Roślinność
Roślinność
Roślinność lasów równikowych Amazonii uważana jest za najbogatsze w gatunki ze wszystkich regionów Ziemi, sięga ona 25-50 tyś gatunków. Trudności dostarcza tu znalezienie obok siebie dwóch drzew tego samego gatunku. Drzewostan tego lasu jest tak gęsty, spowity plątaniną lian, kilkupoziomowy, że miejscami nie do przebycia. Wilgotne lasy równikowe występuję przede wszystkim wzdłuż równikowej strefy klimatycznej. 3 główne regiony występowania L.R.: południowoamerykański, afrykański i azjatycki. Lasy równikowey Południowoamerykański występuje w Amazonii, Ameryce Środkowej, u podnóży Wyż Meksykańskiej, na Wlk. i Małych Antylach. Przyjmuje on tu nazwę selva.
Struktura pionowa lasu jest b. rozbudowana: drzewa, krzewy, runo, liany i epifity. Najwyższe drzewa sięgają 50-55m Mają niewielkie korony, rozgałęziające się wysoko; pnie o gładkiej, cienkiej szarawej korze, bez pierścieni przyrostowych. Najstarsze drzewa liczą do 500 lat. Ich system korzeniowy jest płytki i płaski. Do najpopularniejszych należą: Orzesznica wyniosła (Bertholletia excelsa) – jedno z najwyższych drzew w selvie do 70 m wys., dostarcza orzechów jadalnych zwanych orzechami brazylijskimi, drzewo kapokowe (ceiba pentandra, msc. nazwa sumaumeira), mahoniowiec (Swietenia mahogoni). Im wyżej nad poziomem morza L.R. się rozwijał tym jest on niższy a jego struktura uboższa. Liście są skórzaste, ciemnozielone. Listnienie oraz kwitnienie odbywa się ciągle. Kwiaty rosną tu często bezpośrednio na pniu lub konarze. W selvie (dżungli) wyróżniają się następujące warstwy:
Runo jest słabo rozwinięte ze względu na małą ilość światła: grzyby które rozkładają szczątki organiczne.
Liany – charakterystyczny element w L.R. Występuje tu 90% wszystkich lian. Mają cienką, wiotką łodygę, która b. szybko rośnie i osiąga nawet 100m długości. Szukając światła wspina się po pniach, konarach drzew docierając wysoko aż do koron drzew gdzie rozgałęziają się kwitną i owocują. Mają liczne urządzenia czepne jak kolce, wąsy, haki.
Epifity – W przeciwieństwie do lian ich zarodniki kiełkują już wysoko na konarach lub pniach drzew, wskutek czego rozpoczynają swoje życie w dogodnych warunkach świetlnych. Na mają tak łatwego dostępu do wody więc muszą wykorzystywać wszelkie spękania i załamania, zagięcia gałęzi gdzie gromadzi detrytus – gąbka, rodzaj gleby nasączony wodą (glony, porosty i mszaki również są epifitami).
Epifile – rośliny żyjące na liściach. Zjawisko typowe dla lasów gdzie liście mogą żyć nawet 30 miesięcy. Mogą to być również porosty i mszaki.
Hemiepifity – Rośliny które swój rozwój zaczynają jako liany, tracąc z czasem połączenie z ziemią, bądź epifity które uzyskują połączenie z ziemią za pomocą korzeni powietrznych (Figi – po wykiełkowaniu na drzewie ich system korzeniowy ciasno oplata pień drzewa. System korzeniowy tak długo się rozwija, oplata drzewo aż osiągnie pułap ziemi, wtedy jeszcze intensywniej ściska drzewo, uniemożliwiając mu przepływ wody, co powoduje obumarcie drzewa. System korzeniowy dusiciela po pewnym czasie staje się samodzielnym pniem tworząc okazałe, samodzielne drzewo.
W tropikalnej dżungli można wyróżnić kilka typów lasu:
Las ete (inaczej gauza) – las równikowy który nie jest zalewany przyborami rzeki, z wszystkimi piętrami opisanymi powyżej. Powierzchnia ziemi nosi nazwę terra firme. To tu na powierzchni 1 ha rośnie 600 gat. roślin, w tym 60-80 gat. drzew.
Varzea –zalewana okresowo dolina. Może sięgać nawet do 100km w głąb lasu. Porastają ją krzewy, zarośla i las galeriowy. Szybkorosnąca ceiba pentandra, wierzby, drzewo andiroba – potężne z ogromnymi korzeniami skarpowymi, kauczukowiec brazylijski (hevea brasilensis), cedrele, palmy z rodzaju Attalea, Euterpe. Na obszarach starorzeczy i jezior występuję roślinność wodna np. Victoria Amazonia
las Igapo – Teren stale lub prawie stale zalewany wodą. Zwany lasem bagiennym (caa-igapo). Są to niskie partie varzea. Rzeki czarne bogate w substancje organiczne. Rośnie tu mało lina ale dużo epifitów. Runo nie istnieje, dno lasu pokrywa woda. Z drzew porasta go Cekropia (imbauba) – ma szczudłowate korzenie, palmy. Drzewa lasu igapo mają roczne pierścienie przyrostowe tworzą się one na skutek zmiennego odkładania się drewna w trakcie przyboru i odpływu wód.
Źródło:
1)Podbielkowski Zbigniew,1991r„Geografia roślin”, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne.
2)Ameryka Południowa. Encyklopedia Geograficzna Świata 1997 r,, pod red. Adam Jelonek, Wyd. Opress
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
