 Frank Owen Gehry
Frank Owen Gehry urodził się w 1929 roku w Toronto w rodzinie polskich Żydów. Jest ikoną dekonstruktywizmu i jednym z najznakomitszych architektów w historii. W 1951 roku ukończył studia architektoniczne na Uniwersytecie Kalifornijskim. W roku 1956 roku podjął także studia urbanistyczne na Uniwersytecie Harvarda. Po rocznym pobycie w Paryżu, w 1962 roku założył w Los Angeles biuro architektoniczne Frank O. Gehry and Associates.
Frank Gehry często porównuje architekturę do rzeźby. W swojej pracy chętnie korzysta z materiałów przemysłowych, niedokończonych i prymitywnych (między innymi z tytanu, betonu, kamienia, blachy falistej, siatki drucianej, itd.), które zestawia w ramach mniej lub bardziej skomplikowanych form geometrycznych. Obok realizacji Gehry’ego nie można przejść obojętnie. Niektóre z nich sprawiają wrażenie prowizorycznych, skleconych naprędce bez składu i ładu. Szybko jednak przekonujemy się, że w tym szaleństwie jest metoda.
Frank Gehry jest laureatem wielu prestiżowych nagród architektonicznych, w tym – najważniejszej spośród nich – Nagrody Pritzkera (1989). W 1998 roku Gehry odznaczony został Narodowym Medalem Sztuki – najwyższym amerykańskim odznaczeniem nadawanym artystom i mecenasom sztuki.
Wśród najważniejszych projektów Franka Gehry’ego wymienić należy:
Własny dom w Santa Monica, USA (1979) – podstawą konstrukcyjną budynku był drewniany dom letniskowy; do wykończenia domu architekt wykorzystał materiały przemysłowe, między innymi: blachę falistą, drewnianą sklejkę czy metalową siatkę
Cabrillo Marine Museum, San Pedro, USA (1979) – siedziba Akwarium Morskiego Cabrillo
Norton House, Venice, USA (1984) – dom Lynn i Williama Nortonów przy plaży w Venice; charakterystycznym elementem budynku jest pracownia nawiązująca swą formą do kabin ratowników wodnych
Loyola Law School, Los Angeles, USA (1984) – budynek wydziału prawa prywatnego katolickiego uniwersytetu Loyola Marymount University
Winton Guest House, Wayzata, USA (1987) – domek gościnny przy rezydencji Mike’a i Penny Wintonów o dynamicznej, wysoko zgeometryzowanej bryle
Yale Psychiatric Institute (1989) – jedyny budynek projektu Gehry’ego w Yale; konstrukcja niskobudżetowa; budynek o nieregularnej, bardzo geometrycznej formie, budzący skojarzenie z grupą małych zlepionych ze sobą domków
Vitra Design Museum, Weil am Rhein, Niemcy (1989) – muzeum designu, jeden z trzech obiektów na terenie siedziby producenta mebli Vitra zaprojektowanych przez Gehry’ego
Disney Village (Wioska Disneya), Paryż, Francja (1992) – kompleks stylizowanych barów, sklepów i restauracji
Cinémathèque Française, Paryż, Francja (1994) – siedziba Muzeum Kinematografii z największym na świecie archiwum filmowym
Dancing House (Tańczący dom), Praga, Czechy (1995) – budynek biurowy w centrum Pragi; w swoim kształcie, budynek przypomina tańczącą parę, dlatego też nazywany jest czasem „Ginger i Fred” (na cześć Freda Astaira i Ginger Rogers)
Muzeum Guggenheima, Bilbao, Hiszpania (1997) – muzeum sztuki współczesnej; budynek o powierzchni 24 tysięcy metrów kwadratowych; powyginana, dynamiczna bryła zbudowana z blachy tytanowej i szkła
Experience Music Project (Muzeum Muzyki Rozrywkowej), Seattle, USA (2000) – inwestycja sfinansowana przez Paula Allena (współtwórcę Microsoftu); budynek o zaskakującej, wyszukanej formie z elewacjami pokrytymi stalą nierdzewną i aluminium
Gehry Tower, Hanower, Niemcy (2001) – charakterystyczny, skręcony wieżowiec, będący siedzibą firmy ÜSTRA – głównego przewoźnika miejskiego w Hanowerze
Richard B. Fisher Center for the Performing Arts, Nowy Jork, USA (2003) – sala widowiskowa w dolinie rzeki Hudson
Walt Disney Concert Hall, Los Angeles, USA (2003) – nowoczesna hala koncertowa
Jay Pritzker Pavilion (Pawilon Jaya Pritzkera), Chicago, USA (2004) – pawilon muzyki w Parku Milennium, dedykowany fundatorowi Nagrody Pritzkera
Marqués de Riscal Vineyard Hotel, Elciego, Hiszpania (2006) – ekskluzywny hotel znajdujący się w centrum słynnego regionu winiarskiego Rioja
Art Gallery of Ontario, Toronto, Kanada (2008) – modernizacja galerii sztuki w Toronto, jednej z największych galerii w Ameryce Północnej; pierwsza realizacja Gehry’ego w rodzimej Kanadzie
Lou Ruvo Center for Brain Health, Las Vegas, USA (2010) – siedziba Centrum Badań nad Mózgiem im. Lou Ruvo, kompozycja pokrzywionych, falujących brył, wykończonych stalowymi płytami
8 Spruce Street w Nowym Jorku (2011) – pierwszy drapacz chmur zaprojektowany przez Gehry’ego; 76-piętrowy, wysoki na 265 metrów budynek pokryty stalą nierdzewną, w którym mieszczą się 903 mieszkania do wynajęcia
Biomuseo w Panamie (2014) – pierwszy projekt Franka Gehry’ego w Ameryce Łacińskiej; zadaniem muzeum jest rozpowszechnianie wiedzy na temat różnorodności biologicznej Przesmyku Panamskiego; w toku realizacji projektu Gehry dostosowywał swoją wizję do umiejętności panamskich wykonawców
Frank Gehry wykłada na uniwersytetach Yale, Harvard oraz Kalifornijskim, a także w American Institute of Architects. Wśród swoich artystycznych autorytetów wymienia architektów Alvara Aalto i Philipa Johnsona oraz rzeźbiarza Constantina Brancușiego.
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
