 Style gry
Każdy tenisista stosuje na korcie taktykę, która najlepiej pasuje do jego charakteru i predyspozycji fizycznych. Kształtuje się ona zazwyczaj już we wczesnych fazach nauki, ale może się zmieniać wraz z upływem czasu, w zależności od wyników osiąganych przez zawodnika. Często zdarza się, że na początku młodzi tenisiści wzorują się na swoich idolach z dzieciństwa i próbują naśladować ich styl gry. Później może się jednak okazać, że najlepiej czują się grając zupełnie innym stylem i początkowy wybór okazał się błędny. Tylko najlepsi są w stanie dostosować swoją grę do każdej nawierzchni i potrafią umiejętnie zmieniać taktykę w zależności od sposobu gry rywala. Wyraźny podział na specjalistów od różnych nawierzchni możemy zaobserwować szczególnie w męskim tenisie i na nim postanowiliśmy się skupić. Poniżej przedstawiamy najbardziej charakterystyczne cechy każdego ze stylów oraz nazwiska najlepszych zawodników stosujących określoną taktykę gry.
Styl defensywny
Tenisiści grający tym stylem opierają swoją grę na regularnych uderzeniach zza końcowej linii kortu, a najlepsze wyniki osiągają na kortach ziemnych. Cechuje ich przede wszystkich bardzo dobra kondycja oraz szybkość w poruszaniu się wzdłuż linii końcowej. Pozwalają zazwyczaj swoim przeciwnikom przejmować inicjatywę w wymianie i cierpliwie czekają na ich błędy. Starają się przy tym dobiegać do każdej piłki i skutecznie odgrywać ją na drugą stronę. W większości wypadków operują oburęcznym bekhendem, który w miarę możliwości obiegają, uderzając piłkę odwrotnym forhendem. Stosują przy tym szeroki zamach rakiety, dlatego potrzebują więcej czasu na wyprowadzenie uderzenia niż zawodnicy grający ofensywny tenis. Między innymi dlatego gorsze wyniki osiągają na szybkich nawierzchniach, gdzie piłka nie zwalnia tak wyraźnie pod odbiciu od kortu jak na nawierzchni ceglanej. Ich zagrania nie cechują się również dużą siłą i zwykle zagrywane są dość bezpiecznie nad siatką, dlatego notują stosunkowo niewiele uderzeń wygrywających oraz asów serwisowych. Piłce nadają często bardzo mocną rotacją awansującą (tzw. uderzenie topspinowe), przez co odbija się ona wysoko po drugiej stronie kortu i rywale mają trudności z wyprowadzeniem atakującego, płaskiego uderzenia. Tego typu zagrania są skuteczne nie tylko na kortach ziemnych, ale również na nawierzchni trawiastej. Zawodnicy preferujący defensywny tenis rzadko ryzykują uderzeń blisko linii końcowych oraz bocznych, dzięki czemu popełniają mało niewymuszonych błędów. Nie starają się atakować piłki i czekają aż ta odbije się wysoko od kortu. Dysponują ponadto mocno asekuracyjnym podaniem, dlatego osiągają zazwyczaj wysoki procent celności pierwszego serwisu. Niektórzy z nich nadają piłce podczas serwisu rotację awansującą, aby utrudnić rywalom wyprowadzenie mocnego returnu. Podczas wymian tenisiści usposobieni defensywnie dążą do wybicia z rytmu rywala, dlatego często zmieniają kierunek uderzeń i mają dobrze opanowane skróty oraz zagrania lobem i uderzenia mijające. Pod siatkę wybierają się jedynie wtedy, kiedy przeciwnik ich do tego zmusi, zagrywając krótszą piłkę lub gdy jest on daleko za linią końcową, w jednym z narożników kortu. Jeżeli na korcie spotka się dwóch zawodników grających tym stylem, to większość punktów rozstrzygana jest po długich wymianach, składających się z kilkunastu, a często i kilkudziesięciu uderzeń. Często dochodzi także do przełamań serwisu przeciwnika i stosunkowo rzadko poszczególne sety rozstrzygane są po tie-breakach. Zawodnicy usposobieni defensywnie skupiają się głównie na rywalizacji singlowej i nie osiągają spektakularnych sukcesów w gronie deblistów.
Najwięcej zawodników grających tym stylem można spotkać w Ameryce Południowej, a także w Hiszpanii i innych krajach europejskich. Nie wielu tenisistów usposobionych defensywnie pochodzi z kolei z Ameryki Północnej, Azji i Australii. Klasycznymi przedstawicielami tego stylu gry są tacy zawodnicy jak Rafael Nadal, Gilles Simon, Tommy Robredo, Juan Monaco czy Filippo Volandri. W przeszłości z powodzeniem grali tym stylem tacy tenisiści jak Mats Wilander, Guillermo Vilas czy Thomas Muster.
Styl ofensywny
Zawodnicy reprezentujący ten styl gry opierają swoją grę na mocnych, atakujących uderzeniach, zarówno z forhendu jak i bekhendu. W przeciwieństwie do graczy usposobionych defensywnie, tenisiści preferujący ofensywny tenis grają blisko linii końcowej i często wchodzą w kort. Najlepiej czują się na nawierzchniach twardych oraz halowych. Dysponują zazwyczaj dobrymi warunkami fizycznymi oraz urozmaiconym, mocnym serwisem, który pozwala im na dyktowanie warunków gry przy własnym podaniu. Nieco słabszy i bardziej asekuracyjny jest z kolei ich drugi serwis, nastawiony na bezpieczne przebicie przez siatkę. Po pierwszym serwisie starają się co jakiś czas urozmaicać swoją grę o wypady pod siatkę, szczególnie po słabych returnach rywali. Sami potrafią mijać z powodzeniem zawodników przy siatce, stosując przy tym efektowne uderzenia wzdłuż linii, ostre zagrania w poprzek kortu lub ofensywne loby. Podczas wymian starają się wywierać stałą presję na przeciwnikach i często ryzykują, uderzając mocne, płaskie piłki tuż nad siatką, które lądują po drugiej stronie, blisko linii końcowej lub bocznej i odbijają się nisko od nawierzchni kortu. Dzięki temu zdobywają dużo punktów po wygrywających uderzeniach, ale popełniają też sporą liczbę niewymuszonych błędów. Dobra koordynacja wzrokowo-ruchowa umożliwia im atakowanie piłki zaraz po jej odbiciu od kortu (często półwolejem), przez co dają rywalom mniej czasu na poprawne ustawienie się lub dobiegnięcie do piłki. Sami z kolei potrafią bardzo dobrze przewidywać zagrania rywali i odpowiednio wcześniej ustawiać się prawidłowo na korcie. Ta umiejętność pomaga im także w skutecznym odbiorze serwisu i wykonywaniu agresywnych returnów, przez co wywierają na rywalach dodatkową presję, która może prowadzić do popełniania większej liczby błędów serwisowych. Zawodnicy preferujący tenis ofensywny stosują najczęściej krótki zamach rakiety, dzięki któremu mogą do końca maskować kierunek uderzenia. Słynną także z atakujących uderzeń wykonywanych w pełnym biegu. Niektórzy posiadają dodatkowo mocny, jednoręczny bekhend, który również przynosi im sporo uderzeń wygrywających. Bardziej skuteczne jest jednak ich uderzenie forhendowe, dlatego czasami się zdarza, że obiegają swój bekhend i zagrywają piłkę odwrotnym forhendem. Podczas wymian starają się rozrzucać przeciwnika po korcie, zmieniając często kierunek zagrań i czekając na odpowiedni moment, aby wyprowadzić kończące uderzenie. Większość z nich jest jednak mocno niecierpliwa i stara się szybko skończyć wymianę, co szczególnie na kortach ziemnych jest mocno utrudnione. Najlepiej radzą sobie na szybkich nawierzchniach z przeciwnikami preferującymi tenis defensywny, którzy zagrywają piłki bezpiecznie, w sporej odległości od linii końcowej. Spotkania pomiędzy dwoma zawodnikami usposobionymi ofensywnie są z kolei bardzo widowiskowe i obfitują w dużą liczbę efektownych zagrań.
Styl ofensywny jest uważany za najbardziej popularny wśród tenisistów i jego przedstawicieli możemy znaleźć na całym świecie, a szczególnie w Stanach Zjednoczonych i Europie (głównie Francja i Rosja). Najmniej zawodników usposobionych ofensywnie możemy znaleźć z kolei w Ameryce Południowej i Hiszpanii. Najbardziej znanymi tenisistami, którzy reprezentują ten styl gry są Novak Djokovic, Nikolay Davydenko, Jo-Wilfried Tsonga, Mikhail Youzhny, Marcos Baghdatis czy Stanislas Wawrinka. W przeszłości z powodzeniem grali tym stylem tacy tenisiści jak Jimmy Connors, Ivan Lendl, Jim Courier czy Andre Agassi.
Styl “serw i wolej”
Reprezentanci tego stylu gry opierają swój tenis na bardzo mocnym serwisie oraz skutecznych akcjach wolejowych przy siatce. W większości wypadków obdarzeni są wysokim wzrostem, dużym zasięgiem ramion i odpowiednią siłą fizyczną. Najlepsze wyniki osiągają na kortach trawiastych i halowych, na których piłka nie zwalnia tak wyraźnie po odbiciu od nawierzchni jak na kortach ziemnych i niektórych kortach twardych. Z powodzeniem występują także w rywalizacji deblistów, gdzie wykorzystują swoje umiejętności w grze przy siatce. Ich serwis oprócz bardzo dużej siły, cechuje się również sporą różnorodnością i celnością pierwszego podania, dlatego przeciwnicy mają zazwyczaj problemy z jego odczytaniem i skutecznym odbiorem. Dzięki temu zawodnicy operujący stylem “serw i wolej” notują dużą liczbę asów serwisowych oraz podań, które skutkują wymuszonymi błędami po stronie przeciwnika (zagrania w siatkę lub aut). Ich drugi serwis jest niemal równie mocny co pierwszy i również może przynosić łatwe punkty w postaci asów i wygrywających serwisów. Bezpośrednio po pierwszym podaniu, a często także po drugim serwisie, zawodnicy bazujący na tym stylu gry momentalnie ruszają pod siatkę, gdzie starają się zakończyć punkt wolejem, półwolejem lub efektownym smeczem, również z wyskoku. Wymaga to od nich dużej szybkości w poruszaniu się po korcie, dobrej koordynacji wzrokowo-ruchowej, umiejętności skutecznego uderzania piłki w pełnym biegu, a także nienagannej techniki, szerokiego wachlarza zagrań wolejowych oraz sporego refleksu przy siatce. Dzięki takiej grze wywierają na przeciwnikach ciągłą presję, która prowadzi do dużej liczby niewymuszonych błędów w postaci nieudanych zagrań mijających. Podczas wymian tenisiści grający tym stylem starają się jednym mocnym, płaskim uderzeniem zepchnąć rywala do głębokiej defensywy, kierując zazwyczaj piłkę na jego słabszą stronę, po czym udają się pod siatkę, aby zakończyć punkt skutecznym wolejem. Praktycznie wszyscy tenisiści reprezentujący styl “serw i wolej” posiadają mocny, jednoręczny bekhend i grają blisko linii końcowej, z nastawieniem na ciągły atak. Oprócz tego dysponują także bardzo pewnym i mocnym returnem, który pozwala im na częste przejmowanie inicjatywy przy serwisie przeciwnika. Rywale znajdują się przez to pod większą presją i popełniają więcej błędów serwisowych niż zazwyczaj. Zawodnicy opierający swoją grę na tym stylu posiadają najczęściej mocną psychikę i konsekwentnie udają się pod siatkę, nawet po kilku nieudanych akcjach wolejowych z rzędu. Najlepiej radzą sobie z przeciwnikami obdarzonymi słabszym serwisem, którzy mają trudności z umiejętnym mijaniem tenisistów znajdujących się przy siatce. Z kolei spotkania pomiędzy przedstawicielami taktyki “serw i wolej” są zazwyczaj bardzo zacięte i często dochodzi w nich do tie-breaków. Poszczególne wymiany są jednak stosunkowo krótkie i każdy z zawodników stara się szybko zakończyć punkt.
Styl “serw i wolej” był przez kilkadziesiąt lat najbardziej popularny wśród graczy ze światowej czołówki, ale obecnie coraz mniej tenisistów korzysta z tej techniki gry przez całe spotkanie i są to głównie tenisiści specjalizujący się także w grze deblowej. Do tego grona należą między innymi Michael Llodra, Feliciano Lopez, Łukasz Kubot czy Ivo Karlovic. W przeszłości wspaniałe wyniki osiągali tacy specjaliści od gry “serw i wolej” jak Pete Sampras, Goran Ivanisevic, Stefan Edberg, Boris Becker, John McEnroe, Pancho Gonzalez czy Jack Kramer.
Styl wszechstronny
Tenisiści uważani za wszechstronnych graczy potrafią podczas meczu stosować każdy ze stylów w zależności od nawierzchni i przeciwnika, z którym przychodzi się im zmierzyć. Są znani z tego, że świetnie poruszają się po całym korcie i w każdym turnieju są wymieniani w gronie faworytów. Z powodzeniem występują także w spotkaniach deblowych. Dysponują zazwyczaj mocnym, pewnym serwisem, który pozwala im na dyktowanie warunków gry przy własnym podaniu. Dodatkowo posiadają skuteczny i mocny return, który ułatwia im zdobywanie punktów przy serwisie rywali. Na szybkich nawierzchniach często udają się po serwisie do siatki, gdzie starają się zakończyć punkt udanym wolejem. Sami z kolei potrafią skutecznie minąć lub przelobować zawodnika znajdującego się przy siatce. Podczas wymian stoją blisko linii końcowej i płaskimi, dokładnymi uderzeniami z forhendu i bekhendu (najczęściej jednoręcznego) spychają rywali do defensywy, czekając na idealną okazję do ataku. Cechują się jednocześnie dobrą kondycją fizyczną i szybkością w poruszaniu się po korcie, a także znakomitą koordynacją wzrokowo-ruchową. Nieprzeciętna inteligencja pomaga im w częstym zaskakiwaniu przeciwników i wyborze najlepszych rozwiązań w danym momencie. Dzięki temu notują dużo wygrywających uderzeń, popełniając przy tym stosunkowo niewiele niewymuszonych błędów. Na kortach ziemnych urozmaicają swój tenis o uderzenia z rotacją awansującą, a także stosują skuteczne skróty. Pomimo, że jest to styl uważany za idealny, niewielu tenisistów prezentuje go na korcie, gdyż wymaga on od zawodnika określonych predyspozycji fizycznych i psychicznych. Dlatego też większość tenisistów dąży do opanowania do perfekcji jednego stylu gry, który najlepiej im odpowiada i nie stara się na siłę zmieniać swoich przyzwyczajeń.
Obecnie najbardziej klasycznym przedstawicielem tego stylu gry jest Szwajcar Roger Federer. Kilku innych tenisistów także uważanych jest za zawodników niezwykle wszechstronnych i do tego grona można zaliczyć między innymi Richarda Gasqueta, Davida Nalbandiana, Tommy’ego Haasa czy Radka Stepanka. W przeszłości reprezentantami tego stylu gry byli tacy tenisiści jak Rod Laver, Ken Rosewall, Don Budge czy Bill Tilden.
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
