 Fundamenty
Fundamenty budynku jako podstawa powinny być stabilne i silne. Wykonanie ich powinno być zgodne z zasadami budowlanymi, bez pospiechu i oszczędności. Szerokość i wysokość ław fundamentowych wynika z obliczeń konstrukcyjnych, chociażby dlatego nie powinny być one dowolnie zmieniane.
Ławy fundamentowe to poszerzona u dołu ściana fundamentowa, która rozkłada obciążenia na większą powierzchnię, czyli zmniejsza nacisk fundamentu na grunt.
Izolacja fundamentów to czynność mająca na celu uniemożliwienie powstawania zawilgocenia wyższych kondygnacji budynku oraz zlokalizowanych poniżej linii gruntu. Skuteczna to izolacja przeciwwilgociowa oraz termiczna.
Prawidłowa izolacja przeciwwilgociowa oraz termiczna to izolacja pozioma oraz pionowa. Pozioma układana na ławie fundamentowej, pionowa zabezpieczająca ściany fundamentów. Izolację termiczną wykonujemy zawsze od strony zewnętrznej, najlepiej użyć do tego płyt z polistyrenu ekstrudowanego.
Chudy beton zazwyczaj posiada bardzo małą zawartość cementu. Może to być beton stosowany jako podkład pod fundamenty, np. tam, gdzie wykonuje się żelbetonowe ławy na gruncie piaszczystym. Głównym zadaniem chudego betonu jest uniemożliwienie wyciekania do gruntu zaczynu cementowego podczas betonowania fundamentów.
Zanim zaczniesz budować
Przed budową fundamentów może okazać się konieczne wykonanie badań gruntu. Są to tak zwane badanie geotechniczne. Dzięki nim uzyskujemy informacje na temat warstw gleby i wytyczne dotyczące rodzaju fundamentów. Projekt fundamentów powinien uwzględniać nośność gruntów, poziom wód gruntowych i głębokość strefy przemarzania.
Rodzaje fundamentów
Konstrukcja budynku może być posadowiona na kilka różnych sposobów w zależności od ukształtowania terenu warunków geologicznych.
Ławy fundamentowe najczęściej spotykany sposób. Stosowane przy gruntach o dobrej nośności. Wykonywane z betonu lub żelbetonu. Wylewa się je do wcześniej wykonanego deskowania lub bezpośrednio w wykonany obrys w gruncie. Parametry w zakresie wytrzymałości można podnieść poprzez odpowiednie zbrojenie. Odpowiednie dla budynków podpiwniczonych lub bez piwnicy.
Ten rodzaj posadowienia stosuje się jako oparcie dla ścian z betonu klasy C16/20 lub C20/25. Proces wylewania może być wykonany na dwa sposoby. Pierwszy polega na wyłożeniu wykopu folią budowlaną, a następnie zalaniu go betonem. Drugi wymaga ułożenia na dnie wykopu cienkiego podkładu betonowego oraz zbrojenia i szalunku z desek.
Płyta fundamentowa odpowiednia na gruntach o słabej nośności lub przy wysokim poziomie wód gruntowych. Do jej wykonania stosuje się beton przynajmniej klasy C20/25, który zostaje wylany pod całą powierzchnią budynku. Powstała w ten sposób płyta może być jednocześnie fundamentem i podłogą pierwszej kondygnacji.
Fundament na palach stosowane na słabym gruncie. Zbrojone pale (formy) zalewa się betonem. Odległość pali wynosi zwykle 50-80 cm, a ich grubość jest nie mniejsza niż 30 cm. Rozwiązanie które kg koszt jest nieco wyższy od tradycyjnych rozwiązań.
Fundament na studniach jest stosowany na trudnym gruncie. Fundament zostaje osadzony na tak zwanych studniach, które wykonane są w podobnie jak studnie do poboru wody. Studnie mogą być betonowe, murowane lub żelbetowe. Wykonanie tego typu fundamentów to znacznie większe koszty w porównaniu z tradycyjnymi fundamentami.
Rodzaje betonu
Wykonując fundamenty możemy mieć do czynienia z różnymi rodzajami betonu. Różnią się one właściwościami i sposobem wylewania.
Beton towarowy – tradycyjny rodzaj betonu o bardzo szerokim zastosowaniu. Jest trwały i plastyczny, oraz stosunkowo tani w zakupie.
Beton wodoszczelny – beton o lepszych parametrach w zakresie odporności na działanie wód gruntowych.
Beton samozagęszczalny – rodzaj betonu, który może być wylewany bezpośrednio z betonomieszarki do wykopu. Jest trwały i niewrażliwy na działanie wód gruntowych.
Klasy betonu stosowanego w budownictwie
Ściany fundamentowe
To ważny element posadowienia. Ściany wykonuje się zarówno w domach podpiwniczonych, jak i w budynkach bez piwnicy.
Ściany fundamentów można podzielić ze względu na rodzaj wykorzystanego materiału:
Monolityczne – zachowana ciągłość materiału, powstają w całości z betonu towarowego.
Murowane – wykonuje się je z cegieł i bloczków betonowych lub keramzytobetonowych.
Etapy budowy
Budowa fundamentów składa się z kilku etapów. Pierwszy to przygotowanie terenu, niwelacja. Drugi to wyznaczenie geodezyjnego. Geodeta wytycza ściany fundamentowe, punkty narożne domu oraz reper, czyli trwale stabilizowany punkt wysokościowy.
Dzięki tym czynnościom możemy przystąpić do wykonania wykopu. Kolejny etap to wykonanie zbrojenia i deskowania. Przygotowany wykop wylewamy betonem. Po upływie 24 godzin należy zwilżyć wodą. Przez kolejne trzy dni czynność powtarzamy co 3-4 godziny, a w ciągu następnych dni – 2 razy na dobę. Po tygodniu usuwamy deskowanie i możemy wykonać izolację przeciwilgociową. Izolacja może być wykonana za pomocą lepika asfaltowego, termozgrzewalnej papy lub folii hydroizolacyjnej. Izolację termiczną wykonujemy zawsze od strony zewnętrznej, najlepiej użyć do tego płyt z polistyrenu ekstrudowanego. Ostatnim etapem jest zasypywanie ław fundamentowych.
Dom od podstaw
Fundament to najważniejsza część każdego budynku, na nim opiera się bowiem ściany, strop i dach. Od jego wykonania zaczyna się budowę własnego domu. Ważne by dostosować rodzaj fundamentu do gruntu na działce i przewidywanych obciążeń oraz zabezpieczyć go przed wilgocią z gruntu oraz ograniczyć straty ciepła.
Fundament musi być dostosowany do warunków gruntowych występujących w miejscu budowy oraz bezbłędnie wykonany. Tylko wówczas przeniesie w należyty sposób, zarówno obciążenia konstrukcyjne, jak i te będące wynikiem użytkowania domu. Dobry fundament chroni budynek przed skutkami ich oddziaływania, nawet po wielu latach eksploatacji.
Niezwykle ważnym etapem prac fundamentowych jest określenie tzw. lokalnych warunków gruntowych, czyli charakterystyki podłoża, na którym planujemy budowę, a przede wszystkim jego składu oraz nośności. Trzeba również określić miejscową głębokość przemarzania gruntu (jest ona zróżnicowana na obszarze naszego kraju). Fundament należy bowiem posadowić poniżej owej głębokości, a więc w takiej strefie podłoża, która nie jest narażona na zmiany objętości wody zamarzającej w okresie zimowym. Wyjątek stanowią lekkie gleby przepuszczalne - zagęszczone piaski, żwiry i pospółki. Woda przenika bowiem przez nie bez trudu i spływa do głębszych warstw. Na glebach lekkich dom może być więc posadowiony stosunkowo płytko, a to automatycznie obniża koszty fundamentowania.
W Polsce budynki jednorodzinne o przeciętnych gabarytach opierają się najczęściej na płytkim fundamencie bezpośrednim, a więc takim, który przenosi obciążenia na grunt przez własną podstawę. Składa się on ze ścian fundamentowych posadowionych na żelbetonowych ławach (ich podłużne zbrojenie w znaczącym stopniu zwiększa wytrzymałość konstrukcji). Fundament bezpośredni w zależności od lokalnej głębokości przemarzania gruntu ma przeważnie od 0,8 do 1,4 m wysokości.
W przypadku budynków o lekkiej konstrukcji np. domu szkieletowego, projektant może podjąć decyzję o wykonaniu fundamentu uproszczonego. Składa się on wyłącznie ze ścian fundamentowych, które oparte są bezpośrednio na gruncie (bez zbrojonych ław). Receptą na wysoki poziom wód gruntowych jest z kolei płyta fundamentowa pod całą powierzchnią budynku. Przenosi ona równomiernie obciążenia konstrukcyjne domu na podłoże. Przy glebach ciężkich, często pojawia się natomiast konieczność wykonania głębokich, a co za tym idzie bardziej kosztownych fundamentów. Jeżeli podłoże ma słabą nośność, wówczas rozsądnym rozwiązaniem może okazać się wymiana niestabilnych warstw na grunt sprzyjający posadowieniu fundamentu, lub też wykonanie fundamentu pośredniego (głębokiego). Może on mieć postać żelbetowych pali, studni lub też ścian szczelinowych. Ich zadaniem jest przeniesienie obciążeń w głębsze, bardziej stabilne >strefy podłoża. Dopiero na takiej konstrukcji opiera się fundament właściwy. Metoda ta jest jednak bardzo kosztowna i rzadko stosowana w budownictwie jednorodzinnym.
Ocena warunków gruntowych
Planując inwestycję warto przyjrzeć się zabudowie występującej na okolicznych działkach. Jeżeli teren jest płaski, a stojące w pobliżu domy mają płytkie fundamenty (nie od rzeczy będzie w tym wypadku skonsultowanie się z sąsiadami oraz odwiedzenie gminnego wydziału geodezji), można założyć, że również dla naszego budynku będzie to rozwiązanie wystarczające. Sporo informacji - dotyczących przede wszystkim składu gleby - można uzyskać analizując okoliczną szatę roślinną. Warto również przyjrzeć się wyglądowi podłoża po rzęsistym deszczu. Dokładny poziom wód gruntowych, a także jego wahania może jednak ocenić tylko geotechnik.
W przypadku jeśli inwestor planuje wzniesienie domu z piwnicą zalecane jest przeprowadzenie badania za pomocą odwiertów, albo też próbnego wykopu. Tylko na tej podstawie specjalista będzie mógł podać dokładną charakterystykę naszej działki. Geotechnik potrafi ustalić nie tylko głębokość wód podskórnych, ale także określić miejsca, w których woda może pojawić się w przyszłości. W niektórych przypadkach może więc doradzić rezygnację z kondygnacji podziemnej. Uchroni to inwestora przed przykrymi skutkami okresowego zalewania piwnicy. W przypadku działki leżącej na malowniczej skarpie, geotechnik powinien koniecznie ocenić nośność stoku. Wzniesienia bywają często bardzo zdradliwe. Ich stabilność zależy przede wszystkim od rozłożenia i składu warstw gruntowych. Pozornie stabilna skarpa może okazać się... osuwiskiem! A to bardzo poważne zagrożenie dla inwestycji. Na gruntach organicznych (np. torfowych) nie należy w ogóle planować inwestycji budowlanych. Lekceważenie tych podstawowych zaleceń może się skończyć nawet katastrofą budowlaną.
Dla właścicieli piwnic zagadnienie przemarzania gruntu jest problemem mniej istotnym - oczywiście pod warunkiem, że budynek posadowiony jest na odpowiedniej głębokości (co najmniej 1,5 m poniżej poziomu terenu). Zwolennicy podziemnej kondygnacji powinni jednak bardzo poważnie podejść do problemu odpowiedniej izolacji przeciwwilgociowej, przeciw wodnej, a także - jeśli pomieszczenia piwniczne mają być ogrzewane - izolacji cieplnej. Obliczając koszty należy też pamiętać o hydro- i termoizolacji piwnicznej podłogi na gruncie, a także o wykonaniu stropu nad piwnicą oraz schodów na parter. Warto uświadamiać sobie, że suma wszystkich tych wydatków może podnieść koszty wykonania stanu surowego nawet o 25%. Z drugiej strony, dzięki piwnicy zyskuje się dużo metrów kwadratowych stosunkowo taniej po-wierzchni. Wbrew przyjętym zwyczajom nie musi ona mieć wyłącznie charakteru gospodarczego. W piwnicy można umieścić nie tylko kotłownię, składzik, czy garaż, ale także pracownię-studio, pokój do ćwiczeń, saunę czy małą salę kinową. Piwnica jest szczególnie „cenna" w przypadku, gdy działka inwestycyjna ma niewielką powierzchnię.
Na rzecz porzucenia marzeń o piwnicy przemawia wysoki poziom wód gruntowych w miejscu budowy. Hydroizolacja byłaby w takich warunkach poddana zbyt ciężkiej próbie, a ponadto już w początkowym okresie budowy pojawiłaby się konieczność stałego odpompowywania wody z wykopu. Na liście dodatkowych kosztów musiałby się także pojawić drenaż opaskowy wokół budynku, którego zadaniem jest „odsunięcie" nadmiaru wody od ścian piwnicy.
Decyzję o budowie piwnicy należy podjąć na etapie wyboru projektu. Efekty najbardziej opłakane w skutkach przynoszą pomysły rodzące się ad hoc na placu budowy. Chociażby takie: „a czemu nie podpiwniczyć części domu pod garażem?". Zacznijmy od tego, że pomysły takie są nielegalne, gdyż piwnica musi być elementem projektu, na podstawie którego udzielane jest pozwolenia na budowę. Z drugiej strony, doraźne kombinacje bardzo często są po prostu niebezpieczne! Podziemna kondygnacja wymaga zawsze pełnowartościowego opracowania konstrukcji. Warto także przemyśleć opłacalność „genialnych" pomysłów. Przeważnie okazuje się ona bardzo dyskusyjna. Wykonanie piwnicy pod częścią parteru jest bowiem najczęściej tylko nieznacznie tańsze niż podpiwniczenie całego domu. Natomiast problemy jakie mogą się pojawić po zakończeniu inwestycji są bardzo poważne i wiążą się chociażby z nierównomiernym osiadaniem budynku.
Należy pamiętać, że tylko dopracowana i szczegółowa dokumentacja techniczna zagwarantuje inwestorowi, iż piwnica nie stanie się dla niego utrapieniem na długie lata.
Hydroizolacje
Wykonanie ochrony przed podziemną wilgocią, a dokładniej - przed wilgocią pochodzącą z gruntu oraz z wód opadowych, stanowi ważny etap prac związanych ze „stanem zerowym". W przypadku domu niepodpiwniczonego wszystko jest dosyć proste. Ciągła, pozioma warstwa szczelnej izolacji musi odcinać kondygnację parteru od podłoża i fundamentów. Nie ma natomiast potrzeby izolowania ścian fundamentowych, gdyż wykonuje się je z materiałów o znikomej nasiąkliwości. Wyjątek stanowią grunty zawierające duże stężenie kwasów humusowych. Wówczas całą powierzchnię fundamentów zabezpiecza się emulsją asfaltowo-kauczukową, która zapobiega korozji zbrojenia. Izolację poziomą wykonuje się z folii PVC lub papy. Warstwę jednego z tych materiałów układa się na górnej powierzchni ścian fundamentowych oraz pod całą powierzchnią podłogi na gruncie. Warstwa izolacyjna musi tworzyć szczelną nieprzerwaną „przeponę", która uniemożliwia przenikanie wilgoci z gruntu oraz fundamentów.
W budynku podpiwniczonym warstwa hydroizoalcji musi otaczać całą podziemną kondygnację (podłogę na gruncie oraz ściany). Powłokę przeciwwilgociową układa się najczęściej pomiędzy warstwami podposadzkowymi i łączy z poziomą izolacją ław fundamentowych. Tę ostatnią spaja się z kolei szczelnie z izolacją ścian piwnicy. Niezwykle ważne jest pozostawianie odpowiednio długich zakładów w miejscach łączenia hydroizolacji. Warto dopilnować również, aby połączenia wykonane były szczególnie starannie. Bardzo często okazuje się bowiem, że z powodu rozmaitych błędów lub zaniedbań, to właśnie w tych miejscach ochrona przed wilgocią jest niedostateczna.
Istnieją trzy rodzaje hydroizolacji - lekka, średnia i ciężka. Właściwy wybór jest uzależniony od specyfiki gruntu oraz poziomu wód gruntowych. Izolacja lekka wykonywana jest na ogół z jednej warstwy folii izolacyjnej lub papy podkładowej. Można ją również wykonać poprzez naniesienie na zagruntowane wcześniej ściany 2-3 warstw powłoki asfaltowo -kauczukowej.
Pod podłogą piwnicy układa się natomiast dwie warstwy folii i szczelnie łączy je z izolacją ław. Metoda ta stosowana jest na działkach budowlanych, na których zwierciadło wód gruntowych znajduje się poniżej poziomu posadowienia budynku (podłoże lekkie i przepuszczalne).
W przypadku gruntów spoistych, o słabej przepuszczalności (np. gliniastych) oraz przewarstwionych oraz tam, gdzie poziom wód gruntowych ulega okresowym wahaniom, zalecana jest izolacja średnia. Wykonuje się ją z dwóch warstw papy, folii izolacyjnej bądź lepiku. Hydroizolację podpodłogową wykonuje się również z dwóch warstw papy podkładowej klejonej lub zgrzewanej na zakładach. Należy ją docisnąć betonową płytą podłogową grubości co najmniej 10 cm. Jeśli wokół budynku ma być założony drenaż opaskowy zmniejszający parcie wody na ściany oraz podłogę piwnicy, to wówczas do zewnętrznej izolacji ścian najlepiej użyć tzw. folii kubełkowej. Układa się ją na warstwie papy podkładowej lub powłoki z masy asfaltowokauczukowej. Kanaliki utworzone pomiędzy folią, a papą (bądź masą), odprowadzą wówczas wodę.
Trzeba koniecznie dopilnować, aby dolna krawędź folii kubełkowej została wywinięta ponad filtracyjną warstwę drenażu.
Jeżeli lustro wód gruntowych znajduje się stale ponad poziomem posadowienia budynku, ochronę przed wilgocią zapewnia jedynie izolacja ciężka. W tym przypadku warstwa izolacyjna musi być odporna na ciśnienie wywołane hydrostatycznym naporem wody. Funkcję tę spełnia na ogół konstrukcja piwnicy, którą wykonuje się jako konstrukcję monolityczną z wodoszczelnego zbrojonego betonu. Na zewnętrznych warstwach układa się dodatkowo warstwy izolacyjne z papy lub folii.
Osiadanie budynku
Już w trakcie budowy dom wywiera swoim ciężarem potężny nacisk na grunt. Pod jego wpływem podłoże ulega miejscowemu zagęszczeniu, a przy tym jest częściowo wypierane spod fundamentu ku powierzchni ziemi. Dzieje się tak dopóty, dopóki pomiędzy obciążeniem oraz podłożem nie nastąpi stan równowagi. Proces ten nazywany jest osiadaniem budynku i trwa od początku budowy. Im ciężar budynku jest większy, tym dłużej będzie on osiągał „stateczność". Dlatego tynki wewnętrzne w ciężkim murowanym domu najlepiej jest wykonywać dopiero kilka miesięcy po zakończeniu prac nad stanem surowym.
Z czego i jak budować
Ponieważ ściany fundamentowe i piwniczne są zagłębione w gruncie musi je cechować niska nasiąkliwość oraz mrozoodporność. Najbardziej popularnymi materiałami wykorzystywanymi do wznoszenia w/w konstrukcji są: pełne bloczki betonowe, keramzytobetonowe oraz silikatowe . Często stosowanym rozwiązaniem są betonowe fundamenty monolityczne, które wylewa się do przygotowanych wcześniej szalunków z desek Jeszcze inne rozwiązanie polega na budowaniu ścian z pustaków zasypowych .
Grubość oraz konstrukcja ścian fundamentowych jest ściśle powiązana z technologią budowy ścian zewnętrznych części nadziemnej budynku. Zależy również od tego, czy wznosimy prosty fundament, czy też decydujemy się na podpiwniczenie domu. W tym ostatnim przypadku ważne jest podjęcie decyzji o zainstalowaniu w podziemnej kondygnacji ogrzewania, bądź też jego braku. Jeżeli ściany budynku mają być trój warstwowe, należy przewidzieć odpowiednio szerokie fundamenty. Niezwykle istotne jest przy tym odpowiednie dobranie szerokości ławy fundamentowej. Oprócz swej normalnej funkcji będzie ona bowiem pełniła rolę oparcia dla zewnętrznej warstwy ściany. Ława musi być również na tyle szeroka, aby możliwe było osiowe posadowienie na niej ściany fundamentowej bądź piwnicznej oraz ściany nośnej naziemia. Osie podłużne obu ścian powinny pokrywać się z osią podłużną ławy. Szeroką ławę trzeba wykonać również wtedy, kiedy planuje się obłożenie cokołu domu cegłą klinkierową.
Uwaga! Ściany piwniczne nie powinny być zasypywane przed ułożeniem na nich stropu. Dopiero po usztywnieniu konstrukcji wieńcem i belkami stropowymi, mur jest w stanie oprzeć się silnemu naporowi bocznemu gruntu. Wcześniejsze zasypanie może odkształcić ściany piwniczne, a nawet je przewrócić (nie dotyczy to niskich ścian fundamentowych, na które grunt wywiera stosunkowo znikome parcie). Sztywność wysokich ścian piwnicznych warto zwiększyć układając zbrojenie w szczelinach pomiędzy bloczkami lub wykonując (co 2 metry) wzmocnienia w postaci żelbetowych słupów (na całym obwodzie muru).
Drenaż
Drenaż opaskowy odprowadza nadmiar wody z pasa gruntu otaczającego piwnicę. Należy go wykonać na poziomie ław fundamentowych, na etapie budowy ścian piwnicznych, w poszerzonym o około 50 cm wykopie. Drenaż opaskowy często bywa mylony z drenażem odwadniającym, którego zadaniem jest odprowadzenie wody z terenu całej posesji do kanalizacji deszczowej, studni chłonnych, naturalnych zbiorników lub rowów melioracyjnych. Warto go rozłożyć w gruncie słabo przepuszczalnym. Szczególnie wtedy, gdy parcela położona jest w zagłębieniu terenu (poniżej poziomu drogi czy sąsiadujących działek).
Grzejący fundament
Płytowy fundament grzewczy to bardzo praktyczny sposób ogrzewania domu. W zbrojonej betonowej płycie fundamentowej zatopiony jest system kanałów powietrznych, który zasilany jest z jednostki grzewczej. Cyrkulację powietrza w obiegu zamkniętym zapewnia wentylator. Fundament wylewa się na żwirowej podsypce. Ucieczce ciepła do gruntu zapobiega warstwa ocieplenia w postaci twardych płyt styropianowych lub z polistyrenu ekstrudowanego, którą układa się bezpośrednio na podłożu. Rozwiązanie takie nie jest tanie, ale dużą jego zaletą jest szybkość montażu (w ciągu kilku dni powstają fundamenty, a jednocześnie system grzewczy dla parteru) oraz wygoda i co ważne, oszczędność eksploatacji. Fundament grzewczy zapewnia równomierne ogrzanie pomieszczeń (nawet tych o dużej wysokości), bez potrzeby instalowania grzejników. Wysoka akumulacyjność cieplna betonu pozwala oszczędzać energię dzięki wykorzystaniu tańszej nocnej taryfy. Fundament grzewczy można bez oba-wy wykonać nawet na gruncie o słabej nośności. Wokół płytowego fundamentu grzewczego zawsze należy ułożyć drenaż opaskowy.
Solidny fundament krok po kroku
- Wstępne wyznaczenie zarysu budynku - w jego obrębie należy usunąć humus; wykop powinien osiągnąć głębokość górnej powierzchni ław fundamentowych.
- Geodeta musi wytyczyć linie bazowe dla ścian fundamentowych, a także tzw. reper - wysokościowy punkt odniesienia dla poziomu posadowienia budynku.
- Wokół wykopu (w odległości ok. 50 cm od jego zewnętrznych krawędzi) należy wbić paliki i przymocować do nich poziome deski. Do takiej konstrukcji mocuje się tzw. ławy drutowe (z mocnego drutu, np. wiązałkowego lub żyłki); ich punkty przecięcia wyznaczają narożniki ścian fundamentowych.
- Na podstawie punktów charakterystycznych ław drutowych należy wytyczyć odpowiadające im punkty w wykopie.
- Ręczne wykonanie wykopów pod ławy. Wyrównanie dna wykopu pod ławy. Na gruntach lekkich, łatwo osypujących się, warto ułożyć w wykopie folię budowlaną, wywijając ją z obu stron do góry na około 25 cm. Taki zabieg ochroni wylewaną mieszankę betonową przed zanieczyszczeniem ziemią oraz zapobiegnie odpływaniu wody zarobowej do gruntu. Wywinięcie folii pozwoli betonowemu podkładowi dobrze związać, uniemożliwiając zbyt szybkie odparowanie wody.
- Na dnie wykopu należy ułożyć 10-centymetrową warstwę betonu B10 (na lekkim piaszczystym gruncie i przy niskim poziomie wód gruntowych można ten krok pominąć).
- Ułożenie zbrojenia wzdłużnego z 4 prętów o średnicy 12 mm ze stali gładkiej lub żebrowanej. Trzeba je połączyć w 30-centymetro-wych odstępach drutem o 6 mm. Ważne jest staranne łączenie prętów na całej długości oraz w narożach.
- Ustawienie i dokładnie wypoziomowanie deskowania ław. Zbrojenie trzeba umocować w taki sposób, aby jego spód był uniesiony około 5 cm nad podłoże; można użyć w tym celu podkładek dystansujących lub podwiesić zbrojenie do deskowania.
- Bezpośrednio przed wylaniem betonu warto obficie polać deskowanie wodą. Można je też pokryć folią.
- Wypełnienie deskowania betonem klasy BI 5 lub B20 (Cl 2/15 lub C16/20). Jeśli mieszanka jest zbyt rzadka, trzeba ją zagęścić poprzez nakłuwanie prętem stalowym i opukiwanie szalunku (mieszanka ciekła lub półciekła) bądź wibratorem (mieszanka gęstoplastyczna). Podczas zagęszczania wibrator nie może dotykać zbrojenia ani deskowania.
- Wyrównanie powierzchni ław z jednoczesnym ich zatarciem. Dobę po ułożeniu mieszanki trzeba rozpocząć pielęgnację betonu, czyli polewanie go wodą co kilka godzin (przez 5-10 dni). W czasie obfitych opadów nie jest to konieczne.
- Po upływie tego czasu muruje się narożniki ścian fundamentowych, ponownie przyjmując za punkt odniesienia ławy drutowe. - Usunięcie deskowania.
- Należy wyznaczyć miejsca przebiegu instalacji podziemnych (przyłącze elektryczne, wodociągowe, odpływ kanalizacji); w miejscach tych umieszcza się tzw. przelotki - krótkie odcinki rur z tworzywa lub kształtki styropianowe.
- Wymurowanie ścian fundamentowych zewnętrznych i wewnętrznych oraz podstawy kominów, aż do poziomu podkładu pod podłogę parteru.
- Uzupełnienie ubytków w spoinach wymurowanych ścian oraz zagruntowanie całej powierzchni muru emulsją asfaltowo-kauczukową.
- Ułożenie odcinków instalacji podpodłogowych: kanalizacyjnej oraz wodociągowej „na gotowo" (ich końce należy zamknąć zaślepkami), elektrycznej (rura z wciągniętym drutem, który ułatwi później przeciągnięcie kabla).
- Przestrzeń pomiędzy ścianami wypełnia się piaskiem bądź pospółką i warstwowo zagęszcza.
- Wyrównanie zaprawą górnej powierzchni ścian fundamentowych. Kolejną czynnością jest ułożenie na nich poziomej izolacji przeciwwilgociowej (dwie warstwy papy podkładowej na osnowie z po¬liestru lub włókna szklanego, klejone lepikiem na zimno). Papa musi wystawać ok. 15 cm poza wewnętrzną krawędź ścian fundamentowych, co pozwoli szczelnie połączyć ją z izolacją podłogi na gruncie.
- Z chudego betonu wykonuje się podkład pod podłogę parteru (grubość co najmniej 6 cm). Górna powierzchnia podkładu powinna znaleźć się na poziomie izolacji przeciwwilgociowej ścian fundamentowych.
- Zasypanie fundamentów od strony zewnętrznej; grunt zasypowy zagęszcza się mechanicznie, warstwami grubości nie większej niż 20 cm.
- Betonowanie fundamentów powinno być wykonane bez przerw technologicznych - w ciągu kilku godzin (najwyżej jednego dnia). Dlatego też korzystniejszym rozwiązaniem od przygotowywania betonu na budowie jest jego zakup w betoniarni. Oprócz odpowiedniej ilości jednorodnego materiału zyskuje się również gwarancję jego odpowiedniej klasy.
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
