 Historia – Oscary
Już 2 marca odbędzie się 86 gala rozdania Nagród Akademii Filmowej, dlatego warto przyjrzeć się kilku faktom z historii tego wydarzenia. Kto zdobył najwięcej Oscarów, a kto musiał kilkakrotnie obejść się smakiem? Kim była pierwsza czarnoskóra laureatka nagrody? Dlaczego transmisja telewizyjna ma pięciosekundowe opóźnienie? Przeciw czemu buntują się aktorzy?
Oscary, czyli Nagrody Akademii Filmowej, przyznawane od 1927 r. przez Amerykańską Akademię Sztuki i Wiedzy Filmowej; uznawane są za jedno z najbardziej prestiżowych wyróżnień w dziedzinie filmu. Założycielami Akademii są Louis B. Mayer z wytwórni filmowej Metro – Goldwyn – Meyer i Harry Warner z Warner Bros.
Laureatów wybierają członkowie Amerykańskiej Akademii Filmowej, która zrzesza w większości zdobywców Oscara oraz nominowanych wcześniej do tej nagrody. Członkiem Akademii można również zostać dzięki specjalnemu zaproszeniu wystosowanemu przez obecnego członka za znaczący wkład w rozwój kina. Obecnie zrzeszonych jest sześć tysięcy osób. Co roku w grudniu dostają oni specjalne karty do głosowania i w ciągu dwóch tygodni muszą je wypełnić i odesłać.
Słynna statuetka, o której marzy prawie każdy związany z branżą filmową, została zaprojektowana przez głównego dyrektora artystycznego wytwórni Metro – Goldwyn – Mayer, Cedrica Gibbsona w 1928 r. i przedstawia rycerza wspartego na mieczu, stojącego na szpuli taśmy filmowej z pięcioma klatkami, które symbolizują pierwotne branże Akademii: aktorów, scenarzystów, reżyserów, producentów i techników. Waży prawie cztery kilogramy, mierzy 35 centymetrów i wykonana jest z brązu pokrytego złotem. Przy jej produkcji pracuje 12 osób przez 20 godzin, a koszt jednej z nich to około 500$.
Oscara nie można sprzedać osobom postronnym. Od 1950 r. każdy wygrany podpisuje umowę, która daje prawo pierwokupu statuetki Amerykańskiej Akademii Filmowej za symbolicznego dolara.
Pierwsza uroczystość wręczenia Oscarów odbyła się w Hotelu Roosevelt przy Hollywood Boulevard i brało w niej udział ok. 270 osób. W 1929 r. galę zaczęto transmitować w miejscowym radiu, w 1953 r. przeprowadzono pierwszą telewizyjną transmisję na terenie USA, a od 1969 r. ceremonię można już oglądać na ekranie telewizorów w około 200 krajach. W transmisji telewizyjnej istnieje pięciosekundowe opóźnienie, co pozwala na szybką cenzurę kontrowersyjnych wypowiedzi. Taką taktykę stosuje się od kiedy Michael Moore, odbierając Oscara za „Zabawy z bronią”, zaatakował z mównicy urzędującego prezydenta USA: Jesteśmy przeciwko tej wojnie. Wstyd mi za pana, panie Bush. Od 2002 r. gala odbywa się w Kodak Theatre w Los Angeles, zazwyczaj w ostatnim tygodniu lutego.
Początkowo przyznawano nagrody w 13 kategoriach, dziś jest ich już 24, m.in. za najlepszy film, oryginalny scenariusz, scenariusz adaptowany, najlepszą muzykę, zdjęcia i kostiumy oraz dla najlepszego aktora, aktorki i reżysera.
Triumfatorzy
Największym wygranym nagród Amerykańskiej Akademii Filmowej jest bez wątpienia wytwórnia Walt Disney, która zdobyła aż 26 statuetek. Jeśli chodzi o filmy, to w historii konkursu najwięcej, bo aż 11 statuetek zdobyły: „Ben Hur” (1959r.), „Titanic” (1997r.) oraz „Władca Pierścieni: Powrót Króla” (2003r.). Również trzy produkcje otrzymały Oscary we wszystkich pięciu najważniejszych kategoriach (film, reżyser, aktor, aktorka, scenariusz): „Ich Noce” w 1934 r., „Lot nad kukułczym gniazdem” w 1975 r., a także „Milczenie owiec” w 1991 r.
Prawdziwymi Oscarowymi wyjadaczami są: zdobywca trzech statuetek – Jack Nicholson, nominowany 11 razy, Meryl Streep z dwiema statuetkami i aż 18 nominacjami (w tym roku ponownie nominowana) oraz Katherine Hepburn – cztery statuetki, 12 nominacji.
Wielcy przegrani
Do niedocenianych przez Amerykańską Akademię Filmową zaliczają się m.in. Clarence Brown – sześć nominacji i ani jednej statuetki, King Vidor – pięciokrotnie wyróżniony – również bez żadnej nagrody, Alfred Hitchcock – sześć nominacji i tylko jeden Oscar (specjalny im. Irvinga G. Thalberga), Glen Close – sześć nominacji bez powodzenia i Leonardo DiCaprio – cztery nominacje, zero statuetek. Jemu jednak może się jeszcze poszczęścić, bowiem w tym roku został nominowany do nagrody dla najlepszego aktora za rolę w filmie „Wilk z Wall Street”.
John Malkovich to aktor, który stworzył wiele niezapomnianych ról (m.in. w „Myszy i ludzie”) a doczekał się jedynie dwóch nominacji. Mówi się, że to jeden z licznych przykładów zaniedbania ze strony Akademii. Do przegranych zalicza się bardzo często Johnny’ego Deepa, który został uhonorowany jedynie trzema nominacjami. Również John Travolta podziela los swoich młodszych kolegów – tylko dwie nominacje. Natomiast mówiąc o niedocenionych kobietach, koniecznie trzeba wymienić Julianne Moore z czterema nominacjami oraz Annette Bening z trzema.
Jeśli chodzi o niedocenionych, nie sposób zapomnieć o klasyku kina amerykańskiego – „Obywatelu Kane”, który uzyskał 11 nominacji, ale zdobył tylko jedną statuetkę za najlepszy scenariusz.
Oscarowe ciekawostki
Najmłodszą laureatką Oscara była Shirley Temple, która w 1934 r. w wieku sześciu lat otrzymała nagrodę specjalną. Jednak to Marlee Matlin jest najmłodszą aktorką (21 lat), która otrzymała Oscara za najlepszą rolę pierwszoplanową w „Dzieciach gorszego boga”. Natomiast najmłodszą nominowaną była Quvenzhane Wallis (9 lat). Najmłodszym wyróżnionym przez Akademię aktorem za rolę pierwszoplanową jest Adrien Brody (29 lat) za rolę w „Pianiście”, a najmłodszym nominowanym – dziewięcioletni Jackie Cooper.
Hattie McDaniel otrzymała nagrodę Akademii w 1940 r. za rolę drugoplanową w „Przeminęło z wiatrem” i była to pierwsza statuetka przyznana osobie czarnoskórej, a do tego kobiecie. Jednocześnie była to pierwsza Afroamerykanka, która brała udział w uroczystej ceremonii wręczenia nagród. Pierwszą kobietą, która zdobyła Oscara za reżyserię jest Kathryn Bigelow („The Hurt Locker. W pułapce wojny.” 2010 r.) .
Jedynym laureatem o imieniu Oscar, który zdobył statuetkę jest Oscar Hammerstein nagrodzony za najlepszą piosenkę w 1941 r. i 1945 r.
Sandra Bullock jako pierwsza w przeciągu jednego tygodnia otrzymała Oscara dla najlepszej aktorki za film „The Blind Side” oraz Złotą Malinę dla najgorszej aktorki za „All About Stere”.
Nie każdy film święci triumfy od razu, czasami potrzeba czasu, by dostrzec, że jest naprawdę dobry, a czasami trzeba po prostu poddać się regulaminom. Filmem, który najdłużej musiał czekać na Oscara są „Światła rampy” Charliego Chaplina. Mimo, że został on wyprodukowany w1952 r., to zgodnie z regulaminem Akademii (o nominację mogą ubiegać się filmy dopiero po premierze w Los Angeles) na Oscara musiał czekać aż 20 lat.
W 86 letniej historii Oscarów tylko dwóm aktorom przyznano pośmiertnie Oscara: Peterowi Finchowi za rolę w filmie „Sieć” oraz Heathowi Ledgerowi za postać Jokera w „Mrocznym Rycerzu”.
Ceremonię wręczenia nagród w całej historii przekładano tylko trzy razy. Po raz pierwszy w 1938 r. z powodu powodzi w Los Angeles. Kolejny raz po zabójstwie Martina Luthera Kinga w 1968 r. oraz w 1981 r. po próbie zamachu na ówczesnego prezydenta USA Ronalda Reagana.
Buntownicy
Filmy wyróżnione przez Akademię niejednokrotnie poruszają trudne tematy. „Miasto gniewu”, będące komentarzem do problemu nietolerancji i rasizmu w Los Angeles czy „Tajemnica Brokeback Mountain”, poruszająca kwestię homoseksualizmu to tylko jedne z licznych przykładów na to, że członkowie Akademii nie boją się wyróżniać filmów kontrowersyjnych.
Bywa, że aktorzy oraz twórcy buntują się przeciwko skomercjalizowanej Oscarowej otoczce, a czasami nawet bojkotują galę, chcąc zwrócić uwagę na problemy współczesnego świata. W związku z tym kilkakrotnie odmówiono odebrania nagrody: Dudley Nichols za scenariusz do „Potępienia”, rzekomo przez konflikt między Akademią a Stowarzyszeniem Scenarzystów, Marlon Brando za „Ojca Chrzestnego”, tłumacząc się, że był to bojkot za dyskryminację amerykańskich Indian przez Hollywood oraz George C. Scott dla najlepszego aktora za „Patton”, wyrażając tym swoją pogardę dla całej gali.
Niektórzy aktorzy wykorzystują chwilę uwagi podczas podziękowań, by wyrazić swoje poglądy. Przykłady? Vanessa Redgrave w 1978 r., odbierając statuetkę za „Julię”, wykorzystała swoją mowę, aby wesprzeć prawa Palestyńczyków, a w 2004 r. Sean Peen powiedział na scenie: Nie istnieje coś takiego jak najlepszy aktor. Podobnie jak nie istniała nigdy broń masowego rażenia w Iraku.
Nieidealne ceremonie
Na wielkiej gali wręczenia nagród przez 85 lat nie obyło się bez wpadek i skandali. Pierwsza miała miejsce w 1934 r., kiedy to prowadzący Will Rogers otworzył kopertę, w której było nazwisko zwycięzcy i powiedział: Chodź tu i weź go Frank. Reżyser Frank Capra, nominowany za „Lady for a Day”, wstał z krzesła i gdy już miał wejść na scenę, okazało się, że chodzi o Franka Lloyda, reżysera „Cavalcade”. Roberto Benigni, odbierając w 1998 r. nagrodę za „Życie jest piękne”, skakał z radości po oparciach krzeseł, by szybciej przedostać się na scenę. W tym samym roku Gwyneth Pattrow, która według wielu krytyków filmowych otrzymała niezasłużenie Oscara dla najlepszej aktorki za rolę w „Zakochanym Szekspirze”, wylała na scenie hektolitry łez. Przy wpadkach i skandalach nie może zabraknąć polskiego akcentu – w 1983 r. Zbigniew Rybczyński po odebraniu Oscara za najlepszy krótkometrażowy film animowany wyszedł na papierosa, a gdy chciał wrócić, nie wpuszczono go, więc skopał ochroniarza i trafił do aresztu.
W ciągu 86 lat osoby związane z przemysłem filmowym odnosiły swoje oscarowe wzloty i upadki – niektórzy doczekali się imponującej liczby nominacji i statuetek, inni musieli poznać gorzki smak porażki. Nagrody Amerykańskiej Akademii Filmowej, mimo pojawiających się od czasu do czasu fal krytyki, to bez wątpienia prestiż. Wiele wyróżnionych filmów weszło na stałe do kanonu amerykańskiego kina.
A jak będzie w tym roku? Czy wyłonią się nowi „wielcy wygrani”, niedocenieni przerwą złą passę, a ktoś zadba o skandaliczny akcent podczas gali? Tego dowiemy się 2 marca podczas 86 ceremonii wręczenia Oscarów.
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA
| Edycja – Oscary 2017 |
Edycja – Oscary 2018 |
Edycja – Oscary 2019 |
Edycja – Oscary 2020 |
O Filmach – Oscary Edycja 2021
Oscary 2021 - lista zwycięzców
NAJLEPSZY FILM
"Ojciec"
"Judas and the Black Messiah"
"Mank"
"Minari"
"Nomadland"
"Obiecująca. Młoda. Kobieta"
"Sound of Metal"
"Proces Siódemki z Chicago"
NAJLEPSZY AKTOR PIERWSZOPLANOWY
Riz Ahmed – "Sound of Metal"
Chadwick Boseman – "Ma Rainey: Matka bluesa"
Anthony Hopkins – "Ojciec"
Gary Oldman – "Mank"
Steven Yeun – "Minari"
NAJLEPSZA AKTORKA PIERWSZOPLANOWA
Viola Davis – "Ma Rainey: Matka bluesa"
Andra Day – "Billie Holiday"
Vanessa Kirby – "Cząstki kobiety"
Frances McDormand – "Nomadland"
Carey Mulligan – "Obiecująca. Młoda. Kobieta"
NAJLEPSZY AKTOR DRUGOPLANOWY
Sacha Baron Cohen – "Proces Siódemki z Chicago"
Daniel Kaluuya - "Judas and the Black Messiah"
Leslie Odom, Jr. – "One Night in Miami…"
Paul Raci – "Sound of Metal"
Lakeith Stanfield – "Judas and the Black Messiah"
NAJLEPSZA AKTORKA DRUGOPLANOWA
Maria Bakalova – "Kolejny film o Boracie"
Glenn Close – "Elegia dla bidoków"
Olivia Colman – "Ojciec"
Amanda Seyfried – "Mank"
Youn Yuh-jung – "Minari"
NAJLEPSZY REŻYSER
Thomas Vinterberg – "Na rauszu"
David Fincher - "Mank"
Lee Isaac Chung - "Minari"
Chloe Zhao – "Nomadland"
Emerald Fennell – "Obiecująca. Młoda. Kobieta"
NAJLEPSZY SCENARIUSZ ORYGINALNY
"Judas and the Black Messiah"
"Minari"
"Obiecująca. Młoda. Kobieta"
"Sound of Metal"
"Proces Siódemki z Chicago"
NAJLEPSZY SCENARIUSZ ADAPTOWANY
"Kolejny film o Boracie"
"Ojciec"
"Nomadland"
"One Night in Miami…"
"Biały Tygrys"
NAJLEPSZY FILM MIĘDZYNARODOWY
"Na rauszu" (Dania)
"Better Days" (Hongkong)
"Kolektyw" (Rumunia)
"Człowiek, który sprzedał swoją skórę" (Szwecja)
"Quo Vadis, Aida?" (Bośnia i Hercegowina)
NAJLEPSZY PEŁNOMETRAŻOWY FILM DOKUMENTALNY
"Kolektyw"
"Obóz godności: Rewolucja w życiu niepełnosprawnych"
"Agent kret"
"Czego nauczyła mnie ośmiornica"
"Time"
KRÓTKOMETRAŻOWY FILM DOKUMENTALNY
"Colette"
"A Concerto is a Conversation"
"Do Not Split"
"Hunger Ward"
"Piosenka dla Latashy"
NAJLEPSZY PEŁNOMETRAŻOWY FILM ANIMOWANY
"Naprzód"
"Wyprawa na Księżyc"
"Baranek Shaun Film. Farmageddon"
"Co w duszy gra"
"Sekret wilczej gromady"
KRÓTKOMETRAŻOWY FILM ANIMOWANY
"Burrow"
"Genius Loci"
"Jakby coś, kocham was"
"Opera"
"Yes People"
NAJLEPSZY KRÓTKOMETRAŻOWY FILM AKTORSKI
"Feeling Through"
"The Letter Room"
"The Present"
"Dwóch nieznajomych"
"White Eye"
NAJLEPSZA MUZYKA ORYGINALNA
"Pięciu braci"
"Mank"
"Minari"
"Nowiny ze świata"
"Co w duszy gra"
NAJLEPSZA PIOSENKA
"Fight for You" – "Judas and the Black Messiah"
"Hear My Voice" – "Proces Siódemki z Chicago"
"Husavik – "Eurovision Song Contest: Historia zespołu Fire Saga"
"Io Si (Seen)" – "Życie przed sobą"
"Speak Now" – "One Night in Miami..."
NAJLEPSZY DŹWIĘK
"Misja Greyhound"
"Mank"
"Nowiny ze świata"
"Co w duszy gra"
"Sound of Metal"
NAJLEPSZA SCENOGRAFIA
"Ojciec"
"Ma Rainey: Matka bluesa"
"Mank"
"Nowiny ze świata"
"Tenet"
NAJLEPSZE ZDJĘCIA
"Judas and the Black Messiah" - Sean Bobbitt
"Mank" - Erik Messerschmidt
"Nowiny ze świata" - Dariusz Wolski
"Nomadland" - Joshua James Richards
"Proces Siódemki z Chicago"- Phedon Papamichael
NAJLEPSZA CHARAKTERYZACJA I FRYZURY
"Emma"
"Elegia dla bidoków"
"Ma Rainey: Matka bluesa"
"Mank"
"Pinocchio"
NAJLEPSZE KOSTIUMY
"Emma"
"Ma Rainey: Matka bluesa"
"Mank"
"Mulan"
"Pinnochio"
NAJLEPSZY MONTAŻ
"Ojciec"
"Nomadland"
"Obiecująca. Młoda. Kobieta"
"Sound of Metal"
"Proces Siódemki z Chicago"
NAJLEPSZE EFEKTY SPECJALNE
"Miłość i potwory"
"Niebo o północy"
"Mulan"
"Jedyny i niepowtarzalny Ivan"
"Tenet"
O Filmach – Oscary Edycja 2020
Najlepszy film: "Parasite"
Najlepszy reżyser: Bong Joon Ho
Najlepszy aktor: Joaquin Phoenix
Najlepsza aktorka: Renee Zellweger
Najlepsza aktorka drugoplanowa: Laura Dern "Historia małżeńska"
Najlepszy aktor drugoplanowy: Brad Pitt "Pewnego razu... w Hollywood"
Najlepszy scenariusz adaptowany: Taika Waititi "Jojo Rabbit"
Najlepszy scenariusz oryginalny: Bong Joon Ho i Han Jin Won "Parasite"
Najlepszy film krótkometrażowy: "The Neighbors' Widow"
Najlepszy film międzynarodowy: "Parasite"
Najlepsza charakteryzacja: "Gorący temat"
Najlepsza piosenka do filmu: “I’m Gonna Love Me Again" z filmu "Rocketman"
Najlepszy montaż dźwięku: "Le Mans '66"
Najlepszy dźwięk: "1917"
Najlepszy montaż: "Le Mans '66"
Najlepsza scenografia: "Pewnego razu... w Hollywood"
Najlepsze kostiumy: "Małe kobietki"
Najlepsze zdjęcia: "1917"
Najlepsze efekty specjalne: "1917"
Najlepsza muzyka napisana do filmu: Hildur Guðnadóttir "Joker"
Najlepszy pełnometrażowy film animowany: "Toy Story 4"
Najlepszy pełnometrażowy film dokumentalny: "Amerykańska fabryka"
Najlepszy krótkometrażowy film dokumentalny: "Learning to Skateboard in a War Zone (If You're a Girl)"
Najlepszy krótkometrażowy film animowany: "Hair Love"
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
