 Materiały budowlane
Oświetlenie domu – wszystko, co musisz wiedzieć
Podstawowa wiedza o zasadach projektowania instalacji oświetleniowej i kilka praktycznych wskazówek wystarczy, by samodzielnie zaprojektować optymalne oświetlenie domu. Dobry plan, zrozumienie funkcjonalnego podziału mieszkania i umiejętność doboru właściwego źródła światła dla potrzeb każdego domownika to klucz do stworzenia idealnego oświetlenia. Poznaj reguły i powszechne praktyki stosowane przez projektantów, a potem sprawdź, jak efektywnie oświetlić konkretne pomieszczenia w domu.
Oświetlenie domu i kilka ważnych zasad projektowania instalacji oświetleniowej
Kluczową zasadą w projektowaniu oświetlenia w każdym wnętrzu jest dobór odpowiedniego światła, jego rodzaju, intensywności czy barwy względem konkretnego miejsca, potrzeb domowników i warunków otoczenia. Przed przystąpieniem do projektowania oświetlenia domu warto zastanowić się i rozplanować, gdzie będzie miejsce pracy, gdzie strefa relaksu i wypoczynku, gdzie sypialniane łóżko, a gdzie biurko dla dziecka. Wszystko ma istotne znaczenie, bowiem każde z tych miejsc wymaga innego rodzaju światła. O ile w kuchni potrzebne jest światło najbardziej zbliżone do naturalnego, o tyle w miejscu relaksu warto zainstalować światło delikatne i ciepłe, które pozwoli się odprężyć. Właściwa ocena potrzeb pozwoli zapewnić optymalne oświetlenie domu, a tym samym komfortowe warunki.
Trudno konkretnie wskazać potrzeby, co do światła w danym miejscu na etapie planowania domu, ale to najlepszy moment, by zacząć o tym myśleć i uniknąć późniejszych rozczarowań, że brakuje gniazda elektrycznego czy wygodnego podłączenia dla kupionej oprawy oświetleniowej.
Rodzaje oświetlenia domu
W każdym wnętrzu powinno znaleźć się kilka różnych źródeł światła. Oświetlenie można podzielić na trzy rodzaje:
- Oświetlenie ogólne, które powinno równomiernie oświetlać całe wnętrze. Pozwala na całkowite rozjaśnienie pomieszczenia, ale nie jest wystarczające jako jedyne źródło światła, zwłaszcza w kuchni czy gabinecie, gdzie konieczne jest wstawienie światła punktowego, które skupia światło a nie je rozprasza. Podczas pracy przy biurku, czytania książki w łóżku czy krojenia warzyw przy blacie kuchennym potrzebne jest intensywne światło skierowane w dół: na blat biurka, książkę czy deskę do krojenia. Światło ogólne nie może być tak mocne, intensywne i białe, jak oświetlenie punktowe – funkcjonalne, bowiem nie pozwalałoby wypocząć i stałoby się zbyt męczące dla domowników. Oświetleniem ogólnym może być pojedynczy żyrandol bądź kilka opraw w suficie, np. halogeny w podwieszanym suficie.
- Oświetlenie punktowe, dopasowane do funkcji konkretnych miejsc w domu. To bardzo praktyczne i przydatne źródła światła, bowiem umożliwiają wygodne i swobodne wykonywanie wielu czynności przy dobrym oświetleniu. Oprawy punktowe z pewnością przydadzą się w kuchni nad blatem roboczym, na biurku, nad łóżkiem w sypialni, jeśli czytamy książki przed snem, przy komputerze i w łazience nad lustrem.
- Oświetlenie dekoracyjne, które pełni w zasadzie wyłącznie funkcje ozdobne bądź pomaga wyeksponować elementy wystroju. To różnego rodzaju taśmy ledowe i podświetlenia segmentów, lampy stołowe i stojące czy kinkiety.
Jakie są rodzaje żarówek?
W żarówkach, czyli elektrycznych źródłach światła elementem świecącym jest włókno wolframowe umieszczone w szklanej bańce wypełnionej gazami szlachetnymi. Klasyczne żarówki charakteryzują się niską skutecznością świetlną i wysokim zużyciem energii elektrycznej, dlatego od 2009 do 2012 r., zgodnie z rozporządzeniem UE, wycofano ze sprzedaży energochłonne żarówki, pozostawiając wydajniejsze zamienniki. Żarówki nie zniknęły zupełnie ze sklepów, ale nie są przeznaczone do użytku domowego, o czym informuje etykieta na opakowaniu. Czym charakteryzują się dostępne źródła światła? Jakie są ich wady i zalety?
Tradycyjna lampa żarowa, czyli potocznie żarówka
Żarówki charakteryzują się niską trwałością i niewielką sprawnością świetlną, ale za to wyróżnia je światło najbardziej zbliżone do naturalnego, słonecznego, co daje wierny obraz barw otoczenia. Niestety pod wpływem częstego włączania i wyłączania żarówki przepalają się i szybko zużywają.
Ich koszt jest niewielki, za to pobierają bardzo dużo energii elektrycznej, z czego większość wykorzystują nie do oświecenia pomieszczenia, a do wytworzenia ciepła - i na to trzeba uważać. Rozgrzaną żarówką można się poparzyć, dlatego wymieniając zużytą, powinno się poczekać aż wystygnie i ostrożnie odkręcać przez ściereczkę. Ze względu na wysoką energochłonność i słabą wydajność żarówki wycofano z powszechnej sprzedaży do użytku domowego.
Żarówki halogenowe
Po ograniczeniu sprzedaży żarówek, lampy halogenowe stały się ich prawie idealnym zamiennikiem. Niestety, do końca idealne nie są i podobnie jak żarówki zużywają dużo prądu. Wewnątrz bańki zachodzi inny proces, w wyniku którego zwiększa się skuteczność świetlna, ale też następuje silne nagrzanie. Halogeny wyróżniają się szybkim zapłonem i jednolitym światłem, które nie zniekształca kolorów i daje wierny obraz otoczenia. Cykl włączeń nie wpływa na jakość żarówki, więc są nieco trwalsze niż klasyczne lampy żarowe.
Świetlówki energooszczędne
Ich charakterystycznym elementem jest budowa - ponad trzonem gwintowym znajduje się korpus z elektronicznym układem zapłonowo-stabilizacyjnym, umożliwiający podłączenie świetlówki w miejsce klasycznej żarówki. Działają na nieco innej zasadzie, bowiem światło powstaje przez wzbudzanie luminoforu promieniowaniem ultrafioletowym. To wiąże się z pewną wadą świetlówek, zwłaszcza słabej jakości, bowiem często dochodzi w nich do uszkodzenia powłoki wewnętrznej i emitowania szkodliwego promieniowania UV. Jeśli świetlówka posiada podwójną szklaną obudowę nie trzeba się tego obawiać.
Świetlówki mogą przybierać różne barwy światła, dzięki doborowi odpowiednich luminoforów oraz kształty obudowy, co umożliwia ich umieszczanie w dekoracyjnych oprawach. Wyróżniają się wysoką trwałością, niskim zużyciem energii elektrycznej i odpornością na częste cykle włączania. Wybierając świetlówkę do domu, warto zwrócić uwagę na opakowanie - znajdujący się na nim napis "quick start", "quick light" czy "szybki start" informuje, że świetlówka będzie się szybko rozświetlała po włączeniu. Pozostałe lampy tego typu rozświetlają się znacznie wolniej.
Lampy LED
Źródłem światła w lampach LED jest biała dioda elektroluminescencyjna, złożona z niebieskiej diody elektroluminescencyjnej i luminoforu. W zależności od zastosowanego związku chemicznego można uzyskać białą barwę o różnej temperaturze barwowej. Lampy LED to dotychczas najlepsze i najbardziej wydajne źródła światła sztucznego dostępne na rynku. Są energooszczędne i wysoce trwałe, nie nagrzewają się, a pobraną energię wykorzystują na emisję światła. Wyróżniają się także wysoką odpornością na częstotliwość włączania, więc z powodzeniem mogą być stosowane w oprawach z czujnikiem ruchu czy w łazience.
Jak dobrać odpowiednią moc żarówki czy lampy LED?
Moc żarówki, czyli ilość pobieranej energii elektrycznej, podawana jest w Watach [W], i tak oznaczano tradycyjne żarówki. W przypadku lamp ledowych podawana jest nie wartość zużywanej energii, a jednostka miary strumienia świetlnego, czyli wartości emitowanego światła - Lumen [lm]. Producenci żarówek zazwyczaj podają na opakowaniach gotowy przelicznik, który umożliwia dobór właściwego źródła światła, ale jeśli go nie ma, można sugerować się poniższą tabelą bądź skorzystać z kalkulatora.
Żarówka Lampa LED
25 W 249 lm - 260 lm
40 W 470 lm
60 W 790 lm - 806 lm
75 W 1040 lm - 1055 lm
100 W 1490 lm - 1521 lm
150 W 2452 lm - 2480 lm
Temperatura barwowa, czyli jakie światło wybrać do konkretnego pomieszczenia
Ta obiektywna miara wrażenia barwy pozwala dobrać właściwy kolor emitowanego przez żarówkę światła. To, czy światło jest jasne czy ciemne, bardziej żółte czy białe, wpływa nie tylko na wygodę przy wykonywaniu pewnych czynności, ale także samopoczucie. Człowiek wypoczywa, relaksuje się i odpręża umysł przy świetle przyciemnionym, ciepłym i nieostrym. Natomiast, intensywne, jasne i białe światło pozwala skupić się na podejmowanych działaniach i skoncentrować na pracy. Ostre światło kieruje uwagę na konkretne rzeczy.
Tradycyjne żarówki, których dziś już nie stosuje się w mieszkaniach mają temperaturę barwową 2700 K, co warto porównać z barwą światła świeczki 1800 K.
Żarówki emitujące światło o barwie białej neutralnej, która nadaje się jako oświetlenie ogólne do lamp sufitowych lub punktowe do opraw naściennych, mają 3300 - 4000 K.
Barwa biała chłodna czy zimna (5000 - 6500 K) sprawdzi się przy oświetleniu wybranych miejsc intensywnym i jasnym strumieniem dodatkowego światła, np. blatu kuchennego, biurka, lustra łazienkowego.
Barwa biała ciepła - ok 2500 K idealnie pasuje jako oświetlenie ogólne bądź dodatkowe w miejscach przeznaczonych do relaksu, wypoczynku czy snu. Ciepłe barwy zaleca się w pokojach dzieci i niemowląt oraz w sypialni, z kolei zimne do gabinetu i pracowni. Ciepłe światło będzie przyjemnie doświetlało stół w jadalni i zachęcało do jedzenia, ale neutralne lub zimne sprawdzi się przy kuchennym blacie, podczas przygotowywania posiłków.
Ciekawostka - czyste błękitne i bezchmurne niebo ma temperaturę barwową 10000 K, a błyskawica 28000 K.
Rodzaje opraw oświetleniowych
Lampy sufitowe
To przede wszystkim różnego rodzaju oprawy mocowane do sufitu. Lampy tego typu montowane mogą być punktowo z oprawą tuż przy suficie bądź z kloszem zawieszonym na łańcuchu czy stalowym ramieniu.
Lampy sufitowe mają za zadanie równomiernie i intensywnie oświetlić całe pomieszczenie, by można było swobodnie funkcjonować i wykonywać codzienne zadania, jak sprzątanie czy odkurzanie. Takie światło mogą zapewnić wiszące lampy, listwy sufitowe z jednym lub kilkoma reflektorami, plafony czy sufitowe szyny. Przy suficie podwieszanym mogą być reflektory podtynkowe czy oprawy wpuszczane - najbardziej neutralne dla aranżacji wnętrza.
Wybór odpowiedniej wielkości lampy powinien być podyktowany powierzchnią pomieszczenia, jego wysokością, ilością innych źródeł światła czy preferencjami domowników.
Lampy stołowe
Ustawiana na blacie stołu, biurku czy komodzie lampa stołowa, w zależności od rodzaju klosza i typu żarówki, może dawać delikatne, rozproszone światło lub skupioną, punktową i intensywną jasność. Lampy stołowe zwykle mają niewielki rozmiar, są funkcjonalne i praktyczne.
Lampki biurkowe są koniecznym uzupełnieniem miejsca pracy i nauki, bowiem umożliwiają wygodne działanie po zmierzchu bez nadmiernego obciążania wzroku. Zbyt słabe i rozproszone światło będzie zmuszało oczy do wysiłku, a mózg do wytężonego skupienia, co w efekcie sprowokuje zmęczenie i rozdrażnienie.
Lampy podłogowe
To przeważnie wysokie i stojące lampy, które można dowolnie przestawiać w każde inne miejsce domu. Lampy podłogowe mogą dawać światło rozproszone i delikatne, ale też intensywne i na tyle silne, że swobodnie mogą zastąpić oświetlenie sufitowe. Najlepiej, by lampy takie posiadały regulowane ramię bądź ramiona, w zależności od ilości zamocowanych reflektorów czy kloszy. Abażury lamp podłogowych mogą przybierać różne formy, kolory i wielkości, co sprawia, że poza oczywistymi funkcjami, oświetlenie pełni też funkcję dekoracyjną.
Lampy ścienne
Oświetlenie na ścianach montuje się zazwyczaj w celu podświetlenia i podkreślenia zawieszonej dekoracji lub doświetlenia konkretnego miejsca w pomieszczeniu. Dawniej kinkiety wieszano na przedpokojach czy w korytarzach, czyli w miejscach ciemnych, bez okien i dostępu naturalnego światła. Sztuczne oświetlenie dawało możliwość swobodnego poruszania się między pomieszczeniami.
Lampy ścienne równie chętnie wieszane są przy łóżkach, zarówno w sypialni, jak i pokoju małego dziecka. Subtelne światło przy łóżeczku niemowlęcym pozwala obserwować dziecko, jednocześnie dając mu spokojnie wypocząć. Ostre światło z sufitu zdecydowanie przeszkadzałoby w zaśnięciu. Oświetlenie ścienne można dostać w postaci lamp, paneli świetlnych, kinkietów czy reflektorów. Wybór konkretnej lampy zależy od rodzaju pomieszczenia, jego wielkości i wystroju.
Inteligentne oświetlenie
Sterowanie oświetleniem pokoju czy mieszkania za pomocą jednego pilota możliwe jest przy montażu specjalnego systemu bądź bez konieczności modyfikacji istniejącej instalacji elektrycznej i zakupie właściwych urządzeń.
Nasze samopoczucie w mieszkaniu w dużej mierze zależy od odpowiednio dobranego światła. Subtelne, przyciemnione światło pozwala odprężyć się i wypocząć, z kolei jasne i intensywne pobudza do działania. Na niewielkich metrażach trudno sobie pozwolić na wyznaczenie konkretnych stref w pomieszczeniu czy montaż wielu różnych źródeł światła, z pomocą przychodzi inteligentne oświetlenie.
Specjalnie zaprojektowane żarówki z bezprzewodowym urządzeniem sterującym pozwalają samodzielnie kontrolować ilość i jakość światła płynącą z oświetlenia. Można regulować temperaturę barwy światła, przyciemniać je i rozjaśniać w dowolnej chwili i z każdego miejsca w domu. To wygodne, praktyczne i funkcjonalne rozwiązanie. Systemy, które nie wymagają przebudowy instalacji elektrycznej składają się zwykle ze specjalnej żarówki LED, regulatora natężenia światła bądź pilota zdalnego sterowania, czasem też stacji łączności, jeśli systemem można sterować za pomocą aplikacji na smartfona.
Jakie możliwości daje inteligentne oświetlenie?
Zdalne włączanie i wyłączanie światła.
Przyciemnianie i rozjaśnianie światła za pomocą zdalnego pilota.
Regulowanie temperatury barwy światła.
Ustawianie włączników czasowych, tak by światło budziło wczesnym rankiem bądź witało w domu po powrocie.
Nie trzeba pstrykać włącznikami na ścianach.
Sterowanie zdalnie za pomocą aplikacji na smartfona.
Zestawianie z czujnikiem ruchu i światło będzie się załączało pod wpływem ruchu.
Swobodna rozbudowa systemu inteligentnego oświetlenia o kolejne źródła światła.
Ile kosztuje inteligentne oświetlenie?
Najprostszy zestaw z jedną żarówką LED i regulatorem natężenia światła w postaci pokrętła, bez pilota zdalnego sterowania można kupić już za niespełna 90 zł. Równie mały zestaw, ale z pilotem zdalnego sterowania to koszt około 150 zł. Akcesoria dodatkowe, jak lampy, drzwi z oświetleniem LED czy panele ścienne i sufitowe LED to wydatek rzędu kilkuset złotych za sztukę.
Jakie informacje i oznaczenia pojawiają się na opakowaniach żarówek?
Symbol rysunkowy na opakowaniu Informacja
Czas pracy żarówki, czyli jej wytrzymałość - podawana jest zwykle w godzinach na oznaczeniu z zegarem. Przykładowo lampy LED mogą mieć 15000 h.
Ilość cykli włączania i wyłączania z przybliżoną wartością, np. >30000.
Czas rozświetlenia, czyli w jakim czasie od momentu włączenia żarówka osiągnie pełną lub podaną w procentach moc świecenia. Może to być od 0% do 95% w <1 sekundę albo 60% w 1 sekundę. Najlepiej wybierać te świetlówki, które rozświetlają się bardzo szybko.
Informacja, czy żarówka nadaje się do przyciemniania i rozjaśniania, czyli regulacji natężenia światła.
Zwykle jest to symbol z okrągłym pokrętłem - przekreślony oznacza, że nie można regulować natężenia światła w lampie.
Kąt świecenia, czyli jak rozległy lub wąski będzie strumień światła. Często sam kształt i oprawa żarówki definiuje, jak promień padania światła w pomieszczeniu. Do lamp sufitowych warto wybierać żarówki o szerokim kącie padania światła.
Wielkość i kształt żarówki.
Temperatura barwowa z kolorowym miernikiem i określeniem 4000 K albo 6500 Kelvin.
Jak oświetlić kuchnię?
Kuchnia to pomieszczenie, które wymaga odpowiednio przystosowanego oświetlenia do różnych czynności. Nawet na niewielkiej powierzchni potrzebne jest kilka źródeł światła, by móc wygodnie funkcjonować.
W kuchni powinno znaleźć się światło centralne w postaci zamocowanej u sufitu lampy oraz co najmniej jedno światło dodatkowe przy blacie kuchennym. Rozproszone światło główne jest mało efektywne i nie wystarcza do komfortowego przygotowywania posiłków przy blacie kuchennym czy zmywania naczyń przy zlewozmywaku. Stojąc przy szafkach zwróconym plecami do światła, będzie się zasłaniać blat roboczy, efektem czego podczas krojenia warzyw czy zmywania naczyń będzie ciemno. Potrzebne jest dodatkowe źródło światła, skierowane punktowo w dół, które równomiernie oświetli blat.
Oświetlenie w profesjonalnej kuchni, fot. Pixabay.com.
Jeśli wnętrze kuchni jest na tyle duże, że stół znajduje się dalej od centralnego oświetlenia, warto zamocować nad nim dodatkowe wiszące lampy. Ciepłe światło z lampy nie tylko ładnie wyeksponuje potrawy, ale wprowadzi przyjemną atmosferę podczas wspólnych posiłków.
W kuchni warto zamocować:
- oświetlenie główne na suficie (reflektory w podwieszanym suficie, lampa, żyrandol, kinkiet);
- oświetlenie dodatkowe, punktowe pod szafkami kuchennymi, a nad blatem roboczym (listwy i taśmy LED, reflektory halogenowe);
- oświetlenie nad stołem kuchennym (wiszące lampy).
Jak oświetlić pokój dzienny?
Pokój dzienny jest zazwyczaj pomieszczeniem wielofunkcyjnym, które wymaga rozplanowania kilku stref do różnych czynności. To miejsce, gdzie spędza się czas przed telewizorem, wypoczywa na kanapie, czyta książkę w fotelu, spędza czas z przyjaciółmi, urządza spotkania towarzyskie, pracuje, relaksuje i bawi z dziećmi. Różne potrzeby wymagają odmiennego rodzaju oświetlenia.
W pokoju dziennym powinno znaleźć się światło centralne, które równomiernie rozjaśni całe pomieszczenie, pozwalając wygodnie posprzątać i odkurzyć. To, jaką temperaturę barwową będzie miało światło zależy od upodobań domowników. Z reguły sięga się po barwę białą neutralną, która wiernie oddaje kolory otoczenia i jest przyjemna dla wzroku. Zbyt intensywne i zimne światło może męczyć wzrok.
Tam, gdzie rozstawione są fotele i wyznaczone jest miejsce do czytania warto zainstalować oprawę na ścianie lub postawić wysoką lampę podłogową. Światło powinno być skupione w jednym punkcie, np. na książce. Lampy podłogowe są na tyle praktyczne i wygodne, że można je swobodnie przestawiać w różne miejsca. Jeśli wyposażysz ją w specjalną żarówkę z funkcją modulacji natężenia światła i regulator, w dowolnej chwili możesz uzyskać światło przyciemnione lub rozjaśnione.
W pokoju dziennym pojawiają się także dekoracyjne oprawy oświetleniowe, które mają podkreślać styl wnętrza czy eksponować elementy dekoracyjne. W nowocześnie urządzonych wnętrzach, na ścianach między obrazami, wieszane są panele ledowe, które subtelnie rozświetlają ścianę rozproszonym blaskiem. Modne są także ledowe taśmy mocowane na segmencie, które nie tylko bardzo delikatnie błyszczą w ciemności, ale ciekawie eksponują umieszczone na regałach przedmioty.
Warto pamiętać, że podczas oglądania telewizji w pomieszczeniu nie powinno być zupełnie ciemno. Światło bijące z telewizora będzie skupiało uwagę i mocno męczyło wzrok. Wnętrze warto delikatnie rozjaśnić lampą podłogową, oświetleniem ledowym w meblach bądź kinkietem na ścianie.
W pokoju dziennym powinno się znaleźć:
- światło główne na suficie (lampy, żyrandole, halogeny w podwieszanym suficie, reflektory);
- oświetlenie dodatkowe miejsca wypoczynku (lampa podłogowa, lampa ścienna, kinkiet);
- oświetlenie stołu;
- oświetlenie mebli (taśmy LED).
Jak oświetlić łazienkę?
Równie wymagającym pomieszczeniem jest łazienka. W tym wnętrzu wydziela się zazwyczaj dwie strefy oświetleniowe, czyli światło centralne, które rozjaśnia całe pomieszczenie i dodatkowe w miejscach tego wymagających, np. lustro.
Światło główne, mocowane na suficie, może przybrać dowolną formę, ale musi być na tyle efektywne, by dobrze rozjaśniało każdy kąt. Zbyt słabe będzie utrudniało choćby sprzątanie.
Dodatkowa oprawa oświetleniowa musi znaleźć się przy lustrze, by rozjaśniała twarz i umożliwiała wygodne nakładanie makijażu, golenie czy modelowanie włosów. Wybrane modele luster mają wbudowane oświetlenie, co ułatwia montaż, do pozostałych trzeba dokupić oprawę i zamocować na ścianie nad taflą bądź po obu jej stronach.
W łazience warto zainstalować:
- oświetlenie główne na suficie (plafon, żyrandol, lampa);
- dodatkowe źródło światła przy lustrze (kinkiety, lampy ścienne, reflektory).
Jak oświetlić pokój dziecka?
To bardzo ważne pomieszczenie w całym mieszkaniu i wymaga montażu kilku różnych źródeł światła, często uzależnionych od wieku dziecka.
Podstawowym oświetleniem będzie światło główne, np. zamocowane na suficie czy na ścianach. Do pokoju niemowlęcia powinno się dodatkowo wstawić lampę stojącą (stołową lub podłogową) bądź zawiesić kinkiet na ścianie, z subtelnym i ciepłym światłem, które pozwoli dziecku wypocząć, a jednocześnie umożliwi rodzicowi obserwację pociechy. Będzie również bardziej komfortowe nocą, gdy zajdzie potrzeba nakarmić dziecko, przewinąć lub przebrać. Delikatna poświata nie wybudzi malca ze snu, ale da wystarczające światło do opieki.
Z lampami podłogowymi trzeba uważać, gdy dziecko zaczyna samodzielnie poruszać się po pokoju. Konieczne jest zabezpieczenie przewodów i gniazd elektrycznych, by zapewnić niemowlęciu bezpieczeństwo
Dziecko wkraczające w wiek szkolny zdecydowanie będzie potrzebowało biurka i funkcjonalnego oświetlenia. Lampki biurkowe powinny mieć ruchome ramię, by móc dobrze ustawić strumień światła na blat roboczy. Pamiętaj, że dziecko praworęczne musi mieć lampkę ustawioną po lewej stronie, a leworęczne po prawej. Jeśli biurko ustawione jest bokiem do okna, należy kierować się tą samą zasadą. Okno po lewej stronie dla dziecka praworęcznego i po prawej dla dziecka piszącego lewą ręką. Nigdy nie sadzaj dziecka tyłem do okna i światła.
W pokoju dziecka powinno znaleźć się:
- oświetlenie główne;
- dodatkowe źródło światła na ścianie niedaleko łóżeczka;
- dobre oświetlenie biurka.
Szeroki wachlarz dostępnych na rynku opraw oświetleniowych, lamp i żarówek nie zmusza do wybierania utartych wzorów, ale pozwala śmiało aranżować wnętrza inspirującymi modelami. Oświetlenie i dom powinny tworzyć zgrany, dopełniający się duet. Korzyści z tego zgodnego związku czerpać będą również domownicy. Proste zasady, którymi warto kierować się przy projektowaniu oświetlenia domu, pomagają dobrać odpowiednie źródła światła dla każdego.
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
