 Legendarne postacie zakopanego
Do rozwoju tatrzańskiej turystyki, poznania Zakopanego, Tatr i góralszczyzny przyczyniło się wiele znakomitych osób. Poniżej przedstawiona została w kolejności alfabetycznej, subiektywną listę właśnie takich postaci. Poniższe wpisy mają charakter skrótowy, więcej szczegółów można znaleźć w opracowaniach biograficznych lub encyklopediach.
Bachleda Klemens (Klimek) (1849-1910)
Góral, jeden z najsłynniejszych przewodników tatrzańskich (od 1886 przewodnik I klasy), uczestniczył w zdobywaniu wielu szczytów tatrzańskich. Karierę przewodnicką zaczynał jako tragarz na wyprawach Chałubińskiego, a potem terminował u przewodników: Macieja Sieczki, Szymona Tatra i Walów. Odznaczał się wyjątkowym zmysłem orientacyjnym w górskim terenie, był ceniony nie tylko za swoją zręczność, ale również za kulturę osobistą, opiekuńczość, ofiarność i pracowitość.
Nazywany był Orłem Tatrzańskim i "królem przewodników tatrzańskich". Bachleda towarzyszył w Tatrach wielu znakomitym taternikom przełomu XIX i XX wieku. Miał na swoim koncie wiele pierwszych wejść m.in. na Staroleśny Szczyt, Ganek, Rumanowy Szczyt, Kaczy Szczyt, Zadniego Mnicha, Kozie Czuby. Uczestniczył w pierwszym zimowym wyjściu na Gierlach. Zaliczał się do pierwszych członków Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego.
Zginął śmiercią ratownika w trakcie akcji ratunkowej po rannego Stanisława Szulakiewicza, który utknął w północnej ścianie Małego Jaworowego. Grób Klemensa Bachledy znajduje się na Nowym Cmentarzu przy ul. Nowotarskiej w Zakopanem. Na cześć Bachledy w Tatrach słowackich przełęcz między Durnym Szczytem a Łomnicą nosi nazwę Klimkowa Przełęcz. Ulica w Zakopanem oraz dwa koła zrzeszające przewodników tatrzańskich noszą imię tego znakomitego przewodnika.
Chałubiński Tytus (1820-1889)
Taternik, słynny lekarz warszawski drugiej połowy XIX wieku. Z zamiłowania zajmował się również botaniką, chemią i mineralogią (zbiory ofiarował Muzeum Tatrzańskiemu). Od 1873 r. regularnie i na długie okresy bywał w Zakopanem, by później zamieszkać tutaj na stałe. Był zapalonym turystą i organizatorem wielodniowych wycieczek oraz wypraw w Tatry, do których wynajmował tragarzy, góralskich muzykantów oraz najlepszych przewodników. W turystyce wysokogórskiej wprowadził tzw. wycieczki bez programu, których uczestnicy, znając jedynie punkt docelowy wyprawy, powierzali przywódcy wybór tras i organizację etapów wycieczki. Przemierzył ważniejsze szlaki w Tatrach Wysokich, uważane wówczas za trudne.
Głównymi towarzyszami podczas wycieczek w Tatry byli przewodnicy górscy: Szymon Tatar, Wojciech Roj, Bartuś Obrochta oraz Sabała. Był zwany „królem Tatr”, rozpropagował Zakopane w kręgach ludzi sztuki i nauki. Istotnie przyczynił się do popularyzacji Tatr w społeczeństwie polskim. W 1873 roku Chałubiński z narażeniem własnego życia zdołał opanować w Zakopanem epidemię cholery. Dzięki staraniom doktora Zakopane zostało uznane za Stację Klimatyczną, był jedną z osób zakładających Szkołę Sznycerską, zorganizował kasę pożyczkową dla górali, był jednym z założycieli Towarzystwa Tatrzańskiego.
Prowadził w Tatrach badania botaniczne oraz geologiczne. Tytus Chałubiński spoczywa na Starym Cmentarzu obok nieodłącznego towarzysza górskich wypraw-Sabały. Jedna z głównych ulic Zakopanego, szpital oraz Muzeum Tatrzańskie nosi jego imię. W Tatrach pomiędzy Głaźną Turnią a Kopą nad Wrotami znajduje się przełęcz nazwana Wrotami Chałubińskiego, prowadzi na nią turystyczny szlak znad Morskiego Oka.
Eliasz — Radzikowski Walery (1841-1905)
Artysta malarz, grafik, autor przewodników tatrzański, działacz Towarzystwa Tatrzańskiego. W Zakopanem i Tatrach przebywał bardzo często, jako pierwszy nie góral wybudował dom w stylu szwajcarskim przy ulicy Krupówki w Zakopanem (słynną „Eliaszówke”). Był doświadczonym turystą, poznał prawie wszystkie w jego czasach zwiedzane szczyty i przełęcze. W górskich wycieczkach towarzyszyli mu znani przewodnicy, m.in. Maciej Sieczka, Szymon Tatar, i Jędrzej Wala starszy. W 1870 roku opublikował swój pierwszy przewodnik
„Ilustrowany przewodnik do Tatr, Pienin i Szczawnic".
Malował i rysował widoki tatrzańskie oraz sceny z życia górali, którymi także ozdabiał swoje publikacje o Tatrach. Autor licznych artykułów, malowideł oraz obrazków o tematyce tatrzańskiej. Rysował mapy do swoich przewodników i jako jeden z pierwszych fotografował tatry. Eliasz-Radzikowski należy do osób niezwykle zasłużonych dla rozwoju Zakopanego oraz turystyki tatrzańskiej. Przyczynił się do uprzystępnienia Tatr i wyznaczał nowe szlaki wycieczkowe, pomagał w organizacji przewodnictwa tatrzańskiego. W Tatrach zachodnich nieopodal Przysłopu Miętusiego stoi Zawiesista Turnia, nazwana kiedyś Eliaszową.
Janota Eugeniusz (1823-1878)
E. janotaKsiądz, pastor, filolog, etnograf, przyrodnik, krajoznawca. W Tatry przyjeżdżał od 1846 roku, dokonał wielu ważnych wypraw turystycznych oraz pierwszych wejść m. in. na Świnicę i Granaty.
Prowadził badania z zakresu przyrody i etnografii Tatr i Podtatrza. Autor pierwszego polskiego przewodnika po Tatrach zatytułowanego "Przewodnik w wycieczkach na Babią Górę, do Tatr i Pienin". Wraz z Maksymilianem Nowickim współautor projektu ustawy o ochronie kozic i świstaków.
Karłowicz Mieczysław (1876-1909)
Kompozytor, taternik, fotografik i narciarz. Od najmłodszych lat często przebywał w Zakopanem. Był wybitnym kompozytorem symfonicznym okresu Młodej Polski, zajmował się również fotografiką tatrzańską. Z początkiem XX wieku stał się jednym z najlepszych i najbardziej znanych taterników, dokonał wielu interesujących przejść.
Był pionierem narciarstwa tatrzańskiego oraz zimowego taternictwa. Wraz z Mariuszem Zaruskim organizował TOPR, jego śmierć w lawinie śnieżnej pod Małym Kościelcem przyspieszyła powstanie pogotowia górskiego. W miejscu śmierci Karłowicza został postawiony granitowy głaz, można go zobaczyć ze szlaku prowadzącego nad Czarny Staw Gąsienicowy. W Zakopanem działa Szkoła Muzyczna imienia tego wybitnego kompozytora.
Kasprowicz Jan (1860-1926)
Kasprowicz JanPisarz, publicysta, poeta, tłumacz. Profesor i lektor Uniwersytetu Lwowskiego. Jeden z najwybitniejszych postaci w dziejach kultury polskiej. Od 1981 roku bardzo często przyjeżdżał na Podhale, zatrzymując się w Zakopanem oraz Poroninie, a od 1924 zamieszkał na stałe na Harendzie.
W swoich dziełach Kasprowicz nawiązywał do tematyki tatrzańskiej i podhalańskiej, są to m.in. wiersze ze zbioru "Księga ubogich", "Mój świat", cykle "Z Tatr", "Nad przepaścią" poemat "Taniec zbójnicki", dramat "Bunt Napierskiego". W domu na Harendzie obecnie mieści się muzeum Kasprowicza, a obok nad rzeką znajduje się mauzoleum poety. Na Harendzie działa szkoła podstawowa im. Jana Kasprowicza.
Obrochta Bartłomiej (Bartuś) (1850-1926)
Góral zakopiański, muzyk, przewodnik tatrzański. Jeden z pierwszych i jednocześnie najsłynniejszych muzykantów góralskich grających na skrzypcach, jego muzyką interesowali się Ignacy Paderewski i Karol Szymanowski. Na upłazie Białe, w Dolinie Białego, przygrywał ostatniemu zbójnikowi tatrzańskiemu Wojciechowi Matei. Obrochta był postacią znana i popularną w Zakopanem.
Uczestniczył ze swoja rodzinną kapelą w słynnych wyprawach organizowanych przez dr. Tytusa Chałubińskiego. Dużo chodził po górach razem z synem doktora – Ludwikiem Chałubińskiego. W 1894 roku Bartuś, jako główny przewodnik, brał udział w istotnym wydarzeniu turystycznym, jakim stało się pierwsze zimowe przejście Zawratu. Był przewodnikiem I klasy, a w latach 1914-22 prowadził schronisko w Starej Roztoce. Przez pewien okres był strażnikiem Towarzystwa Tatrzańskiego, pracował przy budowie tatrzańskich szlaków, m.in. zakładał klamry na Zawracie i Wysokiej.
Dokonał kilku pierwszych przejść w Tatrach. Ten znakomity przewodnik i legendarny muzyk zmarł 1 maja 1926 roku na Drodze pod Reglami, w pobliżu wylotu Doliny za Bramką. Został pochowany na Nowym Cmentarzu w Zakopanem. W Tatrach spotkamy dwie nazwy upamiętniające Bartusia Obrochtę, są to: Bartkowa Turnia i Bartkowa Przełączka w zachodniej grani Małego Ganku.
Orkan Władysław właśc. Smreczyński Franciszek (1875-1930)
Pisarz, publicysta, poeta, działacz podhalański. Pochodził z Gorców, od 1900 bywał w Zakopanem. Uczestniczył w życiu społecznymi i kulturalnym Podhala, działał w tutejszych stowarzyszeniach. W swojej twórczości czołowe miejsca poświęcał tematyce tatrzańskiej i podhalańskiej.
W 1927 roku został mianowany honorowym obywatelem Zakopanego, jego grób znajduje się na Starym Cmentarzu.
Pawlikowski Jan Gwalbert (1860-1939)
Ekonomista, historyk literatury, taternik. W Zakopanem bywał od najmłodszych lat, na wycieczki w Tatry chodził w towarzystwie Macieja Sieczki. W latach 1876-81 był aktywnym taternikiem, na swoim koncie miał wiele ważnych przejść wspinaczkowych, w tym zdobycie Mnicha.
Współtwórca idei ochrony Tatr był jednym z głównych działaczy Towarzystwa Tatrzańskiego. Należał do najbardziej wytrawnych i konsekwentnych zwolenników ochrony przyrody tatrzańskiej. Pierwszy właściciel Willi pod Jedlami, najpiękniejszego obiektu wybudowanego w stylu zakopiańskim. Od 1927 roku honorowy obywatel Zakopanego. Jego grób znajdziemy na Pęksowym Brzyzku.
Pol Wincenty (1807-1872)
Poeta, geograf, etnograf, profesor Uniwersytetu Jagielońskiego. W Tatrach i Zakopanem bywał kilkakrotnie, po raz pierwszy w 1935 roku. Tematyka tatrzańska zajmowała istotne miejsce w jego pracach naukowych.
Publikował materiał na tematy fizjografii Tatr i etnografii Podhala. Pisał także o górach w swojej poezji (W góry, gór, miły bracie...). Należał do jednych z pierwszych pisarzy, którzy spopularyzowali Tatry w społeczeństwie polskim. W Dolinie Kościeliskiej znajduje się Krzyż Pola, który został postawiony w 1952 roku. Wtedy to Wincenty Pol prowadził w Tatry wycieczkę swoich studentów.
Roj Wojciech (starszy) (1840-1924)
Góral zakopiański, przewodnik tatrzański, budarz. Zanim został przewodnikiem, imał się różnych zajęć: był rolnikiem, kowalem, ślusarzem, górnikiem. Z turystami chodził początkowo jako tragarz. Przewodnictwa uczył się u starszych mistrzów, Szymona Tatara starszego i Macieja Sieczki.
Był nieodłączny towarzyszem wycieczek Tytusa Chałubińskiego i jednym z najlepszych przewodników swej epoki. Uczestniczył w wielu ważnych wyprawach turystycznych i taternickich, odkrył kilka nowych dróg w Tatrach. W latach 80 XIX wieku Roj zaczął współpracować ze Stanisławem Witkiewiczem, nadzorował budowę "Domu pod Jedlami".Był znakomitym rzemieślnikiem-cieślą i jednym z najlepszych budarzy. Jego własnością była "Chata"-dom, w którym mieszkali Maria i Bronisław Dembowscy, a także Henryk Sienkiewicz.
Sabała Jan Krzeptowski (1809-1894)
Góral z Kościelisk, myśliwy, muzykant, gawędziarz i filozof ludowy. Uczestnik Powstania Chochołowskiego, po jego upadku krótko więziony przez władze Austriackie. Za młodu trudnił się zbójnictwem, ale na niewielką skalę. Był słynnym myśliwym (polowacem), w trakcie polowań świetnie poznał całe Tatry. Polował m. in. na kozice, świstaki, niedźwiedzie Od 1973 roku towarzyszył w słynnych wprawach turystycznych Tytusowi Chałubińskiemu. Sabała ze względu na swój wiek nie widniał w oficjalnym spisie ówczesnych przewodników, otrzymał honorową tzw. "blachę przewodnicką", którą z nieukrywana dumą nosił aż do śmierci.
Ten niezrównany gawędziarz, jeszcze za życia stał się najsłynniejszym góralem podhalańskim. Był żywym symbolem dawnej góralszczyzny i postacią niezwykle popularną w Zakopanem. Został przeniesiony do literatury przez H. Sienkiewicza, St. Witkiewicza, Wł. Wnuka, W. Brzegę in. Sabała był ostatnim muzykiem góralskim grającym na gęślikach, jego muzyką interesowali się słynni kompozytorzy I.J. Paderewski i K. Szymanowski. Grywane przez Sabałę starodawne nuty ("sabałowe") do dzisiaj są grane przez góralskich muzykantów.
W Zakopanem na Krzeptówkach po dziś dzień stoi góralska chałupa, w której mieszkał Sabała. W górnej części ul. Zamoyskiego stoi pomnik Chałubińskiego i Sabały projektu Stanisława Witkiewicza. Jedna z ulic miasta nosi imię tego sławnego górala. Sabała pochowany został na Starym Cmentarzu w Zakopanem.
Sieczka Maciej (1824-1897)
Góral zakopiański, przewodnik. Jeden z najsławniejszych przewodników i znawców Tatr, najpierw zawzięty kłusownik a w późniejszym okresie zagorzały strażnik kozic i świstaków. Funkcje tą gorliwie pełnił razem z Jędrzejem Walą starszym. Turystów oprowadzał jeszcze przed powstaniem Towarzystwa Tatrzańskiego. Jako przewodnik prowadził w góry wiele wybitnych osób z okresu odkrywania Tatr. Ze znanych osób z Maciejem Sieczką po górach chodzili m.in. ks. Józef Stolarczyk, ks. Eugeniusz Janota, Adam Asnyk, Leopold Świerz, rodzina Pawlikowskich. Uczestniczył w wielu pierwszych wejściach na szczyty tatrzańskie m.in. Świnicę, Mięguszowiecki Szczyt, Mnicha, Jastrzębią Turnię, Szatana, brał udział w wyprawach do jaskiń.
Był zatrudniany przez Towarzystwo Tatrzańskie do umieszczania tablic pamiątkowych na skałach. Sieczka wmurował m.in. tablice Józefa Ignacego Kraszewskiego i Kazimierza Kantaka w Dolinie Kościeliskiej oraz Adama Mickiewicza w Dolinie Roztoki. Wkuwał również klamry na Wysokiej, Rysach i po niżej Mięguszowieckiej Przełęczy pod Chłopkiem. U Sieczki terminował Klimek Bachleda, który uważał go za swojego mistrza.
Ceniony był za sprawność i świetną znajomość gór, jak również kulturę osobistą i prawość charakteru. W domu Sieczki na Sobczakówce mieszkali m.in. Adam Asnyk i Seweryn Goszczyński. Pod koniec życia Sieczka był stróżem na budowie Willi pod Jedlami, budowanej przez rodzinę Pawlikowskich. W Tatrach znajdziemy pomiędzy Granatami – trzy Sieczkowe Przełączki. Jego grób znajduje się na Pęksowym Brzyzku.
Staszic Stanisław (1755-1826)
Staszic ksiądzKsiądz, uczony, geolog, filozof, pisarz i działacz polityczny. Jedna z najważniejszych postaci w dziejach polskiej kultury. Prekursor i jeden z pierwszych polskich badaczy Tatr, na przełomie XVIII i XIX wieku. Prowadził badania naukowe z zakresu geologi, botaniki, zoologi i etnografii. Propagator narodowej symbolicznej roli Tatr w społeczeństwie polskim. Jego rozprawy zostały spisane w tomie "O ziemiorództwie Karpatów, i innych gór i równin Polski".
Jako pierwszy wszedł na Kołowy Szczyt, dokonał kilku ważnych wejść m.in. na Łomnicę (spędził tu cały dzień na badaniach), Sławkowski Szczyt, Krywań, uważany jest za "ojca polskiego taternictwa". W Tatrach schronisko nad Morskim Okiem nosi imię Stanisława Staszica, a w Dolinie za Mnichem znajduje się Staw Staszica.
Stolarczyk Józef (1816-1893)
Ksiądz, taternik. Urodzony w Wysokiej koło Jordanowa, od 1847 pierwszy proboszcz Zakopanego. Duszpasterz cieszący się niezwykłym autorytetem wśród górali i przyjezdnych. W trakcie słynnych kazań nie tylko ewangelizował górali, ale i w całkiem doczesnym sensie ich cywilizował. Rozbudował drewniany kościółek i rozpoczął budowę murowanego. Na jego plebani zatrzymywali się Matejko i Sienkiewicz, utrzymywał też dobre stosunki z Chałubińskim i Witkiewiczem.
Wielki miłośnik górskich wycieczek i jeden z najlepszych znawców Tatr. Na górskie wyprawy chodził prawie zawsze z góralskimi przewodnikami m.in. z Jędrzejem Walą starszym, Szymonem Tatarem starszym, Wojciechem Rojem. Współzałożyciel Towarzystwa Tatrzańskiego i jeden z najwybitniejszych taterników swojej epoki dokonał pierwszego wejścia na Baranie Rogi. Przyczynił się do rozwoju turystyki tatrzańskiej oraz spopularyzowania Zakopanego jako letniska. Autor "Kronik parafii zakopiańskiej"- opisu historii Zakopanego w XIX wieku. Jego grób znajduje się na Starym Cmentarzu.
Tatar Szymon starszy (1826-1913)
Myśliwy, przewodnik zakopiański. Nazywany był często Szymkiem Czarnym, jego szwagrem był Maciej Sieczka. Obok przewodników Wali i Sieczki uważany za jednego z najlepszych przewodników. Podobnie jak pozostała dwójka przewodników, Tatry poznał, polując na kozice i świstaki. Tatar towarzyszył w charakterze przewodnika czołowym taternikom tamtych czasów.
Uczestniczył i był głównym przewodnikiem na pierwszych wyprawach Tytusa Chałubińskiego, oprowadzał również Ks. Józefa Stolarczyka. Z nim to w 1867 roku dokonał pierwszego wejścia na Baranie Rogi. Oprowadzał wielu naukowców prowadzących badania w Tatrach. Do schyłku lat osiemdziesiątych Tatar był jednym z najbardziej doświadczonych i popularnych przewodników tatrzańskich. Po 1890 roku zaprzestał oprowadzania i chodzenia po Tatrach, zajmował się rzeźbieniem łyżników i wyrobem spinek. Po śmierci został pochowany na Nowym Cmentarzu w Zakopanem.
Tetmajer — Przerwa Kazimierz (1865-1940)
Publicysta, poeta i pisarz. Urodzony i wychowany na Podhalu (w Ludźmierzu), od najmłodszych lat brał udział w wycieczkach tatrzańskich, także w towarzystwie słynnych przewodników. Uczestniczył w pierwszym wejściu na Staroleśny Szczyt.
Był czołowym poetą Młodej Polski, tematyka tatrzańska i podhalańska często pojawiała się w jego twórczości m.in. dwutomowej powieści "Legenda Tatr", cyklu opowiadań "Na skalnym Podhalu". W Tatrach pomiędzy Zadnim Gerlahem a głównym wierzchołkiem Gerlaha znajduje się Przełęcz Tetmajera. Pisarz został pochowany na warszawskich Powązkach, w 1986 roku jego prochy zostały przeniesione na Stary Cmentarz w Zakopanem.
Wala Jędrzej starszy (1820-1896)
Przewodnik, góral z Zakopanego. Jeden z najlepszych znawców Tatr, które świetnie poznał w trakcie polowania na kozice. Obok Macieja Sieczki jeden z pierwszych i najpopularniejszych przewodników tatrzańskich. Był słynnym kłusownikiem (polowacem), lecz porzucił ten proceder m.in. po wpływem namów swych klientów, z którymi chodził po Tatrach.
Po zaprzestaniu kłusownictwa wraz ze swoim przyjacielem Sieczką został strażnikiem leśnym. Z Walą wędrowali po górach m.in. Walery Eljasz, Adama Asnyk, Leopold Świerz, ks. Eugeniusz Janota i ks. Józef Stolarczyk. Pomagał Maksymilianowi Nowickiemu w badaniach i poszukiwaniach entomologicznych. Jeszcze przed powstaniem Towarzystwa Tatrzańskiego, Wala wraz z Sieczką budowali pierwsze ścieżki turystyczne. Jędrzej Wala starszy dokonał pierwszych wejść na kilka szczytów tatrzańskich.
Jego pamięć uczczono, nadając fragmentowi Grani Hrubego Wierchu nazwę Walowych Turni. Został pochowany na Starym Cmentarzu. Jego syn Jędrzej Wala młodszy był jednym z najlepszych przewodników epoki Tytusa Chałubińskiego.
Witkiewicz Stanisław (1851-1915)
Witkiewicz St.Malarz, literat i krytyk sztuki. Od 1886 przyjeżdżał do Zakopanego, a w latach 90-tych XX w. zamieszkał tutaj na stałe. Wzorując się zdobnictwem i budownictwem góralskim, stworzył tzw. "styl zakopiański”. Witkiewicz pomimo tego, że nie był z zawodu architektem, zaprojektował wiele budynków w Zakopanem oraz poza Podhalem. Do najbardziej znanych należą: Willa pod Jedlami, kaplica w Jaszczurówce, willa Koliba. Witkiewiczowski styl oddziaływał również na innych budowniczych nowych domów zakopiańskich, zarówno drewnianych jak murowanych.
Tematyka tatrzańska i zakopiańska była poruszana w wielu pracach literackich Witkiewicza. Jego książka "Na przełęczy" jest wspaniałym opisem nie tylko tatrzańskiej wycieczki, ale również atmosfery i problemów Zakopanego, Tatr i góralszczyzny epoki Chałbińskiego. Zmarł w Lowranie nad Adriatykiem, ale pochowany został na Starym Cmentarzu w Zakopanem.
Zamoyski Władysław (1853-1924)
Hrabia, ziemianin, działacz społeczny i polityczny. W 1889 roku zakupił na licytacji dobra zakopiańskie - spore tereny w Tatrach i na Podhalu. Położył kres dewastacji tatrzańskich lasów, zaprowadził racjonalną gospodarkę leśną na zakupionych terenach. Popierał działania prowadzące do modernizacji Zakopanego, wspierał finansowo miejscowe działania społeczne. Jego starania doprowadziły do uruchomienia linii kolejowej
Chabówka — Zakopane, odegrał duża role w sporze granicznym o Morskie Oko, przyczyniając się w znacznej mierze do jego wygrania.
Był działaczem i honorowym członkiem Towarzystwa Tatrzańskiego. Cały swój majątek, między innymi dobra zakopiańskie, zapisał narodowi polskiemu w formie utworzonej przez siebie fundacji. Tereny te stały się podstawą utworzenia tatrzańskiego Parku Narodowego. W 1901 roku wraz ze Stanisławem Witkiewiczem otrzymał pierwsze honorowe obywatelstwo Zakopanego. Jedna z głównych ulic Zakopanego nosi imię Władysława Zamoyskiego.
Zaruski Mariusz (1867-1941)
Generał, żeglarz, taternik i narciarz. Mieszkał w Zakopanem w latach 1904-1910, był jedną z wybitniejszych osobowości mieszkających pod Tatrami. W 1909 roku powstało Tatrzańskie Pogotowie Ratunkowe, którego był organizatorem, założycielem i pierwszym naczelnikiem. Osobiście dowodził wieloma akcjami ratunkowymi.
Miał duże sukcesy w taternictwie oraz narciarstwie tatrzańskim, zajmował się również badaniem jaskiń. Był działaczem Towarzystwa Tatrzańskiego i główny organizatorem jego Sekcji Narciarskiej i Sekcji Ochrony Tatr. Autor poczytnych książek współpracował z miejscową prasą i był jednym z redaktorów pisma "Zakopane". W latach 1914-1926 oficer Legionów i Wojska Polskiego.
Po przejściu w stan spoczynku zajmował się głównie zagadnieniami morskimi — był kapitanem statku "Zawisza Czarny". Zmarł w czasie wojny w Chersoniu nad Morzem Czarnym i tam został pochowany. W 1971 roku na Starym Cmentarzu w Zakopanem został odsłonięty pomnik Zaruskiego, w formie symbolicznego grobowca.
®© GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
