 Słoń Afrykański
Słoń afrykański (Loxodonta africana) – gatunek ssaka z rodziny słoniowatych, największe współcześnie żyjące zwierzę lądowe. Wcześniej uznawany za jeden gatunek wraz ze słoniem leśnym (Loxodonta cyclotis). Zwierzę stadne, zamieszkuje afrykańską sawannę, lasy i stepy od południowych krańców Sahary po Namibię, północną Botswanę i północną część Afryki. W starożytności wykorzystywane jako zwierzęta bojowe.
Podstawowe dane
Wielkość
- długość ciała (z trąbą): 6–7,5 m[3]
- wysokość (w kłębie): 3–4 m[3]
- masa: 5-7,5 t[3]
Tryb życia
- Zwyczaje: żyje w grupach rodzinnych
- Odgłosy: głębokie chrząkanie jako stała forma komunikacji, trąbienie, gdy jest zdenerwowany
- Pożywienie: rośliny
- Długość życia: około 70 lat
Cechy charakterystyczne
- Uszy – sięgają do 1,5 m długości. Wykorzystywane są do termoregulacji (chłodzenia).
- Trąba – służy do oddychania, wąchania, picia i „kąpieli”, jak również do zbierania pożywienia i zrywania gałęzi z wyższych partii drzew. Jest zakończona dwoma palczastymi wyrostkami.
- Zęby – cztery łuki trzonowców, po jednym z każdej strony szczęki. Mają długości 30 cm i każdy z nich składa się ze zrośniętych 4 zębów. Wraz ze ścieraniem się przednich zębów wyrastają od tyłu kolejno następne, które zastąpią zużyte. Mogą odrastać w całości nawet 6 razy.
- Ciosy – przedłużone siekacze, rosną w ciągu całego życia zwierzęcia
- Stopy – spodnia ich strona jest miękka i delikatna, dzięki czemu zwierzę mimo olbrzymiej masy może poruszać się bezszelestnie.
- Skóra – pomarszczona, pokryta szczątkowym owłosieniem. U młodych słoni pokryta jest rzadkimi grubymi włosami.
Słoń afrykański jest większy od słonia indyjskiego (azjatyckiego).
Tryb życia
Samice i młode słonie żyją w stadzie pod przewodnictwem dorosłej samicy, z którą każdy z członków rodziny jest spokrewniony. Młode samce przeganiane są ze stada, kiedy tylko osiągną dojrzałość płciową. Zbierają się później, aby prowadzić życie w grupie kawalerów. Dorosłe samce żyją samotnie, dostęp do stada mają tylko przez krótki czas, kiedy samica znajduje się w okresie rui. Pokonując nawet olbrzymie odległości, stada nie oddalają się od wody. Słonie nie tylko piją chętnie, ale również uwielbiają się kąpać, najlepiej każdego wieczoru. Po kąpieli słonie obsypują swoją wilgotną skórę piaskiem. Powstała w ten sposób warstwa kurzu i błota pomaga im chronić się przed atakami gryzących owadów.
Komunikacja
Jeśli słonie stracą ze sobą kontakt wzrokowy w buszu, dają znać o sobie przy pomocy głębokich, chrapliwych odgłosów. Pochodzą one z nosa, gardła i trąby. Kiedy tylko słoń dostrzeże niebezpieczeństwo, informuje o tym swoich towarzyszy nagle milknąc.
Konflikty między pojedynczymi osobnikami rozstrzygane są na ogół w sposób pokojowy. Zwierzę stojące niżej w hierarchii stada ustępuje zazwyczaj stojącemu wyżej, kiedy tylko dostrzeże, że ten wykonuje niebezpieczne gesty, takie jak zwijanie trąby czy wzbijanie tumanów kurzu. W takich chwilach można też usłyszeć charakterystyczne dla słoni trąbienie. Gesty te wykonywane są także dla odstraszenia przeciwnika.
Pożywienie
Słonie zjadające korę drzewa
Słonie są wyłącznie roślinożerne. Pożerają różnego rodzaju trawy, liście, mniejsze gałęzie i konary oraz owoce. Nieliczne zęby, jakie posiadają słonie, wykorzystywane są do rozdrabniania pożywienia. Słonie najczęściej umierają śmiercią głodową w 70. roku życia z powodu straty wszystkich zębów. Uniemożliwia im to dalsze pobieranie pokarmu.
Dzienne zapotrzebowanie pokarmowe u większych osobników przekracza 200 kg. Zapotrzebowanie na wodę sięga 200 l w ciągu dnia. Dziennie słoń wydala ok. 80–90 kg kału[potrzebny przypis].
Rozmnażanie
Słonie osiągają dojrzałość płciową w wieku 14–15 lat. Zaloty polegają na wykonywaniu gestów wskazujących na rodzącą się więź pomiędzy samcem a samicą, podczas których zwierzęta pieszczą się trąbami. Z reguły po 22 miesiącach rodzi się jedno młode słoniątko. Mierzy ono ok. 85 cm i waży ok. 110 kg.
Słoniątko karmione jest przez matkę przez dwa lata, czasami dłużej. Po urodzeniu się następnego słoniątka, starsze z nich staje się pełnoprawnym członkiem rodzinnego stada. Samica rodzi młode zazwyczaj raz na cztery lata. Otoczona jest najczęściej dwoma lub trzema młodymi w różnym wieku.
Podgatunki
Wyróżnia się dwa podgatunki słonia afrykańskiego: słoń afrykański stepowy (Loxodonta africana oxyotis) i słoń afrykański sawannowy (Loxodonta africana africana). Słoń leśny (Loxodonta cyclotis), wcześniej uznawany za podgatunek, został przeklasyfikowany do rangi odrębnego gatunku, czego słuszność potwierdzają najnowsze badania genetyczne.
Poziom zagrożenia
Największym zagrożeniem dla słoni jest człowiek. Słonie są zagrożone w wyniku niszczenia środowiska i kłusownictwa. Zabijanie dla kości słoniowej, skór i mięsa, nierzadko dla sportu doprowadziło do spadku populacji słoni z kilku milionów do 700 tys. osobników w 1989. Obecnie słoń afrykański jest chroniony przepisami konwencji waszyngtońskiej (CITES). W październiku 1989 roku został wprowadzony zakaz wszelkiego handlu kością słoniową, złagodzony w czerwcu 1997[potrzebny przypis].
Informacje dodatkowe
- Słonie afrykańskie są uważane za zwierzęta obdarzone wysoką inteligencją. Mózg słonia waży ok. 6000 g.
- Przeciętna długość życia słonia wynosi około 65–70 lat w stanie dzikim i do 80 lat w niewoli. Notowano przypadki słoni osiągających ponad 80 lat.
- Najstarsze skamieliny słoni afrykańskich pochodzą ze środkowego pliocenu.
- Mimo że słoń afrykański jest właściwie zwierzęciem sawanny, potrafi przystosować się do innych warunków, dzięki czemu może żyć na obszarach położonych na południe od Sahary. Osiedla się jednak tylko tam, gdzie znajdują się źródła wody pitnej i miejsca do kąpieli.
- Największy zarejestrowany cios słonia mierzył 3,1 m i ważył niemal 105 kg[potrzebny przypis].
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
