 Świnica
Świnica (słow. Svinica) – zwornikowy szczyt w grani głównej Tatr Wysokich o dwóch wierzchołkach, różniących się wysokością o 10 m. Mająca kształt szerokiej piramidy skalnej Świnica jest pierwszym od zachodu wybitnym szczytem (o wybitności ponad 100 m) Tatr Wysokich i kapitalnym punktem widokowym.
Topografia
Dwa wierzchołki Świnicy rozdziela przełęcz – Świnicka Szczerbina Niżnia (2278 m), opada spod niej Żleb Blatona. Wyższy wierzchołek ma 2301 m i prowadzi na niego szlak turystyczny. Niższy, zwany wierzchołkiem taternickim, ma wysokość 2291 m i jest niedostępny turystycznie. Niektórzy za trzeci wierzchołek uznają też niewybitny garb Świnickiej Kopy. Punktem zwornikowym, przez który przebiega granica państwowa pomiędzy Polską a Słowacją, jest jej główny wierzchołek. Świnica leży w miejscu załamania się głównego grzbietu Tatr pod kątem prostym i odejścia bocznej, 9-kilometrowej długości wschodniej grani Świnicy zakończonej Wołoszynem. Odcinkiem tej grani od Zawratu poprowadzono szlak Orlej Perci.
W grani głównej Tatr od Świnicy na południowy wschód w kierunku Liptowskich Murów biegnie Walentkowa Grań, w której znajdują się:
Świnica (2301 m),
Świnicki Przechód (2211 m),
Walentkowa Przełęcz (Valentkovo sedlo, 2100 m),
Mała Walentkowa Czuba (2107 m),
Niżnie Walentkowe Wrótka (2104 m),
Pośrednia Walentkowa Czuba (2114 m),
Wyżnie Walentkowe Wrótka (2113 m),
Wielka Walentkowa Czuba (2128 m),
Niżnia Walentkowa Baszta (2129 m),
Wyżnia Walentkowa Szczerbina (2124 m),
Walentkowy Wierch (Valentková, 2156 m).
W kierunku zachodnim grań główna opada z wierzchołka taternickiego na Świnicką Przełęcz, poprzez którą masyw sąsiaduje z Pośrednią Turnią (2128 m), dalej grań biegnie w kierunku przełęczy Liliowe i Kasprowego Wierchu (Tatry Zachodnie).
We wschodniej grani opadającej w kierunku Zawratu znajdują się:
Świnicka Szczerbina Wyżnia,
Świnicka Kopa (2298 m),
Gąsienicowa Przełączka (ok. 2265 m),
Gąsienicowa Turnia (2280 m),
Niebieska Przełączka Wyżnia,
Niebieska Turnia (2262 m),
Niebieska Przełęcz.
Szczyt Świnicy góruje nad trzema dolinami: Doliną Gąsienicową z Halą Gąsienicową i Doliną Pięciu Stawów Polskich w Polsce oraz Doliną Cichą (Tichá dolina) na Słowacji, a dokładniej nad górnymi ich piętrami: Dolinką pod Kołem, Świnicką Kotlinką, Zadnim Kołem i Doliną Walentkową (słow. Kamenná Tichá).
350-metrowej wysokości północne i wschodnie urwiska Świnicy obfitują w drogi wspinaczkowe. Przecięte są północnym filarem, dla taterników będącym jednym z bardziej popularnych celów wspinaczkowych w rejonie Doliny Gąsienicowej (obecnie wspinają się nim głównie kursanci). W połowie jego wysokości znajduje się ogromny, skalisto-trawiasty zachód zwany Świnicką Ławką i prowadzący w jedną stronę na Świnicką Przełęcz, w drugą na Niebieską Przełączkę Wyżnią. W południowo-zachodnich stokach Świnicy znajduje się niewielka jaskinia zwana Świnicką Kolebą.
Historia
Próby zdobycia szczytu były podejmowane już na początku XIX wieku (Stanisław Staszic w 1805, próba nieudana). Jako pierwsi na niższym wierzchołku stanęli austriaccy oficerowie, dokonujący pomiarów topograficznych w 1822 r. Zdobywcą wyższego z wierzchołków został 22 lipca 1867 r. przewodnik tatrzański Maciej Sieczka, po czym, podczas tej samej wyprawy, wprowadził ks. Eugeniusza Janotę, Bronisława Gustawicza i Stanisława Librowskiego. Pierwszego wejścia zimowego dokonał Jerzy Maślanka 30 grudnia 1907 r., co na owe czasy było sporym wyczynem.
W obrębie masywu Świnicy wydarzyły się liczne wypadki śmiertelne (łącznie ok. 30 – w tym kilka samobójstw, Świnica pod względem ich liczby w Tatrach ustępuje tylko Giewontowi). Jest bardzo niebezpieczna w czasie burzy. 15 sierpnia 1939 r. od porażenia piorunem i paniki, która zapanowała wśród turystów, zginęło na niej 5 harcerzy i ich opiekun. 4 września 2012 r. podczas zejścia ze Świnicy w kierunku Zawratu zginął tragicznie Józef Szaniawski: spadł w przepaść w kierunku Doliny Pięciu Stawów Polskich.
Przyroda
Gatunki roślin typowe dla skał granitowych. Z rzadkich roślin stwierdzono występowanie saussurei wielkogłowej – gatunku w Polsce występującego tylko w Tatrach i to na nielicznych stanowiskach.
Nazwa
Wcześniej istniały nazwy: Dźwinia Skała, Szwinia Skała, Świnnica. Obecna wersja ustaliła się w pierwszej połowie XX wieku. Geneza nazwy Świnica jest tłumaczona dwojako. Pierwsza wersja zakłada podobieństwo całego masywu (od Skrajnej Turni do Niebieskiej Turni) do świni. Jest to bardziej prawdopodobna wersja, ponieważ podobne nazwy w Tatrach (np. Mała Świnica w stosunku do Sarniej Skały) nadawane przez górali zawsze pochodziły od wyglądu. Ta wersja jest możliwa również z racji tego, że dawne nazwy tego szczytu zawsze mówiły o wyglądzie podobnym do świni: tak polskie – Szwinia Skała, czy obce np. niemieckie Schweinkopf – Świński Łeb.
Inni znawcy Tatr sugerują, iż nazwa pochodzi od tego, że góra dość długo opierała się szturmującym ją turystom, czyli zachowywała się po „świńsku”. Jest to mniej prawdopodobna wersja, gdyż pierwszy raz nazwa pojawia się w XVIII wieku, a więc przed narodzinami właściwej turystyki tatrzańskiej.
Szlaki turystyczne
Świnica dostępna jest trasą z Kasprowego Wierchu, Hali Gąsienicowej: przez przełęcz Liliowe lub Świnicką Przełęcz albo przez Zawrat z Doliny Pięciu Stawów Polskich lub Doliny Gąsienicowej.
szlak turystyczny czerwony– czerwony szlak turystyczny z Czerwonych Wierchów i Kasprowego Wierchu przez Liliowe i Świnicką Przełęcz na szczyt Świnicy, a stąd dalej na Zawrat, gdzie rozpoczyna się Orla Perć.
Czas przejścia z Kasprowego Wierchu na Świnicę: 1:40 h, ↓ 1:20 h
Czas przejścia ze Świnicy na Zawrat: 45 min, ↑ 50 min.
Wejście na Świnicę to bardzo popularny szlak turystyczny (przyczynia się do tego lokalizacja w pobliżu Kasprowego Wierchu, na który można wjechać kolejką). Przez to na wąskich przejściach z ułatwieniami (łańcuchy, klamry) mogą tworzyć się bardzo poważne zatory (wiele osób wybiera się na Świnicę bez odpowiedniego przygotowania, co dodatkowo pogarsza sytuację). Największe problemy z zatorami występują w okolicach końcowego wejścia na szczyt, a także w przypadku wąskiego kominka na odcinku między Zawratem a Świnicą. W związku z tymi problemami lepiej unikać Świnicy w godzinach natężenia ruchu turystycznego (wejście warto zaplanować na wieczór lub wczesny ranek).
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
