiły setki zawodników. Pierwszym siatkarzem, który zasłużył na miano „ króla plaż”, był Gene Selznick.
W latach sześćdziesiątych nadmorskie turnieje były już prawdziwym show a w latach siedemdziesiątych pojawili się pierwsi sponsorzy i nagrody pieniężne. Pod koniec dekady siatkówka plażowa miała już nowy, zupełnie profesjonalny charakter. Pierwszy turniej zawodowców odbył się w 1974 roku w San Diego. Nagroda wynosiła 1500 dolarów a zdobyli ją Denis Hare i Fred Zuellich.
Kolejnym etapem w rozwoju tej dyscypliny było zorganizowanie przez FIVB mistrzostw świata mężczyzn. Pierwsze mistrzostwa odbyły się w 1987 roku na plaży Rio de Janeiro w Brazylii. Wkrótce powołano do życia cykl turniejów World Series, które gromadziły na trybunach tysiące kibiców. Kobiety czekały na swoje mistrzostwa świata do roku 1993.
Olimpijska historia siatkówki plażowej rozpoczęła się w 1996 roku na Igrzyskach Olimpijskich w Atlancie, w USA. Popularność i sukces jaki odniosła ta dyscyplina, była zaskoczeniem nawet dla organizatorów. Mecze oglądało i podziwiało ponad 100 tysięcy widzów. Podobnie było na olimpiadzie w Sydney. Bilety zostały sprzedane kilka miesięcy przed rozpoczęciem Igrzysk.
W Polsce siatkówka plażowa zadebiutowała w 1994 roku. PZPS powołał cykl rozgrywek o Mistrzostwo Polski i Puchar Polski, kobiet i mężczyzn. z myślą o Igrzyskach w Sydney, powołano do kadry narodowej parę męską Bartosz Bachorski i Janusz Bułkowski, którzy w latach 1998/99 zdobyli Mistrzostwo Polski. Od 1998 roku zaczęli startować w turniejach World Tur, aby zdobywać punkty w rankingu FIVB a tym samym zakwalifikować się na olimpiadę do Sydney. Niestety naszej parze nie udało się zakwalifikować na Igrzyska Olimpijskie ale wielką zasługą ich jest to, że jako Polacy zaistnieli na arenach międzynarodowych. Obecnie nasze ekipy przygotowują się do olimpiady w Atenach.
Sumując powyższe dane należy stwierdzić, że piłka siatkowa halowa jak i plażowa w skali wszystkich sportów uprawianych na świecie jest uważana za jedną z najwyżej cenionych.
Naturalność tej dyscypliny powoduje, że ciągle wzrasta liczba zawodników uprawiających siatkówkę i kibiców podziwiających zmagania siatkarzy i siatkarek. Wielką wartość dla rozwoju piłki siatkowej miała myśl twórcza i nowe rozwiązania techniczne jak i taktyczne. Poprzez selekcję wybierano najzdolniejszą młodzież, którą objęto specjalistycznym systemem szkoleniowym Na ewolucję siatkówki wpłynęła również modernizacja przepisów gry. Szczególnie ostatnie zmiany przyczyniły się do innego charakteru gry, stworzyły właściwie nową siatkówkę bardziej dynamiczną i widowiskową. Mieści się w pierwszej ósemce najpopularniejszych dyscyplin sportowych. To najbardziej świadczy o wartości i roli, jaką odgrywa w życiu społeczeństw na całym świecie.
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
