Loty kosmiczne
Trwają prace nad doskonaleniem dostępnych obecnie form napędów kosmicznych przed zaplanowanymi na początek przyszłej dekady misjami w głęboką przestrzeń kosmiczną.
Inżynierowie z ośrodka badawczego Glenn Research Center amerykańskiej agencji kosmicznej NASA pracują nad efektywnym napędem – potencjalnie udoskonalonym solarnym napędem elektrycznym SEP (Solar Electric Propulsion), który miałby zostać wykorzystany w czasie „misji po asteroidę” ARM (Asteroid Redirect Mission).
Silnik Halla w ramach napędu SEP wykorzystuje 10 razy mniej paliwa niż alternatywne napędy chemiczne. W ostatnim czasie inżynierom z Glenna oraz Jet Propulsion Laboratory udało się przeprowadzić udane testy nowego modelu silnika Halla. Udowodniono, że napęd jest trzykrotnie mocniejszy (potrzebuje zatem także więcej energii), przy jednoczesnym podniesieniu efektywności o 50% oraz wydłużeniu okresu żywotności silnika.
Silniki Halla wykorzystują pułapkę magnetyczną, w której utrzymywane są elektrony w celu jonizacji dostępnego paliwa. Wytwarzane pole elektryczne powoduje przyspieszanie naładowanych jonów i wytworzenie ciągu. Ten napęd charakteryzuje się wysoką efektywnością, bezpieczeństwem oraz niskim kosztem. Warunek jest jeden – potrzeba czasu na rozpędzenie statku napędzanego takim silnikiem. W przyszłości planuje się wykorzystanie tego rodzaju napędu w dostarczaniu materiałów dla misji załogowych na Marsa.
Kontrakt dla Ad Astra Rocket Company
Agencja NASA ogłosiła, że firma Ad Astra Rocket Company jest jednym ze zwycięzców ogłoszonego w listopadzie zeszłego roku konkursu. Propozycja firmy była jedną z trzech związanych z zaawansowanymi napędami elektrycznymi i dotyczyła usprawnienia silnika VASIMR. W ramach kontraktu firma otrzyma na następne 3 lata 10 mln dolarów.
Firma od 2005 roku nieustannie prowadzi prace nad rozwojem silnika VASIMR, podwyższając poziom gotowości technologicznej TRL. W 2013 roku Ad Astra poinformowała, że w wyniku łącznego zgromadzenia środków na prace w wysokości 30 mln dolarów, udało się przeprowadzić 10 000 uruchomień najbardziej zaawansowanego prototypu silnika (VX-200).
Demonstracje prototypu silnika udowodniły możliwość prowadzenia powtarzalnej i efektywnej pracy jednostki, której ciąg wynosił około 6 N, a Isp kształtowało się na poziomie 5000 sekund. Efektywność jednostki określona została na 70%. Ostrożne prace badawcze i testowe ograniczyły możliwość pojedynczego uruchomienia silnika do czasu poniżej jednej minuty.
Dzięki uzyskaniu środków finansowych od NASA inżynierowie Ad Astra będą mogli teraz przeprowadzić prace nad wzrostem TRL do przynajmniej 5. poziomu, co już przybliży do pierwszych testów w przestrzeni kosmicznej. Na razie jednak testowany będzie prototyp VX-200-SS, będący w pełni zintegrowanym systemem zdolnym do nieustannej pracy przez okres minimum 100 godzin.
Demonstracje działania w długim zakresie czasowym pozwolą na weryfikację zachowania wszystkich elementów silnika, w tym jego systemu kontroli termiczej. Uzyskane wyniki pozwolą na określenie oczekiwanego czasu życia silnika.
Kontrakt dla Aerojet Rocketdyne
Inny kontrakt, o wartości około 18,5 mln dolarów, przyznany został przez NASA firmie Aerojet Rocketdyne. Zakontraktowane prace dotyczyć mają zaprojektowania, wytworzenia oraz przetestowania dwóch jednostek PPU (Power Processing Units) oraz dwóch silników NEXT-C (NASA Evolutionary Xeon Thruster-Commercial). Elementy te powinny być dostępne dla jednej z przyszłych misji Discovery agencji NASA.
NEXT-C to ewolucja napędu jonowego NSTAR zastosowanego przez NASA w sondzie Dawn, która obecnie orbituje wokół planety karłowatej Ceres. W ramach projektu NEXT-C odbędzie się de facto komercjalizacja technologii wstępnie stworzonych w ośrodku Glenn Research Center.
WAŻNIEJSZE ZAŁOGOWE LOTY KOSMICZNE |
Nazwa statku |
Państwo |
Data |
Załoga |
Uwagi |
Wostok 1 |
ZSRR |
12 IV 1961 |
J. Gagarin |
Pierwszy lot kosmiczny człowieka |
Mercury 2 |
USA |
5 V1961 |
A. Shepard |
Lot balistyczny |
Wostok 2 |
ZSRR |
6 - 7 VIII 1961 |
H. Titow |
Pierwszy lot całodobowy |
Mercury 6 |
USA |
20 II 1962 |
J. Glenn |
Trzy okrążenia Ziemi |
Wostok 3 |
ZSRR |
11 - 15 VIII 1962 |
A. Nikołajew |
Pierwszy lot zespołowy dwóch załogowych |
Wostok 4 |
ZSRR |
11 - 15 VIII 1962 |
P. Popowicz |
statków kosmicznych |
Wostok 6 |
ZSRR |
16 - 19 VI 1963 |
W. Tiereszkowa |
Pierwszy lot kosmiczny kobiety |
Woschod 2 |
ZSRR |
18 - 19 III 1965 |
P. Bielajew, A. Leonow |
Pier. wyjście w otwartą przestrzeń (Leonow - 12 min.) |
Gemini 8 |
USA |
16-17 III 1966 |
N. Armstrong, D. Scott |
Pierwsze połączenie na orbicie okołoziemskiej z innym obiektem (Agena Target Vehicle) |
Sojuz 1 |
ZSRR |
23-24 IV 1967 |
W. Komarow |
Pierwszy lot statku serii Sojuz, astronauta zginoł podczas powrotu wskutek nierozwinięcia spadochronu |
Apollo 7 |
USA |
11 - 12 X 1968 |
W. Schirra, D. Eisele, D. Cunningham |
Pierwszy lot załogowy statku serii Apollo |
Sojuz 4 |
ZSRR |
14 - 17 I 1969 |
W. Szatałow, A. Jelisiejew |
Pierwsze połączenie statków załogowych |
Sojuz 5 |
ZSRR |
15 - 18 I 1969 |
J. Chrunow, B. Wołynow |
pierwsza przesiadka (Jelisiejew, Chrunow) |
Apollo 11 |
USA |
16 - 24 VII 1969 |
N. Amstrong, E. Aldrin, M. Collins |
Pierwsze lądowanie ludzi na księżycu (Morze Spokoju); Amstrong i aldrin przebywali na Księżycu 21 h i 36 min. |
Sojuz 10 |
ZSRR |
23 - 25 IV 1971 |
W. Szatałow, A. Jelisiejew, N. Rukawisznikow |
Pierwsze połączenie statku załogowego ze stacją orbitalną - Salut 1 |
Apollo 15 |
USA |
26 VII - 7 VIII 1971 |
D. Scott, J. Irwin, A. Worden |
Czwarte lądowanie ludzi na Księżycu, użycie pojazdu księżycowego Rover |
Skylab 2 |
USA |
25 V-22 VI 1973 |
Ch. Conrad, J. Kerwin, P. Weitz |
Pobyt pierwszej załogi w amerykańskiej stacji kosmicznej Skylab |
Sojuz 19 |
ZSRR |
15 - 21 VII 1975 |
A. Leonow, W. Kubasow |
Połączenie statków sowieckiego i amerykańskiego |
Apollo 18 |
ZSRR USA |
15-24 VII 197! |
j Th. Stafford, V. Brand, |
(na 1 d 22 h 36 min.) i wspólne eksperymenty |
Sojuz 30 |
ZSRR |
27 VI-5 VII 1978 |
P.Klimuk, M. Hermaszewski |
Udział w locie pierwszego Polaka, połaczenie z Salutem 6 |
Columbia |
USA |
19-14 IV 1981 |
J. Young, R. Crippen |
Pierwszy lot wahadłowca |
Columbia |
USA |
11 - 16 XI 1982 |
V. Brand, R. Overmyer, J. Allen, W. Lenoir |
Umieszczenie na orbicie satelitów, telekomunikacyjnych wprost z ładowni wahadłowca |
Challenger |
USA |
3-1111 1984 |
W. Brand, R. Gibson, R. McNair, R. Stewart, B. McCandless |
Pierwsze wyjście z pokładu wahadłowca astronauty (McCandless) w otwartą przestrzeń, bez połączenia ze statkiem linką asekuracyjną swobodne orbitowanie |
Challenger |
USA |
6-13 IV 1984 |
R. Crippen. G. Nelson,J. van Hoften, T. Hart, D. Scobee |
Pierwsza historii naprawa na orbicie (w luku wahadłowca) uszkodzonego satelity (SMM) |
Discovery |
USA |
8-16X11984 |
F. Hauck, D. Walker, A. Fisher, J. Allen, D. Gardner |
Pierwsze dostarczenie z powrotem na Ziemię (w ładowni wahadłowca) 2 satelitów telekomunikomunikacyjnych ściągniętych z orbity |
Challenger |
USA |
2811986 |
D. Scobee, M. Smith, J. Resnik,E. Onizuka, R. McNair, G.Jarvis, Ch. McAuliffe |
Eksplozja wahadłowca w 72 s po starcie spowodowałaśmierć załogi i zniszczenie statku; wstrzymanie lotów wahadłowców na ponad 2 lata |
Sojuz T-15 |
ZSRR |
13 111-16 VII 1986 |
L. Kizim, W. Sołowjow |
Pierwszy w historii przelot międzyorbitalny od stacji kosmicznej Mir do stacji Salut 7 oraz połączenia z tymi obiektami |
Sojuz TM-4 |
ZSRR |
21 XII 1987-18 VI 1988 |
W. Titow, M. Manarow,A. Lewczenko |
Połączenie ze stacją orbitalną Mir, powrót (22 XII 1988)na Ziemię w Sojuzie TM-6 po 366 dniach |
Atlantis |
USA |
4-8 V1989 |
D. Walker, R. Grabę,N. Thagard, M. Cleave, M. Lee |
Wyniesienie w przestrzeń kosmiczną próbnika Magellan do badań Wenus |
Atlantis |
USA |
18-23 X 1989 |
D. Williams, M. McCulleyS. Lucid, F. Chang-Diaz, E. Baker Galileo |
Wyniesienie w przestrzeń kosmiczną próbnika ośrodka międzyplanetarnego Ulisses |
Discovery |
USA |
24-29 IV 1990 |
L. Shriver, Ch. Bolden, B. McCandless, K. Sullivan, S. Hawley |
Wyniesienie na orbitę okołoziemską teleskopu kosmicznego Hubble'a (Hubble SpaceTelescope) |
Discovery |
USA |
6-10X1990 |
R. Richards, R. Cabana, W. Shepherd, B. Melnick, T. Akers |
Wyniesienie w przestrzeń kosmiczną próbnika ośrodka międzyplanetarnego Ulisses |
Sojuz TM-11 |
ZSRR |
2 XII 1990--26V1991 |
W. Afanasjew, M. Manarow,T. Akiyama (Japonia) |
Rekord Manarowa (po tym locie) łącznego czasuprzebywania w kosmosie |
Atlantis |
USA |
5-11IV 1991 |
A. Nagel, K. Cameron, J. Ross, J. Apt, L. Godwin |
Wyniesienie na orbitę okołoziemską satelitarnego obserwatorium Compton Gamma Ray Obsen/atory (CGRO) |
Endeavour |
USA |
2-13 XII 1993 |
R. Covey, K. Bowersox, T. Akers, naprawa na orbicie okołoziemskiej TeleskopuJ. Hoffman. K. ThorntonC. Nicollier, F.S. Musgrave |
naprawa na orbicie okołoziemskiej Teleskopu Kosmicznego Hubble'a |
Sojuz TM - 18 |
Rosja |
81-9 VII 1994 |
W. Afanasjew, J. Usaczow, W. Poliakow |
Poliakow ustanowił rekord długości trwania lotu kosmicznego - 438 dni; powrócił na Ziemię ze stacji Mir 22 III 1995 w Sojuzie TM-20 |
Atlantis |
USA |
27 VI-7 VII 1995 |
R. Gibson, C. Precourt, E. Baker, G. Harbaugh, B. Dunbar |
29 VI1995 połączył się ze stacją orbitalną Mir - pierwsze po 20 latach połączenie 2 statków kosmicznych różnych państw |
Endevor |
USA |
4-16X11 1998 |
R. Cabana, F. Sturckow,N. Currie, J. Ross, J. Newman,S. Krikalew |
Wyniesienie w przestrzeń kosmiczną pierwszego amer. członu (Unity) Międzynarodowej Stacji Kosmicznej i połączenie go z ros. modułem (Zaria) |
Columbia |
USA |
161-1II 2003 |
R.D. Husband, W.C. McCool, W. Chawla, LB. Clark, M. Anderson, 1. Ramon, D. Brown |
W locie po raz pierwszy uczestniczył izraelski astronauta (1. Ramon); 15 min przed lądowaniem, po wejściu w atmosferę ziemską, wahadłowiec eksplodował; wszyscy członkowie załogi zginęli |
Discovery |
USA |
26 VII-9 VIII 2005 |
E.M. Collins, J.M. Kelly, Soichi Noguchi, S.K. Robinson, A.S Thomas, W.B. Lawrence, Ch.J. Camarda |
Pierwszy po katastrofie Columbii lot amerykańskiego statku; po raz pierwszy załoga statku dokonała naprawy jego powierzchni w przestrzeni kosmicznej |
Shenzhou-7 |
Chiny |
25-28 1X2008 |
Zhai Zhigang, Liu Boming, Jing Haipeng |
Wyjście chińskich astronautów w otwartą przestrzeń kosmiczną (Zhai Zhigang, Liu Boming) |
Atlantis |
USA |
11-24V2009 |
S.D.AItman, G.C.Johnson,J.M. Grunsfeld, MJ. Massimino, przedłużająca jego działanie do 2013AJ. Feustel, M.T. Good,K.M. McArthur |
Ostatnia misja naprawcza Teleskopu Kosmicznego Hubble'a przedłużająca jego działanie do 2013 |
Atlantis |
USA |
8-21 VII 2011 |
C.J. Ferguson, D. G. Hurley, R. J. Walheim, S. H. Magnus |
Ostatni lot tego wahadłowca; zakończenie programu lotów wahadłowców |
|
|
|
|
|
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
|
|
|